من حمیده غفاریان روح پرور هستم، فارغ التحصیل روانشناسی خانواده درمانی در مقطع کارشناسی ارشد از پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۳۹۵، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “اثربخشی برنامه ایرانی ارتقاء و غنی سازd روابط زوجها بر کاهش تنیدگی والدینی و علائم نافرمانی مقابله ای فرزندان (۷ تا ۱۱ سال)” می باشد که در ادامه بخشی از کلیات پژوهشی آن را مطالعه می کنید:

بیان مسئله:
رفتارهای مقابلهای و پرخاشگرانه در کودکی جزو شایعترین دلایل ارجاع کودکان و نوجوانان برای ارزیابی سلامت روان است
.(۲۰۰۷ ، (کاپلان ۴، سادوک ۵
مشخصه اختلال نافرمانی مقابلهای، الگوی پایداری از عصبانیت، خلقوخوی تحریکپذیر، رفتار DSM-V طبق تعریف ۶
منفیکارانه، نافرمانی و رفتارخصومتآمیز نسبت به صاحبان قدرت است که حداقل ۴نشانهی آن، به مدت ۶ماه در تعامل با
افراد تداوم مییابد (سادوک، ۲۰۰۷ ). اختلالهای رفتاری معمولا نخستین بار در سالهای آغازین دوره ابتدایی مشاهده می –
.( شوند (یوسفی, ۱۳۷۶
میزان شیوع اختلال نافرمانی مقابله ای در استانهای مختلف ایران، بین ۲٫۱۰ % در استان ایلام (خوشابی، مرادی، شجاعی،
همتی، دهشیری، عیسی مراد, ۱۳۸۶ ) تا ۳٫۶ % در استان های کردستان (یوسفی، عرفانی، خیرآبادی و قانعی، ۲۰۰۰ ) و
شیراز (نجفی، فولادچنگ، علیزاده و محمدی فر، ۱۳۸۸ ) است.
شناسایی عوامل خطر اولیه و مسیرهایی که منجر به رفتار مخرب میشوند، دغدغه همیشگی تحقیقات متمرکز بر اختلال نافرمانی مقابلهای بوده است. مطالعاتی که در رابطه با سبب شناسی اختلالات رفتار ایذایی ۱۹۸۹ )، عوامل خانوادگی ، ۱۹۹۷ ؛ پلامین ۵ ، صورت گرفته، تأثیر عوامل ژنتیکی (فاراون ۱، بیدرمن ۲، جتون ۳، تسانگ ۴
۲۰۰۲ ) را بر ، ۱۳۸۹ ) و عوامل محیطی (موریس ۸، سیلک ۹، استنبرگ ۱۰ ، سیسا ۱۱ ، اونولی ۱۲ ، اسکس ۱۳ ، (شرودر ۶، گوردون ۷
بروز و عود این اختلالات تأیید کردهاست.
در زمینه عوامل خانوادگی، درحال حاضر، آموزش والدین، بهعنوان یک درمان موثر و مقرونبهصرفه شناخته شده است که
، برای اختلالات رفتاری مورداستفاده قرار میگیرد (درتز ۱۴ ، فرو ۱۵ ، داونپورت ۱۶ ، بارلو ۱۷ ، براون ۱۸ ، ساندرکاک ۱۹ ، بیلیس ۲۰
۲۰۰۵ ) و اثربخشی آن بر بهبود اختلال نافرمانی کودک (سهرابی، ۱۳۹۳ ؛ بلالی و آقایوسفی، ، رفتری ۲۱ ، هاید ۲۲ ، تیلور ۲۳
۱۳۹۰ ؛ تهرانی، شهریور، قرائی و راد، ۱۳۸۷ ؛ جلالی، شعیری، طهماسیان، پوراحمدی، ۲۰۰۹ )، کاهش تنیدگی مادران
(آجیل چی، برجعلی و جان بزرگی، ۱۳۹۰ ؛ فرزادفرد و هومن، ۱۳۸۷ )، و کاهش رفتارهای پرخاشگرانهی کودکان مورد تأیید قرارگرفتهاست. بنابراین، خط اول درمان برای اختلال نافرمانی مقابلهای، برنامههای آموزش فرزندپروری و مدیریت رفتاری
برای والدین است. نتایج پژوهشها نشان دادهاست که این درمانها علاوه بر اثربخشی بر بهبود رفتارهای مقابلهای کودک، بر
افزایش سازگاری زناشویی نیز موثر هستند.
از دیگرسو، پیشآگهی اختلال نافرمانی مقابلهای درکودکان تاحدودی به میزان عملکرد خانواده نیز بستگی دارد (سادوک،
۲۰۰۷ ). از میان متغیرهای مختلف روانی و رفتاری خانواده، اختلال شخصیت ضداجتماعی و سوءمصرف مواد در خانواده
۲۰۰۶ )، و توانایی اندک ، (سادوک، ۲۰۰۷ )، سلامت روانی پایین مادر و شرایط اقتصادی ضعیف خانواده (رینو ۱، مک گراث ۲
۲۰۰۸ ) بهعنوان عوامل خطر در بروز و عود ، در حلوفصل تعارضات بین فردی در خانواده (ویمبز ۳، پلهام ۴، مولینا ۵ و گناگی ۶
اختلال نافرمانی مقابلهای کودکان شناسایی شدهاند. بنابراین میتوان گفت کودکانی که در محیط خانوادگی خشونت بار
زندگی میکنند، در مقایسه با کودکانی که شاهد خشونت بین والدین نبودند، در آینده به احتمال بیشتری ضداجتماعی و
۲۰۰۱ ) و ، خشن خواهندبود (شوارتز، ۲۰۰۵ )، اختلالات رفتاری کودکان خانوادههای پرتعارض بیشتر است (بوث ۷ و آماتو ۸
.( بالعکس میان ویژگیهای مثبت، مانند میزان همدلی، بین والد و کودک رابطه مثبت معنادار وجود دارد (فتاحی, ۱۳۹۰
همچنین لازم به ذکر است که خانوادههای دارای کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابلهای، در حوزههای کارکرد خانواده،
.( حل مسأله، ارتباطات و نقشها، کارکرد ضعیفتری نسبت به خانوادههای فاقد این کودکان نشان میدهند (غفاری, ۱۳۸۹
در واقع دو نظام زوجی و والدگری، مدام درحال حمایت از یکدیگر هستند (هس، ۲۰۰۸ )؛ با مداخله بر روی کودک و کاهش
.( علائم نافرمانی کودک، رضایت و سازگاری زناشویی بالا میرود و بالعکس (فیشمن و مایرز، ۲۰۰۰
کلولاو ( ۱۳۸۷ ) معتقد است روابط زوجی روی رفتار والدینی و رفتار والدینی روی روابط زوجی تأثیر میگذارد. چنانکه
برویدی ۹ و همکاران ( ۲۰۰۳ ) به این نتیجه رسیدند که والدینی که کودکان مبتلا به نافرمانی مقابله ای دارند، تنیدگی
والدینی ۱۰ بالایی را تجربه میکنند. این تنیدگی، رفتار والدین با کودکشان را تحت تأثیر قرار میدهد و منجر به بروز
رفتارهای مقابلهای شدیدتر در کودک میشود و همچنین تنیدگی بالاتری را برای والدین به همراه می آورد.