حمیده مهینی هستم، فارغ التحصیل روانشناسی تربیتی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا در سال ۱۳۸۶، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “بررسی چگونگی نگرش دانش آموزان دختر و پسر اول دبیرستان نسبت به ریاضیات و عوامل تاثیر گذار بر آن” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه الزهرا

دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی

پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی تربیتی

عنوان:

بررسی چگونگی نگرش دانش آموزان دختر و پسر اول دبیرستان نسبت به ریاضیات و عوامل تاثیر گذار بر آن

استاد راهنما:

دکتر گلنار مهران

استاد مشاور:

دکتر مرتضی منادی

پژوهشگر:

حمیده مهینی

بهمن ماه ۱۳۸۶

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول مقدمه

بیان مسئله

اهمیت و ضرورت پژوهش

اهداف پژوهش

سوالات پژوهش

تعریف مفاهیم و اصطلاحات

فصل دوم

مبانی نظری

تعریف ریاضیات

ویژگیهای ریاضیات

اهمیت آموزش ریاضیات

نظریه یادگیری آموزشگاهی

تعریف نگرش

عناصر نگرش

چگونگی تکوین نگرش

الگوهای تغییر نگرش

جنس و جنسیت

دیدگاههای درباره رشد جنسیت

نقشهای جنسیتی

بررسی علل تفاوتها در دو جنس

پیشینه پژوهش

جمع بنادی مبانی نظری و پژوهشی

فصل سوم

روش کیفی

روش جمع آوری اطلاعات

جامعه پژوهشی

روش نمونه گیری و حجم نمونه

روش و شرایط اجرای مصاحبه

نحوه تجربه و تحلیل داده ها

فصل چهارم

مقدمه

ارائه یافته ها و تحلیل مصاحبه ها

فصل پنجم

مقدمه

تعبیر و تفسیر یافته های پژوهش

نتیجه گیری

محدودیتهای پژوهش

پیشنهادهای کاربردی

پیشنهادهای پژوهشی

منابع فارسی

منابع انگلیسی

پیوست

چکیده:

پژوهش حاضر به منظور بررسی نگرش دانش آموزان اول دبیرستان شهر تبریز نسبت به ریاضیات و نیز عوامل تاثیر گذار بر آن انجام گردیده است. در این پژوهش که به روش کیفی انجام گرفت با استفاده از روش تحلیل محتوا اطلاعات عمیقی از ۱۲ مصاحبه عمیق ساختار یافته از دانش آموزان دوره متوسطه بدست آمد. در این پژوهش با تکیه بر عنصر عالمی نگرش در پی بررسی چگونگی نگرش دانش آموزان نسبت به ریاضیات بوده ایم. زیرا این عصر نگرش مواردی نظیر علاقه و رغبت را در بر دارد، و همچنین نقش انگیزشی بر رفتار دارد. نتایج تحلیل کیفی این پژوهش نشان می دهد که نگرش دانش آموزان (دختر پسر) نسبت به ریاضیات به سه گروه نگرش مثبت (موافق)، نگرش منفی (مخالف) و بی طرف قابل تقسیم است. دانش آموزانی که نگرش مثبت به ریاضیات داشتند ریاضیات را با ارزش و مهم تلقی کرده و علاقمند به مطالعه و یادگیری در آن می باشند. دانش آموزانی که نگرش منفی نسبت به ریاضیات داشتند ریاضی را درسی غیر ملموس و غیر کاربردی معرفی نموده و حاضر به خواندن و مطالعه پیرامون آن نبودند. و بالاخره دانش آموزانی که در گروه بی طرف قرار داشتند مطالعه ریاضیات را تنها در حیطه کتاب درسی می پذیرند و تمایلی به مطالعه جانبی نداشتند. در این تحلیل ها عوامل دیگری که بر شکل گیری نگرش دانش آموزان نسبت به ریاضیات موثر بود، شناسایی شد از جمله این عوامل می توان به تاثیر تشویق و پیگیری وضعیت تحصیلی فرزند از سوی والدین، با سواد و اهل مطالعه بودن والدین و تائیر پدر بر شکل گیری نگرش دانش آموز نسبت به ریاضیات ، تاثیر دوستان و همسالان ، تاثیر معلم و رسانه را نام برد. در نهایت به تاثیر جنسیت در بوجود آمدن نگرش نسبت به ریاضیات پرداخته شد و این نتیجه حاصل شد که در هر سه گروه نگرشی (مثیت، متقی، بی طرف) تصور مردانه بودن ریاضیات وجود دارد و در توصیف دلیل این تصور اکثر نمونه ها به نقش رسانه ها کتاب، تلویزیون و غیره) اشاره کردند.

مقدمه:

ریاضیات یکی از زبانهای علمی، یک زبان جهانی، یک زبان نمادین برای همه فرهنگها و تمدن ها است. زبان ریاضیات انسان را قادر می سازد تا درباره روابط بین اجزاء و عناصر بهتر بیندیشد، آنها را کمی گرده، کد گذاری کنند و بین آنها ارتباط برقرار ساخته، همبستگی بین آنها را بررسی نماید (سلکرک ، ۱۹۸۷)نقش ریاضیات در صورت بتادی نظم عالم و تبیین پایانه ها، به عنوان ملکه علوم بشری و تاثیر بی همتای آن در پرورش قدرت تفکر، استدلال و تقادی و به طور کلی عقلانیت، موجب گردیده است تا انجمن بین الملی ریاضیدانان در سال ۱۹۹۲ میلادی، سال ۲۰۰۰ را به عنوان سال جهانی ریاضیات پیشنهاد کند. این پیشنهاد مورد توافق سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) و استقبال اکثر کشورهای جهان از جمله ایران قرار گرفت، و سال ۲۰۰۰ بنام سال جهانی ریاضیات نامگذاری شد، و به همه جهانیان توصیه گردیده آموزش ریاضی را به عنوان سواد ضروری شهروندی در قرن بیست و یکم بهبود بخشند و همه را از موهبت أن بهره مند گردانند ( مهدوی، ۱۳۷۷).پولیا (۱۹۵۷) می گوید: ” هبچ درس دیگری در شاگرد نمی تواند همان احساس را پدید آورد که ریاضیات بخاطر زلال بودن محتوایش ایجاد می کند. علاوه بر آن ریاضیات در زندگی مدرن و صنعتی امروزه جایگاه منحصر بفردی دارد و استفاده و کاربرد کامپیوتر – فرزند خلف ریاضی نیاز به دانش و آگاهی از ریاضیات دارد. “علیرغم اهمیت فراوان و صرف هزینه های هنگفت مالی و انسانی در زمینه آموزش ریاضیات در برنامه های آموزش و پرورش، ضعف و ناتوانی و شکست های دانش آموزان در این درس قابل تأمل استبخصوص که ریاضیات می تواند به نوعی در فعالیت ها و درسهای دیگر نیز وجود داشته باشد. این معضل بنابر شواهد پژوهشی موجود در ارتباط با دختران مضاعف می نماید. بنابر آمارهای کشورهای پیشرفته و صنعتی ۹۰% مشاغل نیاز به تحصیلات بالای دبیرستان و مهارت در ریاضی دارند (مهدوی، ۱۳۷۷). از موضوعاتی که ذهن پژوهشگر را به خود مشغول کرده است. این است که به چه دلیل عده ای از دانش آموزان به درس ریاضی گرایش و علاقه دارند و عادای دیگر ندارند و چه عواملی باعث علاقمند شدن یا بی علاقه شدن دانش آموزان به درس ریاضی است. مواردی نظیر آنچه در بالا مطرح شده مربوط به یکی از موضوعاتی مهم در روانشناسی تربیتی و روانشناسی اجتماعی هستند که به آن نگرش گفته می شود. نگرش از این بابت حائز اهمیت است که تعیین کننده رفتارها و گرایش و اجتناب از موضوعات است و در این میان عنصر عاطفی نگرش که مهم تر از دیگر عناصر نگرش می باشد، احساس، علاقه یا تقرث و باور فرد نسبت به یک موضوع با موضوعات را در بر دارد . پس می توان با تعیین عوامل نگرش، پیشنهاداتی در زمینه تثبیت و پا تغییر آن فراهم نمود.

بیان مسئله

نگرش جنبه مهمی از زندگی عاطفی و احساسی افراد را تشکیل می دهد. مردم نسبت به اشیاء افراد و اندیشه ها، طرز تلقی های خاصی دارند که ناشی از اطلاع ایشان از آنها، احساسشان نسبت به آنها و تمایل ایشان به انجام عملی در مورد آنهاست و اینگونه نظرها غالیه حتى تعیین کننده شیوه برخورد افراد نسبت به اندیشه ها و دیگر افراد است (کریمی، ۱۳۷۰). بلوم در مورد تأثیر علاقه بر رفتار اظهار می دارد که اگر یک موضوع درسی برای قردی جالب باشد با اشتیاق و جدیت و تلاش به فراگیری آن می پردازد اصاء قردی که نسبت به آن موضوع بی علاقه و نظر منفی داشته باشد یادگیری آن همراه با نگرانی خواهد و جز عواقب نامطلوب چیزی در بر نخواهد داشت ، در زمینه تأثیر علاقه و سهم آن در پیشرفت تحصیلی پژوهشهای گسترده ای صورت گرفته است که همگی حاکی از ارتباط مستیقم این دو با هم است (نقل از سیف، ۱۳۸۰).از جمله موضوعاتی که به دلیل اهمیت و جایگاه خاصی که در نظام آموزشی دارد و مورد توجه پژوهشگران می باشد درس ریاضیات است. پژوهشها نشان می دهد در همه کشورها نوعی عدم علاقه و انگیزه برای مطالعه ریاضیات مشاهده شده است (رجالی۔۱۳۷۶). همچنین نتایج بسیاری از پژوهشها بر این نکته اشاره دارند که دختران در ریاضی بخوبی پسران کار نمی کنند و اصولا تلقى منفی درباره دروس ریاضی دارند و کمتر از پسران علاقه دارند شغلهایی را در این رشته برگزینند (بوهنر و وانگ، ۱۳۸۲؛ کیوز، ۱۹۸۵). آمار ارائه شده از سوی مهران (۲۰۰۳) نیز پژوهشهای گذشته را تأیید کرده و مؤباد این است که در مدارس متوسطه ایران پسران بیشتر از دختران به رشته ریاضی فیزیک گرایش دار شاد، حال آن که دختران بیشتر گرایش به رشته ادبیات و علوم انسانی دارند، سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که این آمار چه چیزی را بیان می کند؟ آیا نشان می دهد که تنها جنس فرد یعنی همین زن یا مرد بودن عامل این تفاوتهای شناختی، عاطفی در فرد است؟ یا نه، این تفاوتها بر حسب جنس توسط عوامل محیطی و اجتماعی جامعه پذیری) در فرد بوجود می آید. در کل پژوهشگران در تمام مسائل انسانی دو عامل محیط و وراثت را دخیل می دانند که در تعامل با یکدیگرند. اما بر سر میزان این دخالت و چگونگی آن اتفاق نظر ندارند. لذا این پژوهش سعی دارد که به چرایی این تفاوت (نگرش) بپردازد و عواملی ( یعنی محیط که شامل: مدرسه، معلم، همسالان و رسانه ها و جنسیت) را که در شکل گیری و اثرگذاری بر نگرش دانش آموزان در ریاضیات نقش دارد را بطور دقیق بررسی و کنکاش کرده و با مشخص کردن درجه و اهمیت تاثیر گداری آنها بتواند گامی در جهت ارائه پیشنهادهایی برای تغییر یا تقویت نگرشها پیرامون آن بر دارد.

اهمیت و ضرورت پژوهش

دستیابی به برابری جنسیتی در آموزش و پرورش به عنوان موضوعی مهم در سال ۱۹۹۹ با اعلام جهانی شدن آموزش و پرورش برای همه معرفی شده است زیرا آمار در این سال نشان داده است که در بسیاری از کشورها از هر چهار دختر یکی قبل از اتمام دوره ابتدایی ترک تحصیل می کنند. به همین دلیل یونسکو این سال را، سال برابری جنسیتی و تلاش برای رفع تفاوتها در بخش آموزش معرفی کرد (لیفاندا”،۲۰۰۷). نظام آموزش و پرورش سالانه هزینه هنگفتی را صرف آموزش و پرورش نسلی می کند که می بایست هدایت کشور در آینده ای نه چندان دور را بر عهده گیرد. در هر نظام آموزشی حدود نیمی از دانش آموزان را دختران و تیمی دیگر را پسران تشکیل می دهند و انتظار می رود که مسیر پیشرفت هر دو دسته یکسان و همانند باشد. اما پژوهش ها در کشور ایران نشان می دهد پسران حدود ۸۰ درصد به گرایش ریاضی تمایل دارند در حالی که در مورد دختران ۴۲ درصد است (مهران، ۲۰۰۳). ریاضیات جزوء دروسی است که بیشترین ارتباط گسترده را با سایر دروس و زندگی روزمره دارد. پس این تفاوت در صد توجه به ریاضیات به چه معنی و دینی است. آیا به دلیل شکست هایی است که در درس ریاضی داشته اند؟ آیا شکست های آنها در اثر کم توجهی سیستم آموزشی با نظام اجتماعی است. همانطور که می دانیم عدم توفیق در درسی به دیگر موارد و حتی بر توانایی پادگیری اثر سوء می گذارد و به آنها منتقل می شود. این اثر نه تنها باعث هدر رفتن هزینه های هنگفتی که صرف نظام آموزشی می شود بلکه می تواند سبب ساز تغییر سرنوشت و مسیر زندگی آنها شود و از آرزوهایشان دور سازد. پژوهشهای زیادی در کشورهای دیگر در زمینه تفاوت نگرش دختران و پسران نسبت به ریاضیات انجام گرفته اما به دلیل اینکه پژوهشهای انجام شده در ایران صرفا به ارتباط نگرش با متغیر های دیگر از جمله پیشرفت تحصیلی پرداخته اند و کمتر به تفاوتهای نگرشی و مقایسه جنسیتی پیرامون ریاضیات پرداخته شده است. پس لازم است علاوه بر بررسی نوع نگرش دختران و پسران به ریاضیات، تفاوتهای دو جنس نیز در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به این تفاوتها علت پایی صورت گیرد

اهداف پژوهش

هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط نگرش دانش آموزان دختر و پسر نسبت به درس ریاضیات است و اینکه این نگرش تحت تأثیر چه عواملی قرار دارد. بنابر این بصورت جزء تر در پی اهداف زیر می باشیم الف) بررسی نگرش دانش آموزان دختر و پسر سال اول دبیرستان نسبت به ریاضیات ب) بررسی عوامل تأثیر گذار در ایجاد نگرش دانش آموزان دختر و پسر نسبت به ریاضیات ج) بررسی چرایی تفاوت بین نگرش دانش آموزان دختر و پسر نسبت به ریاضیات

سوالهای پژوهش

۱-دانش آموزان دختر و پسر سال اول دبیرستان جه نگرشی نسبت به ریاضیات دارند؟

۲- چه عواملی در شکل گیری تگرش دانش آموزان دختر و پسر نسبت به ریاضیات نقش دارند؟

۳- آیا جنسیت در به وجود آمدن نگرش دانش آموزان نسبت به ریاضیات نقش دارد؟

تعریف مفاهیم و اصطلاحات

ریاضیات : ریاضیات زبان علم و عامل کشف قوانین حاکم بر طبیعت است (مبینی، ۱۳۸۲).

نگرش : نگرش نظامی بادوام است که شامل یک عنصر شناختی، یک عنصر عاطفی و رفتاری است (کریمی، ۱۳۷۰). چون تأکید این پژوهش بر عنصر عاطفی تگرش که بادوام تر و اصلی تر از عناصر دیگر است، می باشد در ذیل به تعریفی از این عنصر اشاره می شود عنصر عاطفی شامل احساساتی است که موضوع نگرش در شخص بر می انگیزد؛ یعنی موضوع ممکن است خوشایند با ناخوشایند باشد، بر انگیزنده نفرت و با ایجاد خوشی کند (کریمی، ۱۳۷۰)

جنس : منظور از جنس به تفاوتهای بیولوژیک میان زن و مرد دلالت دارد (استفانی ۱۳۸۰). مثلا زنان بچه به دنیا می آورند در حالی که مردان قادر به این کار نیستند.

جنسیت : منظور از جنسیت گروه بندی به دلیل جنس (زن و مرد) است، که جامعه آن را تعیین می کند و چارچوب وظایف و مسئولیتهای هر یک را مشخص می کند (یونیسف،.(۱۳۷۹)

نقشهای جنینی اثرات اجتماعی حاصل از این گروه بندی وظایفی است که به دلیل جنس بوجود می آید. این تقسیم بتادی بیشتر جنبه اجتماعی دارد تا بیولوژیکی (همان منبع). مثلا تربیت کودکان یک نقش جنسیتی است زیرا چه زن و چه مرد می تواند کاملا این وظیفه را به عهده بگیرند.

جامعه پذیری : فرایندی است که طی آن عناصر اجتماعی و فرهنگی درونی می شوند مطالعات بسیاری نشان می دهد که تقریبا در اکثر جوامع امروزی با تکیه بر ارجح دانستن جنس مذکر، جامعه پاد بری بر اساس جنس افراد شکل می گیرد (بیتس و پلاگ ، ۱۳۷۹ ابوث و والاس ،(۱۳۸۰).

جامعه پذیری نقشهای جنسیتی جامعه پذیری نقش های جنسیتی، خود نوعی از جامعه باد پری است به این معنی است که چگونه دختران و پسران امتیازها و رفتارهای مناسب از نظر جنسیتی را که بر نگرش جنسیتی آنها اثر می گذارند فرا می گیرند (ویتاکر ۱۹۹۶).

جامعه پذیری جنسیتی از خانواده شروع می شود و با عوامل دیگری چون نظام آموزشی، رسانه ها و گروه همسالان بسط می باید .

مقدمه:

در این فصل ابتدا مبانی نظری از جمله تعاریفی از ریاضیات همراه با ویژگی ها و اهمیت آموزش ریاضیات ، بیان نظریه بلوم در مورد نقش عاطفه و نگرش در فرایند یادگیری آموزشگاهی، نگرشها در چارچوب اعناصر و ویژگی های آن، و عوامل موثر در تکوین آنها ارائه خواهد شد. در ادامه به تعریف «جنس» و «جنسیت و جامعه پذیری خواهیم پرداخت و در انتها شواهد پژوهشی متعددی را پیرامون ریاضیات، بویژه در زمینه تفاوتهای جنسیتی با تمرکز بر توانا بهای شناختی، عملکردها، باورها و نگرشهای ابعد عاطفی) دو جنس اتر ریاضیات آمده است تا موقعیت دانش آموزان در درس ریاضیات خصوصا از حیث توضیح و تفسیر ریشه ها و علت ها بهتر ترسیم گردد.

مبانی نظری

، تعریف ریاضیات

“ریاضبات یکی از عالیترین تراوشهای اندیشه آدمی است که منعکس کننده اراده انسان و نشان دهنده مسیر عقل و برهان و همچنین بیان کننده میزان علاقه بشر به کمال و زیبایی است. ریاضیات زبان علم و عامل کشف قوانین حاکم بر طبیعت است ” (مبینی، ۱۳۸۲)، ریاضیات یکی از آفریده های فکر بشر است که مقدمت با عقاید، مراحل و استدلال سر و کار دارد. بدین معنی که خیلی فراتر از حساب یعنی علم اعداد محاسبات، وسیع تر از جیر یعنی علم علائم و روابط بیشتر از هندسه یعنی علم اشکال، اندازه ها و فضاهاست. ریاضیات عظیم تر از مثلثات عددی یعنی علم اندازه گیری مسافتهای بین ستارگان و تجزیه و تحلیل ارتعاشات است و بالاخره ریاضیات پردامنه تر از آمار یعنی علم جمع آوری اطلاعات و نمودارها و بیشتر از علم مطالعه تغییرات بی نهایت هاست (خوانساری به نقل از سلیمانی نسب، ۱۳۷۳).

سیلوستر می گوید: ” هدف فیزیک محض کشف قوانین دنیای مشهورات است آرمان ریاضی محض، کشف قوانین مربوط به آگاهیهای بشری است ” (مدقالچی، ۱۳۶۵).

کالتور ریاضیدان معروف آلمانی، از دیدگاه دیگذی به دانش آموزان ریاضی می نگرد و می گوید:

“جوهر ریاضی در آزادی آن نهفته است، ریاضی در مسیر گسترش خود کاملا آزاد است و در این مسیر، باید از نظر داخلی خالی از تناقضی باشد. از این رو ریاضی دانشی است که على الدوام توسعه می یابد و رشد آن برخلاف سایر وقایع جهانی با تصویب جهانی مواجه می شود. این مراحل که توسط یک ریاضیدان انجام می شود پیام دهنده ایده جدیدی است که این ایده ها می توانند بعنوان اصولی در نظر گرفته شوند و به کمک آنها می توان دستگاه جدیدی ساخت ” (همان منبع)

ویژگی های ریاضیات

ریاضیات همچون سایر دانشها بازتابی از قوانین طبیعت است و حربهای قوی برای تسلط و شناخت آن . برای ریاضیات نیز همانند سایر علوم می توان ویژگیهایی را قائل شد که عبارتند از:

الف) انتزاعی بودن: این خصیصه در همه انشعابات ریاضی وجود دارد. دانشمند ریاضی بر خلاف دانشمند طبیعی که برای اثبات نظر خود به آزمایش توسل می جوید، تنها از طریق محاسبه و استدلال، قضایا را اثبات می کند، اگرچه از عالم واقع بهره می جوید ولی برخی از نظریات در درون ریاضی و بدون حضور هم ارزهای فیزیکی، بوجود می آید. اما سر چشمه زنده بودن ریاضی این است که مفاهیم و نتایج آن با همه انتزاعی بودنشان ناشی از واقعیت بوده و کاربرد فراوانی در زمینه های مختلف زندگی بشری پیدا می کنند بیژن زاده، ۱۳۷۷).

ب) دقت منطقی؛ بدین مفهوم است که استدلال ریاضی دارای آنچنان دقتی است که برای هر کس که آن را بفهمد مسلم و قانع کننده است (بیژن زاده، ۱۳۹۷)

ج) کاربرد: حوزه علم ریاضی بقدری گسترده است که آن را ملکه دانشها و مادر علوم دانسته اند. شاید تصور عامه این باشد که ریاضیات در علومی چون کامپیوتر، فیزیک و رشته های فنی و مهندسی کاربرد داشته و سایر علوم چندان مصرفی ندارند. در حالی که شاید کمتر علم پیشرفته ای را امروز بشود مورد نظر قرار داد که بی نیاز از استفاده از روشها و مدلهای ریاضی باشد. دامنه کاربرد ریاضیات کم کم به علوم اجتماعی و رفتاری هم سرایت پیدا کرده و در ۲۵ سال گذشته مباحثی مثل زبان شناسی ریاضی، روانشناسی ریاضی، اقتصاد ریاضی، زیست شناسی ریاضی و به هر حال انواع و اقسام علوم وجود دارد که با پیوند «ریاضی در واقع شعبه جدیدی از خودشان را اعلام کردند ” (غبوری، ۱۳۷۰)

د) زیبائی: بسیاری از ریاضیدانان، در ریاضی قائل به زیبایی هستند مبحث زیبائی شناسی ریاضی نیز اشاره به همین مطلب است . اگر چه انگیزه پیدایش و گسترش ریاضی، غالبا مسائل علمی بوده است. ولی می توان گفت که در بسیاری از موارد مهم، ریاضیات و مباحث آن بخاطر زیبایی اش خلق و ابلاغ شده اند بیژن زاده، ۱۳۷۷).

اهمیت آموزش ریاضیات

ریاضیات با توجه به تاریخ طولانی اش که به قدمت تاریخ تمدن بشر است – گنجینه متراکمی از دانسته ها را در خود جای داده است که بخش مهمی از فرهنگ بشر را شامل می شود و تنها اگر از این زاویه به آن بنگریم، فراگیری آن را ضروری و شایسته خواهیم یافت. حال چنانچه آموزش و پرورش را تنها ابزار حفظ و انتقال سرمایه های فرهنگ انسانی تعریف نماییم مسولیت انتقال این گنجینه گرانمایه به نسلهای آینده به عهده اوست.در حالی که واقفیم بشر برای کشف أسرار طبیعت و رشد و ترقی، به این ابزار قدرتمند – ریاضی – نیازمند است. در بعد فردی نیز، شخص بواسطه تعامل و ارتباط با جامعه، به یادگیری حداقل ریاضی پایه – نیازمند است. در مطالعه ای که استی وزبایل انجام دادند به این نکته مهم رسیدند که ۹۲ درصد از مقالات صفحه اول نیویورک تایمز، بدون تسلط بر ریاضیات پایه، بطور کامل قابل فهم نیست (رمضانی، ۱۳۷۲)یکی از مشکلات انسان امروزه فقدان قطعیت است که همه جنبه های زندگی او رااقتصاد، سیاست، آینده خود، تمدن – تحت تاثیر قرار داده است و وی را در هاله ای از احساس ناامنی و عدم اطمینان فرو برده است. مع الوصف در مدرسه در می یابد که در ریاضیات قطعینهای اثبات پذیر وجود دارد، چیزهایی که برای هر شکلی در مستند و همه می توانند در آنها، به توافق برسند، دست بافتن به چنین قطعیتی که آسودگی روانی را در پی دارد حق مسلم هر کس است.

نظریه یادگیری آموزشگاهی

یکی از پژوهشگرانی که به یادگیری توجه خاصی داشته و پژوهشهای بسیار پیرامون آن انجام داده بنجامین بلوم است. وی با انتقاد از سیستم آموزشی و خط مشی های آن پایه گذار نظریه ای شد که توجهات را به خود جلب کرده است. وی معتقد است که در سیستم یادگیری هم افراد قوی و هم افراد ضعیف وجود دارند. یک عده بسیار کند و یک عده نیز بسیار سریع فرا می گیرند. وی باور داشت که اگر شرایط یادگیری مناسب باشد، اکثریت دانش آموزان در سرعت یادگیری، انگیزش یادگیری، و نهایتا توانایی یادگیری به مانند هم خواهند بود (بلوم ,۱۳۶۳)وی سه عامل رفتارهای ورودی شناختی ، ویژگیهای ورودی عاطفی، و کیفیت آموزشی را عامل عمده تفاوتهای افراد در یاد گیری می دانند. رفتارهای ورودی شناختی به میزان تسلط فراگیران به پیش نیاز های مربوط به یادگیری اطلاق می شود. به عبارتی دیگر همان پاد گیر بهای قبلی هستند که برای باد گیر بهای تازه ضروری است. ویژگیهای ورودی عاطفی عبارت است از میزان انگیزشی که فراگیر برای یادگیری دارد و یا می تواند داشته باشد. همچنین کیفیت آموزشی میزان تناسب و بژگیها و شرایط فراگیر با روش آموزش می باشد.بلوم در مورد چگونگی تأثیر آنها اشاره می کند که اگر رفتارهای ورودی شناختی فراگیران و کیفیت آموزشی ثابت نگهداشته شود رابطه کاملی میان موضوع درسی و یادگیری آموزشگاهی وجود داردوی معتقد است وقتی می توان با عبارت اعاطفه ، بصورت ساده و عملیاتی منظور را رساند چرا باید به اصطلاحات روانشناسی تقصیر علاقه، نگرش، که کلی هستند متوسل شد. هر چند بلوم صراحتا نگرش را مترادف عاطفه نیاورده است اما بصورت تلویحی در قسمتهای مختلف کتاب «ویژگیهای آدمی و یادگیری آموزشگاهی ، خود از عاطفه تحت عنوان نگرش یاد کرده است.با توجه به این فرض که هیچ تکلیف یادگیری نیست که انجام دادن آن از حد توانایی انسان هایی که خواستار آموختن آن هستند و پیش آمادگیهای لازم را کسب نموده اند( بجز عقب مانده های شدید ذهنی ، افراد دچار صدمه مغزی و مشکلات عمیق شخصیتی) خارج باشد، انتظار می رود اکثریت دانش آموزان در یادگیری سطح بالایی از توقیق را حاصل نموده و تفاوتهای میان آنها کم باشد. اما متأسفانه این طور نبوده و تفاوتهای چشمگیری دیده می شود که بخشی از آن به این مربوط می شود که همه با یک شوق و اشتیاق یکسان یادگیری را آغاز نمی کنند، برخی تکلیف مورد نظر را با علاقه خاصی به مانند یک کار مفید می نگرند و شروع می کنند و برخی دیگر تکلیف را نپذیرفته و شوق آموختن ندارند و نیروی خود را برای غلبه بر مشکلات احتمالی بادگیری بکار نمی گیرند.اگر این تنوع برخورد نسبت به یادگیری را بر روی یک پیوستار قرار دهیم، می بینیم نظرهای مثبت، دوست داشتن ها یا به عبارتی عاطفه های مثبت به موضوع درسی در یک سمت پیوستار و در سمت دیگر بیزار بها با عاطفه های منفی قرار دارد بلوم، ۱۳۷۳).تنوع عاطفه ها حاصل تاریخچه یاد گیر داده و تجربیاتی است که آنها قبل از پادگیری و با به هنگام باد گیری داشته اند (همان منبع). در ارتباط با عاطفه به پادگیری آموزشگاهی اعتقاد بر این اینست که نصور دانش آموزان از توقیف یا شکست در تکلیف پادگیری آموزشگاهی و متناسب با آن، تأیید معلمان، والدین و حتی همسالان دانش آموز – چنانچه در مدت مدیدی ادامه یابد به نگرشهای مساعد یا نامساعد دانش آموز نسبت به آموزشگاه و یادگیری آموزشگاهی می انجامد و بعد عمومی می باید تا آنجا که هر تکلیف جدید یادگیری، مدرسه، معلمان، و سایر دانش آموزان را نیز شامل می شود (سیف، ۱۳۸۰).همه موارد گفته شده به نوعی ضرورت و توجه ویژه از سوی نظام آموزشی را می طلبد. حال با مشخص شدن اهمیت ریاضیات و آموزش آن و چگونگی تأثیر عاطفه پادگیرنده پیرامون موضوع درسی در ادامه به نگرش و عوامل بوجود آورنده آن بعنوان متغیری که می تواند بر یادگیری ریاضیات تأثیر بگذارد اشاره نمایم.

تعریف نگرش:

چه چیزی یا چیزهایی باعث می شود که شخص به حزب، گروه، انجمن یا هیئت خاصی گرایش پیدا کند و خود را به آن وابسته سازد و چه اتفاقی افتاده که سابقا طرفدار عقیده، جناح یا حزب خاصی بوده است و اکنون مخالف آن شده است.نگرش واکنش ارزیایانه را نسبت به یک چیز نشان می دهد. نگرش را ارزیابی موضوع تفکر می خوانند، موضوع نگرش می تواند هر چیزی باشد که فرد آن را متمایز می کند با در ذهن خود دارد. موضوع نگرش می تواند ملموس (نوعی غذا) با انتزاعی (آزادی بیان) یا اشیاء بی جان دوچرخه) اشخاص (امام خمینی با گروه ها (سیاستمداران محافظه کار ) باشد (بدار و همکاران، ۱۳۸۱). |نگرش یکی از موضوعهای مهم روانشناسی اجتماعی و روانشناسی تربیتی است. به لحاظ اهمیتی که نگرش ها در زندگی افراد دارند، برخی از صاحب نظران تا آنجا پیش می روند که موضوع اصلی روان شناسی اجتماعی را نگرش می دانند و آن را حتى علم مطالعه نگرشهای افراد تعریف می کنند، بخشی از این اهمبث ناشی از آن است که این صاحب نظران مطالعه نگرش را برای درک رفتار اجتماعی حیاتی می دانند. بخش دیگری از این اهمیت مبتنی بر این فرض است که نگرشها تعیین کننده رفتارها هستند و این فرض بطور ضمنی دلالت بر این امر دارد که با تغییر دادن نگرشهای افراد می توان رفتار های آنها را تغییر داد (کریمی، ۱۳۷۹). |از فواید دیگری که برای نگرش ها ذکر کرده اند این است که با افزایش نگرشهای شخص در مورد چیزها، احتباج او به تفکر و اخذ تصمیم های تازه کم می شود و رفتار او نسبت به آن چیزها عادتی، قالبی، مشخص و قابل پیش بینی می گردد و در نتیجه زندگی اجتماعی او آسان می شود (گرجا و همکاران، ۱۳۷۶).آگاه بودن از نگرشهای افراد می تواند دارای اهمیت زیادی باشد. اگر نگرشهای مردم را بدانیم می توانیم رفتار آنان را پیش بینی کنیم و بر رفتار آنان کنترل داشته باشیم. برای بسیاری از افراد پیش بینی کردن و به کنترل در آوردن رفتار دیگران دارای اهمیت بسیار است (بدار و همکاران، ۱۳۸۱).از آنجا که نگرش مفهومی انتزاعی است، نمی توان انتظار داشت که صاحب نظران در مورد ماهیت نگرش ها اتفاق نظر داشته باشند. این اختلاف نظر در تعریف نگرش نیز دیده می شود ما در این جا به چند نمونه از تعریف اشاره می کنیم.