منو
X

تصویر
سولماز ظفر رزاق نیا
روانشناس بالینی و فردی
(3)
آمار این متخصص
(3) رای
0%

دقت

0%

مفید بودن

0%

دانش و مهارت

80%

رفتار بالینی

60%

وقت شناسی

40%

هزینه اقتصادی

توضیحات پروفایل
  

سولماز ظفر رزاق نیا هستم، فارغ التحصیل روانشناسی گرایش تربیتی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه بیرجند در سال ۱۳۸۹، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “مقایسه مهارت های اجتماعی و رفتار های بازی کودکان بر مبنای سبک فرزند پروری والدین” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه بیرجند

دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی

پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی گرایش تربیتی

عنوان:

مقایسه مهارت های اجتماعی و رفتار های بازی کودکان بر مبنای سبک فرزند پروری والدین

اساتید راهنما:

دکتر احمد خامسان

دکتر میترا راستگو مقدم

پژوهشگر:

سولماز ظفر رزاق نیا

۱۳۸۹

فهرست مطالب

عنوان

کلیات پژوهش

مقدمه

بیان مساله

ضرورت و اهمیت پژوهش

هدف پژوهش

فرضیه های پژوهش

متغیرها و اصطلاحات پژوهش

مهارت های اجتماعی

بازی

رفتار بازی

بازی عملکردی

بازی ساختمانی

بازی اکتشافی

بازی نمایشی

بازی با دلمشغولی

بازی باقاعده

رفتارهای بازی

رفتار بدون دل مشغولی

رفتار ناظر

رفتار انتقالی

گفتگوی فعال

پرخاشگری

بازی بی قاعده

رفتار انتظاری

رفتار اضطرایی

رفتار های غیر قابل کد گذاری

بیرون اتاق

سبک های فرزندپروری

والدین قاطع

والدین سهلگیر

والدین مستبد

فصل دوم

ادبیات و پیشینه پژوهش

مهارت های اجتماعی

تعاریف

مهارت های اجتماعی

انواع مهارت های اجتماعی

رشد اجتماعی

اهمیت خانواده، موقعیت اجتماعی و انتظار والدین

همسالان، خواهران و برادران عوامل دیگر اجتماعی شدن کودک

نظریه های مهارت های اجتماعی

پژوهش های مرتبط با مهارت های اجتماعی

پژوهش های مرتبط با مهارت های اجتماعی و سبک فرزندپروری

سبک های فرزندپروری

پیامد سبک های مختلف فرزند پروری

رویکرد روانکاوی به سبک فرزندپروری

خرده فرهنگ و شیوه های فرزندپروری

پژوهش های مرتبط با سبک فرزندپروری

بازی

تعاریف بازی

انواع بازی از نظر پیاژه

انواع بازی از نظر پارتن

ویژگی های بازی

مراحل سیر تحول بازی

ارزش بازی های کودکان

نقش اسبای یازی ها

والدین و نحوه برخورد آن ها با بازی کودکان

نظریه ها و دیدگاه ها در مورد بازی

بازی در مذهب

پژوهش های مرتبط با بازی

جمع بندی

فصل سوم روش پژوهش

روش پژوهش

جامعه پژوهش

نمونه و روش نمونه گیری

ابزار پژوهش

پرسشنامه سبک فرزندپروری بامریند

پرسشنامه مهارت های اجتماعی ماتسون

مقیاس مشاهده باتری روبین

روند اجرای پژوهش

روش تجزیه و تحلیل داده ها

فصل چهارم یافته های پژوهش

اطلاعات توصیفی گروه نمونه

توزیع گروه نمونه بر مبنای نام مهد کودک

توزیع گروه نمونه بر مبنای تحصیلات پدر

توزیع گروه نمونه بر مبنای شغل پدر

توزیع گروه نمونه بر مبنای تحصیلات مادر

توزیع گروه نمونه بر مبنای شغل مادر

تحلیل استنباطی داده های پژوهش

آزمون فرضیه اول پژوهش

آزمون فرضیه دوم پژوهش

آزمون فرضیه سوم پژوهش

فصل پنجم

نتیجه گیری و بحث

خلاصه نتایج آزمون فرضیه های پژوهش

آزمون فرضیه اول

آزمون فرضیه دوم

آزمون فرضیه سوم

بحث

پیشنهادات

محدودیت ها

منابع

پیوست ها

چکیده:

اهدف اصلی این پژوهش عبارت بودند از: ۱- مقایسه مهارتهای اجتماعی کودکان بر مبنای سبک فرزندپروری پدر و ۲- مقایسه رفتارهای بازی کودکان بر مبنای سبک فرزندپروری پدر. برای این منظور از روش پژوهش علی- مقایسه ای استفاده شد. جامعه آماری پژوهش تمام کودکان ۴-۵ سال ثبت نام شده در تمام مهد کودکهای بیرجند بودند. نمونه پژوهش ۳۰ کودک بودند که بر اساس نمره پدر در پرسشنامه سبک فرزندپروری از هفت مهد کودک انتخاب شدند. برای سنجش سبک فرزندپروری والدین از پرسشنامه سبک فرزندپروری بامریند، برای سنجش مهارتهای اجتماعی از آزمون ماتسون و برای سنجش رفتارهای بازی کودکان از مقیاس مشاهده بازی کنث روبین استفاده شد. از آزمون آنوا و آزمون تعقیبی توکی برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد بین مهارت های اجتماعی کودکان بر اساس سه سبک مختلف فرزند پروری پدر تفاوت معناداری وجود دارد، به طوری که کودکان سبک فرزندپروری قاطع مهارتهای اجتماعی بیشتری نسبت به کودکان دو سیک دیگر داشتند. بین مؤلفه های مختلف بازی بر اساس مقیاس روبین بین کودکان سه سیک تفاوت معناداری به دست نیامد، ولی با جمع رفتارها و قرار دادن آنها در دو طبقه رفتارهای بازی و بی بازی بین کودکان سه سیک تفاوت وجود داشت، به طوری که کودکان سبک فاطع رفتارهای بازی بیشتر و کودکان سیک سهل گیر رفتارهای بی بازی بیشتری داشتند.بر اساس نتایج، میزان مهارت های اجتماعی و رفتارهای بازی کودکان دو سبک سهل گیر و استبدادی از سطح مطلوبی برخوردار نبود. این امر لزوم بازنگری شیوه های آموزشی و تربیتی در سطح خانواده را مطرح می سازد.

کلمات کلیدی: مهارت های اجتماعی، رفتارهای بازی، سبک فرزندپروری.

فصل اول:

مقدمه

هر فردی برای داشتن ارتباطات موفق و ثمربخش با دیگران، نیازمند مهارت های اجتماعی است. مهارتهای اجتماعی افراد را قادر می سازند تا با دیگران درست برخورد کننده احساسات ابراز شدهی دیگران را به درستی تشخیص دهند و واکنش های جامعه پسندی نسبت به آن ابراز دارند. لذا این مهارت ها در بستر اجتماع و فرهنگ معنا پیدا کرده و به افراد کمک می کنند که در برقراری روابط جدید پیش قدم شده و هر گاه نیاز به مساعدت دیگران داشتند بدون هیچ گونه احساس شرم از آنها درخواست کمک کنند. از سوی دیگر خودشان برای کمک به دیگران پیشنهاد دهند و پیش قدم شوند. اجتماعی شدن فرآیندی است که کودکان به کمک آن ارزش ها، اعتقادات و معیارهای رفتاری را که فرهنگشان از آنان انتظار دارد می آموزند” (ماسن، کیگان، هوستون، کالنجر ، بی تا، ترجمه یاسایی، ۱۳۷۳، ص ۱۲۸).اولین مکانی که کودک شروع به برقراری روابط اجتماعی می کنند خانواده است، بنابراین سبک تربیتی والدین باید یکی از متغیرهایی باشد که بر مهارتهای اجتماعی مؤثر است (وندرزندن ، ۲۰۰۱، ترجمه گنجی، ۱۳۸۵). روش۔ هایی که والدین برای اجتماعی کردن کودکان به کار می برند به شدت تحت تأثیر محله، مدرسه، خرده فرهنگ و فرهنگ جامعه ای است که خانواده در آن زندگی می کند از سوی دیگر این روش ها تحت تأثیر خصوصیات کودک نیز قرار دارد (زنجانی،  ۱۳۷۴).یکی از زمینه هایی که در آن مهارت های اجتماعی کودکان نمود پیدا می کند بازی های آنان است. بازی وسیله ای برای شناخت دقیق کودک است. کودک در ضمن بازی، خودش را آن گونه که میخواهد باشد نشان میدهد. او نشان میدهد که “فردی خوش فکر، ناراحت، خوشحال، غمگین، مدیر، معاون، نیرومند، ضعیف، متکی به خود، با اعتماد به نفس، حسود، راحت و غیره است” (نجاتی، ۱۳۷۴، ص ۲۳). از طریق مشاهده بازی های کودکان در صورت مشاهده هر گونه اختلال، می توان او را اصلاح کرد و جنبه های منفی وجودی اش را از بین برد و جنبه های مثبت او را تقویت کرد. بازی در زندگی کودکان نقش بسیار مهمی دارد و از مسائل مهمی است که در تربیت کودک می تواند نقش بسیار سازنده ای ایفا کند. گاهی والدین اهمیت و تأثیر عمیق بازی را در رشد و نمو و تکامل کودک تدید میگیرند و به جای این که کودکان را به بازی تشویق کنند، مانع شرکت آنها در بازی می شوند (همان منبع)

بیان مسأله

در مورد مهارتهای اجتماعی تعاریف گوناگونی ارائه شده است. به طور مثال لیبرمن (۱۹۷۵؛ به نقل از تسانگ و لاک ، ۲۰۰۹) مهارت اجتماعی را توانایی بیان کردن احساسات یا علاقه و میل به برقراری ارتباط با دیگران تعریف کرده است. هرسن و بلاک (۱۹۷۷؛ به نقل از تسانگ و لاک، ۲۰۰۹) مهارت اجتماعی را توانایی بیان احساسات مثبت و منفی در زمینه های بین شخصی بدون توجه به از دست دادن تقویت اجتماعی تعریف کرده اند همچنین « مهارتهای اجتماعی مجموعه رفتارهایی می باشند که در تعاملات میان فردی، متناسب با هنجارهای اجتماعی و موقعیت ها به کار گرفته می” شوند و نتایج مثبتی را به بار می آورند این رفتارها آموختنی بوده و تحت تأثیر عواملی چون جنس و سن قرار دارند » (دوران، آزادفلاح، اژه ای، ۱۳۸۱، ص ۷)مؤلفه های مهارت اجتماعی عبارتند از هم یاری ، جرأت ورزی ، خود مهارگری و مسئولیت پذیری (گرشام و الیوت ۱۹۹۰؛ اسمیت و تراویس ۲۰۰۱؛ به نقل از عبدی، ۱۳۸۷). اسپنس (۱۹۸۵؛ به نقل از تسانگ و لاک، ۲۰۰۹).مهارت های اجتماعی را به سه دسته تقسیم کرده است: مهارت های کلامی، غیر کلامی و محاوره ای. مهارت های غیر کلامی شامل وضع بدن، اشارات و حرکات در موقع سخن گفتن با مجاورت فیزیکی می باشد. مهارت های کلامی نیز شامل آهنگ، زیر و بمی و درجه صدا است. مهارت های محاوره ای به مهارت آغاز کردن، نگهداری و به پایان رساندن یک گفتگو اطلاق می شود. برخورداری از مهارت های اجتماعی به برقراری روابط رضایت بخش و جامعه پسند کمک کرده (لرنر ،۱۹۹۷، ترجمه دانش ۱۳۸۴: گرمارودی و وحدانی نیا، ۱۳۸۵) منجر به شروع و عمق بخشیدن به دوستی ها، کاهش تنش در زندگی و به دست آوردن احساس کفایت و خودبسندگی میشود (دوران، آزادفلاح، اژه ای، ۱۳۸۱)، از سوی دیگر فقدان این مهارتها منجر به مشکلات روان شناختی نظیر رفتارهای اخلال گرانه، اضطراب، مشکلات توچه و نداشتن خویشتن داری، بی قراری (لرنر ۱۹۹۷، ترجمه دانش، ۱۳۸۴)، افسردگی، ارتباطات ناموفق با همتایان، عملکرد نامناسب تحصیلی و انزوا (سرجین وفلورا ، ۲۰۰۰؛ به نقل از گرمارودی و وحدانی نیا، ۱۳۸۵) خواهد شد. چنین فردی از درک اجتماعی اندکی برخوردار خواهد بود و از توانایی فهم موقعیت های اجتماعی و توجه به احساسات دیگران ناتوان بوده و هیچ گونه حساسیتی در برخورد با دیگران از خود نشان نخواهد داد، و در معاشرت، دوست یابی و برقراری روابط خانوادگی مشکلاتی خواهد داشت (لرنر، ۱۹۹۷، ترجمه دانش، ۱۳۸۴).برای تبیین مهارت های اجتماعی نظریه های گوناگونی ارایه شده است به طور مثال براساس نظریه اریکسون ، اریکسون ، کودکان ضمن گذار از مراحل رشد روانی- اجتماعی و حل بحران هایی که طی این مراحل با آن روبرو می شوند، می توانند به اطمینان، خودپنداشت و احساس شایستگی بهتر، مهارت های اجتماعی تازه و اصول اخلاقی دست یابند. در گذار از مراحل رشد، روابط کودکان با دیگران به ویژه همتایان شان هدفمندتر می شود و به این طریق مهارت – های اجتماعی خویش را توسعه می دهند (ودر زندن، ۲۰۰۱، ترجمه گنجی، ۱۳۸۵).نظریه دیگری که می تواند در مورد مهارت های اجتماعی مد نظر قرار گیرد نظریه یادگیری شناختی- اجتماعی اجتماعی بندورا (۱۹۸۶؛ به نقل از سیف، ۱۳۸۴) است. در این نظریه، انواع یادگیری از جمله یادگیری مهارتهای اجتماعی بر حسب تعامل بین فرآیندهای شناختی، محیط و رفتار شخص یاد گرفته می شود. بر اساس این نظر به محیط به خودی خود بر رفتار اثر نمی گذارد، و تأثیر محیط بر افراد مختلف یکسان نیست، بلکه نحوه عمل فرد بر یک محیط معین، تعیین می کند که چه جنبه هایی از آن محیط بر قرد تأثیر خواهد گذاشت. در تعاملات اجتماعی، رفتار هر یک از افراد تعیین می کند که چه رفتارهایی از دیگران سربند و کدام رفتارها اجازه بروز نیابند. با توجه به اهمیت مهارت های اجتماعی در زندگی افراد پژوهش های متعددی در این زمینه انجام گرفته است به طور مثال، بیان زاده و ارجمندی (۱۳۸۲) تأثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر رفتار ساز گارانه کودکان عقب مانده ذهنی خفیف را بررسی کرده اند. نتایج این پژوهش نشان داده است که گروه آزمایش پس از پایان جلسات آموزشی، بهبود معنی داری را در زمینه رفتار سازگارانه (مجموع مهارت های زندگی و مهارت اجتماعی شدن) و مهارت های اجتماعی پیدا کرده است. ابولقاسمی، پور گرد و نریمانی (۱۳۸۸) در پژوهشی ارتباط مهارت های اجتماعی و خودکارآمدی با گرایش به مصرف مواد در نوجوانان را بررسی کرده اند. نتایج این پژوهش نشان داده است که مهارتهای اجتماعی و خودکارآمدی با گرایش به مصرف مواد در نوجوانان رابطه معناداری دارند.از آن جایی که خانواده اولین مکانی است که کودک شروع به برقراری روابط اجتماعی می کند. کودک در چارچوب محیط خانوادگی و بر حسب جهت گیری روش های تربیتی والدین، انتظارها و مهارتهای اجتماعی مورد نیاز زندگی جمعی را می آموزد (وندر زندن، ۲۰۰۱، ترجمه گنجی، ۱۳۸۵). به نظر می رسد سیک تربیتی والدین یکی از متغیرهای مؤثر بر مهارتهای اجتماعی باشد. سبک های فرزند پروری به دو عامل بستگی دارند. پاسخ دهی و توقع (بامریند ، ۱۹۸۸؛ به نقل از برک، ۲۰۰۷). “پاسخ دهی عبارت است از ابراز محبت، ملاحظه نیازهای کودک و استفاده از استدلال در تربیت بچه ها. توقع نیز، میزان سفت و سخت بودن قواعد و توقع والدین از فرزندشان است” (کاپلان ۲۰۰۰، ترجمه فیروز بخت، ۱۳۸۱، ص ۵۵۱). هدفهای والدین، روشهای آنان برای رسیدن به این هدف ها و سبک فرزند پروری آنان از رسوم و فرهنگی خاص تأثیر می پذیرند که محصول تلقی های مربوط به رابطه فرد و جامعه هستند (دارلینگ و استاینبرگ ، ۱۹۹۳؛ به نقل از کاپلان، ۲۰۰۰، ترجمه فیروزبخت، ۱۳۸۱).بر این اساس دیانا بامریند سبک های تربیتی والدین را به سه سبک تقسیم کرده است: مستبدانه ، مقتدرانه و و سهل گیرانه » (وندر زندن، ۲۰۰۱، ترجمه گنجی، ۱۳۸۵، ص ۱۵۴). والدین مستند دارای سبک مستبدانه با مهارگری شدید، سطوح بالای جدیت، انضباط بی ثبات و سخت گیرانه و سطوح نسبتا پایینی از صمیمیت عاطفی میباشند (بامریند، به نقل از یوسفی، ۱۳۸۶)، فرزندان این والدین، تاراضی، گوشه گیر و بی اعتمادند (شفر ، ۱۹۹۶؛ به نقل از کاپلان، ۲۰۰۰ ترجمه فیروز بخت، ۱۳۸۱ )، والدین قاطع به صورت افرادی گرم و صمیمی توصیف شده اند، در عین حال که بر آن چه که کودکانشان انجام میدهند کنترل دارند. آنها برای خواسته هایی که از فرزندان خود دارند، از دلایل و توضیحات منطقی استفاده می کنند. این والدین تلاش دارند که به فرزندان خود گوشزد نمایند که رفتار آنها چه تأثیری بر دیگران می گذارد (بامریند، ۱۹۹۱؛ به نقل از یوسفی، ۱۳۸۶). فرزندان این والدین اتکا به نفس و قدرت خودگردانی دارند و بیش از گروههای دیگر مکتشف و راضی هستند، عزت نفس بیشتری دارند و تکانه های خود را بهتر کنترل می کنند (پایکاف و بروکس-گان ، ۱۹۹۵؛ به نقل از کاپلان، ۲۰۰۰، ترجمه فیروزیخت، ۱۳۸۱). والدین سهل گیر به صورت والدینی توصیف شده اند که سعی دارند برای کودکان خود، محیطی گرم، آرام و پذیرا به وجود آورند، خواسته های اندکی از فرزندان خود دارند و بر آن چه که آنها انجام میدهند کنترل و نظارت ندارند. این والدین به فرزندان خود، آزادی بیش از حد میدهند و خطای آنها را نادیده می گیرند (بامریند، ۱۹۹۱: بوری ،۱۹۹۱؛ به نقل از یوسفی، ۱۳۸۶). فرزندان این والدین اتکا به نفس و خود گردانی ندارند و در پی اکتشاف محیط تستند (شفر، ۱۹۹۶؛ به نقل از کاپلان، ۲۰۰۰)در زمینه سبک های فرزندپروری در ایران پژوهشی توسط سهرابی و حسنی (۱۳۸۶) با عنوان شبوه فرزندپروری والدین و رفتارهای ضداجتماعی دختران نوجوان انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان داده که شبوه فرزند پروری استبدادی والدین، از هم گسیختگی خانوادگی، مصرف مواد با دخانیات در اعضای خانواده و شکست تحصیلی بر بروز رفتارهای ضد اجتماعی دختران نوجوان تأثیر دارد، ولی سن والدین و تعداد فرزندان تأثیری بر رفتارهای ضد اجتماعی دختران نوجوان ندارد. همچنین محمدی و لطیفیان (۱۳۸۷) قدرت پیش بینی کنندگی ابعاد هویتی فرزندان از طریق ابعاد فرزند پروری والدین در میان دانشجویان دانشگاه شیراز را بررسی کرده اند. نتایج این پژوهش نشان داده که بعد گرمی سردی از قدرت پیش بینی کنندگی منبت و معناداری برای بعد تعهد برخوردار بوده است. در حالی که بعد آزادی کنترل چنین قدرتی نداشته است. ابعاد فرزندپروری والدین قدرت پیش بینی کنندگی معناداری برای بعد جستجوگری نداشته و نتایج نشان داده که بعد گرمی سردی به تفکیک جنسیت برای هر دو جنس قدرت پیش بینی کنندگی مثبت و معناداری برای هر بعد تعهد داشته استبا توجه به نقش مهم مهارت های اجتماعی در رشد و سلامت کودکان و نوجوانان، پرورش این مهارت ها همواره مورد توجه روان شناسان بوده است، علاوه بر سبک فرزندپروری والدین، بازی نیز در رشد مهارت های اجتماعی تأثیر گذار است (لرنر، ۱۹۹۷، ترجمه دانش، ۱۳۸۴) هبازی قسمت اصلی زندگی پیش از دبستان و وسیله طبیعی کودک برای بیان و اظهار خود است» (لندرث ۱۹۳۷، ترجمه آرین، ۱۳۸۴، ص۷) کودک از طریق بازی احساسات، آرزوها و تجربیات خود را به نمایش می گذارد و به خود شکوفایی می رسد (شریعتمداری، ۱۳۸۵) یکی از عواملی که شیوه و نوع بازی را تحت تاثیر قرار میدهد سبک فرزند پروری است. بسیاری از والدین توجه کافی به امر رهبری بازی نمی کنند یا کودک را به حال خود را می گذارند، و یا بازی های آنان را با دلسوزی های اضافی و بیجا و اسباب بازی های اضافی محدود می کنند (نجاتی، ۱۳۷۴)

در فرهنگ بزرگ وبستر (بیتا؛ به نقل از مهجور، ۱۳۷۸) بازی به صورت های زیر تعریف شده است:

الف) حرکت، جنبش و فعالیت به مثابه حرکت عضلات.

ب) آزادی با محدودیتی برای حرکت با جنبش

ج) فعالیت با تمرین برای سرگرمی، تفریح یا ورزش۔

نیومن (بیتا؛ همان منبع) کوشش کرده تا تعریفی جامع که بتواند در هر زمان و مکان مفهوم بازی را بیان کند، ارائه دهد. او در تعریف خود موارد زیر را مورد توجه قرار داده است:

الف) معیارهای بازی: یعنی ویژگی هایی که بازی را از غیر بازی متمایز می سازد.

ب) فرآیندهای بازی: یعنی شکل و روش بازی ها.

ج) اهداف بازی: یعنی عناصری که بازی در جهت آن ها هدایت می شود.

معیارهای بازی از کنترل درونی، واقعیت درونی و انگیزه های باطنی تشکیل می شوند. فعالیتی را بازی گویند که این خصوصیات بر آن حاکم باشند و در مقابل کنترل خارجی، واقعیت بیرونی و انگیزه غیر اصلی قرار گیرد. فرآیندهای بازی را افراد، اعمال و محل بازی تشکیل می دهند. افراد ممکن است شخص بازیکن، سایر کودکان با بزرگسالان باشند. اشیاء گاهی واقعی، گاه اسباب بازی با وسایل آموزشی و گاه اشیاء چند جانبه هستند. اعمال بازی را می توان به شکل کسب معلومات، آموزش مهارت اجتماعی، فعالیت حسی- حرکتی، بیان عاطفی با بیان حسی- حرکتی انجام داد. محل بازی ممکن است درونی (در درون شخص) یا بیرونی (داخل در محیط) باشند.با توجه به آن چه ذکر شد و با توجه به پژوهش های گذشته و اهمیت بازی در زندگی کودکان پژوهش کمی در ایران در زمینه بازی صورت گرفته است. اغلب پژوهش های انجام شده در زمینه بازی درمانی و بازیهای رایانه ای و آموزشی بوده است و بررسی در زمینه ترجیحات بازی آزاد کودکان تا آنجا که پژوهشگر بررسی کرده است انجام نشده است. به طور مثال اخواست، بهرامی، پور محمدرضای تجریشی، بیگلریان (۱۳۸۸) تأثیر بازی های آموزشی بر میزان یادگیری برخی از مفاهیم ریاضی در دانش آموزان پسر کم توان ذهنی آموزش پذیر را بررسی کردهاند. نتایج این پژوهش نشان داده تفاوت میانگین نمرات دو گروه آزمایش و کنترل در کل مفاهیم ریاضی معنادار بوده است. همچنین این مداخله باعث افزایش میانگین نمرات گروه آزمایش در هر یک از مفاهیم ریاضی نسبت به گروه کنترل شده اما این اختلاف معنادار نبوده استبیات (۱۳۸۷) تأثیر بازی درمانگری بیرهنمود را در کودکان مبتلا به مشکلات درونی سازی شده بررسی کرده است. نتایج این پژوهش نشان داده که نمردهای مقیاس درونی سازی شده به طور معناداری کاهش یافته است. و على بور، آگاه هریس و نور بالا (۱۳۸۷) تأثیر بازی های رایانه ای با درجات مختلف خشونت روی ایمونوگلوبین A بزاقی: اثر تعاملی جنسیت و سنخ شخصیتی را بررسی کرده اند. نتایج این پژوهش نشان داده که تغییرات ایمونو گلوبین A بزاقی به واسطه بازی های رایانهای معنادار است و این تغییرات تحت تأثیر سطوح مختلف سنخ شخسینی روان پریشی خوبی است. همچنین تغییرات ایمونوگلوبین A بزاقی تحت تأثیر جنسیت در تعامل با موسیقی متن بازی ها است.اکبری، خلجی و شفیع زاده (۱۳۸۶) تأثیر بازی های بومی و محلی را بر رشد مهارت های جابه جایی پسران ۷ تا ۹ ساله بررسی کردهاند. نتایج این تحقیق نشان داده که بازی های بومی محلی نسبت به فعالیت های معمول تأثیر بیشتری بر رشد مهارت های جابه جایی دارند و فعالیت های معمول نیز بر رشد مهارت های جابه جایی تأثیر دارند ولی تأثیر آن ها بر رشد مهارت های جابه جایی معنادار نیست.لذا پژوهش حاضر در بی پاسخ به این سوال است که بین مهارت های اجتماعی و رفتارهای بازی کودکان بر اساس سبک فرزندپروری پدر چه تفاوت هایی وجود دارد؟

ضرورت و اهمیت پژوهش

از آن جا که به نظر می رسد سبک های فرزند پروری پر رفتار، بازی ها و مهارت های اجتماعی کودکان نقش به سزایی دارند و برخورداری از مهارت اجتماعی برای داشتن ارتباطات مناسب با دیگران ضروری است، و همچنین از آنجایی که پژوهشهای مرتبط در مورد بازی های آزاد در ایران نادر است لذا پژوهش حاضر رفتارهای بازی کودکان ایرانی و مهارتهای اجتماعی آنان را با توجه به سبک فرزندپروری پدر بررسی می کند. جنبه جدید بودن این پژوهش استفاده از مقیاس مشاهده بازی روبین (۲۰۰۱) می باشد که تاکنون در ایران اجرا نشده است در انجام این پژوهش شیوهی خاصی از مشاهده و نمره گذاری رفتارهای بازی کودکان بر اساس مقیاس مشاهده بازی روبین (۲۰۰۱) انجام شده است و هدف از این پژوهش نشان دادن اهمیت و تأثیر شیوه های فرزندپروری بر بازی و مهارت های اجتماعی کودکان و معرفی مقیاس مشاهده روبین به جامعه ایران میباشد که می تواند مبنای پژوهش های آینده قرار گیرد. این مقیاس توسط روبین در سال (۱۹۸۹) ابداع شده است و در سال (۲۰۰۱) توسط خود او تجدید نظر شده است. هدف این مقیاس تشخیص ترجیحات بازی آزاد کودکان می باشد. ابزار لازم در استفاده از این مقیاس برگه های کدگذاری و در صورت امکان دوربین فیلمبرداری می باشد و همچنین نیاز به یک مشاهده گر دارد. برای کودکان سنی ۴-۵ سال استفاده میشود. بر اساس این مقیاس رفتارهای کودکان در حین بازی مورد مشاهده قرار می گیرد و رفتارها در دو مقوله رفتارهای بازی و بی بازی کد گذاری می شوند.

هدف پژوهش

هدف اصلی پژوهش حاضر مقایسه مهارت های اجتماعی و رفتارهای بازی کودکان بر اساس سبک فرزندپروری پدره می باشد. در ضمن در این پژوهش شیوه مشاهده و نمره گذاری رفتار بازی کودکان بر اساس مقیاس مشاهده بازی روبین نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

فرضیه های پژوهش

فرضیه های پژوهش عبارتند از:

۱٫مهارت های اجتماعی کودکان بر اساس سبک فرزندپروری پدر متفاوت است.

۲. رفتارهای بازی کودکان بر اساس سبک فرزندپروری پدر متفاوت است.

۳. بین رفتارهای بازی و بی بازی کودکان بر مبنای سبک فرزندپروری پدران تفاوت وجود دارد.

مهارت های اجتماعی به عنوان یکی از مهم ترین دست آوردهای دوران کودکی شناخته شدهاند (براکن، کیت و واکر؛ به نقل از عبدی، ۱۳۸۷) مهارت های اجتماعی، مانند همیاری، جرأت ورزی، خود مهارگری و مسئولیت پذیری، رفتارهای آموخته شده قابل مشاهده ای هستند که فرد را قادر می سازند به طور موثر با دیگران تعامل داشته باشد و از واکنش های نامعقول اجتماعی خودداری کند” (گرشام والیوت، ۱۹۹۰: اسمیت و تراویس، ۲۰۰۱: به نقل از عبدی، ۱۳۸۷، ص ۳۳۴) در این پژوهش مهارت های اجتماعی شهرهای است که کودکان در آزمون مهارت های اجتماعی ماتسون (MESSY) شامل رفتارهای اجتماعی مناسب، رفتارهای غیر اجتماعی، برتری طلبی و اطمینان زیاد به خود داشتن، پرخاشگری و رفتارهای تکانشی و ارتباط با همسالان می گیرند.

بازی

تعریف اریکسون از بازی عبارت است از، کوششی جهت هماهنگ کردن فرآیندهای جسمی و اجتماعی با خویشتن ( به نقل از لندرث، ۱۹۳۷؛ ترجمه ارین، ۱۳۸۴). “بازی وسیله ای است برای بیان احساسات، برقراری روابط، توصیف تجربیات، آشکار کردن آرزوها و خود شکوفایی فعالیت بازی در واقع تلاش کودک برای کنار آمدن با محیط است که از این طریق او خود را می یابد و دنیا را درک می کند.” (لندرث، ۱۹۳۷؛ ترجمه آرین، ۱۳۸۴،ص۹). در این پژوهش بر اساس مقیاس مشاهده بازی روبین (۲۰۰۱) بازی به دو مقوله رفتار بازی و رفتار بی بازی تقسیم می شود که در زیر تعاریف آن ارائه می شود و در این پژوهش بازی تصرهایی است که کودک در حین بازی بر اساس این مقیاس می گیرد.

رفتار بازی:

همان بازی است که توسط خود کودک و بدون دخالت بزرگترها ترتیب داده می شود، برای مشاهده گر جنبه تشخیصی دارد او رفتار کودک را در حین فعالیت در نظر می گیرد و تشخیص می دهد که رفتار کودک جزو بازی با غیر بازی است.

رفتارهای بازی شامل بازی های عملکردی، ساختمانی، اکتشافی، تصایشی، بازی با دلمشغولی و قاعده دار است که می تواند به صورت انفرادی، موازی و گروهی انجام شود (روبین، ۲۰۰۱).

۱)­بازی عملکردی :

“بازی عملکردی (تمرینی یا آزاد) تخستین نوع از بازی های کودکان است فاقد قواعد و مقررات بوده و انجام آن تنها به خواست خود کودک بستگی دارد و نیازی به همیازی ندارد در این گونه بازی، رفتار کودک کاملا دلخواهانه بوده و هنگامی که دیگر تمایلی به ادامه بازی نداشته باشد آن را پایان می دهد. در این بازی کودک به کشف خود، محبط و عوامل آن می پردازد. در ابتدا، کودک به لمس اندام ها و اعضای بدن خود می پردازد و پس از مدتی این کار برای وی به صورت بازی در می آید” (احدی و بنی جمالی، ۱۳۸۵، ص ۲۶۶)۔ روبین (۲۰۰۱، ص ۳) این بازی را “فعالیت حرکتی ساده و مکرر بوسیله ماهیچه ها با هدف یا بدون هدف خاص تعریف می کند.”

۲) بازی ساختمانی :

دستکاری اشیاء به منظور ساختن یا ایجاد کردن چیزی بازی ساختمانی است. “(همان منبع).

۳) بازی اکتشافی : “رفتار اکتشافی به عنوان بازرسی متمرکز شیء به منظور به دست آوردن اطلاعات دیداری درباره ویژگی های فیزیکی خاص آن شیء تعریف شده است.” (همان منبع)

۴) بازی نمایشی : “یک نوع بازی است که در آن کودک به وانمود سازی و ایفای نقش می پردازد و در این بازی ها به جان بخشی و شخصیت سازی می پردازد” (همان منبع)

۵) بازی با دل مشغولی : هنگامی که کودک به عملی که انجام می دهد توجه دارد و هدف از انجام آن رفتار دارد رفتار با دلمشغولی می گویند”(همان منبع).

مشخصات
  • جنسیت زن
  • وابسته به کلینیک
  • تجارب / مهارت ها
  • دانشگاه دانشگاه بیرجند
  • رشته تحصیلی روانشناسی تربیتی
  • گواهینامه ها
  • پست های مدیریتی
  • مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد
  • کلمات کلیدی سولماز ظفر رزاق نیا روانشناس، سولماز ظفر رزاق نیا مشاور، سولماز ظفر رزاق نیا روان درمانگر، سولماز ظفر رزاق نیا روانپزشک، سولماز ظفر رزاق نیا متخصص اعصاب و روان، سولماز ظفر رزاق نیا روانسنج
تخصص ها
  • روان‌شناسی تربیتی
تصویر
سولماز ظفر رزاق نیا
روانشناس بالینی و فردی
(3)

E-Teb.com © Copyright 2016 روانشناس یا روانپزشک. تمامی حقوق محفوظ است.

دکتر - مشاوره خانواده - پزشک - مشاوره آنلاین - شماره دکتر