دکتر سید احمد فاضلی هستم، فارغ التحصیل روانپزشکی از دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال ۱۳۷۲، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “نکاتی چند پیرامون تازه های وسواس” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه علوم پزشکی تهران

دانشگاه پزشکی

پایان نامه

برای دریافت درجه تخصصی در رشته راونپزشکی

موضوع:

نکاتی چند پیرامون تازه های وسواس

استاد راهنما:

جناب آقای دکتر غلامرضا میرسپاسی

نگارش:

دکتر سید احمد فاضلی

سال تحصیلی ۷۲

فهرست

عنوان

فصل اول

تعریف وسواس

فصل دوم:

تاریخچه وسواس

فصل سوم:

وسواس از نظر طبقه بندی بیماری ها:

فصل چهارم:

اختلال شخصیت وسواسی جبری

فصل پنجم:

علائم بالینی

فصل ششم:

سبب شناسی

فصل هفتم:

اپیدمیولوژی

فصل هشتم:

سیروپیش آگهی

فصل نهم:

درمان وسواس

فصل دهم:

خلاصه و نتیجه

منابع فارسی

منابع لاتین

مقدمه

وسواس از مشخص ترین و با سابقه ترین بیماریهای روانپزشکی می باشد که برای انسان شناخته شده است و کوششهایی هرچند نا کافی برای درمان این اختلال به عمل آمده است. ازابتدای این قرن روان درمانی و روان کاوی در اختلال وسواس به صورت و سیع استفاده شده است البته در کارایی این روشهای درمانی تردید وجود دارد. در دو دهه گذشته رفتاردرمانی کمکهای فراوانی برای این بیماران کرده است گروههای دیگر پزشکی نیز هر کدام بر حسب گرایش وتوانایی خود سعی در درمان این اختلال کرده اند.درمانهای دارویی با این که سالهای متمادی مورداستفاده قرار گرفته است ولی همیشه با ناکامی روبرو بوده اند، در دهه گذشته داروهای نسل دوم ضدافسردگی پا به عرصه داروشناسی روانی گذاشتند و مثل هر دارویی دیگر برای درمان وسواس نیز بکارگرفته شدند و گزارشهای مکرری در موردا ثربخشی این داروها در درمان وسواس شده است . در ابتدا این گزارشات با انتقادهایی همراه بود برخی از پژوهشگران تعداد نمونه ها را کم میدانستند و با کارایی این داروها را فقط به زمانی که علائم وسواس ثانویه بدافسردگی بوده محدود می کردند یا اشکال در روش شناسی مطالعه را مطرح می کردند. مطالعات دقیق با روش شناسی اصولی و با تعداد زیادنمونه بیماران و کنترل با افراد شاهد کارایی این داروها را در درمان اختلال وسواسی جبری مشخص نموده است .جالب این که همه این داروها در یک مورد وجه اشتراک داشتند و آن نیز خاصیت افزایش سروتونین میباشد بر همین مبنا یک علت اختلال عمل سروتونین برای بیماری وسواس حدس زده شد و آزمایشات و مطالعات گوناگونی بر این مبنا در حال جریان است . چون عنوان این پایان نامه نکاتی چند در پیرامو ن تازه های وسواس می باشد و اکثرا ” پیشرفتهای اخیر در سبب شناسی و درمانهای دارویی وسواس بوده است لذا بیشتر در این مقوله صحبت خواهد شد. در اینجا لازم است از کمکهای فراوان اساتید بزرگوارم در بیمارستان روز به تشکر کنم مخصوصا ” از آقایان استاددکتر طریقتی و دکتر قاسم زاده که همیشه در این مسیر مشوقم بودند و بی شائبه وقت گرانبهای خود را در اختیارم گذاشتند و همچنین از آقای دکتر غلامرضا میرسپاسی که راهنمایی این جانب را در تهیه این رساله به عهده داشته اند و زحمات فراوانی را متحمل شده اند کمال تشکر را مینمایم .

دکتر سیداحمدفاضلی

تعریف

*وسواس در فرهنگ دهخدا به صورت زیر مطرح شده است :

*و اندیشه بد و آنچه در دل گذرد و هر بدی که به قلب خطو رکند .

*و آنچه شیطان دردل انسان افکند و او را به کاربد برانگیزد.

*به کسی شیطان ودیوا و را وسوسه کرده – وسواس دیو و سوسه کننده یا اندیشه بد در دل افکننده است .

*به نااستواری – سرگردانی – دو دلی در کارها – تردیدوشکی که در ضمیر انسان پدید می آید.

* دودلی وشک و شبهه در عبادات و درا وامر مذهبی خصوصا ” در پاکی وناپاکی و طهارت و نجاست .

* وسواس در تداول حالتی که به بعضی مقدسین دست می دهد که متنجس را مثلا “مید بار شوید و گمان برد هنوز پاک نشده یا کلمه ای ازنماز را صدبا رگوید و گمان بردبه تجویدنبوده و یا بارها در آب غوطه خورده و گمان برد ار تماس لازم بجای نیاورده .

*وسواسی کسی است که وسواس دا رد صردد و دو دل و آن که در کارهایش همیشه شک آورد و سرگردان باشد و هرگز یقین نکندوان که اندیشه بد کند و غمگین وملول چنانچه از تعاریف گوناگون با لامشخص است و سواس عمدتا ” نوعی رفتار تکراری و مداوم و مبالغه آمیزوافکاری تردید میز و شک و شبهه وار میباشد .البته در زبان عامیانه وسواس به مبالغه و افراط درانجا م پاره ای از امور گفته می شود و فردی را وسواسی مینامند که بسیار تمیز ، منظم ، مرتب ، دقیق، وظیفه شناس ، پایبند اصول در عین حال شکاک باشد. البته بیشتر این خصوصیات اگر در حد اعتدال باشداز نظر اجتماعی مقبول و پرارج و مثبت تلقی می شوند و بیشتر جوامع سعی میکنند اعضای خود را به این خصوصیات و رفتارها سوق دهند.ولی افراط درا موربا لاکه باعث آزارواذیت فردوا طرافیان بشود به عنوان اختلال و یا بیماری مطرح میگردد. گاهی این خصوصیات چنان زجرآوروفلج کننده می گردد که ناگزیر فرددر پی کمک می آید مثلا” بیماری ساعات زیادی از روز را صرف شستشوی خود نموده و حتی به خود آسیب می رساند و با افکار بیهوده تکراری و ناتوان کننده و شک و دودلی چنان بربیما ر مستولی میگردد که زندگی را بر بیمار حرام میکند.در فرهنگ ما کلمه و سواس هردو جنبدء فکری و عملی را در بر میگیرد ولی تاکید بیشتری روی جنبه های ظاهری و عملی دارد. این مسئله با اصطلاحات کشورهای غربی فرق میکند که در آنجا وسواس Obsession به عنوان مشکل فکری مطرح است و نشانگر افکار و محتویات ذهنی مزاحم و ناخواسته و غیرقابل اجتناب میباشد و compulsion که به معنای اجبار میباشد بیشتر به جنبه های ظاهری و ملموس رفتاریعنی اعمال تکراری وا جبار آمیز که غالبا ” پس از افکار وسواسی از مریض سر می زند، اطلاق می شود .

تعریف رسمی اختلال وسواس از دیدگاهR -DSM III به شرح زیر است:

اختلالی مزمن که گاه به صورت حمله ای بوده و در آن ویژگی بارز و سو اسها ، اجبارها ، یا هر دو آنهاست . وسواس شا مل ایده ها ، افکار، تصورات یا تکانه های پایداری بوده که دست کم در ابتدا نا خوشی از دیدگاه شخص بیگانه با ایگو ego در نظر گرفته میشود. وسواسها ارادی بوجودنیامده و بدین صورت نیز تجربه نمی شود بلکه به شکل و ایده هایی تجربه می گردند که به میدان هوشیاری فرد هجوم می آورند شخص تلاش میکند تا این ایده ها را نادیده انگاشته یا آنها را مهارکند.اجبارها ، رفتارهای ارا دی ، هدف دار ، تکراری هستند، این رفتارها در واکنش به وسواسها یا براساس آدابی خاص و یا برای کاستن از ناراحتی وجلوگیری از حوادث شوم صورت می گیرند برای آنکه این رفتارها اجبار در نظر گرفت بابا بدرفتارشیوه بخردانه ای برای خنثی سازی یا جلوگیری از چیزی که برای آن طرح ریزی شده نباشد و با مشخصا ” افراطی باشد. وسواس از دیدگاه و بیماران بیگانه با شخصیت واجبارهای نابخردانه میباشد.  در اوایل سیراختلال تمایلی برای مقاومت در برابر اجبارها وجوددارد اما پس از چندی به طور طبیعی ممکن است مقاومت فعالی مشاهده نشود. شایعترین اجبارها عبارتند از: شستشوی دستها ، شمارش ، کنترل یا وارسی، دستمالیدن پا دست زدن به اشیاء.