حمیده کشاورز محمدیان
روانشناس بالینی و فردی
آمار این متخصص
دقت
مفید بودن
دانش و مهارت
رفتار بالینی
وقت شناسی
هزینه اقتصادی
حمیده کشاورز محمدیان هستم، فارغ التحصیل روانشناسی تربیتی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی در سال ۱۳۹۱، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “میزان همخوانی تولیدات برنامه های کودک سیما با مراحل تربیت و رشد کودکان” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:
دانشگاه علامه طباطبایی
دانشکده علوم اجتماعی
پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی تربیتی
موضوع:
میزان همخوانی تولیدات برنامه های کودک سیما با مراحل تربیت و رشد کودکان
استاد راهنما:
دکتر رحمان سعیدی
استاد مشاور:
دکتر سید رضا نقیب السادات
نگارش:
حمیده کشاورز محمدیان
۱۳۹۱
چکیده :
پژوهش حاضر تحت عنوان مطالعه تطبیقی همخوانی برنامه کودک با رشد و تربیت این گروه با بازنگری برنامه فتیله) می باشد. یکی از تاثیرات بسیار مهم رسانه های جمعی خصوصا تلویزیون بر روی کودکان می باشد و با توجه به حساسیت سنی کودکان مطالعه ویژه ساخت تولیدات برنامه کودک باید از اهمیت و دقت بالایی برخوردار باشد. همچنین تحقیق و پژوهش در این مورد می تواند در بهبود کیفیت و حل مشکلات در این زمینه کمک شایانی کند. سوال مطرح در این زمینه این است که آیا بین محتوای برنامه های کودک ساخت کشور ایران و پخش شده از گروه کودک سیمای جمهوری اسلامی ایران با رشد و تربیت آنان تطابق وجود دارد؟ برای پاسخ به این سوال در این پژوهش از روش تحلیل محتوا باشگل استنباطی آن با دو تکنیک مقوله ای ارزیابی استفاده شده و برنامه کودک های هر برنامه به عنوان واحد تحلیل انتخاب وصحنه های برنامه ها کد گذاری و تحلیل شده است. پس از انجام پژوهش مشخص شد بین برنامه های کودک (فتیله) یا رشد و تربیت آنان تطابق وجود دارد و بیشتر برنامه ها پاسخ گوی نیازهای کودک بوده و کودکان را راهنمایی و هدایت می کنند. موسیقی ورنگ صحنه از موارد متناسب بار شد کودکان است که جذابیت برنامه های کودک را دوچندان می کند و در بیشتر برنامه ها به آن توجه شده است. اشاره کافی به صفات اخلاقی و رفتارهای اجتماعی از موارد دیگری است که به آن توجه بیشتری شده است.
کلمات کلیدی: برنامه کودک، رشد فردی، اجتماعی کودک.
فصل اول
کلیات پژوهش:
۱-طرح موضوع و تعریف آن
۲. متغییرهای مورد بررسی در این تحقیق
٣. بیان ضرورت و اهمیت موضوع تحقیق
۴. ضرورت و اهمیت این پژوهش از لحاظ نظری
۵. ضرورت و اهمیت عملی یا اجتماعی
۶- تشریح فرآیند تاریخی موضوع تحقیق
مقدمه
١-طرح موضوع و تعریف آن
امروزه وسایل ارتباط جمعی همچون یک نهاد اجتماعی عمل می کنند و بر کار توسعه ارزش و هنجارهاییمی پردازند که آنها را بر جامعه و دیگر نهادهای اجتماعی پیوند می زند. این وسایل به صورت نسبی از تعاریف و تصاویر واقعیت های اجتماعی برای افراد و گروه های اجتماعی در آمده اند که ارزش ها و داوری های هنجاری آنها را تحت تاثیر قرار داده و خود هنجار ساز شده اند. چنانچه این ویژگی را در کنار سایر خصوصیات رسانه ها قرار دهیم که آنها ابزار قدرت برای کنترل و مدیریت جامعه به شمار می آیند، می توان رسانه ها را از جمله عوامل اصلی و تاثیر گذار در حرکت و تغییرات اجتماعی به شمار آورد. بنابراین می توان با اطمینان گفت که وسایل ارتباط جمعی از جمله پدیده هایی است که بر کلبه وجوه زندگی انسان سایه افکنده و به آنها سمت و سو می دهند. نتایج سرشماری سال ۱۳۸۵ مرکز ملی آمار ایران نشان می دهد که میانه سنی هرم جمعیت در کشور حدود ۱۶ سال است، از این رو حجم انبوهی از مخاطبان رسانه ی تلویزیون در ایران را کودکان و نوجوانان تشکیل می دهند. این قشر از مخاطبان همواره در معرض پیام های سریع این رسانه ی فراگیر قرار می گیرند، رسانه ای که پیامهایش انتقال دهنده ارزشها و ضد ارزش های اجتماعی و فرهنگی است و به طور اجتناب ناپذیری شخصیت کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد با توجه به پیچیدگی های دنیای امروز و شکل گیری زندگی ماشینی و مشکل شدن شرایط زندگی و کم شدن تعاملات بین فردی کودکان برنامه های تلویزیون را به عنوان یک وسیله تاثیر گذار در زندگی خود جای می دهند و به الگوبرداری و همذات پنداری با شخصیت های این برنامه ها می پردازند و چون این برنامه هاجذابیت های خاص کودکانه را نیز به نمایش می گذارند تاثیر گذاری بیشتری روی آنها دارند این موضوع مطرح است که تولید کننده های این نوع برنامه ها علاوه بر تاکید بر جذابیت تولیدات برنامه های کودک تا چه حد بر انطباق آن با شرایط تربیت و رشد کودکان توجه می کنند و محتوای آن را مناسب با شرایط سنی کودک می سازند. زیرا کودکان در سنین حساس قرار دارند و از این برنامه ها الگوبرداری می کنند. حال موضوع تحقیق حاضر این است که آیا همخوانی میان تولیدات برنامه های کودک با تربیت و رشد آنها وجود دارد؟ تعریف عنوان این تحقیق با مطالعه و تحلیل محتوای برنامه های کودک پخش شده از شبکه دوم تلویزیون که ساخت ایران هستند و بیشتر مخاطبانشان کودک می باشند چه میزان انطباق محتوایی تولیدات با تربیت و رشد کودکان که شامل کودکان ۵-۱۰ سال می باشند بررسی کرد. انگیزه محقق از طرح موضوع این است که با توجه به ماشینی شدن زندگی انسان و کم رنگ شدن نقش پدر و مادر در قصه گویی و صحبت با کودکان بیشتر این نقش ها به تلویزیون و به خصوص برنامه های تلویزیونی کودک و کارتون ها و فیلم ها داده شده است که کودکان شخصیت موجود در آنها را الگوی خود می دانند و بر حرف ها و پیام های مطرح شده در این تولیدات توجه دارند. حال پخش فیلم های کودک از تلویزیون و عدم مناسبت موضوع و محتوایی آنها با تربیت کودکان، توجه به این موضوع را صد چندان می کند و تحقیق حاضر بخش کوچکی از اهمیت این موضوع را می رساند. با توجه به اینکه پژوهش مورد نظر ، تحلیل محتوای تولیدات برنامه فتیله پخش شده از تلویزیون شبکه ۲ می باشد و به مطالعه همخوانی این تولیدات با تربیت و رشد کودکان می پردازد زیرا کودکان در حساس ترین رده های سنی قرار دارند به خصوص کودکان ۵-۱۰ سال، به همین جهت الگوبرداری بین آنها بسیار شایع می باشد به طوری که شخصیت های تلویزیونی را همانند دوست و همذات خود می پندارند و به الگوبرداری از آنها می پردازند و نوعی شکل گیری شخصیت و رفتار در کودکان اتفاق می افتد برنامه های کودک یکی از مؤثرترین و جذاب ترین شیوه های تولید رسانه ای می باشد ایده وسؤال اصلی تحقیق چگونگی محتوا و پیامها وانگاره هاواسطوره هاییست که در برنامه های فتیله بدانها پرداخته می شود. انگیزه محقق برای شناخت انگاره هاواسطوره ها، مفاهیمی ست که به واسطه آنها از کودکی در پس زمینه های ذهنی کودک قرار گرفته و می توانند در چگونگی شکل گیری پایه های فکری و عقیدتی او وهمچنین رفتار وی مؤثر باشند از آنجا که ساختارهای داستانی و محتوای آنها به اشکال و شیوه های گوناگون در انواع برنامه های فتیله به صورت قصه تاتر شعر ومباحثه تکرار می شوند، براساس نظریه کاشت می توانند جهان بینی کودک را شکل دهند. بی توجهی به این مفهوم غفلت از چگونگی شکل گیری پایه های تفکر سرمایه های زندگی و آینده سازان میهن مان می باشد. اگر از سنین کودکی به فکر ساختن بنیانهای فکری کودکانمان متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی مان نباشیم یا جایگزین شدن دیگر ارزشها ، فردا دیر است زیرا ایجاد تغییر در سنین بالاتر بسی مشکلتر خواهد بود. در این تحقیق می خواهیم با استفاده از روش تحلیل محتوا علاوه بر مقوله بندی پیامهای ارائه شده در برنامه های فتیله زمینه های اجتماعی آنها رانیز در نظر گرفته و به تحلیل این برنامه بپردازیم. همان طور که در بالا گفته شد با تحلیل محتوای برنامه کودک شبکه دوم به این موضوع می پردازیم که محتوی برنامه های پخش شده از تلویزیون آیا حامل پیام های مناسب با رشد و تربیت کودک است یا نه، متغییرهای مورد بررسی در این تحقیق بررسی برنامه های تلویزیونی کودک از طریق متغیرهای رسانه ای که بیشتر فرمی و محتوایی است و متغیرهای روانشناختی که بیشتر ناظر بر اهداف است مانند تاثیر گذاری روی امور روحی و روانی کودک، اقتضائات آموزشی و مسائل تربیتی کودک را در رده سنی ۵-۱۰ سال بررسی می کند. پژوهش من به صورت یک مطالعه همخوانی روی برنامه فتیله پخش شده از تلویزیون در شبکه ۲ با توجه به رشد و تربیت کودکان می باشد .
بیان ضرورت و اهمیت موضوع تحقیق
همان طور که در طرح مساله بدان اشاره شد کودکان و نوجوانان بخش عظیمی از مخاطبان رسانه تلویزیون را در ایران به خود اختصاص می دهند و به دلیل ویژگی های خاص برنامه های کودک، به این نوع از برنامه ها علاقه خاصی نشان می دهند. برنامه های کودک یکی از قالب های دلپذیر است که لطافت در روایت اثر و ظرافت های ساختاری آن با ویژگی های روحی و تخیلی سرشار کودکان همگون است این قالب رسانه ای به لحاظ ویژگی های ساختاری خود رابطه ای نزدیک با کودکان و نوجوانان برقرار می کند و به خاطر قابلیت های خاص خود در ذهن کودکان دنیای مشابه با زندگی واقعی خلق می کند که جذابیت آن با استفاده از انواع تکنیک های تولیدی تشدید می شود و از این طریق و با شکستن مرزهای واقعیت و به تصویر کشیدن تخیلات کودکانه مخاطبان خود را به دنیایی فراواقعی رهنمون می سازد. از این رو کودکان برنامه های کودک را به عنوان یکی از بهترین قالب های برنامه ای رسانه تلویزیون مورد توجه فراوان قرار می دهند. برنامه سازی تلویزیونی ویژه کودکان در ایران را باید یکی از حساس ترین موضوعات برای پژوهش رسانه ای و فرهنگی دانست ، چرا که این مسأله درست نقطه تلاقی دو عنصر بسیار مهم در نظام فرهنگی و اجتماعی هر جامعه ای و به ویژه ایران کنونی است، یعنی تلویزیون و گروه های اجتماعی در واقع علت اینکه برنامه سازی ویژه کودکان را به عنوان موضوع مطالعه موردی این پایان نامه انتخاب کرده ام این است که ویژگی های سنی این گروه باعث شکل گیری هویت فردی و اجتماعی آنها می شود و رسانه به عنوان یک عامل محیطی در شکل گیری هویت این گروه سنی بسیار مؤثر است. این مسأله که سازمان صدا و سیما چه ذهنیتی درباره این نیروی بالقوه دارد و چه اهدافی را برای آنها در برنامه های تلویزیونی خود دنبال می کند، اهمیت تحقیق را نشان می دهد. بچه ها با دیدن برنامه های کودکان گرایشهای اجتماعی را تمرین میکنند و به ارزش نظم و قانون در جامعه پی می برد و مهارتهایی را که لازمه زندگی اجتماعی است می آموزد کودکان این اسید های آینده هنگامی که در میان ازدحام شهرها پا به عرصه وجود میگذارند مطابق بااحتیاجات روحی و روانی خود به برنامه های کودک نیاز دارد تا به واسطه آن به کمال و رشد همه جانبه دست یابند چرا که برنامه های متنوع کودک در دوران کودکی نقش مهمی در پرورش روح و فکرو جسم و شکل گیری شخصیت آینده آنها دارد از آنجا که مخاطب اصلی این تولیدات کودکان می باشند، مخاطبانشان به شدت تحت تاثیر این پیامها و اسطوره های خلق شده در آنها فرار می گیرند. به تعبیر روایی ماتربر ذهن کودک مانند نقش بر سنگ پایدار است. همانگونه که مانیز کارتونهای دوران کودکی را از یاد نبرده ایم و از کودکی همانگونه که پدر و مادر خودراشناخته ایم با شخصیتهای کارتونی نیز آشناشده ایم. این تحقیق تذکر پست به خانواده ها تا این برنامه ها را سرگرمی صرف برای کودکانشان بدانند و دنبال ماهواره ها و برنامه های خارجی با فرهنگ های مختلف تباشند به نظر من مشخص می شود کودکان بیشتر دوست دارند از چه مجریان پیروی کنند. همانند سازی کودکان با شخصیت های تلویزیونی یکی از مهم ترین عوامل جذب مخاطبان کودک برای تماشای تولیدات تلویزیونی است متخصصان علوم رفتاری و روانشناسی همانند سازی را فرآیند مستمری می دانند که طی آن کودکان رفتارهای تازه را تحت تاثیر تجارب جانشینی فرا می گیرند. اکثر روانشناسان (صرف نظر از تعریفی که برای همانندسازی در اجتماع دارند آن را فرآیندی مهم و اساسی در اجتماعی شدن کودکان قلمداد کرده و بر این باورند که الگوبرداری ذهن از همان سالهای آغازین زندگی شروع می شود که دوره ای مهم در شکل گیری شخصیت هر فرد به شمار می آید و در همین سنین است که الگوبرداری از طریق مشاهده شکل می گیرد. (محمد خلیفه، ۱۳۷۸، ۱۲۶)| با توجه به ویژگی های منحصر به فرد و قدرت تاثیر گذاری برنامه های تلویزیون کودک باید خاطر نشان کرد که کودکان در کشور ما برنامه های سازمان صدا و سیما را به عنوان منبعی برای تماشای این برنامه های جذاب انتخاب می کنند. از سوی دیگر نمی توان انکار کرد که سازمان و برنامه های آن به مثابه الگویی ارزشی برای افراد جامعه قلمداد می شود و در کنار این رسالت است که می بایست در جستجوی رضایت مردم و برآورده کردن نیازهای آنی آنان باشد. این مسئولیت را نیز بر عهده دارد که آموزش بدهد و ارزش های اخلاقی و مذهبی را در برنامه های مختلف خود گنجانده و از انتقال ارزش های متضاد با ارزش های کشورمان پرهیز کنند باید به این موضوع نیز توجه شود که تولیدات برنامه کودک با رشد آنها مناسبت داشته باشد و کودکان را تحت تاثیر مثبت قرار دهد.اهمیت بررسی تولیدات تلویزیون کودک از این لحاظ مطرح است که رسانه ها به خصوص تلویزیون در جوامع امروزی مهم ترین وسیله ی سرگرمی کودکان است که می تواند تاثیر ویژه ای بر شخصیت و بینش کودکان در سنین رشد داشته باشد. ضرورت و اهمیت این پژوهش از لحاظ نظری مطالعه ملاک های همخوانی تولید رسانه ای همخوان با شرایط رشد کودکان می باشد در این وادی امکان انطباق تولید رسانه ای با مراحل رشد کودک مورد مطالعه و ارزیابی قرار می گیرد . ضرورت و اهمیت عملی یا اجتماعی : سعی بر این است که با به کار گیری این ملاکها و معیارها از جانب برنامه سازان به شکل عملی بین تولید رسانه ای و شرایط رشد و تربیت کودک همخوانی صورت گیرد. این امر از جنبه عملی بیشتری از جانب رسانه نمایش داده شود. با تکمیل این الگو برای برنامه سازان قابل انجام است.
تشریح فرآیند تاریخی موضوع تحقیق
بیان پیوستگی و ارتباط میان تولیدات برنامه کودک با رشد و تربیت این گروه موضوع بسیار مهم و قابل توجهی است ، تولیدات تلویزبونی کودک نقش بسیار مهمی در جامعه پذیری و انتقال ارزش ها و الگوها به کودکان دارند. با توجه به زندگی مدرن امروزی و کم رنگ شدن نقش های سابق پدر و مادر به عنوان مهره های اصلی تربیتی قسمتی از این وظیفه خطیر را به نوعی به جعبه جادویی داخل خانه واگذار کرده اند. با توجه به این که کودکان در سنین حساس شکل گیری شخصیت قرار دارند و به نوعی به تقلید از برنامه های تلویزیون می پردازند. حال باید دید که تولیدات تلویزیون کودک ساخته شده در ایران چقدر در این زمینه باید تلاش کنند و به عنوان یک وسیله ی الگو پذیری و ارتباطی وظیفه خود را به خوبی به انجام برسانند. با توجه به مقدمه کوتاه مطرح شده، هیچ گونه موضوع مشابهی در این مورد پیدا نشده، به عبارت دیگر موضوع ” همخوانی ” سابقه ای ندارد لیکن موضوعاتی نظیر:
۱- والت دیزنی و کلیشه سازی برای کودکان از اعظم ده صوفباتی که به بررسی و تحلیل محتوای جنسینی پیام های ارایه شده در انیمیشن ها پرداخته است.
۲- بررسی میزان انطباق نظام ارزشی انیمیشن های پخش شده از شبکه های ۲ و ۵ با نظام ارزشی سازمان صدا و سیما در حوزه کودک و نوجوان می باشد که توسط قایق حسینی صورت گرفته و به بررسی ارزش های موجود در انیمیشن های کودکان و انتقال آن به کودکان و شکل گیری شخصیت کودکان را مطالعه کرده است پایان نامه ها با حجم نمونه آماری کم و محدودیت هایی که دارند، تنها توانسته اند به نکاتی از قبیل علاقه زیاد کودکان به تلویزیون، اختصاص بیشترین اوقات فراغت کودکان به آن، پادگیری کودکان از دروس آموزشی تلویزیون و تفاوت میزان علاقه مندی دختران و پسران به انواع برنامه ها و نظایر آن اشاره کنند البته در هیچ کدام از تحقیقات تعریف سنی دقیقی از نوجوانان و کودکان نشده و به تفکیک تحقیق صورت نگرفته است. البته پژوهش های متعددی نیز توسط صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران انجام گرفته است که عمدتا به نظر خواهی و مصاحبه در مورد برنامه های خاص تلویزیون صورت گرفته اند (گوگونامی، ۱۳۷۶: ۷۹).
بیان اهداف:
الف)هدف کلی:
میزان همخوانی تولیدات برنامه های کودک سیما با مراحل تربیت و رشد کودکان با بازنگری بر برنامه روز جمعه (قتیله) شناخت پیام های پنهان و آشکار برنامه فتیله با توجه به تصادها و اسطوره های فرهنگی به کار رفته در آنها می باشد.
ب) اهداف جزئی
-شناخت تولیدات تلویزیونی کودک از نظر موضوع
– شناخت تولیدات کودک از نظر محتوا
– شناخت تولیدات کودک از نظر سبک
– شناخت تولیدات کودک از نظر شیوه ارابه
– شناخت تولیدات کودک از لحاظ امور روانشناختی
– شناخت تولیدات کودک از لحاظ صفات اخلاقی و اجتماعی در حوزه فردی
– شناخت تولیدات کودک از لحاظ صفات اخلاقی و اجتماعی در حوزه اجتماعی
– شناخت تولیدات کودک از نظر موسیقی
– شناخت تولیدات کودک از نظر جذابیت
– شناخت تولیدات کودک از نظر نوع پیام ارایه شده
– شناخت تولیدات کودک از نظر شخصیت
– شناخت تولیدات کودک از نظر زبان غالب
– شناخت تولیدات کودک از نظر مجاز شخصیت
– شناخت تولیدات کودک از نظر نوع ارتباطات انسانی
– شناخت رابطه رشد و تربیت یا هر یک از متغیرها
– شناخت رابطه تولیدات کودک یا رشد و تربیت (فردی اجتماعی)
– شناخت تولیدات کودک از نظر متغیرهای رسانه ای
فصل دوم:
تدارک نظری
ماهیت رسانه
جامعه و عصر ارتباط
کارکردها و نقش های وسایل ارتباط جمعی
اهمیت رسانه های تصویری
اثرات وسایل ارتباط جمعی بر تغییر رفتار
تلویزیون جایگاه آن در عصر امروز
تلویزیون رسانه نیرومند
تاریخچه شبکه ۲
تاریخچه کودک (گودگ گپست رشد چیست رشد عاطفی چیست عواطف و هیجان رشد کودک رشد اجتماعی بررسی رابطه رسانه و یادگیری قالبهای برنامه کودک تولید داخلی و خارجی تاثیر تلویزیون
مقدمه :
تحقیق حاضر که به بررسی برنامه های کودک با رشد و تربیت آنان می پردازد. در برگیرنده موضوعات ارتباطی و روانشناسی می باشد . با یک تقسیم بندی منطقی ابتدا در بخش اول به مطالعه رسانه (تلویزیون) پرداخته شده و در بخش دوم به مطالعه کودک و در بخش سوم فصل دوم تعامل کودک با رسانه در نظر گرفته شده است. با توجه به مسئله پژوهش حاضر، بررسی ادبیات و مبانی پژوهش در چند بخش صورت می گیرد، بخش اول که به ارتباط در جوامع امروزی و نقش رسانه تلویزیونی در جهان و ایران و اهداف و اولویت های گروه کودک و نوجوان در ایران می پردازد ، بخش دوم به کودک و تاریخچه تحول دیدگاه ها نسبت به کودک و رشد ویژگی های اجتماعی ، عاطفی، اخلاقی و تربیتی آن می پردازد و بخش سوم به تعامل کودک با رسانه، تاریخچه تولیدات برنامه های تلویزیون شبکه ۲ در ایران و قالبهای برنامه های کودک ، سیلقه ها و علایق کودک در تماشای تلویزیون و تاثیرات تلویزیون بر رو پر شد کودک اشاره دارد.
ماهیت رسانه
رسانه چیست ؟ رسانه نیز پیشینه ای به قدمت فرهنگ دارد. از زمانی که انسان توانست آتش را کشف کند و از دود آن برای انتقال پیام استفاده نماید، رسانه را در اختبار گرفته است اما در همین ابزار آنچه که باعث می شود. آن دود معنا بیابد، کارکردی است که بر عهده داشته و نقشی که در انتقال مفاهیم ایفا نموده است لذا می توان گفت مهمترین خصوصیت رسانه که باعث تمایز آن با سایر ابزارهای در اختیار انسان می گردد، کار کرد ویژه آن در انتقال پیام خواهد بود. رسانه زمینه ساز ایجاد پیام و، بستر ساز انتقال پیام با فراهم آوری ارتباط بین گروههای انسانی است. رسانه بدون پیام، معنا و مفهوم ندارد و به واسطه پیامی که حمل می کند، می تواند انسان را در ایجاد رابطه با محیط پیرامونی اش یاری رساند، در این میان پیامی اهمیت می یابد که بتواند افتضائات و زمینه های کنش متقابل را فراهم کند و این در حالی صورت می پذیرد که منطبق با نیازهای مخاطب و گیرنده باشد. بدیهی است پیامی که نتواند در جریان تامین نیاز مخاطب قرار گیرد، دیگر قادر به فراهم سازی زمینه کنش متقابل نخواهد بود ، غیر قابل انتقال تلقی می گردد. شرط استمرار حیات رسانه ها نیز همخوانی پیام با نیاز گیرندگان است که دارای جنبه های مختلف فرهنگی اجتماعی است. لذا در تعریف رسانه چنین عنوان می شود: رسانه به هر ابزار، سازمان یا نهادهای مادی و غیر مادی که حامل پیام بوده اطلاق می گردد، منتها به شرط آنکه پیامی که منتشر می کند از مقبولیت اجتماعی برخوردار باشد و مورد پذیرش جامعه و مخاطبان قرار بگیرد. (فرید، ۱۳۸۶، ۲).در تعریف لغوی رسانه، به معنای واسطه، وسیله با ماده وسط یا رابط دو چیز حدفاصل و سرانجام وسیله نقل وانتقال اخبار، پیامها و اطلاعات است که از مصادیق آن می توان روزنامه ها و رادیو و تلویزیون را نام برد، رسانه در واقع وسایل و پلهای ارتباط بین مرکز پیام و گیرنده پیامند، کاربرد این واژه در ” تعلیم و تربیت ” نیز با حفظ همین معنا و محتوابوده است. (فردانش، ۱۳۸۳،۱۰ )
جامعه و عصر ارتباط
ارتباط انسانها سنگ بنای جامعه انسانی است و بدون آن هرگز فرهنگ و آموزش به عنوان خصیصه جامعه انسانی پدید نمی آید.(ساروخانی، ۱۷، ۱۳۸۳) .تبادل افکار، اطلاعات و اخبار بین انسانها از ضرورتهای زندگی اجتماعی است، گستردگی جوامع انسانی، ابزار و لوازم ویژه ای برای برقراری ارتباط می طلبد، هر جامعه به تناسب نیاز و پیشرفت هایش وسایل معینی برای این ارتباط به کار می بندد، استفاده از وسایل گوناگون برای بیان اندیشه های انسانی و شناخت محیط زندگی تابع شرایط اوضاع و احوال تاریخی واقتصادی جوامع است. در جوامع ابتدائی که گروهها کوچک و محدود بودند، تنها روش وسیله مبادله افکار و اطلاعات زبان وبیان شفاهی بود اما همراه با توسعه فرهنگ و پیشرفت جوامع، وسایل ارتباطی نیز تکامل یافتند. در این میان ابتدا علائم تصویری و پس از آن خط الفبایی، بعدها چاپ و بالاخره وسایل ارتباطی نوین دیداری و شنیداری مانند رادیو و تلویزیون سینما و وینت پا به عرصه زندگی بشرتهاند، این امکانات زمینه تازه ای برای انتقال سریع اخبار، افکار وروشهای زندگی در اختیار مردم سراسر جهان قرار داد، به طوریکه بسیاری از محققان و اندیشمندان با توجه به نقش برجسته این وسایل در انتقال اطلاعات و مبادله افکار و اندیشه های انسانی، عصر کنونی را عصر ارتباطات نامیدند. (صادقیان، ۱، ۱۳۸۰) در جهان امروز ، وسایل ارتباط جمعی، با انتقال اطلاعات ومعلومات جدید و مبادله افکار و عقاید عمومی در راه پیشرفت فرهنگ و تمدن بشری نقش بزرگی را به عهده دارند. ایشان خود برگردونه ارتباطی تاثیر شگرف برجای می گذارند و بر خلاف انتظار پدیده هایی خنثی وصرفا کاتالبزور نیستند و خود عصری نو را پدید می آورند. (ساروخانی، ۷، ۱۳۸۳) اصطلاح ارتباط جمعی مشخص کننده آن نوع از ارتباطی است که هدف آن برقراری رابطه با یک مخاطب با گروه کوچکی نیست، بلکه جمع را در نظر دارد. البته اگرچه در گذشته نیز ارتباطاتی از این دست شکل می گرفته اما پانولد وسایل ارتباط جمعی، انجام چنین ارتباطی عموما از طریق این وسایل انجام می گردد، وسایل ارتباط جمعی آن دسته از وسایلی هستند که در تمدنهای جدید بوجود آمده اند و مورداستفاده اند و ویژگی اصلی آنها قدرت وشعاع گسترده است ( کازنو، ۱۳۷۶۲۱) در عصر ارتباطات، وسایل ارتباط جمعی مظهر ارتقای تکنولوژیک انسانند که دارای بیشترین تاثیر فرهنگی از میان تمامی ابزار وفنون جدیدند و در آستانه هزاره سوم میلادی، پرتاب جوامع را به سوی آینده موجب گردیده اند که_
در پیدایی عادات تازه، تکوین فرهنگی جهانی ، تغییر در رفتار و خلق و خوی انسانها و بالاخره کوچک شدن کره زمین وهمسایگی ملل دور دست سهمی شگرف برعهده دارند(ساروخانی، ۱۳۶۸۵۰) – وسایل ارتباط جمعی امروز به صورت انشعاب حواس پنجگانه انسان در آمده اند و به همان اندازه که انسان امروز از چشم و گوش خویش برای گسترش تجربیاتش استفاده می کند، این وسایل را نیز مورد استفاده دائمی خود قرار داده است. (مک لوهان، ۲، ۱۳۴۹) بنابراین ارتباطات برای پاسخ دادن به نیازهای افراد به کسب اطلاعات ومعلومات جدید، هر روز بیش از پیش از وسابل انتقالی وانتشاری مجهز تو، سریعتر و گسترده تری استفاده می کنند. (معتمدنژاد، ۱۳۸۳،۱۶۹ ) ویژگی های تلویزیون برخی از خصایص تلویزیون، به عنوان یک رسانه را از منظر اندیشمندان مختلف این عرصه می توان از این قرار دانست: ۱-رسانه ای سرد؛ تلویزیون بر اساس تقسیم بندی مک لوهان در مورد رسانه ها، یک رسانه سرد به شمار می رود. سردی تلویزیون به دلیل عدم وضوح تصاویری است که در مقابل دیدگان بیننده قرار می گیرد. بیننده تلویزیونی در حقیقت تصویری کامل و بدون ابهام نمی بیند؛ لذا برای درک کامل آن باید از خودش مایه بگذارد و خلاهای موجود بین نقطه های تصاو بر ضعیف را با قدرت ابداع و تخیل خود پر کرده و کاملا تشریک مساعی داشته باشد. در واقع می توان گفت حواس مختلف مخاطب، در دیدن تلویزیون به کار گرفته میشود و لازم است مخاطب تمام حواس خود را به کار گیرد که تصویر را تقویت و تکمیل کند. این امر دقیقا برعکس رسانه های گرم است که در آنها صرفا یکی از حواس مخاطب به طور کامل به کار گرفته می شود. مک لوهان تصور می کند، اگر این امکان پیدا شود که بر خطوط تلویزیون، صدها خط اضافه شود و پر شدت وضوح آن افزوده شود، این وسیله ارتباطی، گرم خواهد شد. (ناصر باهنر؛ ۱۳۸۷، ص ۶۹ و ۷۰ و ژان کازتو؛ ۱۳۶۴، ص ۴۷).
۲. تصاویر موزائیکی؛ تصویری که تلویزیون ارائه می دهد، موزائیکی و درهم و برهم است. دقیق تر این که، تصویر تلویزیون بنابر تعریف جاری، از سه میلیون نقطه توارتی در ثانیه تشکیل شده است؛ ولی تماشاگر، برای تماشای تصاویر، فقط بیشتر از چند صد نقطه آن را انتخاب می کنند؛ سپس آن را بازسازی کرده و در ذهن خود می سازد. علت این که تصویر تلویزیونی، تماشاگر را با تمام وجود، به مشارکت می طلبد را باید در همین امر جستجو کرد و رمز اینکه مک لوهان، تماشای تلویزیون را با حس لامسه مقایسه کرده و تماشاگر را به گونه ای فرض می کند، که گویا صفحه تلویزیون را با چشم خود لمس می کند، باید ناشی از همین ویژگی تصویر تلویزیون دانست البته در تصویر سینمایی، برعکس تلویزیون، تعداد نقطه های نورانی ارائه شده، مشخص و به قدری متراکم است، که بدون بازسازی تماشاگر ادراک می شوند. (ژان کاز نو؛ ص۴۷).
٣. غول خجالتی؛ تلویزیون توان ارائه موضوعات داغ را نداشته و به بیان “أدیت فرون” یک غول خجالتی است؟ که نمی تواند گفتگوهای خیلی خاص و عمیق را با شدت لازم ارائه کند؛ چراکه اصولا تلویزیون رسانه ای است که با شخصیت های جدی، رفتاری ناخوشایند دارد. (ناصر باهنر: ص ۷۰ ). ۴-ساخت ذهنی تصاویر؛ تصویر تلویزیونی، برخلاف زندگی طبیعی که در آن هر چیزی که دیده میشود، قبل از آن که از راه چشم به درون راه یابد، واقعا در خارج وجود دارد، این گونه نیست و فقط موقعی این تصویر موجودیت می باید که شخص در سرش آن را سرهم کند؛ در حالی که تصویری در کار نیست. در واقع مخاطب، مشغول نگاه کردن به درخشش فسفر سانی هزاران نقطه ریز است که بعدا با نوعی فرایند ساخت ذهنی، تصویر در ذهن او شکل می گیرد؛ اما از آنجایی که فرایندهای ساخت ذهنی، بسیار سریع اتفاق می افتد، تماشاگر از آن مطلع نمیشود. (جری ماندر؛ ۱۳۸۶، ص۲۳۸ و ۲۳۹).
۵-شبیه به زندگی واقعی؛ قابلیت های تکنولوژیک تلویزیون چنان است که این رسانه می تواند در مقایسه با سایر رسانه ها، به جز فیلم و ویدئو، محتوایی نزدیکتر به زندگی واقعی ارائه کند. در تلویزیون از رمزهای عمده ارتباطی کنش متقابل رویارو استفاده می شود و ما می توانیم بشنویم افراد به همدیگر چه می گویند و می توانیم ببینیم و بشنویم که آنها چگونه صداها، چهره ها، دستها و بدنهای خود را بکار می گیرند. این رسانه علاوه بر رمزهای زبانی، شبه زبانی و بیان چهر های، حالتی و دستی، از رمزهای مصنوعی و زمانی مکانی کنش متقابل رویارو هم استفاده می کند.
۶ ارتباط یک سویه؛ نوع ارتباط در تلویزیون یک سو به است. از این رو انتخاب زمان مورد علاقه، برای در بافت پیام، به اراده مخاطب نیست؛ همان گونه که امکان دریافت بازخورد در شرایط معمول وجود ندارد.
۷- سرعت و مداومت انتشار؛دارای انتشار سریع، مداوم و تنظیم حوزه تحت پوشش با وسعت بسیار زیاد است. از این جهت نسبت به مطبوعات توانمندتر و نسبت به رادیو ضعیف تر است.
۸ -فرار و کم دوام؛ فرار بودن و کم دوام بودن پیام های تلویزیونی، که از سرعت پخش و بی ثباتی آنها ناشی می شود، موجب تضعیف برخی کار کردهای تلویزیون، مانند آموزش می شود. (ناصر باهنر؛ ص۲۱۷) تنها وجوهی از ارتباط رویارو؛ که تلویزیون توان نشان دادن آن را ندارد، آنهایی هستند، که به احساس های پویایی و لامسه مربوط می شوند و تا حدودی کمتر از کنش متقابل، تجربه هایی را فراهم می کند که طیف کاملی از مرزهای ارتباط بشری را شامل می شوند. (امه دور؛ ۱۳۷۴، ص ۴ تا ۶).
کارکردها و نقش های وسایل ارتباط جمعی
پیدایش و گسترش وسایل ارتباط جمعی در زندگی بشر معاصر، توجه بسیاری از ارزشمندان و محققان زمینه های روانشناسی و جامعه شناسی را به خود جلب کرده و موجبات پیدایی نظرات و الگوهای گوناگون برای تعریف و تبیین ویژگی ها ، کارکردها ، نقش ها و همچنین تأثیرات این ابزار نوین بر مردم (فرد و جامعه) را فراهم آورده است. پیشقراولان عرصه علم جدید ، یعنی متخصص حوزه ارتباطات تابه حال کار کردها، نقشهای متعددی برای این گونه وسایل برشمرده اند که به طور عمده برسر گرم کردن، آموزش و اطلاع دادن تاکید دارند. (گوگوتانی، ۱۳۷۶۰۱۱). لذا به طور کلی وسایل ارتباط جمعی برای تامین نیازهای استفاده کنندگان خودی در نظر گرفتن وظایف اجتماعی مختلفی که در زمینه های خبری- آموزشی و تفریحی بر عهده دارند، کوشش می کنند همیشه انواع فراوانی از تازه ترین ، جالبئر بن اطلاعات و مطالب و برنامه ها را در اختیار آنها قرار دهند. (معتمدنژاد، ۱۳۸۳، ۱۹۷ ).تحقیق در اندیشه های امام خمینی ره نشان می دهد که ایشان با در نظر داشتن کارکردهای مذکور اطلاع دهی سرگرم کردن و آموزش (نقش تربیتی این وسایل، که می تواند در برگیرنده تمامی کار کردها و فعالیت های متنوع رسانه ها باشد، تاثیر خاص می ورزند. (امام خمینی (ره) ۱۲۵۸/ ۳۰۴ و۱ او ۱۳۶۰۳).بی تردید نقش تربیتی مورد نظر ایشان فراتر از کار کرد آموزش رسانه هاست که یک مطلب ، برنامه با محتوای آموزشی رسمی و غیر رسمی را در بر می گیرد. این کار کرد(تربینی) می تواند از طریق نحوه ونوع پخش اخبار (شکل و محتوای اطلاع دهی)، نحوه، نوع و میزان سرگرم کردن مخاطبان و همچنین موضوعات و محتوای آموزشی ارائه شده، اعمال شود وفی المثل مردم کشوری رابی هویت، وابسته، دگربین و بی اعتماد نسبت به توانایی خود پرورش دهد و یا برعکس ملتی با هویت، مستقل، دارای اعتماد به نفس ومتفکر بار بیاورد. در واقع امام خمینی (ره) رسانه را تاسطح مربیان جامعه ارتقاء داده و از آنها انتظار کارکردها و نقش تربیتی دارند. امام خمینی) ۱۵/ ۱۰ /۱۳۵۹ ).
اهمیت رسانه های تصویری
مارشال مک لوهان، اندیشمند کانادایی معتقد بود که رسانه همان پیام» است. به عبارت دیگر بین وسایل مختلف از جهت توانایی های کمی و کیفی و همچنین میزان تاثیر بر مخاطبین تفاوتهای بسیاری مشاهده می شود و هر «تکنولوژی نوینی بشر را به تدریج در فضای تازه ای قرار می دهد و هر فضای تازه یک عامل فاعل بر سرنوشت و زندگی بشر است. (مک لوهان ، ۱۵، ۱۳۴۹). در عصر ارتباطات، از میان وسایل گوناگون ارتباط جمعی، رسانه های تصویری شامل سینما و تلویزیون به همراه سایر قابلیت های مکمل تکنولوژیکی اش مثل تلویزیون کابلی، نمایش ویدئویی و یا انتقال و دریافت تصاویر ماهواره ای تلویزیون از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند. قطعا قرن بیستم وبیست و یک قرنهای اختراع پدیده های شگفت انگیز بشری است بدون شک یکی از شگفت انگیز ترین پدیده های این عصرهای نوظهور ، صنعت سینما و بدنبال آن تلویزیون است پرده سینما به تصاویر جان بخشد و تلویزیون این تصاویر متحرک را بر عمق اجتماع و کانون های خانوادگی انتقال داد. این جعبه جادویی» آنچنان جاذبه و گیرایی داشت که طی اندک زمانی همه مرزها را پشت سر نهاد و سراسر جهان را تسخیر کرد. به هرحال روز بروز احساس می شود که انسان دنیای جدید، صاحب زندگی بهتری می شود. پیترز، ۱، ۱۳۴۶).اثرات وسایل ارتباط جمعی بر تغییر رفتار وینت بر این عقیده است که تلویزیون روی جنبه های مختلف زندگی اجتماعی، سیاسی و اقتصادی تاخیر می گذارد و حتی می تواند الگوی رفتاری ما را تغییر دهند. برنامه های تلویزیون نه تنها می توانند گرایش ها و اطلاعات را تغییر دهند، بلکه در صورت طولانی قادرند انواع خاصی از رفتارها را که مورد نظر است، تغییر دهند. هیپرت می نویسد: در واقع عامل اصلی که سبب پذیرش و یا عدم پذیرش یک رفتار ارائه شده می شود، تأخیر متقابل ارزش های شخصی فرد و وسایل ارتباطی است وی معتقد است که: « پذیرفتن یک رفتار به خشون رفتار به مدت زمان طولانی و بستگی به عوامل بسیاری دارد. این عوامل عبارتند از : پیامدهای نامطلوب تغییر رفتار، صرف مدت زمان لازم برای ترک اعمال جاری و سازگار بودن این رفتار با شخصیت، ارزش ها و انگیزه های فردی (شهاب، ۱۳۸۳، ص ۵۱). هیبرت همچنین عقیده دارد: « پژوهش های بسیاری در زمینه تغییر رفتار صورت گرفته است که اثرات رسانه ها را در رابطه با انواع به خصوص رفتار تعیین می کنند. تفوذ مطلق رسانه ها برگذران اوقات فراغت اجتناب ناپذیر است. گاهی این رسانه ها محرکی را به منظور ایجاد گرایش به فعالیت های خاص به کار می برد، اما باید در نظر داشت عامل عمده تغییر رفتار تاخیر متقابل نمایش رسانه ها و تجارب دیگر شخص است. یعنی اینکه صرفا وسایل ارتباط جمعی عامل تغییر رفتار نیستند، بلکه عامل عمده، تجارب شخص است.»(همان)
تلویزیون، جایگاه آن در عصر امروز
تولد رادیو و تلویزیون بشر را در عصر الکترونیک واقع نمود. در این عصر، مفهوم حقیقی عبارت «رسانه پیام است این است که برای زندگی بشر فضای کاملا نوینی ایجاد شده است. تلویزیون جامع ترین و جاذب ترین وسیله ارتباطی به شمار می رود و پیدایش، گسترش و کارکردهای فزاینده آن به حدی است که به اعتقاد برخی، اگر از اوصاف بشر امروزی بپرسند، شاید بتوان گفت که «بشر عصر ما، جاندار تماشاگر تلویزیون است» (داوری اردکانی، ۱۳۷۴۴۷)گزارش کمیسیون «مک براید» سازمان یونسکو اذعان می دارد که پیدایش تلویزیون، رویداد بسیار جالبی بوده است و شاید این وسیله بهتر از هر یک از رسانه های جمعی دیگر، پیشرفت هایی را که در امر ارتباط پدید آمده در خود خلاصه می کند. (مک براید، ۱۳۷۴۰۷۹)امه دور هنویسنده کتاب « تلویزیون و کودکان همه جا حاضر بودن بخش تلویزیون و استفاده از برنامه های آن تنها عاملی نیست که به تلویزیون اهمیت می بخشد، بلکه ماهیت آن نیز به همان اندازه مهم است. قابلیت های تکنولوژیک تلویزیون چنان است که این رسانه می تواند در مقایسه با سایر رسانه ها به جز فیلم و ویدئو محتوایی نزدیک تر به زندگی واقعی ارائه می کند (امه دور، ۴، ۱۳۷۴). در واقع در نتیجه همین توان فوق العاده تلویزیون در به نمایش گذاشتن محتوای زندگی گونه است که بیش از سایر رسانه ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد، تا آن اندازه که از نظر مک لوهان تصویر تلویزیونی تماشاگر را با تمام وجود به مشارکت برمی انگیزد و به همین جهت وی تماشای تلویزیون را با حس لامسه مقایسه کرده است، گویی تماشاگر صحنه تلویزیون را با چشمان خود لمس می کند. ( کازتو، ۱۳۶۴. ۴۷ ).هروه بورژ، متخصص علوم ارتباطات، تلویزیون را دریچه حیرت انگیزی به جهان برشمرده و بیان می دارد که این وسیله اگر چه دنیا را تغییر نداده، ولی شیوه های زندگی تلویزیون را متحول ساخته است. (یونسکو، ۷، ۱۳۷۱) .تلویزیون به علت ارتباط مستقیم و فوری با بیننده و نشان دادن رویدادها به هنگام وقوع و بسیاری موارد به طریق رنگی، رسانه ای است غیر قابل رقابت. تلویزیون ، در میان دیگر رسانه های جمعی از عمر کوتاه تری برخوردار است ولیکن در همین زمان اندک توانست بهترین جایگاه را در میان مخاطبان داشته باشد. البته در سالهای اخیر با رشد و توسعه رسانه ها و با ظهور رسانه های چون اینترنت و ماهواره بیم آن می رود که تلویزیون جایگاه خود را در میان مخاطبان از دست بدهد، درست همان شبهه ای است که پیش از آن و در زمان ظهور تلویزیون در مقابل رادیو ودیگر رسانه ها بوجود آمد ولیکن با بهره گیری صحیح از امکانات تمامی رسانه این شبهه نیز برطرف شد و هر کدام از آنها مخاطبان خاص خود را بدست آوردند. ولیکن در میان این رسانه ها، تلویزیون بیش از هر رسانه دیگر بر زندگی انسانها تاثیر می گذارد. نقش این رسانه در نحوه پادگیری و چگونگی برقرار ارتباط و همچنین شیوه زندگی بسپار چشمگیر وفابل ملاحظه است. تلویزیون یکی از مهمترین وسیله های توسعه فرهنگی در یک جامعه است. نقش تلویزیون به عنوان ابزار آموزش و آگاهی دهنده بسیار واضح است و آمار تماشای تلویزیون در سنین مختلف نشانگر میزان محبوبیت این رسانه و این حقیقت است که تلویزیون اثر بسزایی در شکل دهی بر رفتارهای اجتماعی و انفرادی انسانها و افزایش آگاهیهای اجتماعی و دامنه اطلاعات و همچنین در تشویق بر فعالیت های اجتماعی دارد. (کاز نو، ۳۵، ۱۳۷۶) همه این برتری ها با نمایانگر این نکته است که تلویزیون نه تنها یک وسیله خبری و اطلاعاتی بلکه رسانه ای است که تمامی ویژگی های سایر رسانه ها را گرد آورده و آنها را دگرگون و تلفیق کرده است.
تلویزیون : رسانه نیرومند
در بین وسایل ارتباط جمعی در جوامع مدرن امروزی ، تلویزیون از اهمیت خاصی برخوردار است. این وسیله در حوزه ی رسانه های جمعی در فضای گسترده ی عمومی به عنوان نهاد غالب مطرح است. (دهلران ، ۱۳۸۰، ۴۳) اثر اصیل یعنی داشتن این احساس که تلویزیون دسترسی شفاف به جهان پیرامون را ممکن می سازد. این احساس از یک سو محصول مفروضاتی است که بر چارچوب های بینشی مخاطبان مبتنی است و از سوی دیگر حاصل هماهنگی برنامه های تلویزیونی با آن مفروضات است. (همان، ۶۲)نظر به نیاز جوبی نیز در این جا کاربرد دارد چون بیانگر این است که بر اساس نوع نیازی که مخاطب دارد به یک رسانه خاص مراجعه می کند اگر تلویزیون بتواند همه نیازهای فرد را برطرف کند مخاطب آن را پیش از دیگر رسانه ها مورد استفاده قرار می دهد ، در نتیجه تأثیر پذیری از آن نیز بیش از دیگر رسانه ها مورد استفاده قرار می دهد ، در نتیجه تأثیر پذیری از آن نیز بیشتر می شود تلویزیون رسانه بسیار نیرومندی است که در ابعاد مختلف آموزشی ، هنری ، اطلاعاتی ، صنعتی و گذران اوقات فراغت ، از توان فوق العاده ای برخوردار است که اگر در خدمت انسان ها ، خصوصا کودکان و نوجوانان قرار گیرد ، زمان فراغت کودک از بی حاصلی در آمده ، کارا ، بارور و فرهیخته خواهد شد. این جنبه مثبت کار کرد تلویزیون است که در صورت محقق شدن ، مفید بودن این رسانه را اثبات می کند ولی جنبه دیگر کارکرد تلویزیون ، جنبه منفی آن است . بدآموزی هایی که ممکن است از طریق ارائه برنامه های مختلف صورت گیرد از آن جمله است . علاوه بر آن کاهش محرک جسمی ، تأثیر پذیری مفرط در کودک ، تشعب و تنوع عقاید ، دست بازی به حریم آموزشی و ایجاد جدایی و فاصله بین اعضای خانواده از آن جمله است. (محسنی، ۱۳۷۹ ، ۳۱۷ ولی همین قابلیت های تلویزیون بدون شعور ، تغییر و تاویل معانی توسط مخاطبین ، مانند موادی خام است که حاصلی ندارد. این رسانه باید نقد درونی و بیرونی شود. تلویزیون به لحاظ فنی ، سهولت دسترسی و سه وجهی بودن ، مناسب ترین ابزار تأثیر گذار بر مردم است.
تاریخچه شبکه ۲ سیمای جمهوری اسلای ایران و اهداف و اولویت های گروه کودک و نوجوان شبکه اسیما شبکه ۲
سیمای جمهوری اسلامی ایران که در تداول عامه با نام شبکه دوم و با کانال دوشناخته می شود، یکی از شبکه های تلویزیونی دولتی کشور ایران است که در مجموعه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران مدیریت می شود. این شبکه از طرف مسئولان اجرایی اش با نام شبکه فرهنگ سیما یاد می شود. این شبکه به روانی در سال ۱۳۵۸ و به روایتی قبل از پیروزی انقاب اسلامی تأسیس شد. در دوران مدیریت علی لاریجانی این شبکه سیستم پخش رنگی خود را از سگام به پال تغییر داد در سال ۱۳۸۷ مسئولان صداوسیما تصمیم گرفتند با انحلال گروه کودک شبکه یک وانتقال آن به شبکه دو این شبکه را کاملا به کودکان اختصاص دهند. مدیریت این شبکه را در حال حاضر مهدی فرجی بر عهده دارد. (ویکی پدیا،ژانویه ۲۰۱۱ )
گروههای برنامه ساز
این شبکه دارای نه گروه برنامه ساز است این گروهها شامل گروه کودک و نوجوان، گروه فیلم و سریال گروه مستند، گروه تامین برنامه، گروه اجتماعی و اقتصادی، گروه فرهنگ و هنر و تاریخ گروه پیام نما، گروه معارف و گروه سیاسی است. همچنین واحد مرکزی خبر صداوسیما تعدادی از بخشهای خبری خود را از شبکه دو به روی آنتن می فرستد.(ویکی پدیا سپتامبر ۲۰۱۱).گروه کودک و نوجوان این گروه بخش عمده ای از برنامه های شبکه ۲ را تولید می کند. قالب برنامه های این گروه را جنگ های زنده تلویزیونی، مسابقه انیمیشن و برنامه های عروسکی تشکیل می دهد تعداد تولیدات این گروه پس از تصمیم صداوسیما مبتنی بر تبدیل شبکه دو به شبکه کودک در تابستان ۱۳۸۷ افزایش یافت. اما هنوز این شبکه به یک شبکه اختصاصی کودک و نوجوان تبدیل نشده و به ویژه در ساعات پایانی روز و شب ها به پخش خبر و برنامه های بزرگسالان می پردازد. از جمله تولیدات این گروه می توان ، فیتیله جمعه تعطیله، شب بخیر بچه ها، عصر به خبر بچه ها و خاله شادونه اشاره کرد. (همان).
اهداف و اولویت ها گروه کودک و نوجوان شبکه ۲ سیمای جمهوری اسلامی ایران
۱)تبیین و ترویج اخلاق فاضله
– تبیین مفهوم و اهمیت اخلاق اسلامی
١- بررسی ویژگیهای انسان مسلمان
٢- تبیین مبانی و مسایل علم اخلاق
٣- تبیین تفاوتهای تعلیم و تزکیه نفس
-معرفی و تبیین اخلاق و سیره پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)
١- تبیین ویژگیهای شخصیتی پیامبر اکرم (ص) به عنوان نمونه کامل اخلاقی و عبدوافعی در برابر پروردگار
۲- آراستگی به عفت، حیا و پاکدامنی در سیره پیامبر اکرم (ص)
۳- معرفی روحیه شجاعت، استقامت و صبوری در برخورد با مشکلات در سیره اکرم (ص) و اهل بیت (ع)
۴- بیان سیره ورسول اکرم (ص) در امانتداری و درستکاری در زندگی فردی و اجتماعی
۵- تبیین اهمیت نظافت و تمیزی در سیره رسول اکرم (ص) و اهل بیت(ع)
۶- معرفی فرهنگ خودسازی از جمله زهد و پارسایی در زندگی فردی و اجتماعی در سیره اخلاقی رسول اکرم (ص) و اهل بیت (ع)
۷- بیان اهمیت اخلاق فاضله معنویت و ارزشهای دینی در جامعه در سیره رسول اکرم (ص) و اهل بیت (ع)
۲) افزایش انگیزه به منظور ایجاد جامعه سالم و متخلق به اخلاق اسلامی
– معرفی و تبیبین فضائل اخلاقی در جامعه
١- تقویت تقوا و پرهیزگاری در جامعه
۲- ترویج فرهنگ احترام به قانون و مقررات در محیط کار و زندگی
۳- بررسی نقش فضائل در افزایش اعتماد به نفس فردی و شجاعت ملی
۴- پیامدهای مثبت نظم و برنامه ریزی در زندگی فردی و اجتماعی
۵- بررسی تأثیر قناعت و تقی مصرف زدگی در اقتصاد کشور
۶- تبیین نقش و تاثیر درستگاری و امانتداری در زندگی سالم
۷- ترویج فرهنگ زیبایی طلبی و خلاقیت هنری در محیط خانواده و محیط کار
۸- بررسی نقش ساده زیستی و نفی مصرف زدگی برای مقابله با تهاجم فرهنگی
۹- گسترش فرهنگ احترام وادب در محیط خانواده
– معرفی و هشدار نسبت به آسیب های اخلاقی و ضدارزشها در جامعه
ا- جلوگیری از شیوع رذایل اخلاقی (هوس بازی خوش گذرانی، خودخواهی در جامعه
۲- بررسی بسترهای افزایش فساد اخلاقی و تأثیر آن در گسترش تهاجم فرهنگی
– معرفی و عوامل وراه های استقرار اخلاق در جامعه
١- تبیین نقش اراده فردی ( تمرین و مجاهدت در پرورش واستقرار اخلاق فاضله
٢- تبیین اهمیت خانواده در اسلام برای استقرار اصول اخلاقی در جامعه
٣- تبیین لزوم استفاده از روش تزکیه نقش در رشد و تعالی اخلاق صحیح اسلامی در جامعه
۴- توجه به نقش کارهای نمادین در پرورش اخلاق فاضله
۵- تکریم جایگاه ونقش معلم به عنوان مهمترین عامل اشاعه و پرورش فضایل اخلاقی در جامعه
۳) ترویج رفتار دینی خالصانه در جامعه
-تبیین آثار و نتایج اخلاص در جامعه
۱- معرفی اخلاص به عنوان عامل پیروزی انقلاب اسلامی
۲- بررسی نقش اخلاص در عوامل پیروزی انقلاب اسلامی از دیدگاه امام خمینی (ره)
۳- گسترش استفاده از سلاح ایمان مخلصانه و عمل خالصانه در برابر توطئه های دشمنان
۴) تقویت عناصر هویت ایرانی
– اسلامی تبیین مفهوم هویت ملی و رابطه فرهنگ با هویت
١- لزوم پاسداری و حراست از هویت همگانی به عنوان میراث فرهنگی
۲- تبیین عناصر هویت ملی
۳- بررسی رابطه خودباوری فرهنگی با انتقال فرهنگی
– تبیین جایگاه آرمانهای اخلاقی و معنوی در هویت ملی
١- گسترش فضایل اخلاقی به منظور تقویت هویت حقیقی جامعه
٢- تقویت هویت جوانان و گسترش آرمانهای معنوی و اخلاقی در جامعه
۳-ترویج فضیلت های اخلاقی به منظور حفظ ایمان و هویت اسلامی انقلابی
مشخصات
- جنسیت زن
- وابسته به کلینیک
- تجارب / مهارت ها
- دانشگاه دانشگاه علامه طباطبائی
- رشته تحصیلی روانشناسی تربیتی
- گواهینامه ها
- پست های مدیریتی
- مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد
- کلمات کلیدی حمیده کشاورز محمدیان روانشناس، حمیده کشاورز محمدیان مشاور، حمیده کشاورز محمدیان روان درمانگر، حمیده کشاورز محمدیان روانپزشک، حمیده کشاورز محمدیان متخصص اعصاب و روان، حمیده کشاورز محمدیان روانسنج
تخصص ها
- روانشناسی تربیتی