منو
X

تصویر
فرزانه هاشمی نژاد
روانشناس بالینی و فردی
(3)
آمار این متخصص
(3) رای
0%

دقت

60%

مفید بودن

80%

دانش و مهارت

60%

رفتار بالینی

0%

وقت شناسی

0%

هزینه اقتصادی

توضیحات پروفایل
  

فرزانه هاشمی نژاد هستم، فارغ التحصیل روانشناسی عمومی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه گیلان در سال ۱۳۹۶، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “تأثیر آموزش گروهی تاب آوری بر مشکلات رفتاری/هیجانی و عملکرد تحصیلی کودکان پرخاشگر” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه گیلان

پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی عمومی

عنوان:

تأثیر آموزش گروهی تاب آوری بر مشکلات رفتاری/ هیجانی و عملکرد تحصیلی کودکان پرخاشگر

اساتید راهنما:

دکتر عباس ابوالقاسمی

دکتر مهناز خسرو جاوید

استاد مشاور:

دکتر ایرج شاکری نیا

نگارش:

فرزانه هاشمی نژاد

مهر ماه ۱۳۹۶

فهرست مطالب

عنوان

چکیده

فصل اول: کلیات پژوهش

پیش درآمد

مقدمه

بیان مسئله

اهمیت و ضرورت انجام پژوهش

اهداف پژوهش

فرضیه های پژوهش

متغیرهای پژوهش

تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

پرخاشگری

آموزش گروهی تاب آوری

عملکرد تحصیلی

مشکلات رفتاری/ هیجانی

فصل دوم: پیشینه پژوهش

پیش در آمد

پرخاشگری

تعریف

اهمیت پرخاشگری

نظریه های پرخاشگری

۱-­تبیین فیزیولوژیک

۲- نظریه غرایز فروید

٣- نظریه ناکامی – پرخاشگری

۴- نظریه یادگیری اجتماعی

۵- دیدگاه شناختی

عوامل مؤثر بر پرخاشگری کودکان و نوجوانان

۱-مشکلات خانواده

۲-جنسیت

۳-سن

۴- رسانه ها

بازی های ویدیویی و رایانه ای

آموزش های مقابله با پرخاشگری

۱-آموزش مدیریت خشم

۲-ایجاد هم حسی نسبت به دیگران

۳- آموزش مهارت های اجتماعی

۴- قصه گویی

۵-موسیقی

اختلالات رفتاری هیجانی کودکان

تعریف اختلال رفتاری هیجانی کودکان

ملاک های اختلال رفتاری/ هیجانی

۱-تناسب با سن

٢- تداوم

۳- هنجار های اجتماعی- فرهنگی

۴- دامنه اختلال

۵- تناسب با جنس

۶- موقعیت

شیوع اختلالات رفتاری ایجانی در کودکان

علت بروز اختلالات رفتاری /هیجانی

۱-عوامل سرشتی، ژنتیکی، مزاجی و قبل از تولد

۲- بیماری یا آسیب جسمی

۳- عوامل خانوادگی، محیطی، اجتماعی و اقتصادی

مسائل مربوط به والدین کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری/ هیجانی

۱-سلامت روان در والدین کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری /هیجانی

٢- مشکلات ارتباطی والدین کودکان مبتلابه اختلالات رفتاری هیجانی

۳- استرس والدینی در والدین کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری

سازگاری با استرس در والدین کودکان مبتلابه اختلالات رفتاری

عملکرد تحصیلی

تعاریف عملکرد تحصیلی

عوامل مؤثر بر عملکرد تحصیلی

آموزش راهبرد های فراشناختی

محیط خانواده

بی سوادی یا کم سوادی والدین

نا کافی بودن امکانات داخل خانه

فقر اقتصادی

معلمان و اولیای مدرسه

اسناد بعد از موفقیت و شکست

نظریات موجود در زمینه عملکرد تحصیلی

الف – نظریه هنری موری

ب – نظریه مک کللند

ج) نظریه اتکینسون

د- نظریه اسناد

عوامل مؤثر در عملکرد تحصیلی

تاب آوری

خاستگاه تاب آوری

مدل های تاب آوری

الف) مدل جیرانی

ب) مدل مخاطره – حمایت

ج) مدل چالش

عوامل ایجاد کننده تاب آوری

خصوصیات افراد تاب آور

ویژگی های فردی

ویژگی های محیطی

آموزش تاب آوری

مروری بر پژوهش های انجام گرفته در ایران و دیگر کشورها

جمع بندی سوابق و پژوهش ها

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

پیش درآمد

طرح پژوهش

جامعه آماری

نمونه آماری و روش نمونه گیری

وسایل و ابزارهای پژوهش

پرسشنامه رفتاری کودکان (فرم معلم)

مقیاس تاب آوری کودک و نوجوان -۲۸

کارنامه تحصیلی دانش آموز

آموزش تاب آوری

شیوه جمع آوری اطلاعات

ملاحظات اخلاقی

روش های تجزیه و تحلیل داده ها

فصل چهارم: یافته های پژوهش

پیش درآمد

یافته های جمعیت شناختی

یافته های توصیفی

کل اختلال رفتاری هیجانی

بررسی فرضیه های پژوهش

بررسی تأثیر آموزش تاب آوری بر نمره کل اختلال رفتاری/ هیجانی

یافته های جانبی

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

پیش درآمد

بحث و نتیجه گیری

نتیجه نهایی پژوهش

محدودیت های پژوهش

پیشنهاد ها برای پژوهش های آینده

پیشنهاد ها کاربردی

فهرست منابع

چکیده انگلیسی

چکیده:

نتایج پژوهش ها حاکی از آن است که تاب آوری یا مشکلات رفتاری و عملکرد تحصیلی کودکان ارتباط دارد مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش تاب آوری گروهی بر مشکلات رفتاری هیجانی و عملکرد تحصیلی کودکان پرخاشگر انجام شد. این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی و یا طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان دبستانی پرخاشگر دبستان پسرانه شاهد فیروز کوهی در سال تحصیلی ۹۶-۱۳۹۵ می باشد. نمونه پژوهش ۴۰ کودک پرخاشگر دیستانی مشغول به تحصیل در منطقه ۴ شهر تهران در دبستان شاهد فیروز کوهی بود که به صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای دهی شدند. آموزش برنامه تاب آوری پنسیلوانیا طی ۱۲ جلسه یک ساعته به کودکان پر خانگر گروه آزمایش ارائه شد، در حالی که گروه کنترل به جز برنامه های روزانه مدرسه آموزش خاصی دریافت نکردند، هر دو گروه در پیش آزمون و پس آزمون با پرسشنامه رفتاری کودکان (فرم معلم) و مقیاس تاب آوری کودک و نوجوان مورد سنجش قرار گرفتند. برای عملکرد تحصیلی از کارنامه تحصیلی دانش آموزان در ترم اول جهت پیش آزمون و از کارنامه تحصیلی ترم در جهت پس آزمون استفاده شد. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری و بو من ویتنی نشان داد که تفاوت معناداری بین دو گروه از نظر مولفه های پرخاشگری و بیش فعالی، اضطراب و افسردگی و ناسازگاری اجتماعی از مؤلفه های مشکلات رفتاری هیجانی وجود دارد، اما نتیجه معناداری برای مؤلفه های رفتارهای ضداجتماعی و اختلال کمبود توجه یافت نشد. نتایج آزمون خی دو برای عملکرد تحصیلی افزایش معنی داری را نشان نداد. در نتیجه آموزش تاب آوری توانسته است میزان مشکلات رفتاری هیجانی کاهش دهد، ولی عملکرد تحصیلی آن ها را بهبود نداده است؛ بنابراین، به نظر می رسد اموزش تاب آوری برای مشکلات رفتاری هیجانی کودکان پرخاشگر اثربخش است.

کلیدواژه ها: آموزش تاب آوری گروهی، مشکلات رفتاری. هیجانی، عملکرد تحصیلی، کودکان پرخاشگر.

فصل اول: کلیات پژوهش

پیش در آمد این فصل از پژوهش در بر گیرنده مقدمه، بیان مسئله، اهمیت و ضرورت پژوهش، اهداف پژوهش، فرضیه های پژوهش و تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای پژوهش است که اطلاعات کلی و ضروری را برای داشتن دیدگاهی مقدماتی به این پژوهش فراهم می کند.

مقدمه:

هرچند که در تاریخ اولیه تکامل انسان رفتارهای پرخاشگرانه جنیه سازی داشته اند و به پقا فرد و نوع بشر کمک کرده است. امروزه خشونت های موجود در صحنه جهان شامل خشونت های بی موردی است که دیگر جنبه ی سازشی خود را از دست داده اند (آرونسون؛ ترجمه شکر کن، ۱۳۹۶) خشونت و پرخاشگری سابقه ای طولانی در تاریخ بشر داشته و در متون ادبی، دینی و تاریخی مگر را به آن اشاره شده است (ادلسون .۱۹۹۹). امروزه خشونت و پرخاشگری در جامعه ما که جامعه ای در حال گذار و بسیار نامتعادل و بحران زا است مانعی جدی برای رشد و توسعه پایدار و رسیدن به نظم و امنیت و ثبات محسوب می شود (معظمی، ۱۳۹۰). در گزارش وضعیت اجتماعی ایران شاخص های رشد قتل عمد از سال های ۱۳۶۵ تا ۱۳۸۰ رشد ۵۳۰ درصدی، قتل غیر عمد رشد ۶۴۰ درصدی و ضرب و جرح رشد ۲۳۰ درصدی را نشان می دهد (معظمی، ۱۳۹۰). بررسی آمار رسمی ورودی زندانیان ایران طی سال های ۱۳۸۱-۱۳۸۵ نشان می دهد که ۵۳ / ۳ در صدد در گروه سنی ۱۲-۱۸ سال بودهاند. پژوهش ها نشان می دهند بیشترین فراوانی بزهکاری در نوجوانان دارای تحصیلات ابتدایی است که این امر نقش شکست و ناکامی تحصیلی در درگیر شدن در کارهای خلاف را نشان می دهد (معظمی، ۱۳۸۸)، در اینکه کودکان می توانند مرتکب جرائم خشونت بار شوند تردیدی نیست. آنان به راحتی جذب باندهای خلافکاری شده و با آنها همکاری می کنند و مرتکب جرائمی مانند اخاذی، زورگیری، دردی و ضرب و جرح می شوند (احمدی، ۱۳۸۸)، این آمار از وضعیت نابهنجار رشد خشونت و پرخاشگری در جامعه ما خبر می دهد که تناسبی با افزایش جمعیت ندارد و پرواضح است که توجه به این حوزه از ضروریات و اولویت های ارتقا سلامت روان برای جامعه می باشد.نظریات روانشناسی پرخاشگری را حاصل مؤلفه های گوناگونی می دانند، برخی نظریات پرخاشگری را ناتی می دانند و برخی حاصل یادگیری و برخی واکنشی در برابر ناکامی در صورتی که این نظریات را بپذیریم تابع جبر محیطی بوده و چاره ای در برابر پرخاشگری نخواهیم داشت چرا که والدین پرخاشگر جیرا فرزندان پرخاشگر خواهند داشت. امروزه پرخاشگری را حاصل مجموعه ای از این عوامل دانسته و اعتقاد بر این است که با آموزش می توان از شدت عوامل زمینه ساز پرخاشگری کاسته و شدت آن را کاهش داد. در میان سازمان ها و مؤسسات مدارس نقش مهم و ویژه ای در آموزش و پیشگیری از بروز رفتارهای پرخاشگرانه دارند چرا که درصد زیادی از کودکان و نوجوانان از طریق مدارس در دسترس هستند و ساعات زیاد حضور این گروه سنی در مدارس وقت کافی برای آموزش ها را در اختیار اولیای مدارس می گذارد. کارلتون و همکاران (۲۰۰۶) بر این باورند که نیاز است مداخله هایی برای افزایش تاب آوری در کودکان و نوجوانان، به ویژه نوجوانان دارای اختلال رفتاری صورت بگیرد. از نظر این پژوهشگران ضروری است پژوهش هایی برای تدوین و ارزیابی برنامه هایی برای ارتقاء تاب آوری کودکان و نوجوانان متناسب با بافت و فرهنگ هر جامعه اختصاص باید برنامه های آموزش گروهی برنامه هایی از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه و قابل اجرا در مدارس میباشند. توجه خاص به کودکان پرخاشگر از جنبه های فردی و اجتماعی حائز اهمیت است. در جنبه فردی پرخاشگری باعث طرد از گروه انزوا، افسردگی و همین طور افت تحصیلی می شود (جویباری و تناگو، ۱۳۸۵)، از جنبه اجتماعی کودکان پرخاشگر با رفتار های ضداجتماعی و ناسازگاری های اجتماعی خود برای اجتماعی که در آن هستند که در ابتدا مدرسه و سپس اجتماع های بزرگ تر مشکل آفرین بوده و باعث نقض قوانین و ایجاد ناامنی می شوند (جویباری و تناگو، ۱۳۸۵).از جمله رویکردهایی که به این مهم توجه داشته روانشناسی مثبت نگر است. روانشناسی مثبت نگر به جای توجه به آسیب ها و اختلالات به استعدادها و توانایی های مثبت انسان توجه می کند و به دنبال عواملی است که باعث سازگاری هر چه بیشتر انسان با تهدیدهای محیطی می گردند. تاب آوری نیز که به تعبیر سلبگمن واکسیناسیونی در برابر مشکلات و ناکامی های احتمالی خواهد بود (سلیگمن . ۲۰۰۰)، مورد توجه قرار گرفته و پژوهش های زیادی در این ارتباط و نیز تدوین برنامه هایی جهت بالا بردن آن انجام پذیرفته است (سامانی، جوکار و صحراگرد، ۱۳۸۶). تحقیقات زیادی نشان داده اند که تاب آوری قایل آموزش بوده و می توان آن را در کودکان افزایش داد از جمله هارتیش (۲۰۰۵)، نشان داد که آموزش تاب آوری باعث افزایش تاب آوری کودکان شده و عملکرد تحصیلی آنها را افزایش می دهد. همین طور برانسو و همکاران (۲۰۰۹)، نشان دادند که آموزش تاب آوری در کاهش افسردگی و اضطراب مؤثرند. در این رویکرد نقش روانشناس و مشاور به عنوان کسی که وارد چرخه والد پرخاشگر- کودک پرخاشگر شده و کودک را از این چرخه رها می کند بسیار مهم است. در برنامه آموزش تاب آوری با تمرکز بر جنبه های مثبت فردی و جمعی کودکان، به آن ها آموزش داده می شود که چگونه در برابر ناکامی هایی که قطعا در زندگی هر فردی وجود خواهد داشت مقابله کنند و با بحث های گروهی خطا های شناختی کودکان پرخاشگر شناسایی و اصلاح می گردد. لذا هدف این پژوهش تأثیر آموزش تاب آوری بر مشکلات رفتاری هیجانی و عملکرد تحصیلی کودکان پرخاشگر می باشد.

بیان مسئله

دوران کودکی از مهم ترین مراحل زندگی است که در آن شخصیت فرد پایه ریزی و شکل می گیرد. اغلب اختلالات رفتاری ناشی از کمبود توجه به دوران حساس گودگی است. این بی توجهی منجر به عدم سازش با محیط و بروز مشکلات بیشتری برای کودک می شود. یکی از بزرگ ترین مشکلات کودکان رفتارهای پرخاشگرانه است که برخی اعتقاد به ذاتی بودن آن و برخی اعتقاد به اکتسابی بودن آن دارند و جمع بندی این دو نظر روشن می کند که پرخاشگری نتیجه تعامل پیچیدهای بین تمایلات ذاتی و پاسخ آموخته شده است و حتی بعد ذاتی نیز شدیدا تحت تأثیر عوامل محیطی و اجتماعی هست (کریمی، ۱۳۹۴)، این کودکان اغلب مورد تمسخر، انتقاد و به میزان زیادی مورد تنبیه قرار می گیرند و این مسئله دوری را به وجود می آورد که نتیجه آن پرخاشگری بیشتر کودک خواهد بود. این کودکان بیشتر جذب جنبه های منفی محیط شده و اختلال های رفتاری و هیجانی در آن ها به وجود آمده و یا در صورت وجود شدت می گیرد (هالاهان و کافمن، ۱۹۹۰؛ ترجمه جوادیان، ۱۳۹۰).بیش از ۲۰% از دانش آموزان از مشکلات جدی روانی رنج می برند در حالی که فقط ۳۰% از آن ها خدمات روانی دریافت می کنند (گستلو و انگلد ، ۲۰۰۰) و بیش از ۸۶ %از گزارش های دانش آموزان از محوطه مدرسه درباره تجربه خشونت هست (مرکز ملی آمار تحصیلی، ۲۰۱۰). بررسی های مختلف نشان داد که مشکلات رفتاری کودکی با دوران بزرگسالی در ارتباط است. در بررسی کوشان و وشانی (۲۰۰۲). بر روی کودکان ۵ ساله که در کلینک روان پزشکی تحت پی گیری قرار گرفته بودند، سه تا شش سال بعد، تعداد قابل توجهی از آنها هنوز درگیر مسئله خود بودند. دوسوم کودکانی که دچار ترس و شب ادراری بودند هنوز این مشکلات را داشتند. بررسی های مختلف به صورت پایدار و هماهنگ نشان داده است که مشکلات رفتاری در دوران کودکی پیش بینی کننده افزایش احتمال ابتلا به اختلالات روان پزشکی در دوران نوجوانی و بزرگسالی است. به طور مثال امینی جو و پاپه (۱۹۹۹) ۱۸۳ کودک که دارای اختلال رفتاری بودند را مدت ۱۸ سال تحت نظر گرفتند و به این نتیجه رسیدند که بین اختلالات رفتاری در کودکی و ابتلا به روان پریشی در دوره بزرگسالی ارتباط وجود دارد. میزان شیوع اختلالات روان پزشکی در دوران کودکی و نوجوانی با توجه به مراحل تکامل در سنین مختلف و تیر کشورهای مختلف، متفاوت است. در مطالعه ای در کشور انگلستان (گادارد .۲۰۰۱) در گروه سنی قبل از دبستان ۷ % کودکان از مشکلات متوسط تا شدید و ۱۵٪ از مشکلات خفیف در رنج بودند و شیوع مشکلات در سنین مدرسه ۶/۸ % و در نوجوانان ۹ % ذکر گردیده است در ایران نیز پیش بینی می شود که شیوع اختلالات رفتاری در حدود جهانی باشد. حیدری و همکاران (۱۳۸۷). شیوع کلی اختلالات رفتاری هیجانی کودکان بر اساس گزارش والدین ۸ / ۱۵ درصد و بر اساس گزارش معلمان ۹/۴۹ گزارش کرده اند. حبیبی و همکاران (۱۳۹۳)، شیوع اختلالات روانی در میان دانش آموزان راهنمایی ۷۲/۲۲ و در میان دانش آموزان دوره متوسطه ۱/۱۷ برآورد کرده اند.یکی از مهارت هایی که باعث افزایش سلامت روانی می شود، تاب آوری است. مهارت تاب آوری جایگاه ویژهای در روانشناسی دارد (والر، ۲۰۰۱، کارلتون و همکاران ، ۲۰۰۶) تاب آوری مقابله با استرس، مشکلات، تغییرات با فرصت برای شناسایی، تقویت و غنی سازی عوامل محافظت کننده است (ریچاردسون ۲۰۰۲). تاب آوری یک فرایند سازگاری و انتقال موفقیت آمیز علی رغم خطر پذیری، فلاکت و بدبختی است (بینارد . ۱۹۹۵). ادبیات پژوهشی نشان میدهد که برای افراد عوامل خطرساز می تواند درونی یا بیرونی باشد. به عنوان مثال، عوامل خطر ساز درونی شامل مشکلات تمرکزه بیش فعالی، نگرش منفی به مدرسه و احساس ناچیز تعلق به مدرسه می باشد (واکسمن و همکاران، ۲۰۰۹)، در حالی که عوامل خطرساز بیرونی شامل خانواده و مدرسه می باشد (کرایستل و همکاران، ۲۰۰۷). دیگر عوامل خطرساز بیرونی بیان شده در ادبیات پژوهشی شامل عضویت در گروه اقلیت قومی نژادی، تحصیلات پایین والدین، فقر، دسترس پذیری پایین معلم، خانواده های تک والده، مدیریت ناچیز بزرگسالان و تبعیض و پیش داوری دانش آموزان می شود (میلر و جرارد ، ۲۰۰۵). به عبارت دیگر، عوامل محافظت کننده شامل کیفیت ها و موقعیت هایی است که تأثیرات موقعیتی منفی را تعدیل نموده و به افراد اجازه می دهد که پیشرفت نموده و خود را رشد دهند. عوامل مثبت می توانند برای افراد درونی یا بیرونی باشند. برخی عوامل محافظت کننده در ادبیات پژوهش که شامل توانایی مقابله ای خوب، مهارت های حل مسئله ی مناسبه، خود پندارهای مثبت، انگیزش و هویت قومی مثبت می باشد (هولران و والر، ۲۰۰۳)، عوامل محافظت کننده ی درونی شامل روابط مراقب و صنایع اعضای خانواده می باشد که خانوادهی گسترده (خانواده گرایی) محیط مثبت یادگیری و اعتقادات مذهبی (مذهب گرایی را در بر می گیرد (کرایسل و همکاران، ۲۰۰۷). نتایج تحقیق موللی و پیرزادی (۱۳۹۴) حاکی از آن بود که کودکان مبتلا به کم شنوایی، می توانند با تکیه بر تاب آوری صرف نظر از محدودیت های موجود، به خود شکوفایی رسید شده به رشد شخصی و اجتماعی مطلوب دست یافته و مسائل موجود را حل نمایند. کابورا و پادیلا (۲۰۱۱) نشان دادند که در محیط آموزشی، دانش آموزان دارای تاب آوری، به رغم موانع و مشکلات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در سطح بالایی موفق می شوند. نتایج پژوهش مالجورد” و همکاران (۲۰۱۴) بیانگر وجود ارتباط منفی بین تاب آوری و سطوح بالای فعالیت بدنی با نشانه های افسردگی بود. در خصوص عمل حفاظتی خانواده، کریستی (۲۰۱۱) به این نتیجه رسید که بین تاب آوری و عملکرد خانواده، با ابعاد کیفیت ندگی س لامت جسمی و روانی، کار و آموزش، اوقات فراغت، ارتباط با دیگران روابط خانواده، روابط اجتماعی، وضعیت مالی، خودمختاری و استقلال، معنویت و مذهب) افراد معلول، رابطه قوی وجود دارد. ساندرا پرینس (۲۰۱۵) در پژوهشی ارتباط بین تاب آوری و رفتار پرخطر خود گزارش دهی در نوجوانان را نشان می دهد همین طور فیلیپس و همکاران (۲۰۱۴) تأثیر تاب آوری در خشونت های جدی در مدرسه را بررسی کرده است در یک تحقیق (ادواردز و همکاران ،۲۰۱۴) بر نقش تعدیل کنندگی تاب آوری در فراوانی بدرفتاری های کودکان تأکید شده است. ایاش ابدو و همکاران (۲۰۱۶) معتقدند که عامل تاب آوری پیش بینی کننده تاب آوری باوجود کنترل جنیته وضعیت مالی و امیدواری است و نقش مهمی را در عملکرد تحصیلی بخصوص در اواسط و اواخر نوجوانی دارد. در پژوهش لیه دایگل و همکاران (۲۰۱۰) تعهد به مدرسه تنها پیش بینی کننده مستقل آماری معنی دار تاب آوری بود همین طور در مدل جامعی که کسترو اولیو و همکاران (۲۰۱۳) برای بالا بردن تاب آوری و جلوگیری از خشونت در مدارس پیشنهاد کرده اند بر روابط و تعلق به خانواده مدرسه و جامعه در کنار روابط با همسالان و کارابی شخصی تاکید شده است.پژوهش های مختلفی به بررسی اثر آموزش پر اختلالات رفتاری کودکان و نوجوانان پرداخته اند. برای مثال اثربخشی درمانگری شناختی رفتاری (صرامی و همکاران، ۱۳۸۸)، بازی درمانی (تکلوی، ۱۳۹۰) آموزش مهارت های اجتماعی و مهارت های زندگی (ترک دالانی و همکاران، ۱۳۸۷، معرف زاده و همکاران، ۱۳۸۹)، آموزش مهارت های فرزند پروری به مادران (جلالی و همکاران، ۱۳۸۸) و درمانگری اسلامی (مهکام و دادستان، ۱۳۸۸، به نقل از رحیمی و علی اکبری(۱۳۹۴).یکی از برنامه های تدوین شده با هدف پرورش تاب آوری “برنامه تاب آوری پنسیلوانیا است. این برنامه یکی از موفق ترین برنامه های پیشگیری است که بر اساس مدل شناختی رفتاری توسط گیلهام. جیکاکز، ریویچ، سلیگمن و سیلور (۱۹۹۰) طراحی و اجرا شده است. به طور کلی این برنامه دارای دو مؤلفه اصلی شناختی و اجتماعی است و به اعتقاد سلیگمن مفهوم خوش بینی منطق زیر بنایی آن است. مؤلفه شناختی این برنامه بر اساس الگوی الیس (ABC) به شناسایی افکار و باور های غیرمنطقی و تصحیح آن ها می پردازد در واقع هدف اصلی در قسمت شناختی این برنامه علاوه بر تصحیح باورهای ناکارآمد، تصحیح و تغییر سبک تبیین افراد از تبیین های بدبینانه به خوش بینانه است در بخش دوم برنامه تاب آوری پنسیلوانیا عنصر اجتماعی مدنظر است و افراد با یادگیری مهارت های اجتماعی نظیر مهارت های حل مسئله و جرات ودری و مذاکره بهتر می توانند در مواجهه با مشکلات روزمره خوش بینی خود را حفظ کنند. شواهد تجربی زیادی اثربخشی برنامه آموزش تاب آوری را تائید نموده اند. به طور مثال در یک فرا تحلیل که توسط برانسوه گیلهام و کیم (۲۰۰۹) انجام شده است از ۱۷ مطالعه بررسی شده ۱۵ مطالعه اثربخشی برنامه تاب آوری را در کاهش نشانه های افسردگی و اضطراب نشان داده اند. نتایج تحقیقات تیز حاکی از آن است که آموزش تاب آوری تاثیر معناداری بر کاهش علائم اضطرابی در نوجوانان مبتلا به بیماری قلبی دارد (مؤمنی و همکاران ۱۳۹۴). برنامه مداخله ای آموزش تاب آوری توسط ماریسا دویلر و هنریت (۲۰۱۲) بر روی کودکان آفریقایی نشان داد که آموزش تاب آوری تنظیم هیجانی و خودارزیابی را به طور معناداری افزایش داده است. با توجه به مطالب فوق این پژوهش درصدد پاسخگویی به این سؤال اساسی است آیا آموزش تاب آوری گروهی، مشکلات رفتاری و هیجانی کودکان پرخاشگر دبستانی را کاهش می دهد؟

اهمیت و ضرورت انجام پژوهش

در هر جامعه ای سلامت کودکان و نوجوانان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و تأمین بهداشت روانی به آنان کمک می کنند تا از نظر روانی و جسمی سالم و نقش اجتماعی خود را بهتر ایفا کنند وجود اختلالات رفتاری و روانی در دوره کودکی مسئله مهمی است، زیرا تجربه های نخستین زندگی، بنیان سلامتی پا روانی افراد را در بزرگسالی بی ریزی کنند کودکان با اختلال رفتاری بخشی از افراد جامعه را تشکیل می دهند.شیوع بالای اختلالات رفتاری و هیجانی درونی شده کودکان از قبیل اضطراب و افسردگی قابل تأمل می باشد پژوهشگران دریافته اند که اختلالات رفتاری معمولا نخستین بار در سال های آغازین دوره ابتدایی مشاهده می شود و بین ۱۵ – ۸ سالگی به اوج خود می رسد (شکوهی یکتا و پرند ۱۳۸۴). اختلال رفتاری به عنوان یک پیش آگهی منفی برای سال های بعدی زندگی محسوب می شوند و به طور قابل ملاحظه ای بر عملکرد تحصیلی، اجتماعی و حرفه ای کودکان و نوجوانان تأثیر منفی می گذارد و احتمال ابتلاء به بیماری های روانی در دوره بزرگسالی را افزایش می دهد ( پندان ۱۲۰۰۲۰ نقل از رحیمی و علی اکبری، ۱۳۹۴)، پرخاشگری کودکان در صورت بی توجهی همراه با شکست های درسی شده و اینده تاریکی برای سازگاری های اجتماعی و بهداشت روانی این کودکان بخصوص پسران خواهد بود (رابینز به نقل از هالاهان و کافمن، ۱۳۹۰: ۲۸۶). این گونه اختلالات هزینه زیادی را بر سیستم سلامت و بهداشت کشور تحمیل می کند و نیز پیامدهای فردی و اجتماعی بسیار زیادی دارد بنابراین مداخله زودهنگام بخصوص در سال های طلایی بادگیری که منطبق با سال های اولیه آموزش های رسمی می باشد جهت تقویت قدرت تاب آوری برای مقابله با مشکلات فردی و اجتماعی که هر فردی با آنها روبرو خواهد شد الزامی می باشد. در میان رویکردهای موجود برای مواجه با بحران هایی که پیش روی هر انسانی خواهد بود رویکرد روانشناسی مثبت نگر با توجه به سابقه ملی و مذهبی ایرانیان رویکردی مطابق با فرهنگ نیز حساب شده و رویکرد مناسبی به نظر می آید علاوه بر اینکه تاب آوری همراه با بالا بردن سلامت روان بازده تحصیلی و عملکرد فردی را نیز افزایش می دهد باوجود اینکه تاب آوری تا حدی یک ویژگی شخصی و حاصل تجربه های محیطی است افراد می توانند ظرفیت تاب آوری خود را با آموختن برخی از مهارت ها افزایش دهند (کورهونن . ۲۰۰۷). بر این اساس آموزش تاب آوری در حوزه روانشناسی مثبت نگر با هدف ایجاد بهزیستی روانی، ارتقای رضایت از زندگی و درمان اختلالات روانی تدوین شده است (کوردیج هال و پیرسون ، ۲۰۰۵). پژوهش های مربوط به سخت رویی نشان داده است که نوجوانان نیز می توانند تاب آوری را بیاموزند (مدی و خوشابا ، ۲۰۰۵). همچنین لاتر و سیچتی (۲۰۰۱) گزارش کرده اند که برای رشد مثبت، تاب آوری و سازگاری ظاهرا محدودیت سنی وجود ندارد. تاب آوری بسته به موقعیت هایی که در زندگی برای افراد پیش می آید شکل می گیرد و به وسیله برخی از راهبردهای مداخله ای در افراد تغییر می کند. همین طور لوتانز (۲۰۰۷) و التورت- رید و شانگهام بر این (۱۹۹۷) باورند که تاب آوری در طول زمان تغییر می کند و می توان آن را در افراد ایجاد کرد و آن را از طریق عوامل حفاظتی افزایش داد. برای ایجاد تاب آوری در کودکان و نوجوانان باید عوامل گوناگونی را در نظر گرفت که از جمله آنها ارائه حمایت و مراقبت، طراحی و ارتباط سازی برای افزایش امیدواری، فرصت سازی برای مشارکت معنادار، پیشاهنگی در برقراری پیوندهای اجتماعی و آموزش مهارت های زندگی می باشد سروف (۱۹۹۷). بنابراین به نظر می رسد این روش مقرون به صرفه نیز بوده و توانایی بسیار زیادی در افزایش سلامتی و بهزیستی افراد دارد.جمعیت ۷ میلیونی دانش آموزان ابتدایی، میزان قابل توجه پرخاشگری در کودکان دبستانی، اثرات این پدیده بر روی عملکرد تحصیلی و روابط بین فردی کودکان، پژوهش های معدود در زمینه آموزش گروهی تاب آوری به کودکان پرخاشگر و استفاده از نتایج این پژوهش در مراکز مشاوره دانش آموزی از دلایل انجام این پژوهش می باشند.

اهداف پژوهش

١.­تعیین تاثیر آموزش تاب آوری گروهی بر پرخاشگری و بیش فعالی کودکان پرخاشگر

۲٫تعیین تاثیر آموزش تاب آوری گروهی بر اضطراب و افسردگی کودکان پرخاشگر

٣. تعیین تاثیر آموزش تاب آوری گروهی بر ناسازگاری اجتماعی کودکان پرخاشگر

۴ تعیین تاثیر آموزش تاب آوری گروهی بر رفتارهای ضداجتماعی کودکان پرخاشگر

۵٫تاثیر آموزش تاب آوری گروهی بر اختلال کمبود توجه کودکان پرخاشگر

۶٫تعیین تاثیر آموزش تاب آوری گروهی بر عملکرد تحصیلی کودکان پرخاشگر

فرضیه های پژوهش

۱-آموزش تاب آوری گروهی پرخاشگری و بیش فعالی کودکان پرخاشگر را کاهش می دهد.

۲ آموزش تاب آوری گروهی اضطراب و افسردگی کودکان پرخاشگر را کاهش می دهد.

۳-آموزش تاب آوری گروهی ناسازگاری اجتماعی کودکان پرخاشگر را کاهش می دهد.

۴. آموزش تاب آوری گروهی رفتارهای ضداجتماعی کودکان پرخاشگر را کاهش می دهد.

۵-آموزش تاب آوری گروهی اختلال کمبود توجه کودکان پرخاشگر را کاهش می دهد

۶- آموزش تاب آوری گروهی عملکرد تحصیلی کودکان پرخاشگر را افزایش می دهد

متغیرهای پژوهش

متغیر مستقل: آموزش تاب آوری گروهی

متغیرهای وابسته: مشکلات رفتاری هیجانی و عملکرد تحصیلی

متغیرهای کنترل: مقطع تحصیلی (دبستان). پایه تحصیلی (دوم و سوم). جنسیت (پسر)، سن (۸ و ۹ سال)

تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

پرخاشگری تعریف نظری پرخاشگری عمل آگاهانه ای است که با هدف وارد کردن صدمه و رنج صورت می گیرد. این عمل ممکن است بدنی یا کلامی باشد، خواه در نیل به هدف موفق بشود یا نشود( ارونسون و ترجمه شکر کن، ۱۳۹۶)

تعریف عملیاتی

در این پژوهش منظور کودکانی است که توسط معلم به عنوان پرخاشگر معرفی می شوند و در مقیاس پرخاشگری پرسشنامه رفتاری رانر نمره بالاتر از نقطه برش (۹) را کسب کردند

آموزش گروهی تاب آوری

تعریف نظری

آموزش تاب آوری گروهی یک برنامه درمانی و پیشگیرانه است که بر اساس مدل شناختی- رفتاری توسط گیلهام، جیکاکس، ریوبچ، سلیگمن و سیلور (۱۹۹۰) در دانشگاه پنسیلوانیا طراحی شده است. در این برنامه بر آموزش مهارت های حل مسئله و نیز ش یوه های تبیینی برای کمک به کودکان و نوجوانان برای کنار آمدن با عوامل روزمره …

مشخصات
  • جنسیت زن
  • وابسته به کلینیک
  • تجارب / مهارت ها
  • دانشگاه دانشگاه گیلان
  • رشته تحصیلی روانشناسی عمومی
  • گواهینامه ها
  • پست های مدیریتی
  • مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد
  • کلمات کلیدی فرزانه هاشمی نژاد روانشناس، فرزانه هاشمی نژاد مشاور، فرزانه هاشمی نژاد روان درمانگر، فرزانه هاشمی نژاد روانپزشک، فرزانه هاشمی نژاد متخصص اعصاب و روان، فرزانه هاشمی نژاد روانسنج
تخصص ها
  • روانشناسی عمومی
تصویر
فرزانه هاشمی نژاد
روانشناس بالینی و فردی
(3)

E-Teb.com © Copyright 2016 روانشناس یا روانپزشک. تمامی حقوق محفوظ است.

دکتر - مشاوره خانواده - پزشک - مشاوره آنلاین - شماره دکتر