سمانه متقی هستم، فارغ التحصیل روانشناسی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس در سال ۱۳۹۵، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “مقایسه ویژگی های روان سنجی نسخه نوین هوش آزمای تهران-استانفورد-بینه و نسخه سوم نوین مقیاس توانایی های شناختی وودکاک جانسون در کودکان ۲ تا ۶ سال مهد کودک بیمارستان امام حسین” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد شهر قدس

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی

عنوان:

مقایسه ویژگی های روان سنجی نسخه نوین هوش آزمای تهران- استانفورد- بینه و نسخه سوم نوین مقیاس توانایی های شناختی وودکاک جانسون در کودکان ۲ تا ۶ سال مهد کودک بیمارستان امام حسین

استاد راهنما:

دکتر شهره شکر زاده

استاد مشاور:

دکتر کامبیز کامکاری

نگارش:

سمانه متقی

تابستان ۱۳۹۵

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول کلیات تحقیق

مقدمه

بیان مسأله

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

اهداف تحقیق

سؤالات تحقیق

تعریف متغیرهای تحقیق

روایی سازه

تجانس درونی

فصل دوم – ادبیات تحقیق

مقیاس های هوشی بینه – سیمون

نسخه اول

نسخه دوم

نسخه سوم

نسخه چهارم

نسخه پنجم

روش اجرای آزمون

وودکاک- جانسون

نسخه اول آزمون های روان شناختی – آموزشی وودکاک جانسون

نسخه دوم آزمون های روان شناختی – آموزشی وودکاک جانسون

نسخه سوم آزمون های روان شناختی – آموزشی وودکاک جانسون

ویژگی های آزمون

کاربرد آزمون های WJ III ACH

پیشینه ی تحقیق

پیشینه مقیاس استانفورد – بینه

پیشینه مقیاس وودکاک جانسون

پیشینه

پیشینه داخلی

پیشینه خارجی

فصل سوم _ روش شناسی تحقیق

روش تحقیق

جامعه آماری

نمونه آماری و روش نمونه گیری

ابزار اندازه گیری

نسخه نوین هوش آزمای تهران – استانفورد ببنه (TSB- R)

نسخه سوم مجموعه آزمون های شناختی وودکاک جانسون

روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها

فصل چهارم

(استخراج و تحلیل داده های تجربی)

فصل پنجم (بحث و نتیجه گیری)

بحث و نتیجه گیری

محدودیت های پژوهش

محدودیت های روش شناختی

محدودیت های اجرایی پیشنهاد های پژوهش

پیشنهاد های روش شناختی

پیشنهاد های مبتنی بر یافته ها

منابع

چکیده:

این پژوهش با هدف مقایسه ی ویژگی های روانسنجی نسخه نوین موش آزمای تهران – استانفورد -بینه با نسخه سوم مقیاس تواناییهای شناختی وودکاک جانسون در کودکان ۲ تا ۶ سال انجام شد. روش پژوهش حاضر در حیطه ی پژوهش های روش شناختی محسوب می شود. جامعه ی آبیاری کودکان انا سال مهد کودک های بیمارستان های شهر تهران می باشد و نمونه ی آماری کودکان انا سال مهد کودک بیمارستان امام حسین (ع) که ۹۰ نفر بودند و با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده نسخه نوین موش آزمای تهران – استانفورد بینه و نسخه سوم بقیاس تواناییهای شناختی وودکاک جانسون و روش تحلیل داده با آلفای کرونباخ و دو نیمه کردن برای بررسی تجانس درونی مدل سلسله مراتبی متعامد برای بررسی روایی سازه و ضرایب همبستگی برای روایی همزمان و در نهایت از مدل آماری انک گروهی استفاده شد. یافته ها نشان داد که هر دو مقیاس از نجائص درونی عالی و روایی ملاکی ازنوع همزمان برخوردار می باشد روایی تشخیصی هر دو مقیاس نیز از لحاظ آماری معنی دار است.

کلمات کلیدی : . روایی همزمان اروایی سازه، روایی تشخیصی ، نسخه نوین هوش آزمای تهران استانفورد -بینه ، نسخه سوم مقیاس توانایی های شناختی وودکاک جانسون ، ویژگی های روانسنجی

فصل اول: کلیات تحقیق

مقدمه:

هوش کلمه ای که هر روز به کار می بریم چیست و تعریف کردن این کلمه دشوار است. زیرا به صورتهای مختلفی تجلی می کند و در زمینه های زیادی به کار می رود. هوش توانایی سازگاری آگاهانه و فعال با موقعیتهای تازه با نسبتا تازه ای که فرد با آن ها روبرو می شود و از آن جا که موقعیت ها ماهت و پیچیدگی بسیار متغیر دارند می توان پیش بینی کرد که هوش و آزمون های هوش نیز که برای اندازه گیری عبئی سازگاریها تهیه می شوند همان تنوع و پیچیدگی ها را داشته باشند، به سخن دیگر چون موقعیتهای تازه و ابزارهای لازم برای ارزیابی آن ها بسیار متنوع هسنند بنا بر این هوش نیز که قدرت سازگاری با آن موقعبث با تعریف می شود انواع مختلف خواهد داشت (گنجی، ۱۳۹۴).پیوند حیاث بهبود هوش و بهبود شناخت پک پیوند علی نیست. بر عکس شناخت انسان، بنیان موش را تشکیل می دهد بنابراین هوش سازه ای است که به ما در یکدست کردن تمام جنبه های مختلف هوش کمک می کند. عوامل فرهنگی و سابر عوامل زمینه ای ممکن است بر روی هوش ما تأثیر بگذارند. برای مثال رفتاری که در یک فرهنگ هوشمندانه تلقی می شود ممکن است در فرهنگ دیگر هوشمندانه تلقی نشود اما فرایندهای شناختی زیربنای رفتارها عمدتا یکسان هستند و در هر فرهنگی افراد نیاز به یادگیری استدلال و حل مسأله و غیره دارند (خرازی، ۱۳۹۴). سنجش توانایی های شناختی به عنوان یکی از موضوعات پیچیده و جنجال برانگیز در آزمون روانشناختی محسوب می شود از طریق اجرای آزمون های هوش می توان دانش تکمیلی در راستای شناسایی ناتوانی های یادیگری به دست آورد (جاوید نیا، کامکار و موللی، ۱۳۹۰).در زمینه کارایی آزمون های هوش و توانایی های شناختی در آمریکا و کشورهای دیگر شک و تردید فزاینده ای وجود دارد این گونه مباحث شکبرانگیز به ترجمه انطباق و تدوین هنجارهای ابزارهای روانشناختی معطوف است (کامکاری ،.(۱۳۹۰)رشد شناختی تغییر انی است که در ساختار شناختی تواناییها و فرایند های ذهنی فرد رخ می دهد که یکی از مشهورترین نظریه های رشد شناختی کودک نظریه پیاژه است. براساس نظریه پیازه عملکرد شناختی کودک بستگی به مرحله رشد او دارد. طبق نظریه های جدیدتر شناختی عملکرد کودکان در هر مرحله رشد می تواند متفاوت باشد و بستگی به اکتساب و رشد زمان ادراک قواعد داوری و دانش او در باره دنیای واقعی دارد (خرازی، ۱۳۸۸).زمانی که شکاف زیادی بین توانمندی آزمودنی در آزمون های هوش و عملکرد تحصیلی در آزمون های پیشرفت تحصیلی مشاهده می شود و عملکرد آزمودنی در زمینه های تحصیلی پایین تر از توانایی های شناختی می باشد باید به بررسی مشکلاتی در زمینه های انگیزش یادگیری مشکلات روان شناختی و ناتوانی با دیگری توجه شود (افروز، ۱۳۸۷).در بین ابزارهای رایج برای تعیین هوشبهر به نظر می رسد نسخه پنجم هوش آزمای تهران – استانفورد – بینه معتبرتر بوده و با در برداشتن دامنه مثیت پنج (۵+) تا منفی پنج (۵-) انحراف استاندارد از قابلیت بالایی برخوردار است این ابزار از سن ۲ تا ۸۵ سالگی کاربرد داشته و قادر است دامنه افراد کم توان ذهنی تا نخبه را شناسایی نماید (امین لو، ۱۳۹۲). نسخه سوم نوین مجموعه آزمون های توانایی های شناختی وودکاک جانسون نیز با هدف تشخیص و شناسایی استعدادهای شناختی مطرح می شود که در بستر آموزش و پرورش استثنایی می تواند اختلالات عصبی تحولی را در زمینه های بالینی نشخیص داده و آن ها را شناسایی کند (شکرزاده، ۱۳۹۲).در این تحقیق با توجه به این نسخه سوم نوین مقیاس های توانایی شناختی وودکاک جانسون در زمینه سنجش توانایی های شناختی و نسخه پنجم موش آزمای تهران استانفورد – بینه در تعیین هوشبهر و تشخیص افراد کم توان ذهنی و نخبه به مقایسه ویژگی های روان سنجی این دو آزمون پرداخته شد.

بیان مسأله

شناسایی ماهیت و تحول هوش به عنوان یکی از جنجال برانگیزترین مباحث علم روانشناسی مطرح شده است در قرن نوزدهم فعالیت های جمجمه شناسان و افرادی مانند پیر و پال و بروکا و ژوزف گال باعث گردید تا روند قطعه برداری مغز انجام گرفته و مبنای زیستی عصبی و شیمیایی در اندازه گیری هوش در نظر گرفته شود. این گونه اقدامات معتبر نبوده تا سنت روان سنجی پا به عرصه هوش گذاشت و افرادی همانند آسپیرمن (۱۹۰۴)، بینه (۱۹۰۵)، ترستون (۱۹۲۷)، ورنون (۱۹۴۱)، گیلفورد (۱۹۵۷) و گاردنر (۱۹۶۳) به بررسی و مقاوم سازی موش پرداختند (کامکاری، ۱۳۹۱). در میان تمام مفاهیم روانشناسی مفهوم هوش احتمالا بدتر از همه تعریف شده است در مقابل سؤال هوش چیست؟ هر متخصص طبیعتا تعریف خودش را ارائه داده است و این تعریف هر بار متفاوت از تعاریف سایر متخصصان بوده است امروزه روانشناسان به دنبال تعریف هوش نیستند بلکه معتقدند که انسان توانایی دارد و توافق کردیم که آن را موش بنامیم. پس بهتر خواهد بود که در پاره اندازه گیری هوش کار کنیم با تهیه شدن آزمون های هوش جنجال بر سر تعریف هوش فیصله یافته و همه شوخی مشهور بینه را پذیرفته اند. «هوش چیزی است که تست من اندازه می گیرد (گنجی، ۱۳۹۴).توافق بین هوش و زندگی جنبه بنیادی دارد یعنی هوش باہد موجودیت ارگانیسم را تضمین کند و موجودیت ارگانیسم به بوش امکان رشد بدهد این دو بدون یکدیگر نخواهند بود بر جا بوش باشد زندگی خواهد بود و هر جا زندگی باشد هوش حضور خواهد داشت، رشد یکی تابع دیگری است (گنجی، ۱۳۹۱).فرایند اعتباربخشی و روانسازی مقیاس هوش با شناسایی ویژگی های روان سنجی در یک مقیاس هوش از پیچیدگی بالایی برخوردار است برخی مقیاس های هوش از روایی و اعتبار ضعیفی برخوردار می باشند و نمی توان آن را به عنوان ابزارهای سنجش هوش باد نمود در مقابل برخی مقیاس های موش روایی و اعتبار مقبولی داشته و در سنجش هوش ازمنزلت و جایگاه بالایی برخوردار می باشد. از جمله آزمون های انفرادی هوش که دارای ویژگی های روانسنجی مطلوب می باشد. آزمون استانفورد ببنه و وکسلر می باشد (کامکاری، ۱۳۹۱). منظور از توانایی های شناختی توانایی هایی است که فرد با استفاده از کورتکس مغز آنها را انجام می دهد مثل سخن گفتن، مسأله حل کردن، زبان آموختن، دلیل آوردن، حساب کردن و … (گنجی، ۱۳۹۱).نسخه سوم مجموعه آزمون های شناختی وودکاک که در سال ۲۰۰۱ منتشر گردید مجموعه ای از آزمون های توانایی های شناختی و پیشرفت تحصیلی را دربر می گیرد این ابزار سنجش کارکردهای شناختی به صورت فردی اجرا می شود این ابزار شناسایی مشکلات شناختی کودکان کاربردهای فراوان داشته و علاوه بر تشخیص و شناسایی مشکلات شناختی اطلاعات فنی بالینی را در راستای برنامه ریزی مداخلات آموزشی فراهم می سازد (شکرزاده، ۱۳۹۲).مقیاس هوش استانفورد – بینه برای ارزیابی افراد با عقب ماندگی ذهنی، ناتوانی های یادگیری، تأخیر های شناختی تحولی، ناتوانی های تحولی و ارزشیابی عصب روان شناختی کاربرد دارد از نتایج حاصل از اجرای آن می توان در طراحی برنامه های مداخله ای سود جهت (روبد، ۲۰۰۳)در تحقیق چنگیزی (۱۳۹۲) بافته ها نشان داد در خرده آزمون های شباهت ها واژگان فهمیدن اطلاعات استدلال کلیه مفاهیم تصویر ظرفیت غدد توالی عدد حرف و نمادیابی از نسخه چهارم تکمیل بافته مقیاس هوشی وکسلر کودکان و فهم کلامی یادگیری دیداری – شنیدازی انطباقی دیدار پو کلمات ناقص از نسخه سوم توانایی های شناختی وودکاک جانسن دارای روایی تشخیص می باشند.در تحقیق شکرزاده (۱۳۹۲) که پیرامون استاندارد سازی نسخه نوین آزمون توانایی های شناختی وودکاک جانسون برای کودکان دبستانی با مشکلات یادگیری پرداخته شد تا از این طریق بتوان ابزاری را برای غربالگری تشخیص و شناسایی ناتوانی یادگیری از یک سو و استعدادیابی تحصیلی در دانش آموزان هنجاری از سویی دیگر طراحی و اعتباربخشی نمود.در تحقیقی (امین لو، ۱۳۹۲) به بررسی روایی همزمان نسخه نوین هوش آزمایی تهران استانفورد بینه و نسخه دوم مقیاس هوش وکسلر کودکان در کودکان ناتوان با دیگری پرداخته شده که مشخص نمود بین هوشبهر کل دانش آموزان ناتوان یادگیری با ده مقیاس مذکور روایی همزمان مشاهده می شود.وین سیلورمن رابرت رایان و همکاران (۲۰۰۰) در پژوهشی مقیاس استانفورد ببنه با مقیاس هوشی وکسلر مقایسه نموده اند و نتایج تحقیق نشان داد که ابزار استانفورد ببنه در تشخیص ناتوان ذهنی نتیجه بهتری خواهد داد.در تحقیق فلاین (۲۰۰۴) که پیرامون مقیاس، مقیاس هوشی استانفورد بینه و وکسلر بوده مشخص گردید که همبستگی معنی دار بین هوشبهر کل هوشبهر کلامی و غیر کلامی در نمرات حاصل از هر دو مقیاس وجود داشته است .بررسی ویژگی های روانسنجی مقیاس های انفرادی سازه بوش که تحت عنوان مقباس انفرادی استانفورد ببنه مطرح می شوند با ویژگی های روان سنجی نسخه سوم مجموعه آزمون های شناختی وودکاک جانسون به عنوان مسأله اصلی پژوهش مطرح شده است تا از این طریق بتوان راهکارهای تجربی و مستندی را برای استاندارد سازی ابزارهای اندازه گیری سازه های شناختی و هوش فراهم نمود از آن جایی که ویژگی های روانسنجی تحت عنوان روایی و اعتبار نرم می شوند می توان اعتبار مساله اصلی پژوهش را به عنوان فقدان اطلاعات در زمینه ی مقایسه و ارزیابی روایی سازه و همزمان و خطای ندازه گیری با استناد به شیوه های متفاوت محاسبه ضرایب اعتبار در نظر گرفت.

از این رو سوالاهای اصلی تحقیق به شرح زیر مطرح می شوند:

-ویژگی های روانسنجی نسخه نوین موش آزمای تهران – استانفورد بینه چگونه است؟

– ویژگی های روانسنجی نسخه سوم مقیاس توانایی های شناختی وودکاک جانسون چگونه است؟

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

اجرای تحقبقات منظم و مداوم در حیطه سنجش توانایی های شناختی کودکان می تواند مدارک معتبری را بررسی افزایش اعتبار و روایی ابزارهای اندازه گیری برای کودکان فراهم سازد در جامعه ای که هنوز ابزار معتبر در راستای اندازه گبری سنجش هوش خردسالان به کار برده نمی شود و متخصصین در وزارت بهزیستی از آزمون گودیناف به عنوان یکی از اصلی ترین ابزارهای اندازه گیری هوش خردسالان استفاده می کنند، تدوین مقیاسی برای اندازه گیری هوش توانایی های شناختی و پس از آن توسعه و معرفی آزمونی برای سنجش هوش و توانایی های شناختی در کودکان از ضرورت فزاینده ای برخوردار بوده و می توان آن را به عنوان اولویت اصلی سنجش هوش و توانایی های شناختی در نظر گرفت. (کامکاری، ۱۳۹۱). در سال های اخیر آزمون های انفرادی بوش یکی از مؤلفه های ارزیابی رسمی به شمار می آیند که در کنار تقسپر نمره های حاصل از آنها مفاهیم روان شناختی نیز مورد توجه روانشناسان قرار دارد. (شکوهی یکتا، پرند، ۱۳۸۵). از آنجایی که در فرایند آموزش و پرورش نقش حیاتی بر عهده نیازسنجی است با تأکید بر این که نیازسنجی بستری مناسب را برای برنامه ریزی و اجرا و ارزشیابی آموزشی فراهم می سازد ضروری است تا در راستای نیازسنجی بتوان به شناسایی جامعی از ویژگی های خردسالان در سنین اولیه رشد دست بافت زیرا سنجش آغازین در سنین اولیه رشد به عنوان نقطه عطف نیازسنجی در مقطع پیش دبستانی محسوب می شود (کامکاری ،۱۳۹۰).شناسایی توانمندی ها و ویژگی های روانشناختی کودکان پیش دبستانی می تواند داده های ضروری برای نیازسنجی و برنامه ریزی اجرا و ارزشیابی آموزشی را فراهم سازد تمامی الد امسات زمانی جامه عمل می پوشاند که بتواند از کامل ترین ابزارهای سنجش روانشناختی استفاده نموده و فرابند نیازسنجی را با تأکید بر شناسایی ویژگی های کودکان پیش دبستانی با اصول و فنون پیشرفته روان سنجی هماهنگ نمود (شکرزاده، ۱۳۹۲). در این رهگذر اجرای آزمون های هوش و توانایی های شناختی و بهره گیری از آن ها در روند سنجش انطبافی حائز اهمیت بوده و مقیاس های انفرادی هوش و توانایی های شناختی همانند مقیاس هوش استانفورد پینه در خردسالان و توانایی های شناختی وودکاک جانسون نقش خاصی را ایفا می کند (کامکاری ،.(۱۳۹۰)با مرور روایی و اعتبار مقیاس های هوش و توانایی های شناختی در زمینه مشکلات شناختی کودکان پیش دبستانی بابد به دقت حساسیت و وضوح گرایی تأکید نمود چرا که از این طریق می توان به بررسی دقیق ویژگی های روان سنجی ابزار های موجود پرداخت و از طریق اجرای آزمون های استاندارد توانایی های شناختی می توان به زمینه های آموزشی- بالینی با تاکید بر نقض احتمالی در فرایندهای روانشناختی بنیادین دست بافت (شکرزاده ۱۳۹۲). با توجه به این که مقیاس هوش استانفورد ببنه و مقیاس توانایی های شناختی وودکاک جانسون در مقایسه با مقیام دیگر کارایی بالاتری را در شناسایی ناتوانی های یادگیری عقب ماندگی ذهنی و نیز هوشی نشان می دهد. با بررسی ویژگی های روانسچی و مقایسه این دو مقیاس و هنجاریابی این مقیاس در آینده ای نه چندان دور چشم اندازی برای متخصصین کودکان استثنایی در روند تشخیص طراحی کرد. از فواید این تحقیق می توان به فراهم سازی ابزار دقیق معتبر و جامع برای متخصصین رشته های روانشناسی و علوم تربیتی اشاره کرد.

اهداف تحقیق

اهداف کلی

۱-­بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه نوین موش آزمای تهران مقیاس هوش استانفورد پینه در کودکان ۲ تا ۶ سال .

۲- بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه سوم نوین مقیاس های توانایی های شناختی وودکاک جانسون در کودکان ۲ تا ۶ سال.

اهداف جزئی

۱-­شناسایی روایی سازه نسخه نوین هوش آزمای تهران – استانفورد پینه در کودکان ۲تا ۶ سال.

۲- شناسایی روایی همزمان نسخه نوین موش آزمای تهران استانفورد پینه در کودکان  ۲تا ۶ سال.

۳- بررسی تجانس درونی مقیاس هوش آزمای تهران استانفورد پینه از طریق روش دو نیمه کردن و آلفای کرونباخ در کودکان ۲ تا ۶ ساله

۴- شناسایی روایی سازه مقیاس توانایی های شناختی وودکاک جانسون در کودکان ۲ تا ۶ سال.

۵- شناسایی رو ایی همزمان نسخه سوم نوین مقیاس توانایی شناختی وودکاک جانسون در کودکان ۲ تا ۶سال.

۶- بررسی تجانس درونی مقیاس توانایی های شناختی وودکاک جانسن با روش آلفای کرونباخ و دو نیمه کردن .

سؤالات تحقیق

۱-­آیا نسخه سوم نوین آزمون وودکاک جانسون در کودکان ۲ تا ۶ ساله از روایی سازه برخوردار است؟

۲- آیا نسخه سوم نوین آزمون وودکاک جانسون در کودکان ۲ تا ۶ ساله از روایی همزمان برخوردار است؟

۳- آیا نسخه سوم نوین آزمون وودکاک جانسون در کودکان ۲ تا ۶ ساله از تجانس درونی با تأکید بر روش آلفای کرونباخ و دو نیمه کردن برخوردار است؟

۴- آیا نسخه نوین مقیاس هوش استانفورد پینه در کودکان ۲ تا ۶ ساله از روایی سازه برخوردار است؟

۵- آیا نسخه نوین مقیاس هوش استانفورد پینه در کودکان ۲ تا ۹ ساله از روایی همزمان برخوردار است؟

۶- آیا نسخه نوین مقیاس هوش استانفورد بینه در کودکان ۲ تا ۹ ساله از تجانس درونی با تأکید بر روش آلفای کرونباخ و دو نیمه کردن برخوردار است؟

تعریف متغیرهای تحقیق

در این تحقیق به بررسی ویژگی های روان سنجی آزمون استانفورد – بینه و وودکاک جانسون پرداخته و پس از تحلیل به محاسبه و مقایسه دقیق ویژگی های روایی سازه و همزمان در کودکان ۲ تا ۶ ساله پرداخته خواهد شد. بنابراین برخی اصطلاحات مرتبط با زمینه های روش روانشناختی که حائز اهمیت می باشند به ترتیب تعریف نظری و عملیاتی می شوند.

ویژگی های روانسنجی

تعریف نظری : به روایی اعتبار نرم و تحلیل سؤال های ابزارهای اندازه گیری معطوف بوده که حداقل روایی ملاکی روایی سازه و ضریب ثبات را در نظر می گیرد (کامکاری، کیومرثی و شکرزاده، ۱۳۸۶). تعریف عملیاتی : در این تحقیق منظور محاسبه رو آبی آزمون های استنفورد – بینه و وودکاک جانسون از منظر روایی سازه ، روایی همزمان، تجانس درونی است.

روایی سازه

تعریف نظری : به استخراج عوامل سازنده با روش کاهش داده ها معطوف بوده که از طریق محاسبه بارعاملی و ارزش ویژه به دست می آید، همواره روایی سازه از طریق تحلیل عامل تأییدی و اکتشافی انجام می پذیرد (کامکاری، کیومرئی و شکرزاده، ۱۳۸۶)

تعریف عملیاتی : با استفاده از مدل آماری تحلیل عاملی تأییدی و روش تحلیل عامل سلسله مراتبی متعامد به محاسبه روایی سازه پرداخته خواهد شد.

روایی ملاکی: (از نوع همزمان)

تعریف نظری: پس از تعیین یک ابزار معتبر بیرونی به عنوان ملاک به شناسایی همبستگی آن با ابزار مورد نظر پرداخته شده و باید ضریب ملایی فراتر از , باشد تا روایی ملاکی به دست آید (کامکاری، کیومرئی و شکرزاده، .(۱۳۸۶)

تعریف عملیاتی : به صورت عملیاتی در تحقیق حاضر روایی ملاکی به شناسایی میزان ضریب همخوانی بین نفرات حاصله از مقیاس استانفورد – بینه با مقیاس وودکاک جانسون کودکان ۲ تا ۶ ساله تحت عنوان ملاک همزمان اطلاق می شود.

تجانس درونی

تعریف نظری: همگونی سوالات در یک مجموعه با بخشی از آزمون پایه حبطه خرده آزمون آزمون ومقیاس است که نمره ی حاصله باید فراتر از ۵/ ۰ باشد تا بتوان به تجانس درونی فراتر از ۰ / ۷ به عنوان اعتبار مطلوب دست بافت اشکرزاده،(۱۳۹۲).

تعریف عملیاتی: از طریق دو روش آلفا کرانباخ و دو نیمه کردن با اصلاح اسپیرمن براون به محاسبه تجانس درونی پرداخته شده است.

مقیاسن هوشی استانفورد – بینه

یک مقیاس هوش انفرادی است که برای دامنه سنی ۲ تا ۸۵ سال به کار برده می شود و در سنجش تیزهوشی کم توان ذهنی و ناتوانی با دیگری از امتیازهای ویژه ای برخوردار است. برای اجرای این آزمون باید آزمونگر دارای تجربه کافی بوده و بتواند در زمینه های کلامی و غیر کلامی و پنج عامل استدلال سیال دانش استدلال کمینگر پردازش تجسمی دیداری و حافظه فعال به نمره گذاری و تفسیر بپردازد (روید، ۲۰۰۵).

مقیاس توانایی های شناختی وودکاک جانسون