زهرا شهرکی پور هستم، فارغ التحصیل روانشناسی عمومی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه سیستان و بلوچستان در سال ۱۳۹۶، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “اثر بخشی بازی درمانی گروهی مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری بر اختلالات رفتاری کودکان دبستانی” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه سیستان و بلوچستان

پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی عمومی

عنوان:

اثر بخشی بازی درمانی گروهی مبتنی بر رویکرد شناختی-رفتاری بر اختلالات رفتاری کودکان دبستانی

استاد راهنما:

دکتر علی فرنام

تحقیق و نگارش:

زهرا شهرکی پور

بهمن ۱۳۹۶

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه

بیان مسئله

اهمیت و ضرورت پژوهش

اهداف تحقیق

هدف کلی

هدف جزئی

سوال های تحقیق

سؤالات اصلی

سؤالات فرعی

تعریف نظری متغیرها

بازی

بازی درمانی

بازی درمانی گروهی

بازی درمانی شناختی- رفتاری

اختلالات رفتاری

تعریف عملیاتی متغیرها

بازی درمانی شناختی- رفتاری

اختلالات رفتاری

فصل دوم پیشینه پژوهش

پیشینه نظری بازی درمانی شناختی- رفتاری

تعریف بازی درمانی

تاریخچه مختصری از بازی درمانی

بازی درمانی با رویکرد شناختی- رفتاری

ویژگی های بازی درمانی شناختی- رفتاری

کاربرد های مختلف بازی در درمان کودکان

فواید بازی در موقعیت درمان

بازی درمانی و مدرسه

اصول بازی درمانی در درمان مشکلات رفتاری کودکان

دیدگاه اسلام و اندیشمندان ایرانی درباره بازی

روش های مختلف بازی درمانی

بازی درمانی هدایت نشده

بازی درمانی هدفمند

بازی درمانی گروهی ساخت دار (هدایتی)

بازی درمانی به شیوه فیلیال

کدام اختلالات یا روش بازی درمانی می توانند درمان شوند؟

دلایل استفاده از بازی درمانی

رویکرد های بازی درمانی

رویکرد رهایشی

رویکرد کودک محور یا بی رهنمود

رویکرد روان تحلیلگری

رویکرد ارتباطی

رویکرد شناختی- رفتاری

پیشینه نظری اختلالات رفتاری کودکان

تعریف اختلالات رفتاری

شیوع اختلالات رفتاری

علل اختلالات رفتاری

درمان اختلالات رفتاری

انواع اختلالات رفتاری

تقسیم بندی اختلالات رایج رفتاری و هیجانی

پیشینه تحقیقی در داخل کشور

پیشینه تحقیقی در خارج از کشور

فصل سوم: روش پژوهش

روش پژوهش

جامعه پژوهش

نمونه آماری و روش نمونه گیری

ابزار جمع آوری اطلاعات

پرسشنامه علائم مرضی کودکان (۴-CSI)

روش گردآوری اطلاعات تحقیق

آزمون های آماری مورد استفاده

فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها

ویژگی های دموگرافیک و یافته های توصیفی

یافته های استنباطی

سوال اول پژوهش

سوال دوم پژوهش

فصل پنجم. بحث و نتیجه گیری

بحث و نتیجه گیری

سؤال اول تحقیق: آیا بازی درمانی گروهی مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری بر اختلال رفتاری کودکان دبستانی تأثیر معناداری دارد؟

سؤال دوم تحقیق: آیا بازی درمانی گروهی مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری بر مؤلفه های اختلال رفتاری (اضطراب جدایی، نارسایی توجه بیش فعالی ADHD). لجبازی نافرمانی کودکان دبستانی تأثیر معناداری دارد؟

محدودیت های پژوهش

پیشنهاد های پژوهشی

پیشنهاد های کاربردی

منابع و مآخذ

پیوست ها و ضمائم

چکیده

اختلالات رفتاری در کودکان، با کاهش یادگیری و پیشرفت تحصیلی در دوران کودکی و بروز اختلالات رفتاری پیچیده تر در بزرگسالی ارتباط دارد. که می تواند مشکلات متعددی را برای خانواده و جامعه به وجود آورد. بنابراین هدف از پژوهش حاضر اثربخشی بازی درمانی گروهی مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری پر اختلالات رفتاری کودکان دبستانی بود.طرح پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش ۷۰ کودک کلاس اول ابتدایی که در سال تحصیلی ۹۶-۹۷ در مدرسه ولایت فقیه زاهدان مشغول به تحصیل بودند. و از میان آن ها تعداد ۲۲ نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و بعد به تصادف به دو گروه، آزمایش (۱۱ نفر) و کنترل (۱۱ نفر) تقسیم شدند. آموزش بازی درمانی گروهی با رویکرد شناختی رفتاری به مدت ۱۰ جلسه ۴۵ دقیقه ای روی گروه آزمایش اجرا شد. و از پرسشنامه نشانه های مرضی کودکان گادو و اسپیرافگین (۴-CSI) برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد.برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کوواریانس یک متغییره و چند متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که بازی درمانی گروهی با رویکرد شناختی رفتاری بر کاهش مؤلفه های اختلالات رفتاری ( اضطراب جدایی، بیش فعالی انقص توجه و الجبازی نافرمانی در کودکان دارای این اختلالات مؤثر بوده است ( ۰۵/ ۰>p). بنابراین با توجه به مؤثر بودن بازی درمانی گروهی مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری بر کاهش اختلالات رفتاری کودکان، به دست اندکاران در این زمینه توصیه می شود در کنار سایر درمان ها، از مداخلات بازی درمانی در جهت کاهش مشکلات رفتاری کودکان استفاده کنند.

کلمات کلیدی: بازی درمانی گروهی. بازی درمانی شناختی رفتاری، اختلالات رفتاری

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه:

کودکان و نوجوانان امروز، اینده سازان فردا هستند و بدیهی است که سلامتی جسمی و روانی آن ها نه تنها در شادابی و نشاط و پیشرفت تحصیلی امروزشان مؤثر است، بلکه در شکل گیری آینده جامعه نیز نقش مهم و اساسی دارد. بنابر این، سلامت کودکان در سیاست های بهداشتی بسیاری از کشورها، از اهمیت و اولویت بالایی برخوردار است. مطالعات متعددی نشان داده اند که سلامت جسمی کودکان، ارتباط مستقیمی با سلامت روانی آنان دارد. اختلالات رفتاری می تواند بر ارتباطات اجتماعی و پیشرفت تحصیلی و عملکرد کودکان اثرات منفی و مخربی بر جا گذارد (جلیلیان، رخشانی، احمد پناه، زینت مطلق، معینی و همکاران، ۲۰۱۳).اختلالات رفتاری و هیجانی به شرایطی اطلاق می شود که در آن پاسخ های هیجانی رفتاری کودک با هنجارهای فرهنگی، سلی و قومی تفاوت داشته باشند، به طوری که بر عملکرد تحصیلی، مراقبت از خود، روابط اجتماعی، سازگاری فردی، رفتار در کلاس و سازگاری در محیط وی نیز تأثیر منفی بگذارد (غباری بناب، خانزاده فیروز جاه، مولی، نعمتی، ۲۰۰۸).اغلب کودکان و نوجوانان با اختلالات رفتاری، احساسات منفی دارند و با دیگران بدرفتاری می کنند. در بیشتر موارد معلمان و همکلاسی ها آنان را طرد می کنند و در نتیجه فرصت های آموزشی آنان کاهش می یابد (براون و پرسی ، ۱۲۰۰۷ نقل از قدم پور، شهبازی راد، محمدی و عباسی، ۱۳۹۴).اختلالات اضطرابی میزان شیوع بالایی در بین کودکان و نوجوانان دارد و منجر به اختلال در عملکرد تحصیلی، اجتماعی و زندگی خانوادگی می گردد (وارنر ،۲۰۰۹). اضطراب جدایی ترس از دور بودن از مراقب اصلی، اغلب مادر کودک می باشد. کودکان دارای اضطراب جدایی هنگامی که مجبورند به هر دلیلی از مراقب اصلی خود جدا شوند، ناراحت و آشفته می گردند. در موارد شدید آنها ممکن است والد را از اتاقی به اتاق دیگر دنبال کنند تا حتی از دید والدشان بیرون نروند. به صورت شایع تری این کودکان از رفتن به مدرسه اجتناب می کنند. به نظر می رسد دلیل این رفتار، ترس از این باشد که اتفاق وحشتناکی برای والد یا کودک در زمان جدایی از یکدیگر، روی خواهد داد که در نتیجه، آنها هرگز دوباره یکدیگر را نخواهند دید (راپی، ویگنال، اسپنس ، کابم، ایهام ، ۲۰۰۸: ترجمه رستمی، ۱۳۹۱). یکی از انواع اضطراب که با شروع در دوران کودکی می تواند معرف اختلال های اضطرابی باشد اختلال اضطراب جدایی است (لطفی کاشانی، وزیری۔ ۱۳۸۳). بر اساس گزارش لاست (۱۳۸۶)، سه چهارم کودکانی که از مدرسه گریزان هستند مبتلا به اختلال جدایی می باشند و در صورت عدم اقدام به موقع برای درمان، ممکن است این کودکان به طور ثانوی دچار اضطراب مقرط شوند و علاوه بر آن اختلال هایی چون فوبی اجتماعی، ترس از مکان های باز و هراس را نشان دهند (لوینسون، هام دنوما، اسمال، سیلی. جوینر ،۲۰۰۸).یکی دیگر از مشکلات رفتاری کودکان، اختلال کمبود توجه بیش فعالی است که به عنوان یک مساله برای روانپزشکان، روانشناسان، والدین و معلمان مطرح گردیده است؛ زیرا ویژگی های رفتاری حرکتی، نارسایی توجه، ناتوانی یادگیری، پرخاشگری، مشکلات تحصیلی، برانگیختگی و بی قراری حرکتی، معضل اساسی برای والدین، همسالان و متولیان آموزشگاهی به شمار می آید و به فرآیند تحول استعدادهای ذهنی و مهارت های اجتماعی – عاطفی خود کودک نیز آسیب جدی وارد می کنند (شرمن، راسموسن و بایدلا ، ۲۰۰۸). ADHD اختلالی است که با بیش فعالی، تکانشگری و مشکلاتی در تمرکز مشخص می شود (سامی ، ۲۰۱۶). بر اساس یک بررسی مروری، میزان کلی این اختلال در جهان ۴/ ۵ درصد (پلانزیک، دلیما، هورتا، بیدرمن و روهد ، ۲۰۰۷) و در بررسی مروری دیگر ۲/۷درصد گزارش شده است (توماس، سندرس، دوست، یلر و گلازیو ، ۲۰۱۵).طبق ۵-DSM ویژگی اصلی این اختلال. الگوی مستمر بی توجهی و یا بیش فعالی – تکانشگری است. که با کار کرد و رشد فرد تداخل دارد. بی توجهی خود را در رفتارهایی مانند نیمه کاره گذاشتن کارها، نداشتن پشتکار، مشکل حفظ تمرکز و نابسامان بودن آشکار می سازد که البته ناشی از نافرمانی با عدم درک مطلب نیست. بیش فعالی به افزایش فعالیت های حرکتی (دویدن و جست و خیز کردن کودک) در مواقع نامناسب، با وول خوردن زیاد، بازی یا انگستان، با پر حرقی اطلاق می شود. بیش فعالی در بزرگسالان می تواند به شکل بی قراری شدید یا خسته کردن دیگران با فعالیت هایشان بروز نماید (انجمن روانپزشکی آمریکا ۲۰۱۳۰، ترجمه رضاعی، فخرابی، فرمند، نیلوفری، هاشمی آذر و شاملو ۱۳۹۳). با توجه به اهمیت و جایگاه کودکان بررسی مشکلات و رفع آنها شایان توجه است. یکی از مشکلاتی که دامنگیر کودکان است، طیف اختلالات موسوم به اختلالات رفتار ایذاتی می باشد. اختلالات رفتار ایذائی شامل دو مجموعه علائم ایذائی مستمر است که به طبقات اختلال لجبازی – نافرمانی و اختلال سلوک تقسیم می شوند (انجمن روانپزشکی آمریکا. ۲۰۱۳). اختلال الجبازی – نافرمانی اختلال نسبتا جدید در کودکانی است که ملاک های کامل اختلال سلوک را ندارند. این اختلال اولین بار به عنوان یک اختلال رفتاری پیشنهاد شد و یکی از رایج ترین اختلالات بالینی در کودکان و نوجوانان به شمار می رود (استینر و رمسینگ ، ۲۰۰۷). اختلال لجبازی – نافرمانی (بی اعتنایی مقابله ای) که در کودکان ۳ الی ۱۷ ساله به دفعات گزارش شده است (هفلینگر و هامفری ، ۲۰۰۸)، با یک الگوی در حال پیشرفت از عدم همکاری، مشاجره، حاضر جوابی، نافرمانی و رفتار خصمانه در مقابل مظهرهای قدرت (والدین، معلم و سایر بزرگسالان) شکل می گیرد که به طور جدی با عملکرد روزانه کودک تداخل دارد و این علائم ممکن است در خانه یا مدرسه بسیار قابل توجه تر باشد (آکادمی روانپزشکی کودک و نوجوان آمریکا ، ۲۰۱۱: نقل از مرشد، داوودی، بابامیری، ۱۳۹۴).صرف نظر از تأثیری که این اختلال بر مسائل اجتماعی و تحصیلی و ارتباط با اعضای خانواده می گذارد، چنان چه بدون درمان رها شود در بیش از ۷۵ درصد موارد به اختلال سلوک و اختلال ضد اجتماعی و دیگر آسیب های روانی بزرگسالان که مرتبط با پرخاشگری وخشونت هستند، تبدیل می شود (هارادا، سیتو، لیدا، ساگوما، ایساکا و همکاران ، ۲۰۰۴).کودکان به دلیل پایین بودن سطح تفکر انتزاعی، قادر به بیان هیجانات و احساسات به ویژه از نوع منقی آن نیستند، و این بهداشت روانی کودک را به مخاطره می اندازد. لذا بازی ابزاری است که کودک به کمک آن خود را بیان می کند (رای، شاتل گری و تسای ، ۲۰۰۷) از این رو پیدا کردن راهی که کودک را قادر نماید به شیوه ای غیر از بیان کلامی هیجانات خود را بروز تصایت کاملا ضروری به نظر می رسد. بازی ابزاری است که کودک به کمک آن خود را بیان می نماید و برای هر کودکی کی جدا از نژاد، زبان و ملیت وسیله مناسبی جهت تخلیه هیجانات و ابزار خود می باشد. بازی کار کردن متناسب با سن است. تلاشی که همزمان در یک فرایند بدنی و اجتماعی اتفاق می افتد. بازی عموما نقطه مقابل کار است. یک فعالیت سرگرم کننده که فارغ از اجبار و غیر منطقی بودن فرصت مناسبی را جهت بیان احساسات به فرد می دهد (سهرابی شگفتی، ۱۳۹۰).قدرت درمانی که در بازی درمانی نهفته است به طرق گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. درمانگران از این طریق به کودکانی که مهارت های اجتماعی یا عاطفی شان ضعیف است، رفتارهای سازگارانه تری را می آموزند (کار میچل ،۲۰۰۶). یکی از روش های مداخله روان شناختی کودک، بازی درمانی است که در دنیای امروز تجلی پیدا کرده و به طور روزافزون در دنیای پیشرفته از آن استفاده میشود. بازی درمانی رو بگردی با ساختار و مبتنی بر نظریه درمان است که فرآیندهای یادگیری و ارتباط طبیعی و بهنجار کودکان را پایه ریزی می کند (پدرو، کارول و ردی ، ۲۰۱۵).از جمله رویکردهای مؤثر بازی درمانی، رویکرد شناختی- رفتاری است. در بازی درمانی شناختی- رفتاری همانند درمان بزرگسالان، بر تاثیر باورها بر نگرش های ناسازگارانه پا تا کار آمد تاکید می شود (اسپنس، دنووان، بریچمن ، ۲۰۰۰) درمانگر، به کودک کمک می کند تا شناخت های خود را شناسایی و اصلاح کند و با آن ها را بسازد، او علاوه بر کمک کردن به کودک در شناسایی تحریفهای شناختی خود، به او یاد میدهد که این تفکر ناسازگارانه را با تفکر ساز گارانه تعویض نماید (۲۰۱۶). بازی درمانی می تواند به صورت فردی و گروهی انجام شود. بازی درمانی گروهی (ترکیبی از بازی درمانی و گروه درمانی) باعث ارتباط مؤثر بین دو درمان می شود. بازی گروه درمانی فرایند روان شنا ختی و اجتماعی است که از طریق آن هر کدام از بچه ها یاد می گیرند که چگونه با بچه های دیگر در اتاق بازی کنند. بازی درمانی گروهی به درمانگران کمک می کند تا به کودکان نحوه حل مسئله را یاد دهند (دالی ، ۲۰۰۲ء نقل از دیویس و برایتمن ۲۰۱۱).

بیان مسئله:

کودکان به عنوان یکی از گروه های سنی آسیب پذیر در معرض انواع مشکلات روانشناختی قرار دارند. آسیب پذیری در این سنین تحت تأثیر فرایند فعال رشد و مقتضیات خاص مراحل آن از یک طرف و کنترل شرایط محیطی و موقعیتی کودک توسط بزرگسالان از طرف دیگر قرار دارد (ساجدی، ضرابیان، صادقیان، ۲۰۱۰).اختلال های رفتاری و روانی در کودکان بسیار شایع و ناتوان کننده است که برای معلمان، خانواده و خود کودکان مشکلات بسیاری را ایجاد می کنند و بسیاری از معضلات اجتماعی را باعث می شوند. سازمان جهانی بهداشت مشکل برجسته در سراسر جهان را افزایش بیماری ها، اختلالات و مشکلات روانی در کودکان و نوجوانان می داند (اریکسون ، ۲۰۱۴) کودکان دچار اختلالات رفتاری از دامنه توجه کوتاه و عزت نفس پایین برخوردارند و در ارتباط با اعضای خانواده، مردم و اطرافیان دارای مشکلات متعدد بوده و به آسانی ناکام می شوند (سابوسر، والر ، ۲۰۰۶).مشکلات رفتاری معمولا نخستین بار در سال های آغازین دوره ابتدایی مشاهده می شود و بین سنین ۸ تا ۱۵سالگی به اوج خود می رسد (خانزاده، ۲۰۱۰). و میزان شیوع آن در میان کودکان سن مدرسه بین ۵ تا ۲۰ درصد برآورد شده است (سیف نراقی، نادری، ۲۰۰۶). در ایران نیز میزان شیوع مشکلات رفتاری در بین کودکان دیستانی طی تحقیق اسلامیه بر روی ۱۴۲۰ کودک، ۱/۳۱ درصد برآورد شده است (اسلامیه .۲۰۰۸).لندرث، ری و براشون (۲۰۰۹) معتقد هستند دنیای کودکان دنیای فعالیت و عمل است و درمانگر با استفاده از بازی می تواند به درون دنیای کودک بی بیرد. در واقع اسباب بازی ها همانند کلمات و بازی زبان کودک است. اغلب کودکان فاقد مهارت های کلامی لازم برای بیان اضطراب ها و ترس ها هستند و بازی درمانی جایگزین مناسبی برای درمان گفتگویی است (کریستین ، ۲۰۰۸).پژوهش های مختلف، نشان می دهد که تقریبا ۳۰ درصد کودکان و نوجوانان در طول زندگی خود، یک اختلال روان پزشکی قابل تشخیص را تجربه خواهند کرد، ولی ۷۰ تا ۸۰ درصد آن ها مداخله ی مناسب را دریافت نمی کنند. این اختلال ها، به نقص عملکرد در زمینه های مختلف از جمله زمینه های تحصیلی و بازی جهان طبیعی کودک است و اجازه می دهد تا کودک از خلاقیت خود استفاده نماید و این در حالی است که کودک تخیل، مهارت، جایگی و قدرت عاطفی، جسمی و شناختی خود را رشد می دهد. کودکان از طریق بازی در مورد خود و دیگران چیزهایی را یاد می گیرند و از این طریق در سنین پایین با جهان اطراف خود تعامل می کنند. بازی درمانی نیز یک مداخله پیشرفته و تکامل یافته برای کودکان است. بازی و بازی درمانی از زمره روشهایی است که نتایج مفید و قابل توجهی به بار می آورد و به شیوه مثبتی به رفتارهای هیجانی و تکانشی تعادل می بخشد (برزگر، ۱۳۹۲: تکین و سیزر ، ۲۰۱۰).در حقیقت، بازی درمانی روشی است که به یاری کودکان می شتابید تا بتوانند مسایل خود را به دست خویشتن حل کنند. در این نوع درمان، به کودک فرصت داده می شود تا احساسات آزار دهنده و مشکلات درون خود را از طریق بازی بروز داده و آن ها را به نمایش بگذارد (محمد اسماعیل، ۲۰۱۰). کودک در بازی تجارب ناخوشایندی را بارها تکرار می کنند و از این طریق، فعالانه بر آن تسلط می یابد و بازی فرصتی برای کودک ایجاد می کند تا راه هایی را برای سازگاری با شرایط جدید برای او فراهم آورد (کادسون و شفر ۱۹۹۷: نقل از اصغری نکاح، کمالی، جانسوز، ۱۳۹۴).از جمله روش های مؤثر بازی درمانی، روش شناختی رفتاری است. در این روش، بر نگرش های ناسازگارانه با ناکارآمد تاکید می شود. پیش فرض مورد استفاده آن است که واکنش کودک به یک رویداد، متاثر از معانی و مضامینی است که به رویداد نسبت می دهد. در این روش، چنین فرض می شود که آن ها فاقد مهارت های مناسب هستند یا باور ها و محتویات شناخت. با استعدادهای حل مساله (فرایند های شناختی) از جهانی آشفته و مختل می باشند. با در نظر داشتن این موضوع، درمانگران شناختی- رفتاری همواره سعی می کنند از طریق کسب مهارت های رفتاری جدید و قراهم آوردن تجاربی که تغییر شناختی را تسهیل کند، به کودک و نوجوان کمک کنند. به این ترتیب، روند درمان با سنجش دقیق عواملی شروع می شود که مشکل رفتاری با هیجانی کودک را ایجاد می کند، سپس روش های ارایه می شود که به منظور افزایش توانایی رفتاری و تعویض تفکر ناسازگارانه با تفکر ساگانه طراحی شده است( زارع و احمد ۱۳۸۶). این رویکرد مداخله های شناختی- رفتاری را به درون یک الگوی بازی درمانی جذب می کند. بازی درمانی شناختی- رفتاری تعامل دو جانبه و پیچیده بین شناخت ها، هیجانات، رفتار و محیط را مورد توجه قرار می دهد و درمان به طور غیر مستقیم و با استفاده از فعالیت های بازی محور برای کودکان صورت می گیرد (محمد اسماعیل، ۲۰۱۰).بازی درمانی شناختی رفتاری شامل مداخله های مبتنی بر اساس رویکرد شناختی رفتاری در قالب بازی درمانی است. اساس این نظریه بر سیر تحول حسی مبتنی است. بر این اساس بازی به عنوان یک روش کلامی و غیر کلامی در حل مشکلات مورد استفاده قرار می گیرد. این رویکرد با بازی درمانی های غیر مستقیم، از قبیل درمان های رابطه ای که از هر گونه بحث مستقیم اجتناب می ورزند، متفاوت است. بازی درمانی شناختی موجب رشد افکار و رفتار سازگارانه میشود. درمان شناختی رفتاری از طریق بازی درمانی به دنبال شناسایی افکار ناسازگارانه، درک مفروضه های فکری و یادگیری به منظور اصلاح باور های غیر منطقی است (گراهام، بولینگر، السون، اویست، کانچن و همکاران ، ۲۰۱۲).در ایران نیز پژوهش های گوناگونی تاثیر بازی درمانی با رویکرد شناختی رفتاری را بر میزان مشکلات رفتاری کودکان ناسازگار مورد بررسی قرار گرفته است. برای نمونه، جعفری، محمدی، خانبانی، فرید و چینی (۲۰۱۱) در پژوهشی تاثیر بازی درمانی را بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان ناسازگار مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که به کارگیری بازی درمانی باعث کاهش میزان نافرمانی در کودکان گروه آزمایش در مقایسه با کودکان گروه کنترل شده است. همچنین، پژوهش هایی نیز در زمینه تاثیر بازی درمانی بر اختلال سلوک و بیش فعالی و نقص توجه انجام شده و نتایج آن ها حاکی از تأثیر این روش درمانی و کاهش مشکلات رفتاری کودکان مبتلا به اختلالات است (گنجی، ضبیحی، خدا بخش و کراسکیان، ۱۳۹۰).با توجه به یافته های پژوهش های مختلف انجام شده در این زمینه، مسئله اساسی پژوهش حاضر بررسی این امر است که آیا بازی درمانی گروهی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری در کودکان دارای اختلالات رفتاری تأثیر معنی داری دارد؟

اهمیت و ضرورت پژوهش

کودکان در مقابل فشار ها و مشکلات زندگی واکنش های سریع و شدید نشان می دهند و از آن جایی که شخصیت آن ها نارس و نابالغ است در مقابل ناراحتی ها تنها کاری که انجام می دهند اختلالات رفتاری است. اختلالات رفتاری در کودکان تنها وسیله بیان آن ها است. اما کودکان به همان سرعتی که به فشار هایی که به آن ها وارد می شود واکنش نشان می دهند به همان سرعت اگر فشار ها برداشته شود بهبود می یابند (میلانی فر، ۱۳۸۹)در حال حاضر در کشور ما مدارس ابتدایی از وجود مشاوران و روانشناسان بی بهره اند. شاید یکی از دلایل این امر نامناسب بودن شیوه های مشاوره ی کلامی برای کودکان است. بر این اساس بازی درمانی می تواند جایگزین مناسبی برای این خدمات در مهد کودک ها و مدارس ابتدایی باشد. همچنین این که بازی درمانی یک روش آموزشی و درمانی این است که بدون نگرانی از وجود عوارضی چون برچسب بیمار خوردن به کودک و با تحمل عوارض جانبی برخی داروها به حل مشکلات کودکان کمک می کند ( پاکمن، براتون ،۲۰۰۳).با توجه به مطالب یاد شده به نظر می رسد بازی درمانی از موثرترین روش های درمانی برای درمان اختلالات رایج در کودکان باشد، از این رو هدف اولیه بازی درمانی شناختی رفتاری، شناسایی و تغییر افکار ناسازگار مرتبط با رفتارها و مشکلات هیجانی کودک است و نوعی درمان انعطاف پذیر برای کودکان خردسال است که نیاز به بیان کلامی کودک را کاهش و تکیه بر رویکردهای تجربی را افزایش می دهد. در این رویکرد با استفاده از بازی، تغییرات شناختی به طور غیر مستقیم منتقل شده و رفتار های سازگارانه تر در کودک ایجاد می شود (ری ، ۲۰۰۴ : نقل از صفری، فرامرزی و عابدی، ۱۳۹۳).از سویی ترکیب بازی درمانی و گروه درمانی، یک فرایند روان شناختی اجتماعی است که در آن کودکان از طریق ارتباط با یکدیگر در اتاق بازی چیزهایی را در مورد خودشان یاد می گیرند. همچنین بازی درمانی گروهی برای درمانگر فرصتی فراهم می کند که به کودکان کمک کند تا یاد بگیرند تعارضات خود را حل کنند (خدیوی زند و اصغری نکاح، ۱۳۹۲).بر این اساس، به کارگیری روش های مداخله ای مناسبی که ضمن برخورداری از پشتوانه ی پژوهشی، بتوانند به حل مشکلات رفتاری کودکان کمک کنند، می توانند از پیامد های نا مطلوب این اختلالات پیشگیری