الهام ذوالفقاری نیا هستم، فارغ التحصیل روانشناسی خانواده درمانی در مقطع کارشناسی ارشد از پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۳۹۴، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “بررسی رابطه طرحواره های ناسازگار اولیه با الگوهای ارتباطی در افراد متأهل” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:
دانشگاه شهید بهشتی
پژوهشکده خانواده
پایان نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی ارشد روانشناسی خانواده درمانی
بررسی رابطه طرحوارههای ناسازگار اولیه با الگوهای ارتباطی در افراد متأهل
استاد راهنما
دکتر علی زاده محمدی
استاد مشاور
دکتر لیلی پناغی
اساتید داورد:
دکتر آرش رمضانی
دکتر فریبا زرانی
پژوهشگر
الهام ذوالفقاری نیا
۱۳۹۴
فهرست
فصل اول ۱۱
۱-۱ مقدمه و بیان مسئله ۱۲
۲-۱ اهمیت و ضرورت پژوهش ۱۴
۳-۱ اهداف پژوهش ۱۵
۱-۳-۱ هدف کلی ۱۵
۱-۳-۲ اهداف اختصاصی ۱۵
۴-۱ فرضیههای پژوهش ۱۶
۱-۴-۱ فرضیههای کلی ۱۶
۲-۴-۱ فرضیههای اختصاصی ۱۶
۵-۱ تعاریف مفهومی و عملیاتی متغرهای پژوهش ۱۸
۱-۵-۱ تعاریف مفهومی ۱۸
الگوهای ارتباطی ۱۹
طرحوارههای ناسازگار اولیه ۱۸
۲-۵-۱ تعاریف عملیاتی ۱۸
سایر متخصصان
دکتر پروانه قلی پور دکتر پروانه قلی پور من دکتر پروانه قلی پور هستم و به صورت تخصصی در زمینه های خانواده درمانی، ازدواج و مشاوره فردی جهت درمان اختلالات بالینی فعالیت دارم. پروانه سازمان نظام روانشناسی و جزء مشاوران برتر کلینیک ستاره ایرانیان با بیش از 15 سال سابقه می باشم. آدرس و…
جواد صادقی ویدیو آموزشی جواد صادقی روانشناس در مورد ریلکسیشن جکوبسنمن جواد صادقی روانشناس بالینی با سال ها تجربه و تخصص در زمینه روابط عاطفی و زوج درمانی و روانشناسی هستم که سوابق پژوهشی، علمی و تخصصی بنده شامل: جواد صادقی روانشناس بالینی دانشجوی دکترای روانشناسی بالینی، ارشد روانشناسی بالینی با سابقه…
کلینیک مشاوره نوید کلینیک مشاوره نوید شیراز (مرکز مشاوره شیراز) تحت نظارت سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور و با همکاری تعدادی از روانشناسان، مشاوران و روانپزشکان فعالیت خود را آغاز کرده است. "درمان های نوین روانشناسی در شیراز" مدیریت کلینیک نوید شیراز قابل ذکر می باشد که مدیریت این کلینیک را آقای…
کلینیک روانشناسی و مرکز مشاوره خانواده ستاره زندگی تهران مرکز مشاوره و کلینیک روانشناسی ستاره زندگی با فراهم کردن فضایی استاندارد به صورتی طراحی شده است که تمامی خدمات مشاوره فردی، گروه درمانی، برگزاری کارگاه روانشناسی، خانواده درمانی و اتاق بازی برای مشاوران فراهم است. اتاقی مخصوص برای خانواده درمانی برای مشاوره خانواده، مشاوره ازدواج، مشاوره خیانت، مشاوره طلاق…
دکتر یاسر دادخواه دکتر یاسر دادخواه مشاور و مدرس دانشگاه، مدرس کارگاه های مشاوره ای فردی و گروهی، مدرس دوره های زوج درمانی و خانواده درمانی شناختی، مشاوره و استعدادیابی تحصیلی و شغلی و مدرس کشوری نرم افزارهای نوروسایکولوژیک می باشد. سوابق علمی دکتر دادخواه دکترای علوم اعصاب شناختی از پژوهشکده علوم شناختی (IRICSS (Institute for Cognitive Science Studies…
زندگی زناشویی یکی از جهانیترین نهادهای بشری است که از اتحاد دو نفر با توانیها و استعدادهای متفاوت، و با نیازها و علایق مختلف و به طور کلی با شخصیتهای گوناگون تشکیل شده است (گلدنبرگ و گلدنبرگ، ۲۰۰۰). یک رابطه زناشویی صمیمی مستلزم آن است که زوجین یادبگیرند با هم ارتباط برقرار کنند و در عین حال با هم متفاوت باشند. تعارض وقتی به وجود می آید که زوجین به تصمیات مشترکی که در مورد همکار میگیرند وفادار نباشند و درجات مختلفی از استقلال و وابستگی به یکدیگر را نشان دهند (یانگ و یانگ، ۱۹۹۸). تعارض، کارکردی طبیعی در سیستم زوجین است که از وجود تفاوتهای فردی ناشی میشود (یانگ و لانگ، ۲۰۰۶). ناسازگاری و نارضاتی زناشویی هم مفاهیمی هستند که با تعارض رابطه دارند. به عبارت دیگر با افزایش تعارض در زندگی زوجین، ناسازگاری افزایش مییابد و مشکلات زناشویی زیادی را به همراه خواهد آورد (گلدنبرگ، و گلدنبرگ، ۲۰۰۰).
روانشناسان معتقدند که عوامل درون فردی و بین فردی در بروز مشکلات زناشویی بین زنان و مردان نقش بسزایی دارند. یکی از مهمترین عوامل درون ردی و شخصیتی، طرحوارهها هستند. طرحواره به باورهای عمیق ومستحکم فرد در مورد خود، دنیا، و دیگران گفته می شود که حاصل آموزههای سالهای نخستین زندگی هسستند. یانگ (۱۹۹۰) مفهوم طرحوارههای ناسازگار اولیه را مطرح کرد. طرحوارههای ناسازگار اولیه باورهایی هستند که از ابتدای زندگی درباره خود، دیگران و محیط شکل گرفتهاند و به طور معمول از ارضا نشدن نیازهای اولیه به خصوص نیازهای عاطفی سرچشمه میگیرند (یانگ، ۲۰۰۳؛ ژانگ و هه، ۲۰۱۰). یانگف کلاسکو و ویشار (۲۰۰۳) طرحوارههای ناسازگار اولیه را الگوهای هیجانی و شناختی خود آسیبرسانی تعریف میکنند که در ابتدای رشد و تحول در ذهن شکل گرفتهاند، در سر زندگی تکرار شده و بر نحوه تعبیر و تفسیر تجارب و رابطه با دیگران تأثیر میگذارند.این طرحوارهها همیشه خود را در جریان یک رابطه نشان میدهند و باعث تأثیر در کنشوری رابطه میشوند. طرحوارههای ناسازگار اولیه به شخص کمک میکنند تا تجارب خود را راجع به جهان پیرامون سازمان دهد واطلاعات دریافتی را پردازش کند (تیم، ۲۰۱۰). هنگامی که طرحوارههای ناسازگار اولیه فعال میشوند سطوحی از هیجان منتشر میشود، و مستقیم یا غیر مستقیم منجر به اشکال مختلفی از آشفتگیهای شناختی و کارکردی به ویژه تعارضات بین فردی در روابط میگردد.
ارتباط بین فردی یک فرآیند ایجاد درک مشترک، و شامل تبادل افکار واحساسات است که به طور مستقیم روی زندگی زوجین اثر میگذارد (یلماز وهمکاران، ۲۰۱۱). کانالهای ارتباطی که از طریق آنها زوجین با یکدیگر به تعامل میپردازند “الگوهای ارتباطی” نام دارند (ترنهلم و یانسن، ۱۹۹۶). الگوهای ارتباطی درخانواده اصلی شکل میگیرند و به صورت تکرار شونده و مداوم روی روابط اثر میگذارند. کریستنسن و شنگ (۱۹۹۱)، سه دسته الگوی ارتباطی را برای زوجین معرفی کردهاند. دسته اول که الگوی سازنده متقابل نامیده میشود، الگویی است که در آن هر یک از زوجین سعی می کنند در مورد مشکل ارتباطی خود گفت و گو کنند، احساساتشان را به هم ابراز کنن، برای حل مشکل با همدیگرمذاکره نمایند، و به این ترتیب هر دو احساس مینمایند که یکدیگر را درک کردهاند. الگوی دوم، الگوی ارتباطی اجتنابی است که در آن زوجین هر دو تلاش میکنند از بحث کردن در مورد مشکل دوری کنند . و در نهایت الگوی سوم، الگوی توقع کنارهگیری است. در این الگو یکی از زوجین تلاش میکند به وسیله انقاد کردن، غر زدن، یا پیشنهاد تغییر دادن، دیگری را وارد بحث درباره مشکل کند، در حالی که دیگری تلاش میکند بحث را تمام کند، با تغییر دادن موضوع از آن اجتناب کند، ساکت باقی بماند، یا حتی اتاق را ترک کند (کاراولی، لوبرانو – لاوادرا، و توگلیاتی، ۲۰۰۸).
بنابراین از آنجایی که از یک طرف، زوجین از الگوهای ارتباطی متفاوتی برای ارتباط با یکدیگر استفاده میکنند، و از طرف دیگر پایه این الگوها احتمالاً میتواند طرحوارههای ناسازگار اولیه ای باشد که در اوایل زندگی شکل میگیرند و در بروز تعارض بین زوجین نقش مهمی دارند لذا پژوهشگر در صدد بررسی ارتباط بین طرحوارههای ناسازگار اولیه و الگوهای ارتباطی در افراد متأهل برآمد.
۲-۱ اهمیت و ضرورت پژوهش
با توجه به رضایت زناشویی و تأثیر آن بر سلامت فرد و جامعه و نیز با در نظر گرفتن روند روبه رشد مشکلات زناشویی و اسیبهای ناشی از آن، بررسی عوامل تأثیرگذر بر افزایش مشکلات زناشویی از اهمیت بسزایی برخوردار است. پژوهشگران عوامل مختلفی را در افزایش مشکلات زناشویی دخیل میدانند . یکی از این عوامل که در سالهای اخیر بیش از پیش مورد توجه قرار گرفتهند، فاکتورهای شناختی از جمله طرحورهها هستند. تیلدین و داتیلیو[۱] (۲۰۰۰) و فریمن (۱۹۹۹؛ به نقل از یانگ ، کلوسکو و ویثار[۲]، ۱۳۸۶) نشن دادند که طرحوارههای ناسزگار اولیه، پیشبینی کننده الگوی ناسازگاری بین فردی هستند. از آنجایی که طرحوارههای ناسازگا اولیه و به دنبال آن، الگوهای ارتباطی در خانواده اصلی شکل میگیرند و به صورت مدوم و تکرار شونده بر روابط تأثیر دارد لا بررسی رابطه آنها در زنان و مردان متأهل، امکان شناسایی عوامل بنیادی را در الگوهای ارتباطی و تعارضات زناشویی ممکن میسازد. از سوی دیگر شناخت طرحوارههای مرتبط با وضعیت زوجین مشکلدار، فرآیند شکلگیری تعارضات را قابل پیشبینیتر مینماید. پس با توجه به نقش تجارب گذشته بر شکلگیری طرحوارهها و نقش طرحوارههای ناسازگار اولیه بر تجربه هیجانی و رفتار فردی و بین فردی افراد درآینده، پژوهشگر در پژوهش حاضر به دنبال بررسی تأثیرگذاری هر یک از انواع طرحوارههای ناسازگار اولیه روی ایجاد الگوهای ارتباطی زوجین برآمد. از آنجایی که تاکنون تأثیر طرحوارههای ناسازگار اولیه روی الگوی ارتباطی زوجین مورد بررسی قرار نگرفته است لذا انجام پژوهش حاضر در این باب ضروری است. سرانجام با شناسایی ارتباط بین این دو متغیر و انجام اقدامات مداخلهای مناسب میتوان به ارتقاء سطح سلامت و کاهش تعارض در روابط زوج در جامعه کمک کرد. همچنین با توجه به تأثیر این طرحوارهها بر سبکهای فرزندپروری (میستر و موریس، ۲۰۰۴) میتوان از انتقال این طرحوارههای ناسازگار به نسلهای بعدی پیشگیری کرد.
۳-۱ اهداف پرورش
۱-۳-۱ هدف کلی
بررسی رابطه طرحوارههای ناسازگار اولیه با الگوهای ارتباطی در افراد متأهل
۲-۳-۱ اهداف اختصاصی
بررسی رابطه طرحوارههای حوزه بریدگی و طر با الگوی سازنده متقابل در افراد متأهل
بررسی رابطه طرحوارههای حوزه خودگردانی و عملکرد مختل با الگوی سازنده متقابل در افراد متأهل
بررسی رابطه طرحوارههای حوزه محدودیتهای مختل با الگوی سازنده متقابل در افراد متأهل
بررسی رابطه طرحوارههی حوزه دیگر جهتندی با الگوی سازنده متقابل در افراد متأهل
بررسی رابطه طرحوارههی حوزه گوش به زنگی بیش از حد و بازداری با الگوی سازنده متقابل در افراد متأهل
بررسی رابطه طرحوارههی حوزه بریدگی و طرد با الگوی توقع کنارهگیری در افراد متأهل
بررسی رابطه طرحوارههی حوزه خودگردانی و عملکرد مختل با الگوی توقع کنارهگیری در افراد متأهل
بررسی رابطه طرحوارههی حوزه محدودیتهای مختل با الگوی توقع کنارهگیری در افراد متأهل
بررسی رابطه طرحوارههی حوزه دیگر جهتمندی با الگوی توقع کنارهگیری در افراد متأهل
بررسی رابطه طرحوارههی حوزه گوش به زنگی بیش از حد و بازداری با الگوی توقع کنارهگیری متقابل در افراد متأهل
بررسی رابطه طرحوارههی حوزه بریدگی و طرد با الگوی اجتناب متقابل در افراد متأهل
بررسی رابطه طرحوارههی حوزه خودگردانی و عملکرد مختل با الگوی اجتناب متقابل متقابل در افراد متأهل
بررسی رابطه طرحوارههی حوزه محدودیتهای مختل با الگوی اجتناب متقابل متقابل در افراد متأهل
بررسی رابطه طرحوارههی حوزه دیگر جهتمندی با الگوی اجتناب متقابل متقابل در افراد متأهل
بررسی رابطه طرحوارههی حوزه گوش به زنگی بیش از حد با الگوی اجتناب متقابل متقابل در افراد متأهل
پیشبینی الگوهای ارتباطی توسط طرحوارههای ناسازگار اولیه در افراد متأهل
۴-۱ فرضیههای پژوهش
۱-۴-۱ فرضیههای کلی
انواع طرحوارههای ناسازگار اولیه با الگوهای ارتباطی در افراد متأهل رابطه دارند.
۲-۴-۱ فرضیههای اختصاصی
طرحوارههای حوزه بریدگی وطرد با الگوی سازنده متقابل در افراد متأهل رابطه دارند.
طرحوارههای حوزه خودگردانی و عملکرد مختل با الگوی سازنده متقابل در افراد متأهل رابطه دارند.
طرحواههای حوزه محدودیتهای مختل با اگوی سازده در افراد متأهل رابطه دارند.
طرحوارههی حوزه دیگر جهتمندی با الگوی سازنده در افراد متأهل رابطه دارند.
طراحوارههای حوزه گوش به زنگی بیش از حد و بازداری با الگوی سازنده متقابل در افراد متأهل رابطه دارند.
طرحوارههای حوزه بریدگی و طرد با الگوی توقع کنارهگیری در افراد متأهل رابطه دارند.
طروارههای حوزه خودگردانی و عملکرد مختل با الگوی توقع کنارهگیری در افراد متأهل رابطه دارند.
طرحوارههای حوزه محدودیتهای مختل با الگوی توقع کنارهگیری در افراد متأهل رابطه دارند.
طرحوارههای حوزه دیگر جهتمندی با الگوی توقع کنارهگیری در افراد متأهل رابطه دارند.
طرحوارههای حوزه گوش به زنگی بیش از حد و بازداری با الگوی توقع کنارهگیری در افراد متأهل رابطه دارند.
طرحوارههای حوزه بریدگی و طرد با اگوی اجتناب متقابل در افراد متأهل رابطه دارند.
طرحوارههای حوزه خودگردانی و عملکرد مختل با الگوی اجتناب متقابل در افراد متأهل رابطه دارند.
طرحوارههای حوزه محدودیتهای مختل با الگوی اجتناب متقابل در افراد متأهل رابطه دارند.
طرحوارههای حوزه دیگر جهتمندی با الگوی اجتناب متقابل در افراد متأهل رابطه دارند.
طرحوارههای حوزه گوش به زنگی بیش از حد و بازداری با الگوی اجتناب متقابل در افراد متأهل رابطه دارند.
طرحوارههای ناسازگار اولیه الگوهای ارتباطی را در افراد متاهل پیشبینی میکنند.
۵-۱ تعاریف مفهومی و عملیاتی متغرهای پژوهش
۱-۵-۱ تعاریف مفهومی
الگوهای ارتباطی
ارتباط بینفردی یک فرآیند ایجاد درک مشترک، و شامل تبادل افکار و احساسات است که به طور مستقیم روی زندگی زوجین اثر میگذارد (یلماز و همکاران، ۲۰۱۱). کانالهای ارتباطی که از طری آنها زوجین با یکدیگر به تعامل میپردازند “الگوهای ارتباطی” نام دارند (ترنهلم و یانسن، ۱۹۹۶).
طرحوارههای ناسازگار اولیه
طرحوارههای ناسازگار اولیه الگوهای هیجانی و شناختی خود – آسیب رسانی هستند که در ابتدای رشد و تحول در ذهن شکل گرفتهاند و در سیر زندگی تکرار میشوند. یانگ معتقد است که رفتارهای ناسازگار در پاسخ به طرحواره به وجود میآیند. بنابراین رفتارها از از طرحوارهها نشأت میگیرند. برای تعیین طرحوارههای ناسازگار اولیه از پرسشنامه طرحواره یانگ[۳] استفاده شد که یک ابزار اندازهگیری خودگزارشی به منظور ارزیابی طرحوارههاست (یانگ و همکاران، ۱۳۸۶).
۲-۵-۱ تعاریف عملیاتی
الگوهای ارتباطی
منظور از الگوی ارتباطی، الگویی است که از نمرات حاصله از پاسخ فرد به پرسشنامه الگوهای ارتباطی کریستنسن و سالاوی (۱۹۸۴) به دست میآید.
طرحوارههای ناسازگار اولیه
برای تعیین طرحوارههای ناسازگار اولیه نمرات حاصله از پاسخ فرد به پرسشنامه طرحواره یانگ[۴] استفاده شد (یانگ و همکاران، ۱۳۸۶).
