من سعید صادقی هستم، فارغ التحصیل روانشناسی بالینی کودک و نوجوان در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۳۹۴، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “ساخت و تعیین اثربخشی بسته آموزشی تقویت مهارتهای اجتماعی نوجوانان با اختلال اتیسم عملکرد بالا” می باشد که در ادامه بخشی از کلیات پژوهشی آن را مطالعه می کنید:

بیان مسئله: طبق تعریف پنجمین ویراست دفترچه راهنمای تشخیصی آماری اختلالات روانی (۲۰۱۵) ویژگی اساسی و اختلال طیف اتیسم، شامل اختلال پایدار در برقراری ارتباط اجتماعی متقابل و تعامل اجتماعی (ملاکA) و الگوهای محدود تکراری و قالبی در رفتار، علائق و فعالیتها (ملاکB) می­باشد. این نشانگان مرضی باید از دوران کودکی وجود داشته باشند و عملکردهای روزانه فرد را مختل یا محدود کنند. در سال­های اخیر، گزارش فراوانی اختلال طیف اتیسم در سراسر ایالاتمتحده آمریکا و غیر آمریکا با تخمینی مشابه در جمعیت کودکان و بزرگسالان، نزدیک به ۱ درصد جمعیت گزارش­شده است (انجمن روانپزشکی آمریکا، ۲۰۱۳). یکی از مهم­ترین ویژگیهای رفتاری این افراد تخریب کیفی در تعاملات اجتماعی می­باشد (سادوک و سادوک، ۲۰۰۷)  که این نقایص معمولاً با سن فروکش نمی­کنند. مشکلات اجتماعی در این افراد زمانی بیشتر مشهود می­شوند که وارد مدرسه شده و به سن نوجوانی می­رسند، یعنی زمانی که ظرافت­ های دقیق­تر در تعاملات اجتماعی طلبیده می­شود (اورسمند و همکاران، ۲۰۰۴). این افراد در پیش­قدم شدن در تعاملات، سهیم شدن در لذت، حفظ تماس چشمی، گفتگوی دوطرفه، در نظر گرفتن دیدگاه دیگران و استنتاج منافع دیگران مشکلاتی دارند. علاوه بر این، زندگی مستقل، ازدواج، رفتن به دانشگاه، کار کردن و توسعه شبکه­ های دوستی، استدلال کلامی، درک هیجانات ظریف، حدس در مورد دلیل تصمیم دیگران، آمادگی حرفه­ای و طراحی و اجرای تکالیف اشتراکی، ازجمله چالش­ های بزرگ دیگر افراد مبتلا به این اختلالات می­باشد (شاتوک و همکاران، ۲۰۰۷). مشکلات مشارکت در تعاملات اجتماعی یک نگرانی اصلی برای کودکان مبتلا به اتیسم با عملکرد بالا است (کونینگ و همکاران، ۲۰۱۳). درحالیکه تصور می­شود ضریب هوشی این افراد در دامنه متوسط و یا بالاتر از متوسط قرار دارد، اما نقایصی اجتماعی عمدتاً در روابط متقابل اجتماعی، شناخت اجتماعی و کاربرد زبان نشان می­دهند (ژورژ و همکاران، ۲۰۰۰، آدامز و همکاران، ۲۰۰۲ ، داونز و اسمیت، ۲۰۰۴) شواهد گسترده ­ای نیز نشان داده­اند که عدم کسب مهارت­ های اجتماعی و عدم تعمیم این مهارت­ها اغلب سبب بروز های بزرگی برای کودکان و نوجوانان با اختلالات طیف اتیسم عملکرد بالا میشود (گانتمن و همکاران، ۲۰۱۲). مشکلات کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم سبب تجربه تنهایی ناشی از ایجاد و حفظ روابط اجتماعی و مشکلات سلامت روان نیز می­شود. در نوجوانی، خود پنداره آنها با فقدان حمایت اجتماعی مثبت از طرف همسالان، دوستان و والدین همراه می­شود. کیفیت دوستی ضعیف در این جمعیت با افسردگی همبستگی مثبت بالایی نشان داده است (وایت هاوس و همکاران، ۲۰۰۹) که به­نوبه خود با توانایی اجتماعی پایین، اضطراب و گوشه ­گیری اجتماعی مرتبط میباشد (وایت و همکاران، ۲۰۱۰). این افراد با چالش­های اجتماعی منحصر به­ فردی در زمینه ­های تحصیلی، محیط کار، اشتغال و اجتماع روبرو هستند؛ بنابراین، آموزش مهارت­های اجتماعی برای افراد مبتلا به اختلالات طیف اتیسم در فراخنای زندگی ضروری می­باشد (دی­مات­ا و همکاران، ۲۰۱۲). ضمناً باید توجه داشت که آموزش مهارت­های اجتماعی برای این جمعیت باید با نیازهای فردی آنها منطبق گردد که این خود پیچیدگی­ هایی را برای مربیان در زمینه تدوین، اجرا و نظارت بر پروتکل­ های آموزشی به وجود می­آورد (دی­ماته­اُ و همکاران، ۲۰۱۲). یافته­ های پژوهشی نیز حکایت از نیاز مبرم به ارائه آموزش مهارت­ های اجتماعی به­ منظور بهبود روابط اجتماعی و افزایش میزان بهزیستی روان­شناختی در این جمعیت آسیب­ پذیر دارند (استرلینگ و همکاران،۲۰۰۸: اشتایرمان، ۲۰۰۷)، اما متأسفانه برنامه آموزشی مدون و استانداردی که به آموزش مهارت­ های اجتماعی به کودکان و نوجوانان با اختلال طیف اتیسم پرداخته باشد و قابل استفاده و در دسترس مؤسساتی که به این کودکان خدمات می­دهند باشد، منتشر نشده یا دست کم توسط محقق یافت نشده است. درهرحال، حتی اگر این بسته­ ها قابل­ دسترسی باشند، باید با توجه به وضعیت (مؤلفه­ های) فرهنگی ما انطباق یابند. مسئله اصلی این پژوهش در گام نخست، شناخت مهم­ترین مهارت­ های اجتماعی موردنیاز نوجوانان اتیستیک و بعد ساخت و تعیین اثربخشی بسته آموزشی مهارت­ های اجتماعی برای این نوجوانان می­باشد.