سارا جهانزاد هستم، فارغ التحصیل روانسنجی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی در سال ۱۳۹۰، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “مطالعه ویژگی های روانسنجی پرسشنامه بلوغ اجتماعی” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد تهران مرکزی

دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه روانشناسی

پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A)

گرایش: روانسنجی

عنوان:

مطالعه ویژگی های روانسنجی پرسشنامه بلوغ اجتماعی

استاد راهنما:

دکتر حیدر علی هومن

استاد مشاور:

دکتر حمید رضا وطن خواه

پژوهشگر:

سارا جهانزاد

زمستان ۱۳۹۰

فهرست مطالب

عنوان

چکیده

فصل یکم: معرفی پژوهش

مقدمه پژوهش

بیان مسئله

اهمیت موضوع تحقیق

اهداف پژوهش

سوالات پژوهش

فرضیه های پژوهش

تعریف مفاهیم و اصطلاحات

فصل دوم: بررسی پیشینه پژوهش

رشد اجتماعی

مراحل رشد اجتماعی

جامعه پذیری و خانواده

عناصر جامعه پذیری

مدرسه و تاثیرات مهم آن در رشد و تربیت اجتماعی

رشد و تکامل اجتماعی در دوره نوجوانی

رشد اجتماعی در دوران بلوغ

معیار اندازه گیری رشد اجتماعی

نظریه اجتماعی جونز و دیویس

مشکلات اجتماعی شدن در دوران بلوغ

انحرافات اجتماعی نوجوانان و جوانان

نقش والدین در رشد اجتماعی فرزندان

بلوغ

ویژگی های دوران بلوغ

سن بلوغ

تقسیم بندی دوران بلوغ در دختران

بهداشت روانی دروان بلوغ و نوجوانی در دختران

بلوغ ذهنی

بلوغ عاطفی

تاریخچه روان شناسی بلوغ و نوجوانی

نظریه باز پیدایی

نظریه ریخت شناسی تکوینی و رشد حلزونی (مارپیچی)

نظریه ریخت های بدنی

نظریه هیات بدنی

نظریه لایه های شخصیت

نظریه ساختار مرحله ای

نظریه سلسله مراتب ارزشی

نظریه میدانی

نظریه جامعه شناختی دیویس

نظریه روان تحلیلگری

بلوغ جسمانی

بلوغ زودرس و دیررس

رشد شخصیت در دوران بلوغ

نظریه های مربوط به رشد شخصیت در دوران بلوغ

فشارهای روانی دوره نوجوانی

تغیرات روحی در دوران بلوغ

تغییرات ذهنی و عقلی در دوران بلوغ

آسیب شناسی بلوغ دختران

پژوهش های انجام شده در خصوص بلوغ اجتماعی

فصل سوم: روش پژوهش

مقدمه

جامعه آماری و گروه نمونه مورد مطالعه

ابزار پژوهش

اعتبار و روایی پرسشنامه بلوغ اجتماعی

روش گردآوری داده ها

روش تجزیه و تحلیل داده ها

فصل چهارم: یافته های پژوهش

مقدمه

اعتبار یابی ابزار پژوهش

روایی ابزار پژوهش

روایی سازه

روایی همزمان

مشخصه آماری نمره های آزمون

محاسبه نمره های آزمون

محاسبه نرم

نرم مقوله ای

فصل پنجم: بحث و تفسیر

خلاصه پژوهش

نتیجه گیری

محدودیت های پژوهش

پیشنهاد های پژوهش

منابع فارسی

منابع لاتین

پیوست

پرسشنامه بلوغ اجتماعی

پرسشنامه سازگاری اجتماعی

چکیده:

در این پژوهش عملی بودن ، اعتبار ، روانی و تورم بایی پرسشنامه بلوغ اجتماعی رائو بررسی شده است. یک گروه نمونه با حجم ۵۰۰ نفر از طریق نمونه برداری تصادفی انتخاب و به سیاهه بلوغ اجتماعی پاسخ دادند. سیاهه مذکور ، شامل ۹۰ سوال بود. در نتیجه ، ضریب آلفای کرنباخ ۸۳۳/ ۰ به دست آمد. بررسی روایی سازه از طریق تحلیل متمایل نشان داد که ۱۰ عامل استخراج شده ، ۱۱۵ / ۲۹درصد کل واریانس متغیرها را تبیین می کند. ۱۰ عامل شامل : عدم کنترل خود ، ساطه جویی ، اعتماد به دیگران ، سهل انگاری ، کمر و بی ، تنوع طلبی ، نفع طلبی و خود پرستی ، خیر خواهی ، بی خیالی ، خود بزرگ بینی است. برای بررسی روایی همگرا از آزمون سازگاری اجتماعی (CPI) استفاده شد. همبستگی بین فرم ۹۰ سوالی سازگاری اجتماعی و بلوغ اجتماعی رائو بر روی گروه نمونه ای به حجم ۷۲ نفر محاسبه شد.نتایج نشان داد که ۵ عامل از ۱۰ عامل ؛ از عدم کنترل خود)، ۲(سلطه جویی)، (سهل انگاری)، و ( کمرویی) ، ۷ (نفع طلبی و خود پرستی) با آزمون سازگاری اجتماعی (CPI) همبستگی دارد و ضریب همبستگی گل پرسشنامه بلوغ اجتماعی رائو یا آزمون سازگاری اجتماعی ۴۱۱ / ۰به دست آمد. در نهایت یک نرم مقوله ای برای پرسشنامه تهیه شد.

واژگان کلیدی : بلوغ اجتماعی ، عملی بودن اعتبار روایی ، ترم پایی و تحلیل عاملی متمایل.

مقدمه پژوهش:

انسانها در سیر تکاملی خود به طیفه های جدید رشد عاطفی ، اجتماعی وارد می شوند که به عنوان کسانی که قادر می شوند تا سرانجام خودشان را بطور فزاینده در چشم انداز اجتماعی گسترده تر و بزرگتر ببینند. در اینجا فرد وارد مرحله ای از بلوغ شده است که این امکان را به او می دهد تا به عنوان بزرگسال سالم عمل نماید. این مرحله از بلوغ ، بلوغ اجتماعی نامیده می شود. بلوغ اجتماعی بعد از بلوغ روانی آخرین مرحله بلوغ است که نبود آن به مرور زمان منجر به داشتن مشکلاتی در روابط بین فردی و اجتماعی می شود. در عصر حاضر انسان به واسطه حاکمیت ماشین و توسعه غول آسای صنعت و فناوری با دستهای خود خویشتن را مقهور تکنولوژی کرده است از طرفی رشد بی روبه جمعیت و پیچیده تر شدن روابط اجتماعی ، منجر به از خود بیگانگی و افزایش اختلالات روانی و مشکلات رفتاری شده است. در نتیجه جستجو برای شناخت واقعی خویشتن بیش از هر زمان دیگر برای انسان اجتناب ناپذیر شده است تا در این رهگذر به گونه ای مطلوب و سازنده بتواند با دنیای درون و بیرون رابطه ای معقول برقرار کند و بر اساس یک شناخت درست و سنجیده با مسائل فردی و اجتماعی روبرو شود (شفیع آبادی و ناصری، ۱۳۸۸).بلوغ اجتماعی این ویژگی را در افراد رشاد می دهد که در حالی که برای خود حق و حقوقی قائل هستند برای دیگران نیز همان حقوق را قاتل شوند، به طوری که ضمن داشتن رضایت از کنار با هم بودن با توجه به فراز و نشیب های زندگی، آنچه که می تواند فرد را یاری کند، قدرت سازگاری و نوع برخورد او با مسائل به عنوان یک بزرگسال بالغ است.

بیان مسئله

در پژوهش هایی که آزمونهای روانی به عنوان ابزار سنجش مورد استفاده قرار می گیرد ، لازم است ، آزمونهای مورد استفاده صحت و دقت کافی داشته باشد. از این رو فقدان نرم جامع در خصوص آزمون بلوغ اجتماعی ، کاربرد این آزمون را دشوار ساخته است. نمره یک فرد یا گروهی از افراد در یک آزمون روان شناختی ، بدون مقایسه با افرادی مشابه غیر قابل تفسیر است. به منظور بررسی بلوغ اجتماعی افراد ، آزمون بلوغ اجتماعی بهترین انتخاب است که توسط نالیتی رائو از دانشگاه بنگلور تدوین شده است. که تأثیر بلوغ اجتماعی را در روند رشد شخصیت و مهارتهای اجتماعی در حوزه های مختلف زندگی بررسی می کند و انواع ملاکهای بلوغ اجتماعی را در نظر گرفته است و بیان می کند با این که انسان دارای توان مشاهده کردن و تعقل است و در ذهن خود می تواند فرایند تجربیات خویش را داده و بسر بعضی از محدودیتهای خود غلبه کند ولی این جریان با گذر زمان و در شرایط مختلف قابل دسترسی برای اشخاص مختلف است. همچنین حضور والدین برای فرزندانشان در هنگام رویارویی با مشکلات ، که یک والد خوب می تواند به راههایی که بهترین شیوه مشاهده است ، اشاره کند تا فرزندانشان تصمیمات درست اتخاذ کنند. از آنجا که بلوغ اجتماعی نوجوانان نه تنها برای آنان و خانواده ، بلکه برای کل جامعه و نسل آینده ضروری است. بنابراین برای پیشگیری از مشکلات بلوغ و تأمین سلامت و آینده نوجوانان بهتر است ، نیازهای این دوره حیائی شناخته شده و به عنوان در دوره ای بحرانی در روند رشد انسان به آن توجه شود و خدمات ویژه ای را برای آنان در خانواده و جامعه تدارک دید، که تدوین اجرای این پرسشنامه یکی از قدم هایی است که در این مسیر برداشته شده استچیرمن و همکاران (۲۰۰۵) پژوهشی را به منظور بررسی سازگاری اجتماعی و رابطه آن با اضطراب اجتماعی و بلوغ اجتماعی و عزت نفس در ایالات متحده بر روی دانش آموزان آمریکایی و چینی انجام دادند. در این پژوهش مشخص شد که سازگاری اجتماعی و بلوغ اجتماعی در دانش آموزان آمریکایی بیشتر از دانش آموزان چینی است و نیز بالا بودن سطح سازگاری اجتماعی با پایین بودن سطح اضطراب اجتماعی را به همراه دارد.در پژوهشی که توسط طاهری و همکاران (۱۳۸۷) انجام گردید ، همبستگی سبک دلبستگی مادر و بلوغ اجتماعی دانش آموزان پسر عقب مانده ذهنی بررسی شده است. نمونه پژوهش با استفاده از ۱۲۷ دانش آموز پسر عقب مانده ذهنی دوره راهنمایی شهر شیراز در هر سه پایه اول ، دوم و سوم که در سال تحصیلی ۸-۱۳۸۷ به تحصیل اشتغال داشتند به همراه مادران آنها انجام شد و نتایج به دست آمده نشان داد که هر چه سبک دلبستگی مادران ایمن تر باشد. میانگین نمرات بلوغ اجتماعی فرزندان پسر آن ها بالاتر و هرچه سبک دلبستگی مادران نا ایمن تر (اجتنابی و دو سو گرا) باشد، میانگین نمرات بلوغ اجتماعی فرزندان پسر آنها کمتر می شود.سپاه منصور (۱۳۸۹) پژوهشی تحت عنوان تأثیر آموزش مهارتهای زندگی برانگیزه پیشرفت، خود احترامی و سازگاری دانشجویان آزاد اسلامی انجام داد. نتایج بدست آمده حاکی از آن بود که آموزش مهارت های زندگی بر افزایش عزت نفس ، انگیزه پیشرفت و افزایش سازگاری اجتماعی تأثیر معناداری داشته است. اعتبار پرسشنامه سازگاری اجتماعی در این تحقیق با نمونه ۴۰ نفر از دانشجویان ۶۵/۰ گزارش شده است.پژوهشی تحت عنوان ساخت اعتباریابی و بررسی ویژگی های پرسشنامه بلوغ اجتماعی توسط الهه فصبح فر و علی دلار در سال (۱۳۸۹) در دانش آموزان دبیرستانی دختر و پسر شهرستان سبزوار اجرا گردید. ضریب همسائی آلفای کرنباخ محاسبه شده بر روی ۴۳۴ نفر از دانش آموزان برابر با ۸۹/ ۰ بوده است.در اینجا این پرسش اصلی مطرح می شود که آیا پرسشنامه بلوغ اجتماعی از اعتبار ، روایی ، نرم قابل قبولی در جامعه دانش آموزان دبیرستانی دختر شهر تهران برخوردار است؟به همین دلیل در این پژوهش اعتبار و روایی این آزمون مورد بررسی قرار می گیرد.

اهمیت و ضرورت پژوهش:

با توجه به اینکه نرم ، اعتبار روایی قابل قبول و جامعی در زمینه بلوغ اجتماعی وجود ندارد تا بدینوسیله روشی علمی در ارزشیابی این موضوع باشد. در مراکز مشاوره و کلینیک های روان درمانی به عنوان یکی از ابزار های معتبر جهت شناسایی و پیشگیری و سیب شناسی از اختلالات روانی و عاطفی مورد استفاده قرار گیرد، این پرسشنامه انتخاب گردید. اهمیت بلوغ اجتماعی در روند رشد شخصیت جوانان و سلامت روان شناختی آنها و همچنین مهارت های لازم برای برقراری ارتباط و نیز تأثیر بلوغ اجتماعی در ازدواج جوانان مورد توجه قرار گرفته است. فردی که در سن و زمان مناسب به بلوغ اجتماعی نرسیده باشد، هم مشکل اجتماعی و هم مشکل شخصی برای جامعه و خانواده ایجاد می کند. نابالغ بودن اجتماعی نقش مهمی در حفظ اختلالات چند گانه روانی ایفا می کند یا در واقع علت مهمی است که این اختلالات را تعیین می کند. لذا در توسعه تحقیقاتی در زمینه بلوغ اجتماعی قابل استفاده است تا بتوان علل و ریشه های آن را شناسایی کرده و راهکارهای تغییر آنان را عملا بررسی نمود. در این پژوهش تلاش می گردد با بررسی دانش آموزان دبیرستانی دختر شهر تهران راهکارها به بهترین وجه ارائه گردد.

اهداف پژوهش

– مسنجش بلوغ اجتماعی تهیه ابزار مناسب و دقیق جهت مشخص نمودن میزان بلوغ اجتماعی.

– پیشگیری از ناراحتی ها و نگرانی های دوران بلوغ.

– بافتن نرم قابل قبول پرسشنامه بلوغ اجتماعی در جامعه دانش آموزان دختر شهر تهران.

– ایجاد بستر مناسب برای نوجوانان در آینده

سوالهای پژوهش

– آیا مجموعه سوالهای پرسشنامه بلوغ اجتماعی از اعتبار کافی بر خوردار است ؟

– آیا بین سوالهای مختلف بلوغ اجتماعی هماهنگی وجود دارد ؟

– آیا پرسشنامه بلوغ اجتماعی از روایی کافی بر خوردار است ؟

– پرسشنامه البوغ اجتماعی از چند عامل اشباع شده است ؟

– آیا پرسشنامه بلوغ اجتماعی دارای روایی همگر است ؟

فرضیه های پژوهش

– مجموعه سوالهای پرسشنامه بلوغ اجتماعی از اعتبار کافی برخوردار است.

– بین سوالهای مختلف پرسشنامه بلوغ اجتماعی هماهنگی وجود دارد.

– مجموعه سوالاهای پرسشنامه بلوغ اجتماعی از روایی کافی بر خوردار است.

– پرسشنامه بلوغ اجتماعی با پرسشنامه سازگاری اجتماعی همبستگی مثبت دارد.

تعریف مفاهیم و اصطلاحات

– بلوغ : از نظر لغوی بلوغ به معنی رسیدن به رشد یا زن شدن و مرد شدن است اما از نظر علمی منظور از بلوغ رشد و بلوغ در کلیه جنبه ها اعم از فیزیکی و عقلی و اجتماعی است ( احدی و محسنی ، ۱۳۸۴).

– بلوغ اجتماعی : بلوغ اجتماعی یعنی انسانها درک درستی از طبیعت اجتماعی که در آن زندگی می کنند ، داشته باشند و درک آن این امکان را به ما می دهد تا به عنوان فردی سالم عمل نمابیم( شعاری نژاد ، ۱۳۸۹).

– سازگاری اجتماعی : عبارت است از ثبات عاطفی و جسارت در روابط اجتماعی و نیز علاقه ای که در فرد نسبت به موضوع تحصیل وجود دارد و به صورت عاطفی آموزش اجتماعی دیده می شود. در هر حال سازگاری اجتماعی انطباق شخص با محیط اجتماعی است(تورنس ، ترجمه احمدی و همکاران ، ۱۳۸۹)۔

– عملی بودن”: عملی بودن آزمون شامل عواملی است مانند سهولت در اجرا ، سهولت تفسیر و استفاده صحیح از نمرات ، که تست را در عمل قابل استفاده می سازد ( هومن، ۱۳۸۸).