من سید مهدی مجرد هستم، فارغ التحصیل روانشناسی عمومی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۳۹۵، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “نقش میانجیگر کارکرد اجرایی در رابطه بین خصوصیات سرشتی و شدت علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی” می باشد که در ادامه بخشی از کلیات پژوهشی آن را مطالعه می کنید:

بیان مسئله:
اختلال نقص توجه و بیش فعالی ۷ یک اختلال عصبی رشدی که الگوی پایدار کاهش توجه و بیش فعالی، رفتار
تکانشی را توصیف می کند که شدیدتر و شایع از آن است که معمولا در کودکان و نوجوان با سطح رشد مشابه
دیده می شود. در حال حاضر تشخیص کم توجهی، بیش فعالی تکانشگری یا ترکیبی همگی تظاهرات یک
.) اختلال اند )انجمن روان پزشکی امریکا، ۱۰۷۳
طبق پنجمین ویرایش کتابچه ی تشخیص آماری اختلالات روانی برای مطرح کردن این تشخیص باید برخی از
علایم پیش از ۷۱ سالگی ظاهر شوند، برای تایید تشخیص نقص توجه و بیش فعالی تخریب ناشی از بی توجهی
و یا بیش فعالی – تکانشگری بایستی حداقل در دو زمینه و موقعیت قابل مشاهده بوده و کارکرد اجتماعی،
. ) تحصیلی یا فعالیت های خارج درسی متناسب با رشد کودک تداخل کند )انجمن روان پزشکی امریکا، ۱۰۷۳
مطالعات شیوع شناسی، فراوانی اختلال نقص توجه و بیش فعالی را در کودکان عادی در سنین مدرسه، متفاوت
۷۴ درصد بعد از مشکلات / ذکر کرده اند. این اختلال در مدارس ابتدایی شهرستان های تهران با شیوع ۱
. ) سازگاری شایع ترین اختلال رفتاری کودکان میباشد )نجاتی، ۷۳۹۷
اختلال نقص توجه و بیش فعالی هیچ گونه علایم جسمانی مشخصی ندارد که بتوان با رادیوگرافی یا آزمایشهایی
در آزمایشگاه آن را مشاهده کرد. )مظفری، مکی آبادی و فروع الدین عدل، ۷۳۹۰ ( در حال حاضر این اختلال
صرفاً بر اساس آن دسته از الگوهای رفتاری که از یک کودک تا کودکی دیگر اندکی با هم تفاوت دارند، تشخیص داده می شود.اختلال نقص توجه و بیش فعالی یک اختلال با پایه زیستی است )سانچز ۱۰۰۵ (. مطالعات گذشته نشان داده
است که این اختلال به میزان بالایی ارثی میباشد )تقریبا ۱۰ %( )نیکلاس و بارت، ۱۰۷۰ (. بر اساس شرح
خانواده ها، تعین ژنوتیپ و مطالعات تصویربرداری عصبی شواهد روشنی برای پایه ی زیستی اختلال نقص توجه
و بیش فعالی وجود دارد. هرچند، چندین ناحیه مغز و چندین ناقل عصبی در بروز علائم دخیل دانسته شده اند
اما همچنان دوپامین کانون پژوهش های مربوط به علایم اختلال نقص توجه و بیش فعالی است.
به دلیل مصرف بالای دوپامین در قشر جلو پیشانی و پیوندهای متقابل آن با سایر نواحی مغز درگیر در کارکرد
اجرایی ۷، توجه، بازداری، تصمیم گیری، مهار پاسخ حافظه کاری و گوش به زنگی نقش این ناحیه مطرح شده
. ) است . )کاپلان، ۱۰۷۵
پژوهش های قبلی در خصوص سبب شناسی اختلال نقص توجه و بیش فعالی، سرشت ۱ را به عنوان یک عامل
مهم بر شمرده اند. علائم رفتاری اختلال نقص توجه و بیش فعالی با خصیصههای شخصیتی و سرشتی در
۱۰۰۴ (. روانشناسان، جنبه ، ۱۰۰۶ ؛ نیگ، ۱۰۰۶ ؛ نیگ، گلداسمیت و ساچک ۴ ، ارتباط هستند )مارتل و نیگ ۳
۷۹۹۸ (. مفهوم سرشت به هر رفتار یا ، های زیستی و ذاتی شخصیت را سرشت یا خلق و خو نامیده اند. )کاپلند ۵
هیجانی اطلاق می شود که تا حدودی ثابت ومتمایز کننده است وبروز آن در نوزادی تحت تاثیر عوامل زیستی،
از جمله تفاوت های عصبی – شیمیایی مغز است )کاگان ۷۹۹۴،۶ (. مطالعات مختلف انجام شده بر روی سرشت
اختلال نقص توجه و بیش فعالی بر اساس مدل عصبزیستشناختی کلونینجر از شخصیت هستند )گومز و کور،
۱۰۷۴ (. کلونینجر در مقابل خصیصههای شخصیتی، سرشت را یک سری از پیشآمادگیهای توارثپذیر و از
پیش تعیین شده میدانست که در ابتدا تصور میشد از تعامل با محیط و از طریق یادگیری به دست میآیند
)کلونینجر، اسوراکیک و پریزبک، ۷۹۹۳ (. طبق مفهومی که کلونینجر معرفی میکند، سرشت از چهار عامل
تشکیل شده است که به روش تجربی به دست آمدهاند؛ این چهار عامل عبارتند از نوجویی ۱، آسیب- پرهیزی ۷،وابستگی به پاداش )پاداش طلبی( ۱ و پشتکار ۳٫ نوجویی شامل زیرمقیاسهایی تحریکپذیری کاوشی ۴
تکانشگری ۵، افراط ۶ و آشفتگی ۱ میشود. از جهات زیادی، نوجویی معادل مفهوم هیجانطلبی ۸ زاکرمن ۹ است
)زاکرمن و کلونینجر، ۷۹۹۶ (. آسیبپرهیزی بالا توسط ویژگیهای نگرانی درباره آینده، اضطراب، خجالتی بودن
و خستگیپذیری ۷۰ مشخص میشود؛ پاداش-وابستگی نیز با حساسیت، باز بودن نسبت به هیجان، دلبستگی و
وابستگی به تأیید در ارتباط است؛ پشتکار بالا با کمالگرایی، پافشاری بر تکلیف، اشتیاق برای کار و جاهطلبی
مشخص میشود )گاث و اشمک، ۱۰۰۹ (. اما مطالعات بعدی آشکار ساخت که توارثپذیری خصیصههای
شخصیتی به اندازه توارثپذیری سرشت است )کلونینجر، ۱۰۰۸ (. اگرچه مدل عصبی-زیستی کلونینجر ابعاد
سرشت را با سیستمهای نوروترانسمیتری زیربنایی مختلف پیوند میدهد، این مدل به طور مستقیم با کارکرد
عصبروانشناختی مرتبط نیست. در مقابل، مدل سرشتی ارائه شده توسط راثبارت و همکاران ۷۷ به گرایشات
۱۰۰۴ (. این مدل با مفهوم ، ۷۹۹۸ ؛ راثبارت، الیس و پونسر ۷۴ ، کنترل اجرایی ۷۱ اشاره میکند )راثبارت و بیتز ۷۳
۷۹۹۶ (. طبق ، توجه اجرایی ۷۵ پونسر که یک مفهوم عصبروانشناختی است همپوشانی دارد )پونسر و ریچل ۷۶
مدل ارائه شده توسط راثبارت و همکاران، میتوان سرشت را در کودکان کمسال به سه مؤلفه به دست آمده از
راه تجربی تقسیم کرد: اولین عامل برونگرایی ۷۱ یا پرشوری و اشتیاق ۷۸ است، که نشاندهنده هیجانطلبی
)یعنی لذتجویی بالا(، تکانشگری، سطح فعالیت بالا و تهیجپذیری مثبت است. وجود این عامل با خجالتی بودن ارتباط منفی دارد. دومین عامل، عاطفه منفی است که به معنی احساس ناراحتی، ترس، عصبانیت/ناامیدی ۷ و
خجالتی بودن است. سومین عامل، کنترل پر زحمت ۱ است که از کنترل مهاری، تمرکز توجه، لذت با شدت کم
و حساسیت ادراکی تشکیل شده است. طبق این مفهوم، کنترل پر زحمت میتواند توسعه یابد و ویژگیهای
.)۱۰۰۵ ، سرشتی واکنشیتر را نیز تنظیم کند )راثبارت و رودا ۳
تحقیقات نشان داده است که تحول قطعه پیشانی در کودکان دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی، با تآخیر
– همراه است که منجر به ناکارآمدی کارکرد های اجرایی و از جمله آن حافظه فعال می شود. )بارکلی ۷۹۹۱
گری ۱۰۷۷ ( کارکرد های اجرایی به عنوان گروهی از فرایندهایی )مثل بازداری، حافظه کاری، توانایی برنامه
ریزی و سازماندهی( که بر توانایی های شناختی بسیار اساسی مانند توجه، زبان و ادراک تآثیر می گذارند،
تعریف می شوند)تورگای ۴ و همکاران، ۱۰۷۰ (. بارکلی این نظریه را مطرح کرد که نشانه های نقص توجه و بیش
فعالی به دلیل نقص در کارکرد های اجرایی به ویژه حافظه فعال است )بارکلی ۷۹۹۱ ( . در یک مطالعه
فراتحلیل روی ۸۳ مطالعه نشان داده شده که کودکان و بزرگسالان با اختلال نقص توجه و بیش فعالی، نواقص
معناداری در کارکرد های اجرایی در مقایسه با افراد بدون اختلال نشان می دهند. ابعاد نقص کارکرد های
اجرایی شامل نقص در برنامه ریزی، نقص در حافظه کاری کلامی و فضایی و نقص در بازداری پاسخ، میشود.
ویلکات ۵ و همکاران، و شارس ۶ و همکاران در تحقیقات خود نشان دادند که بخشی از بیماران مبتلا به اختلال
نقص توجه و بیش فعالی اما نه تمام آنها به طور معناداری از نقصهای کارکرد های اجرایی رنج میبرند.
)ویلکات، ۱۰۰۵ ; شارس، ۱۰۰۴ (. اما دیگر کارشناسان از جمله براون ۱ بر این باورند که تمام افراد مبتلا به
اختلال نقص توجه و بیش فعالی دچار نقص در کارکرد های اجرایی هستند و اختلال نقص توجه و بیش فعالی
.) اساساً یک اختلال تحولی در کارکرد های اجرایی است. برای کارکرد اجرایی دو شاخص رفتاری وشناختی تعریف می شود. )گیویا و همکاران، ۱۰۰۰ (. که شاخص
تنظیم شناختی عبارتند از:آغازگری ۱ یا قابلیت آغاز کار به صورت مستقل می باشد که با طرح ایده و
استراتژی حل مسئله صورت می گیرد. در صورتی که فردی در این زمینه ضعیف باشد برای شروع کردن
کارهایش احتیاج به راهکار و تلنگر دارد. برنامه ریزی و سازماندهی ۲ برای حل مسئله اجزای مهمی
هستند. برنامه ریزی یعنی تعیین بهترین راه برای رسیدن به هدف. به وسیله برنامه ریزی فرد با پیش بینی
حوادث آینده و تعیین مراحل کار و اهداف جزئی، می تواند به کارش نظم دهد. افرادی که در این حوزه ضعف
دارد بی برنامه عمل می کنند. سازماندهی فرد را قادر می سازد کارش را به صورت یکپارچه جلو ببرد و در حل
مسئله پراکنده عمل نکند. در سازماندهی مواد ۱ فرد در محیط و در کارها نظم را برقرار می کند. حافظه
فعال ۷ قابلیت به روز رسانی و فعال نگه داشتن اطلاعاتی است که در انجام کارها لازم است آنها را به خاطر
سپارد. این مهارت در تکمیل آزمونهای چند مرحله ای و انجام دستورالعمل های پیچیده به کار می آید.
و زیر مقیاس های شاخص تنظیم رفتاری عبارتند از: بازداری ۵ ، قابلیت به تاخیر انداختن یا مقاومت در برابر
تکانه های است که در رسیدن به هدف اخلال ایجاد می کنند. در صورت وجود مشکل در این مقوله فرد ظاهراٌ
بدون فکر و تکانه ای عمل می کند و نمی تواند در کارش به خوبی تمرکز کند. کودکان و نوجوانانی که در این
مورد مشکل شدید دارند بهتر است از نظر نقص توجه و بیش فعالی بررسی گردند. تغییر ۶ یعنی اینکه فرد بتواند
روش حل مسئله را بنا به موقعیت جدید سریعاً عوض کند، تمرکز خود را از یک مرحله به مرحله جدید معطوف
سازد به عبارتی منعطف فکر کند. معمولاً فردی که در این مقوله مشکل دارد انگار در موضوعی “گیر می کند”
و بر ادامه دستورالعمل قبلی اصرار می ورزد. مثلاً در اختلال در خود ماندگی یا اوتیسم این مهارت ضعیف می
باشد. کنترل هیجانی ۱ یعنی تسلط بر هیجانات عاطفی است و با مهار و تعدیل تکانه ها ارتباط نزدیکی دارد از جمله مواردی است که در آزمون ها به راحتی قابل مشاهده نیست. نظارت ۷ به فرد قدرت ارزیابی و بازبینی
می دهد و باعث می شود فرد بفهمد گفتار و رفتار او بر دیگران چه اثری می گذارد.
در مطالعه ای که رنت دوشلر و همکاران ) ۱۰۷۵ ( با هدف همپوشانی بین کارکرد های اجرایی و سرشت روی
۷۷۷ کودک که نیمی تشخیص اختلال نقص توجه و بیش فعالی و نیمی دیگر تشخیصی دیگر گرفته یا بدون
اختلال بودند، انجام گرفت، والدین کودکان دو پرسشنامه درجه بندی رفتار کارکرد اجرایی و پرسشنامه ی
سرشتی، منشی نوجوانان کلونیجر را پر کردند. هر دو ابزار به شکل معناداری کودکان دارای اختلال نقص توجه
و بیش فعالی را از غیر اختلال نقص توجه و بیش فعالی، متمایز می کردند. تحلیل های همبستگی نشان داد که
این دوسازه یعنی سازه سرشت و سازه کارکرد اجرایی همپوشانی باثباتی دارند. به عنوان مثال نوجویی)یکی از
زیر مقیاس های سرشت کلونینجر( با تمام مقیاس های کارکرد اجرایی همبسته است و پشتکار با زیر مقیاس
شناختی عملکرد اجرایی و همچنین به شکل ضعیفی با مقیاسهای کنترل هیجانی و بازداری از شاخص رفتاری
نیز همبسته است. همبستگیهای متوسطی نیز بین مقیاسهایی یافت شد که سطوح و وجوه متفاوتی از خود
تنظیمی را ارائه میدادند )به عنوان مثال، زیرمقیاس نظارت بر خود شاخص رفتاری کارکرد اجرایی در مقابل
نوجویی پرسشنامه ی سرشتی، منشی نوجوانان کلونیجر ؛ بازداری از شاخص رفتاری کارکرد اجرایی در مقابل
همکاری از پرسشنامه ی سرشتی، منشی نوجوانان کلونیجر(.
همچنین مطالعات تحولی در کودکان نشان میدهند که کارکرد های شناختی که به وسیله مدارِ پیشپیشانی
پشتیبانی میشوند به طور مستقیم تفاوتهای فردی درسرشت را تحت تاثیر قرار میدهند. این مساله به وسیله
شواهد تجربی که نشان میدهند نقصانهای کارکرد اجرایی با مشکل در سرشت کودکان و بزرگسالان در ارتباط
۱۰۰۶ ( به علاوه دادههای بالینی که نشان میدهند افرادی ، هستند حمایت میشوند. )جیانکولا ۱، راث ۳ و پروت ۴
که دچار آسیب به قشر پیشپیشانی هستند، نیمرخ رفتاری را نشان میدهند که مشابه افراد بدون آسیب مغزی
ولی با مشکل و انحراف درسرشت هستند نیز از این مساله حمایت میکنند)جیانکولا، راث و پروت، ۱۰۰۶ (. با این وجود، این مساله نباید تعجبآور باشد که تغییرات در خلق، افزایش بیقراری و اختلال در تنظیم هیجانی و
.) رفتاری متعاقب آسیب به قشر پیشپیشانی مشاهده شدهاند. )جیانکولا، راث و پروت، ۱۰۰۶
بر پایه مروری که صورت گرفت، میتوان استنتاج نمود که کارکرد اجرایی در تنظیم سرشت نقش دارد. اولین
۷۹۶۷ ( بود. او – فردی که باعث پیشرفت این فرضیه شد متخصص روسیهای عصبروانشناسی، لوریا ) ۷۹۸۰
چنین نتیجهگیری کرد که تنظیم شناختی هیجان و رفتار به طور عمده توسط قشر پیشپیشانی کنترل میشود
که همانطور که در بالا اشاره شد، لایه عصبی اولیه برای کارکرد اجرایی میباشد. پس از لوریا، تارتر ۷ و همکاران
)تارتر، ۷۹۸۸ ؛ تارتر و همکاران، ۷۹۸۵ ( دیدگاه نظری مشابهی را بیان کردند که پایه آن در تحقیقات تجربی
گستردهای بود که در رابطه با روشنسازی پایههای عصبیرفتاری الکلی بودن انجام شده بود. در این مدل، تارتر
این مساله را روشن ساخت که تظاهرات آشکار مشکل در سرشت )به عنوان مثال، بیشفعالی، توانایی تسکین
دادن و آرام کردن ضعیف، خوشمشربی ضعیف( به وسیله کارکرد اجرایی تنظیم میشدند. نهایتاً این فرضیه به
وسیله مفیت ) ۷۹۹۳ ( بسط بیشتری یافت. او فرض کرد که اختلالات عصبروانشناختی در کارکرد شناختی
میتواند پایه تظاهرات رفتاری و عاطفی مشکل در سرشت همچون بیقرار بودن، بدتنظیمی هیجان و کنترل
تکانه ضعیف واقع شود. در مجموع، به نظر میرسد که تمام این نظریهپردازان به این نتیجه رسیدهاند که کارکرد
)۱۰۰۶ ، اجرایی نقش مهمی در تنظیم سرشت ایفا میکند. )جیانکولا ۱، راث ۳ و پروت ۴
فرمولبندیهای نظری و دادههای تجربی که در بالا مرور شدند را میتوان به شکل زیر خلاصه کرد:
، علائم رفتاری اختلال نقص توجه و بیش فعالی با خصیصههای سرشتی در ارتباط هستند )مارتل و نیگ ۵
)۱۰۰۴ ، ۱۰۰۶ ؛ نیگ، ۱۰۰۶ ؛ نیگ، گلداسمیت و ساچک ۶
۱۰۰۰ ؛ ویلکات، دویل، نیگ، فاران ، و همچنین با مشکلاتی در کارکرد اجرایی در ارتباط هستند. )بارکلی، ۷۹۱۱
.) و پنینگتون، ۱۰۰ دوشلر و همکاران نشان دادند همپوشانی با ثباتی بین کارکرد اجرایی و سرشت وجود دارد. )دوشلر و همکاران،
.)۱۰۷۵
کارکردهای شناختی که به وسیله مدارِ پیشپیشانی پشتیبانی میشوند به طور مستقیم تفاوتهای فردی در
) سرشت را تحت تاثیر قرار میدهند و نقش مهمی در تنظیم سرشت ایفا میکند. )جیانکولا، راث و پروت، ۱۰۰۶
حال این سئوال مطرح می شود که آیا می توان کارکرد اجرایی را به عنوان میانجی گر در رابطه با سرشت و
شدت علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی مطرح کرد؟
باتوجه به اینکه سرشت و کارکرد اجرایی همپوشانی با ثباتی با هم دارند وسازه سرشت سازه پایدارتر وتغییر
ناپذیرتر به نسبت به عملکرد اجرایی دارد به نظر می رسد بتوان سازه کارکرد اجرایی را به عنوان میانجیگر بین
سرشت و شدت اختلال نقص توجه و بیش فعالی در نظر گرفت.
بر همین اساس، این سازهها میتوانند ویژگیهای کلیدی در درک آسیبشناسی روانی و تشخیص اختلال
نقص توجه و بیش فعالی باشند.

اهمیت و ضرورت تحقیق:
اختلال نقص توجه و بیش فعالی از دیرباز توجه روانشناسان و روانپزشکان را به خود مشغول کرده است و یکی
از متداول ترین و شایع ترین اختلال دوران کودکی و نوجوانی می باشد. هر چند در مطالعات شیوع شناسی،
۷۴/ فراوانی متفاوتی از اختلال ذکر کرده اند، این اختلال در مدارس ابتدایی شهرستانهای تهران با شیوع ۱
. ) درصد بعد از مشکلات سازگاری شایع ترین اختلال رفتاری کودکان اعلام شده است. )نجاتی، ۷۳۹۷
این اختلال نه تنها بر کارکرد فرد در جنبههای مختلف بلکه بر خانواده و اعضای آن هم اثر میگذارد. و نیز
کودکان دارای این اختلال، اغلب به صورت عامل استرسزایی برای خانوادهها درک شده و همه جنبههای
خانواده را تحت تاثیر قرار می دهند، تشخیص وضعیت این اختلال به علت خطر بالای همراهی آن با بزهکاری،
وابستگی به مواد مخدر، اختلال سلوک و سایر مشکلات روانشناختی، واجد اهمیت ویژهای است و ضروری است
که تشخیص گذاری زود هنگام صورت بگیرد تا اثربخشی درمانی مانند توانبخشی شناختی و درمانهای دارویی و سایر موارد را بیشتر میکنند. با توجه به اینکه اگر این اختلال به موقع تشخیص و ارزیابی داده شود، به خوبی
می توانیم مداخلات درمانی مناسب ارائه دهیم. انجام چنین مطالعاتی در کودکان مقطع دبستان، از نطر کشف
به موقع اختلال و فراهم آوردن امکانات کمک به این دسته از افراد وپیشگیری از عوارض بعدی آن مهم است.
چرا که در آینده ممکن است این کودکان دچار اختلالات یادگیری شده و یا سایر مشکلات روان شناختی و
رفتاری دیگری از خود بروز دهند.
اهمیت روز افزون کارکرد های اجرایی به گونه ای است که امروزه اختلال نقصتوجه و بیشفعالی، به شکل
فزایندهای تداعیگر و یادآور آسیبدیدگی کارکردهایاجرایی است. مطالعات بیشماری در زمینه ارتباط و
همبستگی بین علائم نقصتوجه و بیشفعالی و کارکردهایاجرایی انجام شده است و همه آنها، به آسیب دیدگی
) و مشکلاتی در حیطه کارکردهای اجرایی در افراد دارای این اختلال اشاره دارد )بارکلی، ۷۹۹۱
با توجه به تغییرات در سیستم تشخیصگذاری اختلالات روانی از پدیدارشناسی توصیفی به معیارهای عینی،
خصوصیات سرشتی مورد توجه قرار گرفته است. و با توجه به اینکه این اختلال با ناکارامدی کارکردهای اجرایی
همراه است و همچنین خصوصیات سرشتی و کارکرد اجرایی پایه عصب زیست شناختی و همپوشانی با ثباتی
با هم دارند. و مشخص شدن نقش میانجیگر کارکرد اجرایی، می تواند به آکاهی از آسیب شناسی وتشخیص
زود هنگام اختلال نقص توجه و بیش فعالی کمک کرده و درنتیجه در هدایت موثر برنامههای درمانی ضروری به
نظر می رسد.

اهداف پژوهش:
تعیین رابطه سرشت با شدت علائم نقص توجه و بیش فعالی
تعیین رابطه کارکردهای اجرایی با شدت علائم نقص توجه و بیش فعالی
تعیین واسطه مندی کارکردهای اجرایی در رابطه سرشت و شدت علائم نقص توجه و بیش فعالی

سوال های پژوهش:
در مطالعه حاضر محقق قرار است نقش میانجیگر کارکرد اجرایی در رابطه بین سرشت و شدت علائم اختلال
نقص توجه و بیش فعالی بیازماید.
بنابراین
آیا بین سرشت و شدت علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی رابطه وجود دارد؟
آیا بین کارکرد اجرایی و شدت علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی رابطه وجود دارد؟
آیا کارکرد اجرایی نقش میانجیگر در ارتباط با بین سرشت و شدت علائم اختلال نقص توجه و بیش فعالی
دارد؟

طبقه بندی متغیرها:
متغیرهای مطالعه شامل متغیر مستفل، وابسته و میانجیگر است.
متغییر مستفل در این پژووهش خصوصیات سرشتی است.
متغیر وابسته، شدت اختلال نقص توجه و بیش فعالی است.
متغیر میانجیگر، نمرات کارکرد اجرایی است.

متغیر ها و تعاریف نظری و عملیاتی مفاهیم:
اختلال نقص توجه و بیش فعالی:
الف( تعریف نظری : اختلال نقص توجه و بیش فعالی ۷ یک اختلال عصبی رشدی که الگوی پایدار کاهش توجه
و بیش فعالی، رفتار تکانشی را توصیف می کند که شدیدتر و شایع از آن است که معمولا در کودکان و نوجوان با سطح رشد مشابه دیده می شود. در حال حاضر تشخیص کم توجهی، بیش فعالی تکانشگری یا ترکیبی همگی
.) تظاهرات یک اختلال اند )انجمن روان پزشکی امریکا، ۱۰۷۳
ب( تعریف عملیاتی : در پژوهش حاضر برای تشخیص و شدت علائم نقص توجه و بیش فعالی از پرسشنامه
اسنپ ۷ استفاده شده است.

کارکرد های اجرایی:
تعریف نظری : کارکرد های اجرایی مجموعه ای از توانایی هایی چون سازماندهی، تصمیم گیری، حافظه کاری،
توجه پایدار، بازداری حرکتی، بازداری یا کنترل پاسخ،خود آغازگری، برنامه ریزی راهبردی، انعطاف شناختی
وکنترل تکانه را در بر می گیرد که در زندگی و انجام تکالیف یادگیری وکنش های هوشی به انسان کمک می
.) کند. )اوبولو و مونتیل، ۱۰۰۶
تعریف عملیاتی :در این پژوهش منظور از کارکرد های اجرایی، نمره ای است که فرد در آزمون رایانه ای کانتب
کسب می کند.

خصوصیات سرشتی:
تعریف نظری : مفهوم سرشت به هر رفتار یا هیجانی اطلاق می شود که تا حدودی ثابت ومتمایز کننده است و
.) بروز آن در نوزادی تحت تاثیر عوامل زیستی، از جمله تفاوت های عصبی – شیمیایی مغز است )کاگان، ۷۹۹۴
تعریف عملیاتی : در این پژوهش منظور از خصوصیات سرشتی، نمره ای است که فرد در آزمون خلق نوجوانی
اولیه ۱ کسب می کند.