من راحله صفاری هستم، فارغ التحصیل روانشناسی عمومی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۳۹۴، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “مقایسه سطح هیجان خواهی و افسردگی نوجوان دختران ساکن مراکز شبانه روزی با نوجوانان دختر غیرشبانه روزی” می باشد که در ادامه بخشی از کلیات پژوهشی آن را مطالعه می کنید:

بیان مسئله: در پژوهش حاضر محقق دو متغیر هیجان خواهی و افسردگی نوجوانان ( ۱۶ ۱۴ ساله) ساکن مراکز
شبانه روزی در مقایسه با نوجوانانی که با والدین خود زندگی می کنند را مورد بررسی قرار خواهد داد .
افزون بر این رابطه افسردگی و سطح هیجان خواهی نوجوانان مراکز شبانه روزی به طور فرعی
بررسی خواهد شد . پدیده بی سرپرستی از پدیده های غمناک جوامع بشری است که به علل مختلف روی
می دهد. از دیرباز در هر جامعه ای بنا بر فرهنگ و اعتقادات حاکم، راه حل هایی در جهت رفع این
مشکل اجتماعی اندیشیده و اقداماتی را انجام داده اند در سده های گذشته، در جامعه ما با توجه به
اعتقادات و باورهای اسلامی، مردم با پدیده بی سرپرستی و فرزندان بی سرپرست به شکل مطلوب و
طبیعی آن که همانا حمایت و نگهداری از ایتام در خانواده بوده، برخورد می کرده است، اما به مرور
زمان با ظهور پدیده شهرنشینی، مهاجرت روستاییان به شهرها، تغییر شغل و تبدیل خانواد ه های گسترده
به خانواده های هسته ای، گرایش جامعه به صنعتی شدن، حاشیه نشینی، اشاعه فساد و فحشاء و بی بند و
باری و در نتیجه فراموش شدن ارزشها و اخلاق والای اسلامی، بندهای عاطفی و پیوندهای انسانی در
بسیاری از خانواده ها گسسته شد و نهایتاً بسیاری از اطفال بی گناه و معصوم در جامعه بلاتکلیف و بی
.( سرپرست باقی می ماندند (صنعتی نیا، ۱۳۷۰
بی شک زندگ ی در محیط پرورشگاه و مراکز شبانه روزی در شخصیت و میزان فعالیتهای کودک
.( و نوجوان تأثیر می گذارد و باعث ایجاد عک سالعمل های روانی خاص در فرد می گردد (بابایی، ۱۳۶۹
تحقیقات بسیاری سعی کرده اند تا بین وقایع استرس زای زندگی از جمله جدا شدن کودک یا
نوجوان از وا لدین و زندگی در مراکز شبانه روزی و مجموعه ای از پیامدهای جسمانی و روانشناختی
، ۲۰۰۲ ، کورتز ۴ ، ۲۰۰۵ ، تایمبرلاک ۳ ، منفی ناشی از آن ارتباط برقرار کنند (اتوین، گری ۱ ، بجیونرو ۲۰۰۲ ) با این حال این تحقیقات از نظر دامنه محدود بودند و نتایج آنها نیز ثابت ، گودین ۱، هوینگ ۲
نبوده است (اتوین، گری، ۲۰۰۵ ) یکی از متغییرهایی که پیوسته در مطالعات مربوط به کودکان و
« پیه رون ۳ » نوجوانان ساکن در مراکز شبانه روزی مورد توجه بوده، میزان افسردگی آنهاست. طبق نظر
افسردگی به عنوان حالت روانی ناخوشایند که با دلزدگی، یأس و خستگی پذیری مشخص می شود و در
بیشتر موارد با اضطراب کم و بیش شدید همراه است تعریف شده است . (دادستان، ۱۳۷۶ ) هیلگارد
افسردگی را شامل دو مؤلفه اساسی، ناامیدی و غمگینی می داند . از نظر وی شخص افسرده رکود
وحشتناکی احساس می کند و نمی تواند تصمیمی بگیرد یا فعالیتی را شروع کند و یا به چیزی علاقه مند
.( شود و در احساس ب یکفایتی و ب یارزشی غوطه ور می شود (اتکینسون، ۱۳۷۵
فلک ( ۱۳۷۵ ) معتقد است با توجه به کنش و واکنش مداومی که بین انسان و محیط زندگی اش
وجود دارد عامل اصلی در ایجاد افسردگی محیط است . محیطی که نتواند ایگو ۴ فرد را تأمین و تقوی ت
کند، مانع رشد اعتماد به نفس شود و به کرات موجب ظهور حس کینه و عداوت در فرد گردد محیط
افسردگی زاست. در این صورت این محیط منجر به حس طرد، درماندگی و تنهایی خواهد شد.
۹ درصد زنان در / ۴ تا ۳ / همچنین در خصوص میزان شیوع افسردگی نکته قابل ذکر این که بین ۵
۳ درصد مردان در بره ه ای از زمان به اختلال افسردگی دچار م یشوند. بنابراین زنان دو / ۲ تا ۲ / مقابل ۳
برابر مردان به افسردگی دچار می شوند. این عدم تجانس در شیوع افسردگی مخصوصاً در گروههای
.( سنی جوان تر صدق می کند (توزنده جانی، ۱۳۷۴
نتایج تحقیق (آماتو، ۱۹۹۳ ، ریچارد ، ۱۹۹۵ ) نشان داد که کودکان و نوجوانانی که در سال های
اولیه زندگی از والدین خود جدا شده بودند استیصال هیجانی ۵ بالاتری نسبت به کودکانی که با والدین
خود زندگی می کنند دارند، همچنین این کودکان احساس می کنند فاقد نیرو و توان لازم برای اثر گذاری برابعاد مختلف زندگی خود هستند، که پیامد آن، احساس درماندگی در مقابل رویدادهای
تنیدگی زا و در نتیجه افسردگی است.
لایریتر( ۱۹۹۷ ) و چاوشی فر( ۱۳۷۹ )بر طبق تحقیقات خود به این نتیجه دست یافتند که مشکلات
هیجانی کودکان و نوجوانان مراکز شبانه روزی بیشتر از کودکانی است که با والدین خود زندگ ی
می کنند این نوجوانان سطوح بالایی از تنیدگی را تجربه می نمایند که خود عاملی در افزایش شدت
افسردگی آنها می باشد و از آنجایی که ضعف توانایی حل مسئله در افراد افسرده بیشتر می باشد،
بنابراین شیوه رویارویی آنها نیز با موقعی تهایی که تنیدگی زا می باشد بیشتر متمرکز بر هیجان است.
نوجوانانی که در پرورشگاه ها و مراکز شبانه روزی زندگی می کنند در مقایسه با کودکانی که با
خانواده زندگی می کنند از نظر برخی ویژگی های اجتماعی، عاطفی، هیجانی و تحصیلی ضعیف تر عمل
می کنند، ضمن اینکه این نوجوانان استرس بیشتری را تجربه می کنند، ناسازگاری بیشتری نشان می دهند
و خطر رفتار بزهکارانه در آنها بالاتر است (کورتز، گودین، هوینگ، ۲۰۰۲ ) همچنین افسردگی، افکار
، خودکشی، سوء مصرف مواد و انحرافات جنسی در این نوجوانان مشاهده می شود (کلاتس ۱
.(۲۰۰۵ ، گولدسامت ۲، یی ۳، وادز ۴
از مفاهیم مهم و مورد توجه در حیطه پژوهش های مربوط به تنیدگی و بررسی وقایع منفی
در افراد است . هیجان خواهی مقوله ای است که در هیجان ریشه « سطح هیجان خواهی » زندگی، متغییر
۱۹۹۴ ) به عنوان صفتی که بر اساس نیاز به هیجانات و تجارب گوناگون، ) « زاکرمن » دارد و طبق نظر
جدید و پیچیده و تمایل به مخا طرات فیزیکی و اجتماعی به منظور دستیابی به چنین تجاربی تعریف
شده است.