افسانه میر شاهی هستم، فارغ التحصیل مدیریت آموزشی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت در سال ۱۳۹۲، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “رابطه ساختار سازمانی و مدیریت دانش با یادگیری مشارکتی در بین اساتید دانشگاه آزاد اسلامی واحد سیرجان” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد مرودشت

دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی

پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته مدیریت آموزشی

عنوان:

رابطه ساختار سازمانی و مدیریت دانش با یادگیری مشارکتی در بین اساتید دانشگاه آزاد اسلامی واحد سیرجان

استاد  راهنما:

دکتر رضا زارعی

استاد مشاور:

دکتر مژگان امیریان زاده

تابستان ۱۳۹۲

فهرست مطالب

عنوان

چکیده

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه

بیان مسئله

اهمیت و ضرورت تحقیق

اهداف تحقیق

فرضیات تحقیق

تعاریف نظری و عملیاتی

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

یاد گیری مشارکتی

تعریف یاد گیری مشارکتی

عناصر مهم در یاد گیری مشارکتی

سازماندهی یادگیری مشارکتی

ضرورت کاربرد یادگیری مشارکتی

روش های یادگیری مشارکتی

سازماندهی کلاس درس برای یادگیری مشارکتی

میز معلم

اثرات کاربرد روش یادگیری مشارکتی

فواید یادگیری مشارکتی به طور کلی عبارتند از:

انواع روشهای یادگیری مشارکتی

ساختار چیست؟ تعریف ساختار سازمانی

ابعاد ساختار سازمانی

عناصر مشترک در سازمان ها

انواع ساختارهای سازمانی

مدیریت دانش

تعریف مدیریت دانش

اهداف مدیریت دانش

تئوری های مدیریت دانش

مدل های مدیریت دانش

رویکرد های مدیریت دانش

مفهوم مدیریت دانش

علل پیدایش مدیریت دانش

تحقیقات داخلی

تحقیقات خارجی

جمع بندی

فصل سوم: روش پژوهش

روش تحقیق

جامعه پژوهش

ابزار گردآوری اطلاعات

پرسش نامه ساختار سازمانی

پرسش نامه یادگیری مشارکتی

روایی و پایایی

روش گرد آوری اطلاعات

روش اجرا

ملاحظات اخلاقی

فصل چهارم: یافته های تحقیق

داده های توصیفی

یافته های استنباطی

فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری

خلاصه پژوهش

بحث و نتیجه گیری

محدودیت های پژوهش

پیشنهادات پژوهش

منابع و مراجع

پیوست

چکیده

هدف پژوهش حاضر تبیین رابطه ساختار سازمانی و مدیریت دانش با یادگیری مشارکتی اساتید دانشگاه اسلامی شهرستان سیرجان در سال تحصیلی ۹۲-۹۱ می باشد. روش پژوهش همبستگی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی اساتید دانشگاه آزاد اسلامی شهر سیرجان می باشد. به این منظور ۱۶۰ نفر از اساتید به شیوه ی نمونه گیری تصادفی انتخاب گردید. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه ساختار سازمانی رابینز و ایوانزویچ (۲۰۰۸) ، پرسش نامه مدیریت دانش جوزف حداد (۲۰۰۶) و پرسش نامه یادگیری مشارکتی استفن چو (۲۰۰۴) بوده است. از روش های آماری توصیفی میانگین و انحراف استاندارد و آمار استنباطی ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند گانه به روش گام به گام ( مرحله ای برای آزمون فرضیه ها استفاده گردید. نتایج ضریب همبستگی پیرسیون نشان داد بین مولفه های ساختار سازمانی و مولفه های مدیریت دانش با یاد گیری مشارکتی رابطه معناداری وجود دارد. یعنی هر پنج فرضیه موجود در این پژوهش تأیید شدند، نتایج تحلیل رگرسیون چند گانه نشان داد ساختار سازمانی و مدیریت دانش پیش بینی کننده مثبت و معنا دار یاد گیری مشارکتی می باشند. در بررسی ابعاد، از میان مولفه های ساختار سازمانی پیچیدگی و رسمیت معنا دار شده و بعد تمرکز پیش بینی کننده قوی تری می باشد. و از میان مولفه های مدیریت دانش ابعاد خلق دانش، استقرار دانش ، تسهیم دانش معنا دار شده است و بعد ثبت دانش پیش بینی کننده قوی تری می باشد.

واژگان کلیدی : ساختار سازمانی، مدیریت دانش، یادگیری مشارکتی، اساتید

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه

در محیطهای فرا پیچیده و فرا آشوب امروزی، سازمان ها در تلاش هستند تا گوی سبقت را از قبای بی رحم خود بربایند. در هزاره ای که بازارها با انبوه نو آوری و اشباع شده اند، متفاوت بودن مهم ترین دغدغه سازمان ها و مدیران آن هاست. (عدلی، ۱۳۸۴) در دنیای بیشتر و بیشتر جهانی شده ای امروز، جوامع و سازمان ها در صدد کسب مزیت رقابتی پایدار هستند. در این شرایط سازمان هایی موفق هستند که، آن جه را مشتریان می خواهند و نیاز دارند، شناسایی کنند و خود را با خواسته های آنها وفق دهند بنا بر این سازمانی که کار درست بعدی را تشخیص دهد و از قبل خود را برای سوار شدن بر موج بعدی آماده سازد، در پلند مدت موفق تر خواهد بود. برای نیل به این هدف دانش مزیت رقابتی اصلی شناخته شده است. در این راستا مدیریت دانش ابزار سودمندی برای سازمان ها است تا سرمایه هوشی خود را توسعه دهند: نو آوری را تشویق کنند و از آن مهمتر عملکرد مطلوب را به حداکثر برسانند. از طرفی روشهای یادگیری نیز تغییر کرده و روش های جدید جایگزین روش های سنتی شده اند. روش یادگیری مشارکتی یکی از الگوهای یادگیری و باد دهی است و یکی از اجزای مهم یادگیری مهارت های شناختی) می باشد. ویژگی منحصر به فرد این روش، انعطاف پذیری و قابلیت اجرای آن در تمامی مراحل و رده های سازمانی است. به علاوه اهداف گروهی، مسئولیت فردی، پاداش گروهی و ایجاد فرصت مساوی برای موفقیت افراد در گروه، از جمله عوامل موثر در پیشرفت یادگیری مشارکتی است. (ایوبی، ۱۳۸۷). در عصر حاضر یادگیری با روش ها و رویکرد های متفاوتی صورت می گیرد و با بهتر بگوییم تدریس با روشهای مختلفی صورت می گیرد یک معلم با توجه به اقتضای شرایط و امکانات از روش سخنرانی استفاده می کند و دیگری از روشهای مختلف دیگری که هر کدام در جای خود بحث و گفتگو دارد. باید اذعان داشت که یک روش خاص تحت هیچ شرایطی نمی توانند جوابگوی نیاز های فراگیران و به طور کلی کلاس درس باشد بلکه تلفیقی از روش های گوناگون است که در پیش برد اهداف آموزش می تواند مو در واقع شود، یاد گیری مشارکتی نسبت به یادگیری رقابتی و انفرادی پیشرفت تحصیلی بیشتری را به وجود آورده اند امروزه ضرورت تغییر نظام آموزش و نحوه تدریس در دانشگاهها بر هیچ کس پوشیده نیست. جهت بهبود کیفیت آموزشی ، لذت بخش نمودن دانشگاه ها برای دانشجویان و نیز تحقق اهداف آموزش و پرورش برنامه بیست ساله سوم انقلاب به دستیابی و اجرای روشهای خلاق و لذت بخش ضروری به نظر می رسد. هم اکنون وقت آن رسیده است که همانند سایر کشورهای موفق در مسائل آموزشی و فرهنگی، دانشگاه های ما نیز شروع به اجرای روشی نمایند که نه تنها به بهبود کیفیت آموزشی کمک نموده بلکه مشکلات اجتماعی و حتی اقتصادی ما را نیز کم نماید. اجرای یادگیری مشارکتی می تواند گام بزرگی در تغییر نظام آموزشی و نحوه تدریس در دانشگاه ها باشد. اجرای یادگیری مشارکتی مستلزم نگرش دوباره و تازه به امر تدریس ، کلاس ، دانشجو و استاد می باشد. برای یک آموزش اثر بخش و مؤثر باید محیطی حاصل شود که نوعی مشارکت فعال بین مربی و متربیان ایجاد شده باشد. زیرا بدون وجود این مهم، یادگیری بک فعالیت یک جانبه است و مقبولیت کافی ندارد. اجرای موفق این روش مستلزم آگاهی از عناصر مراحل و فنون این روش می باشد که امید است این نوشته بتواند کمکی برای همکاران عزیز در اجرای بهتر این روش بنماید.

بیان مسئله:

حاکمیت روش های سنتی آموزشی در بسیاری از مراکز آموزشی موجب متفعل شدن شاگردان و افزایش یاد گیری حفظی آنان شده و این در حالی است که رویکردهای جدید تدریس در نیم قرن گذشته کار آمدی خود را عملا ثابت کرده اند . یکی از این رویکردها یادگیری مشارکتی است نظریه پردازان یادگیری مشارکتی معتقدند که مهارت های مهم زندگی مانند صحبت کردن، گوش کردن و حل مسأله از طریق تجارب یادگیری مشارکتی تقویت می شود زیرا در یادگیری مشارکتی موقعیتی فراهم می گردد که در آن دانش پژوهان به صورت گروه همکار یاد می گیرند. دانش و توانایی های یکدیگر را مورد بررسی قرار می دهند و آن ها را تائید و بارد می کنند. (شعبانی، ۱۳۸۲) یادگیری مشارکتی به عنوان ابزار یادگیری، دانشجویان و دانش آموزان را با هنر استدلال و منطق آشنا می سازند و آمادگی آنها را برای موقعیت های پویایی خارج از کلاس افزایش می دهند و شایستگی لازم برای بهتر زیستن و بهتر درک کردن را هم در اختیار آنان قرار می دهند. امروزه سازمان ها می خواهند در دنیای جدیان اقتصادی پا بر جا بمانند (مرتضی قاسمی، ۱۳۸۴) سازمان های بزرگ همواره در این اندیشه هستند که چگونه به گسترش دانش در سازمان بپردازند. زیرا در یافته اند یادگیری مانند کاتالیزور عمل می کند. در سازمان هایی که سیستم مدیریت دانش به خوبی اعمال شده است، یاد گیری افراد در خود سازمان صورت می گیرد و تغییر دیدگاه افراد در قالب تغییرات رسمی و غیر رسمی عملکرد سازمان منعکس می شود. دانش وقتی بین همگان تقسیم می شود ثمردهی بیشتری دارد. یک سازمان بادگیرنده، سازمانی است که مدام توانایی خود را صرف ساخت آینده می کند. روش های جدید را می آموزد و راه های قدیمی انجام کار را فراموش می کند. سازمان باید پادگیری را برای تمام اعضا مستهیل کند و مداوم آن را انتقال دهد. همچنین به وجود آورنده دیدگاه های جدید است. این سازمان مکانی است که در آن مرتبا افراد توانایی خود را جهت خلق هر آنچه میل به خلق آن دارند، افزایش می دهند، مدل های جدید یاد گیری را فرا گرفته و یاد میگیرند که چگونه بیاموزند محل آزمایش مداوم تجربه ها انتقال آنها و ربط دادن آن به هدف اصلی است. (کول۔ ۱۹۹۰) کار گروهی مشارکتی محیطی امن برای تبادل اطلاعات بین کارکنان در سازمان فراهم می سازد کارکنان از دیدگاههای گوناگون بهره مند می شوند و به تبادل نظر می پردازند. انتقاد می کنند و عکس العمل نشان می دهنتا۔ چنین بازخوردهایی می تواند به آنان کمک کند تا گاهی خود را نسبت به یادگیری افزایش دهند و نیز از روشهایی که به چنین اهدافی منتهی می شود مطلع شوند. کار مشارکتی به عنوان داربستی برای حمایت متقابل عمل می کند و کارکنان را قادر می سازد از یکدیگر یاد بگیرند. زیرا بیشترین ارتباط بین کارکنان است تا مدیر و کارمند (باربارا میلیس، ۲۰۰۲) مدیریت دانش در بهبود کیفیت کار ، افزایش کارایی، داشتن اطلاعات به روز، افزایش اثر بخش، رضایت مندی مشتری، بهبود تصمیم گیری موثر است. کارمندان در صورت مشاهده ی ارزشی که به آنها داده شده است، میزان تعهد شان به سازمان افزایش پیدا خواهد کرد و موجب بالندگی سازمان و پیشرفت آن می گردد.ما همواره سازمان را به عنوان مجموعه ای رسمی از اهداف استراتژی ها. تقسیم مسئولیت ساختار، مجموعه ای از ارزشها ، باورها، هنجارها، عقاید و عملکرد آنها از طریق فرآیندها، جریان اطلاعات و مقررات ادراک می کنیم و تغییر سازمان را به معنای تغییر در این ساز و کارها تلقی می کنیم. از این نکته غاقلیم که سازمان ها در واقع مجموعه ای از افراد با هدف ها و گرایش های مختلف نیز هستند. سازمان ها باید هر آنچه را که رفتارها و الگوهای تفکر قدیمی را تقویت می کنند، تغییر دهند. یادگیری مشارکتی می تواند با موانع قدرتمندی که بر سر راه بحث و گفتگوی سازنده وجود دارد به طور جدی مقابله نماید. از آن جا که یادگیری مشارکتی یکی از روش های نوین تدریس می باشد و باعث تغییر در سازمان ها می شود و این تغییر و نو آوری از اهداف برنامه پنجم توسعه می باشد به دنبال ضرورت غیر قابل انکار نهاد په سازی یادگیری مشارکتی در سازمان و تبدیل آن به یک سازمان که متناسب نیاز های متغیر امروزی باشد لذا در این بررسی به تبیین رابطه ساختار سازمانی و مدیریت دانش با باد گبری مشارکتی پرداختیم.

اهمیت و ضرورت تحقیق

یکی از روشهای نوین و فعال تدریس که به نظر می رسد بتواند در دستیابی به اهداف آموزش و پرورش مفید واقع شود، روش یادگیری مشارکتی است که در شروع قرن بیستم از طرف جان دپویی مطرح گردیده است و در چند سال اخیر از بحث های دائمی آموزش شده است و در دهه های اخیر تحقیقات زیادی در این زمینه به عمل آمده است و معلمین بعضی از کشورها در تمام گره های سنی دبستان تا دانشگاه از این روش بهره می جویند. در این روش دانش پژوهان در گروه های کوچک بر روی موضوعی به بحث و گفتگو می پردازند ضمن تامین بافته ها، جنبه های شخصیتی و روابط بین فردی آن ها نیز بهبود می یابد و رفتارهای مطلوب در آن ها تقویت می گردد. ( کمالی.۱۳۸۱) از دیر باز با هم مطالعه کردن یکی از روش های شناخته شده و موثر باد گیری در میان دانش آموزان و دانشجویان بوده است. در روش مطالعه مشارکتی یادگیرندگان به صورت دو نفری با هم کار می کنند و به نوبت خلاصه مطلبی را که می خوانند، برای هم می گویند. (دانسرو ،۱۹۹۱)اهمیت مدیریت دانش در عصر حاضر به حدی است که امروزه شماری از سازمان ها، دانش خود را اندازه گیری می کنند و به منزله سرمایه فکری سازمان و نیز شاخصی برای درجه بندی شرکت ها در گزارش های خود منعکس می کنند. این موسسه ها استقرار مدیریت دانش در سازمان را به عنوان بخش از مدیریت دانش به مثابه راهبرد سازمان، ضروری می دانند. (موسوی ۱۳۸۴، حسن زاده ۱۳۸۵) بخش ضروری و اساسی در موفقیت سازمان دامنه گسترده ای از ایده های سازمانی ،شامل نوآوری های اقتصادی، راهبردی، اقتصادی رفتاری و مدیریتی را در بر می گیرد. در جهان امروز که تولید کالا و ارائه خدمات به شدت دانش مدار شده اند و دانش دارایی کلیدی برای کسب مزیت رقابتی به شمار می رود. (رحیمی نژاد ۱۳۹۰) ساختار سازمانی و نیروی انسانی در پایه اصلی یک سازمان را تشکیل می دهند و برای بوجود آمدن یک سازمان هر دو باید وجود داشته باشند. هر سازمانی می تواند با اصلاح ساختار خود و افزایش یادگیری مشارکتی در بین نیروی انسانی خود باعث بالا رفتن عملکرد و بهره وری در سازمان کرده، ماه بر موفق کسی است که بتواند توان یادگیری مشارکتی و افراد را پرورش داده و رابطه آن را با ساختار و شکل سازمان بداند تا با ابعاد ساختار انعطاف پذیر زمینه را برای ورود به باد گیری مشارکتی در بین أعضاء فراهم نماید، در کشور ما سازمان های آموزشی به علت برخورداری از ساختار متمرکز و نامناسب و دیوان سالاری مخالف بادگیری مشارکتی هستند و با حفظ رویه های منسوخ گذشته سعی در سرکوب تغییر و تحول و استفاده از شیوه های نوین یادگیری دارند. این سرکوب گری ریشه بسیاری از مسائل موجود در آموزش و پرورش ما است. لذا بررسی و شناخت ساختار مدارس و دانشگاهها و اذعان پیشنهادهایی جهت استقرار ساختار مناسب و منعکس که محرک و مشوق یادگیری مشارکتی باشد و همچنین به تغییر ساختار نا مطلوب موجود به عنوان یکی از موانع موجود بر سر راه پادگیری مشارکتی در سازمان از اهمیت به سزایی برخودار است. (شهر آرای و معدنی پور، ۱۳۸۷). منابع انسانی و ساختار سازمانی از مهمترین عوامل استقرار کامل عمالدیریت دانش در یک سازمان است، زیرا این دو عامل بر روی سایر عوامل تاثیر گذار هستند. در حوزه منابع انسانی و در فرآینت استخدام از نیرو هایی استفاده می شود که تمایل به یاد گیری، خلق و تبادل دانش را دارند و در سیستم ارزیابی عملکرد برای ارزیابی مشارکت کارکنان باید بر اساس ابعاد انگیزه یاد گیری عمیق تر و به یادگیری آموخته ها در محیط کار و انتقال به همکاران طراحی شود. سیستم پاداش دهی مادی باید بر اساس تشویق و تقدیر از کسانی باشد که زمینه انتقال دانش و ابعاد مشارکت بین افراد را ایجاد کرده اند. برگزاری همایش های علمی برای انتقال تجارب نیروهای موفق و باز نشسته به سایر نیروها نیز در استقرار مدیریت دانش در سازمان ها می تواند موفق باشد.(تولایی ۱۳۸۹). استفاده از یادگیری مشارکتی در دانشگاهها می تواند باعث افزایش روحیه همکاری در بین اساتید و دانشجویان شود و یاد گیری تیمی و سازمانی را گسترش دهد از طرفی منافع و نتایج کار گروهی و تیمی نسبت به تفکر فرد گرایی در دانشگاهها بیشتر است، باعث گسترش فرهنگ کار گروهی خواهد شد. با توجه به اینکه یادگیری در دانشگاهها نمی تواند محدود به دانش جوبان باشد و اعضا هیئت علمی و مدیران دانشگاهی نیازمند آن هستند که سطوح شناختی و مهارتی خود را ارتقاء دهند، دانشگاهها به یاد گیری تیمی و مشارکتی نیازمند بوده و ضروری است با ایجاد شرایط آرام و نشاط بخش جوی مناسب و حامی یادگیری مشارکتی ایجاد کنند.

هدف اصلی

تبیین رابطه ساختار سازمانی و مدیریت دانش با یادگیری مشارکتی

اهداف فرعی

۱-تبیین رابطه ابعاد ساختار سازمانی با یادگیری مشارکتی

۲- رابطه ابعاد مدیریت دانش با یادگیری مشارکتی

۳- پیش بینی یادگیری مشارکتی از طریق ابعاد ساختار سازمانی

۴- پیش بینی یادگیری مشارکتی از طریق ابعاد مدیریت دانش

۵- پیش بینی یادگیری مشارکتی از طریق ساختار سازمانی و مدیریت دانش

فرضیه اصلی:

بین ساختار سازمانی و مدیریت دانش با یادگیری مشارکتی رابطه معناداری وجود دارد.