منو
X

تصویر
سرور سام دلیری
مشاور خانواده
(8)
آمار این متخصص
(8) رای
44%

دقت

80%

مفید بودن

0%

دانش و مهارت

100%

رفتار بالینی

40%

وقت شناسی

0%

هزینه اقتصادی

توضیحات پروفایل
  

سرور سام دلیری هستم، فارغ التحصیل روانشناسی خانواده درمانی در مقطع کارشناسی ارشد از پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۳۹۴، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “بررسی نقش میانجی خودتنظیمی و عزت نفس در رابطه با دلبستگی به والدین و همسالان و گرایش به رفتارهای پرخطر در نوجوانان” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه شهید بهشتی

پژوهشکده خانواده

پایان نامه

جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد

در رشته روانشناسی خانواده درمانی

عنوان:

بررسی نقش میانجی خودتنظیمی و عزت نفس در رابطه با دلبستگی به والدین و همسالان و گرایش به رفتارهای پرخطر در نوجوانان

استاد راهنما:

دکتر لیلی پناغی

استاد مشاور:

دکتر پریسا سادات موسوی

اساتید داور:

دکتر فریبا زرانی دکتر علی زاده محمدی

دانشجو:

سرور سام دلیری

مهرماه ۱۳۹۴

چکیده

دوره نوجوانی که با تغییرات جسمانی، روانشناختی و اجتماعی گسترده همراه است بدلیل خودمحوری و عدم درک صحیح نوجوانان از رفتارهای خود، مرحله مهمی برای شروع رفتارهای پرخطر محسوب می­شود و با توجه به اهمیت این دوران و آسیب­پذیری نوجوانان در موقعیت­های تنش­زا پیش بینی رفتارهای پرخطر نوجوانان بر اساس مولفه­هایی چون نوع دلبستگی آنها به والدین و دوستان و ویژگیهای روانشناختی فرد چون عزت نفس و خودتنظیمی بعنوان خصیصه­هایی که از همان دوران کودکی پایه­گذاری شده­اند، می­تواند نگرش جدیدی در باب این موضوع باشد. هدف از اجرای این پژوهش، بررسی نقش میانجی خودتنظیمی و عزت نفس در رابطه با دلبستگی به والدین و همسالان و گرایش به رفتارهای پرخطر در نوجوانان بوده است. تحقیق حاضر از نوع توصیفی به روش همبستگی است. جامعه­ی آماری پژوهش متشکل از کلیه دانش­آموزان دختر و پسر (۱۵-۱۸ ساله) مشغول به تحصیل در مقطع دبیرستان (متوسطه) شهر کرج بود که ۳۵۵ نفر از آنها با استفاده از روش نمونه­گیری تصادفی، در ابتدا، انتخاب مدارس و سپس از هر مدرسهی منتخب، دانش آموزان به صورت در دسترس، گزیده شدند. برای گردآوری داده­ها از مقیاس خطرپذیری نوجوانان (IARS)، پرسشنامه تجارب روابط نزدیک – ساختار رابطه (ERCRS)، پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ و پرسشنامه خودتنظیمی نوجوانان (ASRI) استفاده شد برای تجزیه و تحلیل داده­ها از آمار توصیفی مانند میانگین و انحراف استاندارد و آمار استنباطی رگرسیون چندگانه و تحلیل مسیر استفاده شد. یافته­های بدست آمده نشان داد، عزت نفس در رابطه با دلبستگی به مادر و گرایش به رفتارهای پرخطر در موارد گرایش به سیگار، خشونت،الکل، مواد مخدر و رابطه جنسی اثر میانجی دارد، اما در رانندگی پرخطر و گرایش به قلیان و دوستی با جنس مخالف عزت نفس نقش میانجی نداشته است. همچنین عزت نفس در رابطه با دلبستگی به پدر و گرایش به رفتارهای پر خطر در

موارد خشونت، مصرف الکل، مواد مخدر و سیگار کشیدن نقش میانجی دارد، اما در بقیه موارد (گرایش به رانندگی پرخطر، مصرف قلیان، دوستی با جنس مخالف و گرایش به رابطه جنسی) عزت نفس اثر معناداری نداشته است.این در حالیست که عزت نفس در دلبستگی به دوستان، گرایش به رانندگی خطرناک ، مصرف قلیان و دوستی با جنس مخالف را میانجی­گری نمود، اما در سایر خرده مقیاس­های خطرپذیری نقش میانجی نداشته است. همچنین نتایج حاکی از آن است که خودتنظیمی در رابطه با دلبستگی به مادر و گرایش به رفتارهای پرخطر در همه خرده مقیاس­ها نقش میانجی دارد. بطوریکه در دلبستگی به پدر خودتنظیمی در همه ی خرده مقیاس ها، جز در موارد مصرف سیگار و گرایش به رابطه­ی جنسی، نقش میانجی­گری داشته است. همچنین نتایج یافته­ها نشان داد که میانجی­گری خودتنظیمی در رابطه با دلبستگی به دوستان و گرایش به رفتارهای پرخطر در هیچ یک از خرده مقیاس­ها معنادار نشد. نتایج حاصل از تحلیل مسیر نشان داد که سبک­های دلبستگی با تأثیری که بر روی عزت نفس و خودتنظیمی گذاشتند توانستند بطور غیرمستقیم گرایش به رفتارهای پرخطر را تبیین کنند. بطوری­که در اکثر خرده مقیاس­های خطرپذیری، دلبستگی ناایمن به پدر و مادر و همسالان از طریق کاهش عزت نفس و خودتنظیمی، با افزایش گرایش به رفتارهای پرخطر همراه بوده  ست. بطور کلی در نتیجه­گیری از پژوهش می­توان گفت که دلبستگی ناایمن به والدین و همسالان از طریق کاهش عزت نفس و خودتنظیمی با گرایش بیشتری به رفتارهای پرخطر در فرد همراه است. البته به استثنای اینکه در دلبستگی ناایمن به دوستان، خودتنظیمی هیچ تغییر و تأثیری بر گرایش به رفتارهای پرخطر نداشته است. همچنین نتایج مطالعه حاکی از آن است که نقش میانجی عزتنفس و خودتنظیمی در دلبستگی ناایمن به والدین نسبت به همسالان بارزتر است. بنابراین برای پیشگیری از رفتارهای پرخطر، احتمالاً با تقویت عزت نفس و خودتنظیمی در نوجوانانی که دلبستگی ناایمن دارند، شاید بتوان به کاهش و پیشگیری از خطرپذیری کمک کرد.

واژه­های کلیدی: خودتنظیمی، دلبستگی، رفتارهای پرخطر، عزت نفس، نوجوان

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                   صفحه

چکیده                                                                                                  و

فصل اول: کلیات پژوهش                                                                                      ۲

مقدمه                                                                                                   ۲

۱-۱  بیان مسئله                                                                                       ۳

۱-۲ ضرورت پژوهش                                                                                ۱۴

۱-۳ اهداف پژوهش                                                                                  ۱۷

۱-۳-۱هدف کلی                                                                                      ۱۷

۱-۳-۲ اهداف ویژه                                                                                   ۱۷

۱-۴ پرسش های پژوهش                                                                            ۱۸

۱-۵ متغیرها و اصلاحات پژوهش                                                                            ۱۸

۱-۵-۱ نوع متغیرهای پژوهش                                                                       ۱۸

۱-۵-۲ تعریف مفهومی متغیرها                                                                      ۱۸

۱-۵-۳ تعریف عملیاتی متغیرها                                                                      ۱۹

فصل دوم: ادبیات پژوهش                                                                           ۲۲

مقدمه                                                                                                   ۲۲

۲-۱ خطرپذیری                                                                                       ۲۲

۲-۱-۱ نظریه های مرتبط با خطر پذیری                                                           ۲۵

۲-۱-۲ ادراک خطر در نوجوانان                                                                     ۳۵

۲-۲ دلبستگی                                                                                          ۳۷

۲-۲-۱ تعریف دلبستگی                                                                              ۳۷

۲-۲-۲ تاریخچه تحول نظریه دلبستگی                                                             ۴۱

۲-۲-۳ نظریه دلبستگی                                                                               ۴۵

۲-۲-۴ انواع دلبستگی در دوران کودکی                                                            ۴۶

۲-۲-۵ دلبستگی در دوران نوجوانی                                                                 ۴۹

۲-۲-۶ الگوهای متعدد دلبستگی و تأثیرات آنها در نوجوان                                       ۵۱

۲-۲-۷ عوام مؤثر در رشد دلبستگی                                                                 ۵۶

۲-۳ عزت نفس                                                                                       ۵۷

۲-۳-۱ انواع تعاریف و مبانی نظری در حوزه عزت نفس                                         ۵۹

۲-۳-۲ منابع عزت نفس                                                                              ۷۰

۲-۳-۳ پیشروهای کودی در مورد عزت نفس                                                      ۷۲

۲-۳-۴ کودکی میانی و ظهور عزت نفس در نوجوانی                                             ۷۳

۲-۳-۵ عزت نفس در دوران نوجوانی                                                              ۷۴

۲-۳-۶ عزت نفس و جنسیت و رفتارهای پرخطر                                                 ۷۵

۲-۳-۷ دلبستگی و عزت نفس                                                                       ۷۹

۲-۴ خود تنظیمی                                                                                      ۸۱

۲-۴-۱ تعریف خود تنظیمی                                                                         ۸۲

۲-۴-۲ دیداهها و تئوریهای مختلف مربوط به خود تنظیمی                                       ۸۳

۲-۴-۳ فرآیندهای خود تنظیمی                                                                      ۸۸

۲-۴-۵ خود تنظیمی خلقی نوجوان و رفتارهای پرخطر                                           ۹۰

۲-۴-۶ دلبستگی و خود تنظیمی                                                                     ۹۲

۲-۵ پیشینه تحقیق                                                                                     ۹۵

۲-۵-۱ پیشینه تحقیقات داخلی                                                                      ۹۵

۲-۵-۲ پیشینه تحقیقات خارجی                                                                     ۹۹

۲-۶ جمع بندی                                                                                        ۱۰۳

فصل سوم: روش شناسی                                                                             ۱۰۵

۳-۱ روش تحقیق                                                                                     ۱۰۵

۳-۲ جامعه آماری                                                                                     ۱۰۵

۳-۳ نمونه آماری و روش نمونه گیری                                                              ۱۰۵

۳-۴ فرآیند اجرای پژوهش                                                                           ۱۰۶

۳-۵ ابزار جمع آوری اطلاعات                                                                      ۱۰۶

۳-۶ روش تجزیه و تحلیل داده ها                                                                  ۱۱۱

فصل چهارم: یافته های پژوهش                                                                     ۱۱۲

مقدمه                                                                                                   ۱۱۳

۴-۱ یافته های توصیفی                                                                               ۱۱۳

۴-۲ یافته های استنباطی                                                                              ۱۱۶

۴-۲-۱ روابط دو متغیره                                                                              ۱۱۶

۴-۲-۲ یافته های مربوط به سوالهای پژوهش                                                      ۱۱۸

۴-۲-۲-۱ سوال اول پژوهش: آیا عزت نفس در رابطه دلبستگی به مادر و خطرپذیری نقش میانجی دارد؟۱۱۸

۴-۲-۲-۲ سوال دوم پژوهش: آیا عزت نفس در رابطه دلبستگی به دوستان و رایش به خطرپذیری نقش میانجی دارد؟                                                                                                          ۱۲۷

۴-۲-۲-۳ سوال سوم پژوهش: آیا عزت نفس در رابطه دلبستگی به دوستان و گرایش به خطر پذیری نقش میانجی دارد؟                                                                                                ۱۳۵

۴-۲-۲-۴ سوال چهارم پژوهش: آیا خود تنظیمی در رابطه دلبستگی به مادر و گرایش به خطر پذیری نقش میانجی دارد؟                                                                                                ۱۳۵

۴-۲-۲-۵ سوال پنجم پژوهش: آیا خود تنظیمی در رابطه دلبستگی به پدر و گرایش به خطر پذیری نقش میانجی دارد؟                                                                                                ۱۴۳

۴-۲-۲-۶ سوال ششم پژوهش: آیا خود تنظیم یدر رابطه دلبستگی به دوستان و گرایش به خطر پذیری نقش میانجی دارد؟                                                                                                ۱۵۹

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری                                                                     ۱۶۰

مقدمه                                                                                                   ۱۶۱

۵-۱ سوال اول: آیا عزت نفس در رابطه با دلبستگی به مادر و خطر پذیری نقش میانجی دارد؟        ۱۶۱

۵-۱-۲ سوال دوم: آیا عزت نفس در رابطه با دلبستگی به پدر و گرایش خطر پذیری نقش میانجی دارد؟                                                                                                               ۱۶۱

۵-۱-۳ سوال سوم: آیا عزت نفس در رابطه با دلبستگی به دوستان و گرایش به خطر پذیری نقش میانجی دارد؟                                                                                                                 ۱۶۱

۵-۱-۴ سوال چهارم: آیا خود تنظیمی در رابطه با دلبستگی به مادر و گرایش به خطر پذیری نقش میانجی دارد؟                                                                                                       ۱۷۲

۵-۱-۵ سوال پنجم: آیا خود تنظیمی در رابطه با دلبستگی به پدر و گرایش به خطر پذیری نقش میانجی دارد؟                                                                                                                   ۱۷۵

۵-۱-۶ سوال ششم: آیا خود تنظیمی در رابطه با دلبستگی به دوستان و گرایش به خطرپذیری نقش میانجی دارد؟                                                                                                      ۱۷۷

۵-۲ بحث و نتیجه گیری                                                                             ۱۷۸

۵-۳ محدودیت های پژوهش                                                                        ۱۷۹

۵-۴ پیشنهادات پژوهش                                                                              ۱۸۰

منابع فارسی                                                                                            ۱۸۱

منابع انگلیسی                                                                                          ۱۸۷

پیوست ها                                                                                              ۲۲۰

ABSTRACT                                                                                          ۲۲۵

 

فهرست شکل­ها

عنوان                                                                                                   صفحه

شکل ۴-۱ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به رانندگی پرخطر با واسطه عزت نفس ۱۱۹

شکل ۴-۲ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به خشونت  با واسطه عزت نفس       ۱۲۰

شکل ۴-۳ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به سیگار با واسطه عزت نفس           ۱۲۱

شکل ۴-۴ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به مواد مخدر و روانگردان با واسطه عزت نفس                                                                                                                             ۱۲۲

شکل ۴-۵ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به الکل با واسطه عزت نفس             ۱۲۳

شکل ۴-۶ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به قلیان با واسطه عزت نفس            ۱۲۴

شکل ۴-۷ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به دوستی با جنس مخالف با واسطه عزت نفس                                                                                                                             ۱۲۵

شکل ۴-۸ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به رابطه جنسی با واسطه عزت نفس    ۱۲۶

شکل ۴-۹ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به رانندگی پرخطر با واسطه عزت نفس ۱۲۷

شکل ۴-۱۰ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به خشونت  با واسطه عزت نفس      ۱۲۸

شکل ۴-۱۱ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به سیگار با واسطه عزت نفس                   ۱۲۹

شکل ۴-۱۲ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به مواد مخدر و روانگردان با واسطه عزت نفس                                                                                                                            ۱۳۰

شکل ۴-۱۳ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به الکل با واسطه عزت نفس           ۱۳۱

شکل ۴-۱۴ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به قلیان با واسطه عزت نفس           ۱۳۲

شکل ۴-۱۵ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به دوستی با جنس مخالف با واسطه عزت نفس                                                                                                                           ۱۳۳

شکل ۴-۱۶ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به رابطه جنسی با واسطه عزت نفس  ۱۳۴

شکل ۴-۱۷ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به رانندگی پرخطر با واسطه عزت نفس ۱۳۵

شکل ۴-۱۸ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به خشونت  با واسطه عزت نفس      ۱۳۶

شکل ۴-۱۹ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به سیگار با واسطه عزت نفس                   ۱۳۷

شکل ۴-۲۰ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به مواد مخدر و روانگردان با واسطه عزت نفس                                                                                                                            ۱۳۸

شکل ۴-۲۱ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به الکل با واسطه عزت نفس           ۱۳۹

شکل ۴-۲۲ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به قلیان با واسطه عزت نفس           ۱۴۰

شکل ۴-۲۳ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به دوستی با جنس مخالف با واسطه عزت نفس                                                                                                                           ۱۴۱

شکل ۴-۲۴ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به رابطه جنسی با واسطه عزت نفس  ۱۴۲

شکل ۴-۲۵ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به رانندگی پرخطر با واسطه خود تنظیمی ۱۴۳

شکل ۴-۲۶ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به خشونت  با واسطه خود تنظیمی    ۱۴۴

شکل ۴-۲۷ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به سیگار با واسطه خود تنظیمی        ۱۴۵

شکل ۴-۲۸ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به مواد مخدر و روانگردان با واسطه خود تنظیمی                                                                                                                 ۱۴۶

شکل ۴-۲۹ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به الکل با واسطه خود تنظیمی                   ۱۴۷

شکل ۴-۳۰ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به قلیان با واسطه خود تنظیمی                   ۱۴۸

شکل ۴-۳۱ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به دوستی با جنس مخالف با واسطه خود تنظیمی                                                                                                                 ۱۴۹

شکل ۴-۳۲ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به مادر و گرایش به رابطه جنسی با واسطه خود تنظیمی ۱۵۰

شکل ۴-۳۳ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به پدر و گرایش به رانندگی پرخطر با واسطه خود تنظیمی ۱۵۱

شکل ۴-۳۴ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به پدر و گرایش به خشونت  با واسطه خود تنظیمی     ۱۵۲

شکل ۴-۳۵ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به پدر و گرایش به سیگار با واسطه خود تنظیمی                  ۱۵۳

شکل ۴-۳۶ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به پدر و گرایش به مواد مخدر و روانگردان با واسطه خود تنظیمی                                                                                                                           ۱۵۴

شکل ۴-۳۷ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به پدر و گرایش به الکل با واسطه خود تنظیمی          ۱۵۵

شکل ۴-۳۸ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به پدر و گرایش به قلیان با واسطه خود تنظیمی          ۱۵۶

شکل ۴-۳۹ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به پدر و گرایش به دوستی با جنس مخالف با واسطه خود تنظیمی                                                                                                                 ۱۵۷

شکل ۴-۴۰ تحلیل مسیر متغیرهای دلبستگی به پدر و گرایش به رابطه جنسی با واسطه خود تنظیمی ۱۵۸

 

 

 

فهرست جدول­ها

عنوان                                                                                                             صفحه

جدول ۴-۱ قراوانی و درصد پاسخگویان بر حسب ویژگیهای جنس، سن و مقطع                      ۱۱۳

جدول ۴-۲ فراوانی و درصد  پاسخگویان بر حسب ویژگیهای خانوداگی                                ۱۱۴

جدول ۴-۳ میانگین و انحراف معیار متغیر وابسته (خره مقیاسهای خطرپذیری)                          ۱۱۵

جدول ۴-۴ میانگین و انحراف معیار متغیرهای میانجی (دلبستگی به مادر، پدر و دوستان)              ۱۱۵

جدول ۴-۵ میانگین و انحراف معیار متغیرهای میانجی (عزت نفس و خود تنظیمی)                    ۱۱۶

جدول ۴-۶ رابطه همبستگی دلبستگیو خطرپذیری                                                           ۱۱۶

جدول ۴-۷ رابطه همبستگیعزت نفس و خود تنظیمی با خطر پذیری                                               ۱۱۷

جدول ۴-۸ رابطه همبستگیبه مادر، پدر و دوستان با عزت نفس و خودتنظیمی                          ۱۱۷

جدول ۴-۹ رابطه همبستگی دلبستگی به مادر، پدر و دوستان                                              ۱۱۸

جدول ۴-۱۰ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← عزت نفس ← گرایش به رانندگی پرخطر”                                                                                                             ۱۱۹

جدول ۴-۱۱ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← عزت نفس ← گرایش به خشونت”                                                                                                                      ۱۲۰

جدول ۴-۱۲ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← عزت نفس ← گرایش به سیگار” ۱۲۱

جدول ۴-۱۳ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← عزت نفس ← گرایش به مواد مخدر”                                                                                                                             ۱۲۲

جدول ۴-۱۴ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← عزت نفس ← گرایش به الکل”۱۲۳

جدول ۴-۱۵ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← عزت نفس ← گرایش به قلیان” ۱۲۴

جدول ۴-۱۶ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← عزت نفس ← گرایش به دوستی با جنس مخالف”                                                                                                          ۱۲۵

جدول ۴-۱۷ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← عزت نفس ← گرایش به رابطه جنسی”                                                                                                                 ۱۲۶

جدول ۴-۱۸ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به پدر ← عزت نفس ← گرایش به رانندگی پرخطر”                                                                                                              ۱۲۷

جدول ۴-۱۹ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به پدر ← عزت نفس ← گرایش به خشونت”                                                                                                                       ۱۲۸

جدول ۴-۲۰ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به پدر ← عزت نفس ← گرایش به سیگار” ۱۲۹

جدول ۴-۲۱ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به پدر ← عزت نفس ← گرایش به مواد مخدر”                                                                                                                    ۱۳۰

جدول ۴-۲۲ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به پدر ← عزت نفس ← گرایش به الکل”۱۳۱

جدول ۴-۲۳ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به پدر ← عزت نفس ← گرایش به قلیان” ۱۳۲

جدول ۴-۲۴ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به پدر ← عزت نفس ← گرایش به دوستی با جنس مخالف”                                                                                                          ۱۳۳

جدول ۴-۲۵ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به پدر ← عزت نفس ← گرایش به رابطه جنسی”                                                                                                                            ۱۳۴

جدول ۴-۲۶ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به دوستان ← عزت نفس ← گرایش به رابطه جنسی”                                                                                                             ۱۳۵

جدول ۴-۲۷ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به دوستان ← عزت نفس ← گرایش به رانندگی پرخطر”                                                                                                                   ۱۳۶

جدول ۴-۲۸ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به دوستان ← عزت نفس ← گرایش به خشونت”                                                                                                                            ۱۳۷

جدول ۴-۲۹ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به دوستان ← عزت نفس ← گرایش به سیگار”                                                                                                                     ۱۳۸

جدول ۴-۳۰ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به دوستان ← عزت نفس ← گرایش به مواد مخدر”                                                                                                                ۱۳۹

جدول ۴-۳۱ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به دوستان ← عزت نفس ← گرایش به الکل”۱۴۰

جدول ۴-۳۲ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به دوستان ← عزت نفس ← گرایش به قلیان”                                                                                                                      ۱۴۱

جدول ۴-۳۳ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به دوستان ← عزت نفس ← گرایش به دوستی با جنس مخالف”                                                                                                          ۱۴۲

جدول ۴-۳۴ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به رانندگی پر خطر”                                                                                                           ۱۴۳

جدول ۴-۳۵ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به خشونت”                                                                                                                    ۱۴۴

جدول ۴-۳۶ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به سیگار”                                                                                                                       ۱۴۵

جدول ۴-۳۷ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به مواد مخدر”                                                                                                                 ۱۴۶

جدول ۴-۳۸ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به الگل”                                                                                                                        ۱۴۷

جدول ۴-۳۹ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به قلیان”                                                                                                                        ۱۴۸

جدول ۴-۴۰ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به دوستی با جنس مخالف”                                                                                                          ۱۴۹

جدول ۴-۴۱ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به رابطه جنسی”                                                                                                               ۱۵۰

جدول ۴-۴۲ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به رانندگی پر خطر”                                                                                                           ۱۵۱

جدول ۴-۴۳ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به خشونت”                                                                                                                    ۱۵۲

جدول ۴-۴۴ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به سیگار”                                                                                                                       ۱۵۳

جدول ۴-۴۵ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به مواد مخدر”                                                                                                                 ۱۵۴

جدول ۴-۴۶ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به الگل”                                                                                                                        ۱۵۵

جدول ۴-۴۷ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به قلیان”                                                                                                                        ۱۵۶

جدول ۴-۴۸ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به دوستی با جنس مخالف”                                                                                                          ۱۵۷

جدول ۴-۴۹ رگررسیون مربوط به تحلیل مسیر ” دلبستگی به مادر ← خود تنظیمی ← گرایش به رابطه جنسی”                                                                                                               ۱۵۸

جدول ۴-۵۰ رگرسیون خود تنظیمی به دلبستگی به دوستان                                                         ۱۵۹

فصل اول

کلیات پژوهش

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه

از آن­جا که نوجوانان و جوانان یک کشور از با ارزش­ترین منابع آن کشور محسوب می­شوند، ضروری است تا از این قشر عظیم و سلامت آن مراقبت و مداخلات لازم صورت گیرد. در این راستا، شناخت عمیق از رفتارهای نوجوانان و شناسایی و اولویت­بندی رفتارهای مخاطره­آمیز آنها برای طراحی مداخلات اثربخش و پیشگیری جهت تامین سلامت جسمی و روانی آنها در جهت سلامت جامعه ضرورت دارد.

دوره نوجوانی که با تغییرات جسمانی، روانشناختی و اجتماعی گسترده همراه است بدلیل خودمحوری و عدم درک صحیح نوجوانان از رفتارهای خود، مرحله مهمی برای شروع رفتارهای پرخطر محسوب می­شود (بویر[۱]، ۲۰۰۶). رفتارهای پرخطر به هر واکنش یا رفتاری دلالت دارد که بالقوه می­تواند ابعاد سلامت جسمانی، انجام تکالیف به­نجار رشدی، اجرای نقش­های اجتماعی مورد انتظار، اکتساب مهارت­های اساسی، دستیابی به احساس کفایت، سلامت و شایستگی و آمادگی مناسب برای دورههای بعدی رشد را به خطر اندازد (خوشخوی، ۱۳۹۲). غالباً مهمترین رفتارهای پرخطر به ترتیب، مصرف الکل، مصرف دخانیات، مصرف مواد، روابط جنسی ناایمن و درگیری و خشونت عنوان می­شود (کلوئپ، گونی، کاک و سیم سک، ۲۰۰۹)[۲]. نوجوانان با افزایش سن در چندین فعالیت مخاطره­آمیز مشارکت می­کنند و تمایل­شان برای انجام متوالی این قبیل رفتارها افزایش پیدا می­کند، به گونه­ای که این مشارکت و گرایش آنها به انواع رفتارهای پرخطر، به یکی از اصلی­ترین منابع عمده نگرانی تبدیل شده است، زیرا نوجوانانی که به مصرف سیگار، مواد مخدر و الکل گرایش دارند، پیشرفت تحصیلی کمتری دارند، بیشتر ترک تحصیل می­کنند و کمتر وارد دانشگاه می­شوند و در عین حال مصرف این قبیل مواد با افزایش وقوع خودکشی، مرگ و میر زود هنگام، درگیری و ابتلا به بیمارهای قلبی در ارتباط است (میشل و بن زور، ۲۰۰۷)[۳]. در پژوهش محمدخانی (۱۳۸۸)مصرف سیگار با ۷/۱۴ درصد و مشروبات الکلی با ۸/۹ درصد شایع­ترین رفتارهای پرخطر در بین نوجوانان ایرانی بود. نظریه­های مختلف در بروز رفتارهای پرخطر عوامل مختلفی را دخیل دانسته­اند. بی­شک آگاهی از این عوامل می­تواند در جهت پیشگیری، تشخیص و درمان رفتارهای پرخطر بسیار مثمر ثمر واقع شود. لذا پژوهش حاضر در جهت دستیابی به ارتباط متغیرهای رفتارهای پرخطر و دلبستگی به والدین و دوستان و بررسی نقش میانجی مشتقات خود مانند عزت نفس و خودتنظیمی که در تخفیف و یا تشدید این رفتارها تأثیرگذار می باشند، می­پردازد.

۱-۱ بیان مسأله

با توجه به اهمیت دوران نوجوانی و آسیب­پذیری نوجوانان در موقعیت­های تنش­زا پیش بینی رفتارهای پرخطر نوجوانان بر اساس مؤلفه­هایی چون نوع دلبستگی آنها به والدین و دوستان و ویژگی­های روانشناختی فرد چون عزتنفس و خودتنظیمی بعنوان خصیصه­هایی که از همان دوران کودکی پایه­گذاری شده­اند، می­تواند نگرش جدیدی در باب این موضوع باشد. به این ترتیب شدت و ضعف این متغیرها (عزت نفس و خودتنظیمی)،  تأثیری که بر دلبستگی و رفتارهای پرخطر دارند و اینکه یافته­های پیشین مبین چه واقعیاتی هستند، موضوعاتی است که در ادامه به آن پرداخته شدهاست.

نوجوانی دوره انتقال از کودکی به بزرگسالی است و انتقال از یک دوره تحول به دوره دیگر معمولاً با فشار، تعارض و مشکلاتی همراه است. وجود تغییرات در دوره نوجوانی، مستلزم سازش یافتگی­های جدیدی است که در آن فرد با تزلزل و ناامنی­های بسیاری روبرو می­گردد. این تحولات در روابط نوجوان با همسالانش اثر می­گذارد، بعلاوه انتظاراتی را که نوجوان از خود دارد تغییر می­دهد و روابط خانوادگی او را دگرگون می­سازد که معمولاً افت اعتماد به نفس و اهمیت دادن به تأیید و پذیرش از سوی همسالان در نتیجه تغییرات تجربه شده در نوجوان شکل می­گیرد (برگمن و اسکات، ۲۰۰۱)[۴].

این دوره زمانی است که نوجوان نقش­ها و مسئولیت های جدید را می­پذیرد و مهارت­های اجتماعی را برای عهده گرفتن آن نقش­ها فرا می­گیرد (هریس، دانکن، بوسیجولی، ۲۰۰۲)[۵] ولی از آنجا که مدل و الگویی دقیق، روشن و همه جانبه در زمینه رفتار مناسب برای او تعریف نشده است، او به سبک سنگین کردن رفتارها، آزمایش نقش­ها، اعلام تمایز از بزرگسالان و در برخی موارد به نادیده گرفتن قواعد دست می­زند (شفرز[۶]، ۲۰۰۴). نوجوانان آسیب­پذیرترین قشر در برابر رفتارهای پرخطرند ، و بواسطه ویژگی­های تحولی این دوره بیش از سایر گروهها دست به رفتارهایی می­زنند که سلامت حال یا آینده­شان را در معرض خطر قرار می­دهد (سلیمانی­نیا، ۱۳۸۶). برای همین این دوره، دوره­ای پرخطر برای شروع مصرف سیگار، مواد مخدر، الکل و سایر مواد غیرمجاز محسوب می­شود (ملشیور، چاستنگ، گلدبرگ، فوم بون، ۲۰۰۸)[۷].

رفتارهای پرخطر به رفتارهایی گفته ­ که سلامت بهزیستی نوجوانان و جوانان یا افراد جامعه را در معرض خطر قرار میدهند. این رفتارهای پرخطر به دو دسته تقسیم می­شوند:

  • رفتارهایی مانند مصرف الکل، روابط جنسی غیرمطمئن، مصرف سیگار و مواد که بروز سلامت فرد را به خطر می­اندازند.
  • رفتارهایی مانند رفتارهای ضد اجتماعی مثل دزدی، پرخاشگری، گریز از مدرسه، فرار از خانه، رفتارهای جنسی و غیره که سلامت و تندرستی دیگر افراد جامعه را تهدید می­کنند (شاملو، ۱۳۸۳).

از این رو دوره نوجوانی و جوانی اغلب با خطر پذیری هم­معنی شده و فرد به عنوان موجودی خطرپذیر تعریف میشود. کارگرگ و گرور (۲۰۰۳)[۸] خطرپذیری را به رفتارهایی اطلاق می­کنند که احتمال نتایج منفی و مخرب جسمی، روان شناختی و اجتماعی را برای فرد افزایش دهد. بررسی رفتارهای پرخطر از حیث نتایجی که برای زندگی، سلامتی و رشد روانی و اجتماعی نوجوان به همراه می­آورد از قبیل: بیماریهای روحی و روانی همچون افسردگی، ناخوشی و حتی مرگ (ایروین، ۱۹۳۹)، ایدز و بیماری­های جنسی (مارکوییز و گالبن، ۲۰۰۴)[۹]، ترک تحصیل، فرار از مدرسه، عدم موفقیت تحصیلی و شغلی (جسور[۱۰]، ۱۹۹۲) و درگیری در جرائم مختلف دارای اهمیت است. مصرف مواد مخدر، خشونت و رفتارهای جنسی عامل بسیاری از مرگ­ومیرهای سنین نوجوانی و اوایل بزرگسالی است (لیندبرگ، بوگست، ویلیامز، ۲۰۰۰).[۱۱]  بطوریکه بسیاری از رفتارهای پرخطر از قبیل سیگار، الکل، موادمخدر و روابط جنسی نامطمئن در سنین قبل از ۱۸ سالگی اتفاق می­افتند (برگمن و اسکات، ۲۰۰۱).

در بررسی رفتارهای خطرپذیری نوجوانان نیز دیدگاه­ها و مدل­های زیادی مطرح شده است. برخی نظریه­ها در تبیین اینگونه رفتارها، بر جنبه­هایی از خود (شخص) تمرکز کرده­اند و برخی دیگر جنبه­هایی از (محیط) را مورد تأکید قرار داده­اند. تئوری­های دیگری نیز وجود دارند که ترکیب جنبه­هایی از شخص و محیط را در رفتارهای پرخطر نوجوانان دخیل می­دانند. عوامل شناختی (مثل ادارک خطر)، عوامل زیستی (مثل تأثیرات هورمونی) عوامل شخصیتی (مثل گرایش های هیجان خواهی) و عوامل تأثیرات محیطی (مثل والدین و گروه همسال) همه از مواردی­اند که به منظور درک چگونگی و پیشگیری از رفتارهای پرخطر در نوجوانان و عواقب منفی آنها مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته­اند (جسور، ۱۹۹۲؛ ایروین[۱۲]، ۱۹۹۳، و کالیچمن[۱۳]، ۲۰۰۰).

طبق تحقیقات گسترده والدین و همسالان دو گروهی هستند که بر خطرپذیری جوانان تأثیر بسزایی دارند (سیم[۱۴]، ۲۰۰۰). در میان عوامل تأثیرگذار، خانواده به عنوان اولین نهاد جامعه­پذیری و والدین به عنوان اولین الگوهای رفتاری که نقش مهمی را در هدایت تجربه­های نوجوانان از طریق آموزش مستقیم و غیرمستقیم و حمایت از آنها برعهده دارند (رافائلی و اونتای، ۲۰۰۱)[۱۵]؛ می­توانند در کاهش و پیشگیری از رفتارهای پرخطر مطرح گردند. یکی از موضوعات مهمی که در ایجاد و تحکیم روابط انسانی نقش مؤثری دارد، احساس امنیت است. ویفن و همکارانش که با نظریه دلبستگی کار می­کنند معتقدند عدم وجود امنیت، روابط اصلی افراد را آشفته می­سازد و موجب فشارهای هیجانی وآسیب­های روانی می­شود (جانسون و ویفن ، ۲۰۰۹)[۱۶].

دوره نوجوانی فرصت مغتنمی برای مطالعه اهمیت دلبستگی ایمن در بره­های است که تحولات مهم اجتماعی و شخصی روی می­دهد (مورتی و هالند، ۲۰۰۲)[۱۷] . از دیدگاه دلبستگی این تغییر سریع در بافت و ارتباطات اجتماعی که با تغییرات شناختی در توانایی بازنمایی همراه می­شود، نه تنها تنگنایی شناختی- هیجانی جهت حل آن برای نوجوان ایجاد می­کند- به این ترتیب که او باید غرایز و تجارب متعارض را در مورد خود در بافت­های اجتماعی مختلف یکپارچه کند- بلکه معضلی را نیز برای دلبستگی ایجاد می­نماید. این معضل، حفظ احساس پیوستگی و پایگاهی امن در روابط دلبسته به والدین از یک طرف و اشتیاق زیاد برای کشف راههای جدید برای تجربه کردن خود و دیگران می­باشد(مورتی و هالند ، ۲۰۰۳).

توجه به این نکته ضروری است که از دیدگاه دلبستگی گذر موفق از نوجوانی با جدا شدن نوجوان از والدینش تعریف نمی­شود (لمبورن و اشتاینبرگ،[۱۸]۱۹۹۳؛  ریان، دسی و گرولنیک،[۱۹] ۱۹۹۵)،

مشخصات
  • جنسیت زن
  • وابسته به کلینیک
  • تجارب / مهارت ها
  • دانشگاه دانشگاه شهید بهشتی
  • رشته تحصیلی روانشناسی خانواده درمانی
  • گواهینامه ها
  • پست های مدیریتی
  • مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد
  • کلمات کلیدی سرور سام دلیری روانشناس، سرور سام دلیری مشاور، سرور سام دلیری روان درمانگر، سرور سام دلیری روانپزشک، سرور سام دلیری متخصص اعصاب و روان
تخصص ها
  • روان‌شناسی خانواده
تصویر
سرور سام دلیری
مشاور خانواده
(8)

E-Teb.com © Copyright 2016 روانشناس یا روانپزشک. تمامی حقوق محفوظ است.

دکتر - مشاوره خانواده - پزشک - مشاوره آنلاین - شماره دکتر