الناز کورش فیضی هستم، فارغ التحصیل روانشناسی کودکان استثنایی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی در سال ۱۳۹۱، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “بررسی و مقایسه اداراک طنز در کودکان درخودمانده و عادی ۴ تا ۱۵ ساله” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشکده علامه طباطبایی

دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی

پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی کودکان استثنایی

عنوان:

بررسی و مقایسه اداراک طنز در کودکان درخودمانده و عادی ۴ تا ۱۵ ساله

استاد راهنما:

دکتر علیایی زند

استاد مشاور:

دکتر هاشمی

دانشجو:

الناز کورش فیضی

۱۳۹۱

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول : چارچوب پژوهش

مقدمه

بیان مسئله

ضرورت و اهمیت موضوع پژوهش

اهداف پژوهش

فرضیه پژوهشی

سوال پژوهشی

تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی

– تعاریف نظری

– تعریف عملیاتی

فصل دوم : پیشینه پژوهش

مقدمه

ادراک طنز در کودکان

تحول ادراک طنز

اساس عصب شناختی ادراک طنز

ادراک طنز در کودکان در خود مانده

فصل سوم: روش پژوهش

روش تحقیق

جامعه آماری

روش نمونه گیری و حجم آن

ابزار گرد آوری داده ها

روش گرد آوری داده ها

روش تجزیه و تحلیل داده ها

فصل چهارم : یافته ها

مقدمه

یافته ها

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

مقدمه

بحث و نتیجه گیری

محدودیت ها

پیشنهاد ها

چکیده

به منظور بررسی و مقایسه ادراک طتز در گروه کودکان عادی و درخودمانده ، ۳۶ نفر از کودکان عادی و ۱۲ نفر از کودکان درخودمانده در سه گروه سنی ۴ تا ۶ سال ، ۷ تا ۱۱ سال و ۱۲ تا ۱۵ سال انتخاب شدند. گروه کودکان عادی با روش نمونه گیری تصادفی ساده و گروه کودکان در خود مائده با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ادراک طنز تمام کودکان از طریق طنز کلامی و تصویری محقق ساخته با استناد به منابع علمی در سه مرحله مورد ارزیابی قرار گرفت ، جمع آوری داده ها و تجزیه و تحلیل آنها با روش آماری Zفیشر نشان داد بین ادراک طنز کودکان عادی و درخودمانده تفاوت وجود دارد ، سن تحولی ادراک طنز در کودکان درخودمانده پایین تر از سن تقویمی بود. بر اساس یافته ها پیشنهاد می شود با توجه به سطح تحولیکودکان در خودمائده (۲ تا ۳ سالگی) از ادراک طتز در حوزه درمانی و آموزشی استفاده شود .

کلید واژه : درخودمانده ، ادراک طنز

مقدمه

شوخ طبعی و لبخند زدن اساسا پدیده های ارتباطی هستند که می توانند به ما چیزهای بسیاری در مورد مهارتهای میان فردی ، عاطفی ، اجتماعی – شناختی و فرهنگی کودکان بگویند( هایسون ، ۱۹۸۶ ). طنز می تواند به کودکان در کنار آمدن با محدودیت ها و اجبارهای روانشناختی ، اجتماعی و جسمی که در طول فرایند رشد با آن مواجه می شوند کمک کند( کلین ، ۲۰۰۳). ادراک طنز نشانگر ادراک تفاوت است بین آنچه می گوید و آنچه که واقعا به معنی آن را در می یابند ( کیلار و بیلک ، ۲۰۰۹). تعاریف زیادی از طنز ارائه شده است.برای مثال مک گی(۱۹۷۹، به نقل از شولتز ، ۲۰۰۳) طنز را تجربه ذهنی از کشف و ادراک معائی باور ناهماهنگ خنده دار یا غیر معقول ” تعریف کرده و بر اجزاء شناختی طنز که از ناهمخوانی سرچشمه دارد تاکید می کند . به هر حال طنز می تواند به عنوان ارتباط و تعامل هایی تعریف شود که منجر به سرگرمی ، شادی و تفریح می شود (شولتز ، ۲۰۰۳). مک گی (۱۹۷۹ ، به نقل از شولتز ، ۲۰۰۳) رشد چهار مرحله ای در ادراک طنز کودکان پیشنهاد می کند : مرحله اول و دوم شامل فعالیت با برچسب گذاری ناهماهنگ بر روی اشیاء و رویدادها است که از ۱۸ ماهگی تا ۳ سالگی اتفاق می افتد، مرحله سوم شامل ناهماهنگی تصوری و ادراکی است مثل بازی با کلمات و گفتن شوخی های بسیار ساده که در حدود ۴ سالگی آغاز می شود ، مرحله آخر توانایی گفتن ، شوخی های هوشمندانه و قوی است که بیانگر ادارک او از معانی دارای ابهام است و در سنین ۷-۶ سالگی رخ می دهد . پایه های اصلی طنز خیلی زودتر در لبخند زدن به محرک ها ، قلقلک دادن ، بالا انداختن کودک و دنبال کردن او دیده می شود (شولتز، ۲۰۰۳) .رشد بهنجار خندیدن به نظر در حدود ۴ ماهگی در نوزاد انسان ظاهر می شود (مک گی ۱۹۷۹ ، به نقل از شولتز ، ۲۰۰۳). کودکان نوپا به چهار نوع طنز واکنش نشان می دهند که شامل دلقک بازی ، سر به سر گذاشتن، چوک و بازی جسمی است ( کامرون ، کندی و کامرون ،۲۰۰۸). مک گی ( ۱۹۷۶، به نقل از جیمز و تا گر فلاسبرگ ، ۱۹۹۴ ) بیان می کند که نوزادان از ۱۸ ماهگی با استفاده از فعالیت های ناهماهنگ بقیه اشیاء و موضوع ها، طنز و لطیفه می گویند , ردی (۲۰۰۱) بیان می کند که نوزادان حتی قبل از ۱۸ ماهگی شواهد روشنی مبنی بر ادراک طنز بر پایه نقض انتظارات متداول و معمول را نشان می دهند . طنز سر نخ هایی برای بررسی نقص اولیه در ادراک افکار دیگران فراهم می کند (بارون کوهن ، تا گر فلاسبرگ و کوهن ،۱۹۹۳). مشکلات مهارت های فرا زبان شناختی ممکن است با مشکلات در ادراک طنز ارتباط داشته باشد (سوتو ، ۱۹۹۴). ناحیه اصلی مغز که در ادراک طنز دخالت دارد لب پیشانی نیمکره راست است ( شامی و اسئوس ۱۹۹۹). طنز و ادراک آن در کودکان درخودمانده به صورت متفاوتی توجیه می شود. چون این کودکان در برقراری ارتباط با دیگر افراد دارای مشکل هستند ( هابسون ، ۱۹۸۶). از مشکلات اصلی افراد درخودمانده مشکل در فهم و درک شوخی و طنز به علت آسیب کیفی در تعاملات کلامی آنهاست ، آنچه که یکی از سه ملاک اصلی تشخیص درخودمانده است (شامی و استوس، ۱۹۹۹). مهمترین ویژگی گروه درخودمانده نقص عمیق در ادراکت اجتماعی است و بین نقص در ادراک اجتماعی و نقص نظریه ذهن رابطه ایجاد شده است ، این نقص در ادراک اجتماعی نتیجه کمبود با نبود نظریه ذهن است (بارون – کوهن، ۱۹۹۵ به نقل از دوهرتی ،۲۰۰۹ ).کودکان درخودمانده در ابعاد شناختی ، اجتماعی و عاطفی نقص عمده ای دارند ( ردی ، ویلیامز و ووگن ،۲۰۰۲). مطالعات تجربی ادراک طنز در این جمعیت بسیار پراکنده و کم صورت گرفته است و چون گروه در خود مانده از روال طبیعی تحول طنز پیروی نمی کنند ما در این پژوهش به دنبال مقایسه این گروه با کودکان عادی و بررسی سطح تحول ادراک طنز در این گروه هستیم.

بیان مسئله

ادراک طنز در گروه در خود مانده در سه نظریه اصلی روانشناختی مورد بررسی قرار گرفته که شامل : نظریه ذهن ، کارکرد اجرایی و مدل ضعف یکپارچگی مرکزی است (لیونس و فیترجرالد ،۲۰۰۴). نظریه های روانشناختی بر اساس فرضیه پیشانی در خودمانده بنا نهاده شده اند ( داماسیو ومورر ،۱۹۷۸). نظریه ذهن بر نقص در ارتباط برقرار کردن و اجتماعی شدن تاکید دارد (بارون – کوهن ، لسلی و فریت ،۱۹۸۵). فرضیه کارکردهای اجرایی بریک اختلال شناختی عمده در فرایندهای ذهنی گوناگون تاکید دارد ( پنینگتون و اوزونف ، ۱۹۹۸ ). مدل ضعف یکپارچگی مرکزی درخودمانده علاوه بر اینکه بخشی را برای تفسیر رفتاری در نظر می گیرد ، الگوهای قدرت شناختی غیر معمولی را که در کودک در خود مانده بافت می شود نیز تبیین می کند ( فریت ، ۱۹۸۹، به نقل از لیونس و فیتر جرالد ، ۲۰۰۴).پژوهش های انجام شده در حوزه ادراک طنز در کودکان درخودمانده بسیار پراکنده و کم است. بر اساس همین تحقیقات اندک مشخص شده است که آسیب در نیمکره راست بر ادراک کلامی طنز اثر می گذارد (گاردنر ، ۱۹۷۵، به نقل از لیونس و فیتزجرالد ، ۲۰۰۴). علاوه بر اینکه قدرت نیمکره راست در ادراک طنز بالا است بررسی ها سهمی هم در ادراک طنز برای نیمکره چپ قائل شده اند ( گل و دولان ، ۲۰۰۱). در خود ماندگی با اختلال در عملکرد نیمکره چپ ارتباط دارد که بر اساس شواهدی بیان می کنند که این گروه در کار کردهای منسوب به نیمکره چپ نقص دارند ، در حالی که توانایی نیمکره راست در آنها بی عیب و نقص باقی مانده است ( داوسون ، ۱۹۹۳ ) . تمام زمینه های درک رفتارهای هیجانی دیگران ، انتظارات ، نیات ، مقاصد و توانایی در جلب توجه دیگران در کودکان درخودمانده آسیب دیده اند (ردی ، ویلیامز و ووگن ، ۲۰۰۲). یک باور عمومی مبنی بر اینکه افراد درخودمانده ادراک طنز ندارند و در خندیدن به خودی خود ناتوانند وجود دارد، افراد در خود مانده به ندرت آرمیده اند و هرگز به آن شهود عمیق قابل درک در انسان که در زیر معنی حقیقی طنز قرار دارند ، نمی رسند (آسپرگر ،۱۹۴۴ ، به نقل از لیونس وفیتز جرالد ، ۲۰۰۴). شواهدی درباره آسیب ویژه ای از از فهم طنز غیر کلامی کودکان درخودمانده وجود دارد، مثلا آنها به چهره خنده دار نمی خندد(ردی ، ویلیامز و ووگن ، ۲۰۰۲). کودکان درخودمانده در نمایش دادن و جلب توجه دیگران دارای نقص هستند ( دالگرن و گیلبرگ ،۱۹۹۸).شکل ساده تری از ارتباطات طنز گونه در کودکان در خود مانده وجود دارد که شبیه چیزی است که در سال اول زندگی اتفاق می افتد (جیمز و تاگر فلاسبرگ، ۱۹۹۴). به نظر می رسد افراد درخودمانده از نمایش های خنده دار همراه با شوخی و سروصدا لذت می برند (ریکس و وینگ ، ۱۹۹۵ ). افراد در خود مانده اغلب پایان های بی نتیجه و نادرستی در داستانهای طنز آمیز انتخاب می کنند ( امیریچ ، کرگد ، گردر ، مورای و گراشا ، ۲۰۰۳). با وجود این همه نتایج ضد و نقیض و پراکنده ، حکایت و گزارش های والدینی وجود دارد که اعلام می کنند طنز در افراد درخودمانده در تمام سطوح اجرایی و عملکردی وجود دارد که مثال های این دامنه از نمایش های طنز آمیز و خنده دار تا طنز های سطح بالا است ( لیونس و فیتز جرالد ، ۲۰۰۴ ) . با توجه با این نتایج ضد و نقیض مطرح شده در حوزه ادراک طنز در کودکان در خود مانده هدف پژوهش حاضر بررسی ادراک طنز و مقایسه سطح تحول ادراک طنز در کودکان در خود مانده با کودکان عادی و پاسخگویی به این سوال است که ادراک طنز در کودکان در خود مانده چگونه است ؟ سطح ادراک طتز در کودکان در خود مانده در مقایسه با کودکان عادی چگونه است ؟

اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق

تبادل شوخی و طنز برای رشد اجتماعی کودک ضروری است و آنها را به شادابی ترغیب می کند ( موران ، ویگ ، آدامس – جی آر ، جاناتا ، کلی ، ۲۰۰۴). طنز وسیله ای برای کنار آمدن با فشار روانی است و بخش اصلی از رفتار انسانی را در بر دارد و در مقاصد ارتباطی و احساسی به انسان کمک می کند ( فری ، ۲۰۰۲) . ادراک طتز به عنوان یک کار کرد حل مساله در نظر گرفته می شود ( لیونس و فیتز جرالد ،۲۰۰۴).شوخ طبعی و خندیدن لذت بخش و از جمله تجارب اجتماعی هستند که در ایجاد حس اجتماعی بودن و صمیمیت با دیگران به فرد کمک می کند (فری، ۲۰۰۲) , طنز دارای کار کرد های بسیاری از جمله پذیرش ، پیوستگی، منحرف کردن توجه ، حمایت از هم صحبت ، کاهش ناراحتی و اجتناب از خجالت زدگی ، حفظ شادی و نشاط در نگرش فرد به زندگی ، سرگرم کننده و مفرح است و راهی برای مقابله با یکنواختی است (کامرون ، فوکس ، کامرون، ۲۰۱۰) . شوخی و طنز به طور شگرفی لذت بخش است و احتمالا برای افراد در خودمانده هم فهم آنچه دیگران را می خنداند مهم است و با توجه به افزایش نرخ درخودماندگی در طی ۱۵ سال گذشته و ادامه روند افزایشی این نرخ که احتمالا ناشی از بهبود در تشخیص و افزایش آگاهی از این اختلال است ( دوهرتی ، ۲۰۰۹) این امر اهمیت ویژه می یابد. با شناسایی سطح ادراک طنز کودکان درخودمانده در مقایسه با کودکان عادی شاید به روش نوینی برای ارتباط ، مداخله و درمان دست بیاییم و همچنین گامی در راه تدوین برنامه های درمانی برای خنداندن آنها و رساندن این گروه به بستر اجتماع با استفاده از درمان های غیر کلامی بر می داریم.

اهداف پژوهش

تعیین سطح ادراک طنز کودکان درخودمانده در مقایسه با عادی

فرضیه پژوهشی

بین ادراک طنز در کودکان در خود مانده و عادی تفاوت وجود دارد .

سوال پژوهشی

آیا بین ادراک طنز کلامی کودکان درخودمانده و عادی تفاوت وجود دارد ؟

تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی

الف ) تعاریف نظری

ادراک طنز : هر ارتباط و تعاملی که منجر به یک تجربه هیجانی سرگرم کننده ، شادی آورو خوشحال کننده باشد ( شولتز، ۲۰۰۳). درخودمانده و اختلال درخودماندگی ، آسیب شدید و گسترده زمینه های گوناگون رشد مانند اختلال در مهارت های تعامل اجتماعی ، مهارت های می شود ( انجمن روانپزشکی ارتباطی ، وجود رفتار، علایق و فعالیت های کلیشه ای مشخص آمریکا ، ۲۰۰۰، نیک خو، ۱۳۸۱).

ب) تعریف عملیاتی

ادراک طنز : مهارت و توانمندی که بر اساس مشاهده خندیدن توسط مشاهده گرمستقل سنجیده شده است.

کودک درخودمانده : کودکان ۴ تا ۱۵ ساله ای که به مراکز درمانی ، کلینیک ها ، مدارس و مهدهای مخصوص کودکان درخودمانده مراجعه کرده اند و بر اساس نظر متخصصان در خودمانده شناسایی شده اند.

کودک عادی : کودکان ۴ تا ۱۵ ساله ای که به طور تصادفی از مهدها و دبستان ها انتخاب شده اند.

فصل دوم:

مقدمه

طنز یک پدیده انسانی پیچیده است که در ابعاد آن، فهم از افکار دیگران را غنا می بخشد (رادو مسکا ،۲۰۰۷). طنز وسیله ای برای کنار آمدن با فشار روانی و بخش اصلی رفتار انسانی است که با عنوان صفت مخصوص انسان ها در نظر گرفته می شود ( فرى ، ۲۰۰). تعاریف زیادی از طنز شده است، به عنوان نمونه مک گی (۱۹۸۹ ، به نقل از جیمز و تا گر فلاسبرگ، ۱۹۹۴) طنز را تحت عنوان واژه ناهمخوانی این طور تعریف می کند ” وقتی ترتیب عناصر سازنده یک روند، با الگوی بهنجار یا قابل انتظار سازگار نیست طنز شکل می گیرد که بر جزء شناختی از طنز تاکید دارد . تعریف دیگری جنبه اجتماعی – هیجانی آن را برجسته می کند و طنز را ارتباط و تعاملی می داند که منجر به یک تجربه هیجانی ، سرگرم کننده ، شادی آور و خوشحال کننده باشد (سوتمن ، ۲۰۰۵ ). ادراک طنز، بیان کننده تفاوتی است بین آنچه می گویید و آنچه به واقع در معنی قصد بیان آن را دارید (کامرون ، کندی و کامرون ،۲۰۰۸) کار کردهای طنز شامل پذیرش و پیوستگی، منحرف کردن توجه، حمایت از هم صحبت، کاهش ناراحتی، اجتناب از خجالت زدگی، حفظ شادی و نشاط در رویکرد فرد به زندگی، سرگرم کننده و از بین برنده یکنواختی است ( کامرون ، کندی و کامرون ،۲۰۰۸). در کل طنز کار کرد مناسبی در پایین آوردن هر گونه تنش دارد (موران ،ویگ ، آدامس جی آرنچانا تاو کلی، ۲۰۰۴). مک گی (۱۹۷۹، به نقل از شولتز، ۲۰۰۳) چهار مرحله را در رشد طنز کودکان بیان می کند . در مرحله اول شامل فعالیت های نا همخوان بر روی اشیا و بر چسب گذاری نا همخوان بر روی اشیا و رویداد ها می باشد که  …