عصمت یوسف زاده هستم، فارغ التحصیل مشاوره گرایش تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی در سال ۱۳۹۱، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “اثر بخشی آموزش مولفه های محافظت از خود بر افزایش دانش و مهارت های پیش گیری از آزار جنسی در کودکان دختر پیش دبستانی” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه علامه طباطبایی

دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته مشاوره، گرایش تحصیلی

عنوان:

اثر بخشی آموزش مولفه های محافظت از خود بر افزایش دانش و مهارت های پیش گیری از آزار جنسی در کودکان دختر پیش دبستانی

استاد راهنما:

دکتر خدیجه آرین

استاد مشاور:

دکتر یحیی مهاجر

نگارش:

عصمت یوسف زاده

۱۳۹۱

فهرست مطالب

عنوان

چکیده

فصل اول:

مقدمه

بیان مساله

اهمیت و ضرورت پژوهش

هدف پژوهش

سوال تحقیق

فرضیه تحقیق

متغیرهای تحقیق

تعاریف مقاهیم تحقیق

فصل دوم:

مقدمه

آزار جنسی کودکان

مولفه های محافظت از خود

گستره و شیوع آزار جنسی کودکان

تاریخچه کودک آزاری در ایران

تاریخچه کودک آزاری در غرب و در عصر جدید

انواع آزار جنسی

آثار آزار جنسی کودکان

نشانه های آزار جنسی کودکان

علل وقوع آزار جنسی کودکان

عوامل خطر در کودک آزاری جنسی

عوامل خطر مربوط به کودکان

عوامل خطر مربوط به خانواده

تصورات کودکان از آزار جنسی

نظریه هایی در ارتباط با آزار کودکان

تئوری بیولوژیکی

تئوری روان پویشی

تئوری دلبستگی

تئوری رفتاری

تئوری رفتاری- شناختی

تئوری تعاملی

پیشگیری از آزار جنسی کودکان

پیشینه پژوهش های پیشگیری از آزار جنسی کودکان

مؤلفه های برنامه های پیشگیری

نقش مشاوران در برنامه های پیشگیری از آزار جنسی

نقش مربیان در برنامه های پیشگیری از آزار جنسی کودکان

نقش خانواده در برنامه های پیشگیری از آزار جنسی کودکان

رفتارهای جنسی رایج در کودکان کمتر از ۴ سال

رفتارهای جنسی رایج کودکان ۴ الی ۶ ساله

صحبت درباره جنسیت

صحبت درباره تفاوت سری بودن و خصوصی بودن

اطلاعات اساسی در باره جنسیت که کودکان باید بدانند و والدین باید بگویند

ایجاد تصور بدنی مناسب

آموزش ارزش ها و عقاید

آموزش مهارت های اجتماعی برای حل مشکل

برنامه های آموزش کودکان

چطور به کودکان آموزش دهیم

ایمن سازی جنسی کودکان

فصل سوم

طرح پژوهش

پروتکل آموزشی

جامعه آماری

نمونه آماری

روش نمونه گیری

ابزار گردآوری داده ها

روش تجزیه و تحلیل داده ها

فصل چهارم

تحلیل استنباطی فرضیه های تحقیق

فصل پنجم

مقدمه

بحث و نتیجه گیری

فرضیه ها و یافته ها

محدودیت های پژوهش

پیشنهاد های پژوهش

منابع:

چکیده:

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر بخشی آموزش مولفه های محافظت از خود بر افزایش دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی کودکان دختر پیش دبستانی شهرستان لنگرود در جهت ایمن سازی کودکان در مقابل آزار جنسی و در نهایت پیشگیری از اثرات مخرب آزار جنسی کودکان صورت گرفته است. این پژوهش از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. بدین صورت که از بین مدارس پیش دبستانی شهرستان لنگرود که آمادگی همکاری در این زمینه را داشتند ۲ مرکز انتخاب و از این مراکز ۳ گروه تشکیل شد، شامل: گروه ازمایش ۱ با ۹ دختر با حضور اولیاء گروه آزمایش ۲ با ۹ دختر بدون حضور اولیا و گروه کنترل با ۹ دختر. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه محقق ساخته دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی کودکان مورد استفاده قرار گرفت که آلفای کرونباخ آن ۷۸۱/ • بدست آمد.نتایج به دست آمده به این شرحند: مداخله آموزشی در زمینه مولفه های محافظت از خود بر افزایش دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی کودکان دختر پیش دبستانی موثر بود، میزان تاثیر آموزش مولفه های محافظت از خود در گروه آموزشی با حضور والدین، بیشتر از تاثیر این برنامه آموزشی در گروه آزمایشی بدون حضور والدین نبود، میزان دانش کودکان در زمینه پیشگیری از آزار جنسی نمی تواند میزان مهارتهای آنان را پیش بینی کند و دانش و مهارت های کودکان ۶ ساله بیشتر از کودکان ۵ ساله نبود.

کلیدواژه ها: آزار جنسی کودکان، مولفه های محافظت از خود، دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی

مقدمه:

انسان در جامعه و در ارتباط با دیگران زندگی می کنند. بدون این ارتباطات و در انزوا هیچ انسانی قادر به گذران زندگی نیست. در جوامع و دنیای پیچیده بشر، مشکلات پیچیده فراوانی وجود دارد که در سیر تکامل بشر برای حل هر دسته خاص از این مشکلات تخصصی پدید آمده است، مانند مشاوران و روانشناسان که به امور ذهن و روان انسان ها می پردازند. اثرات ذهنی و روانی تجربیات افراد، مبنای عکس العمل آنها هستند و کار روانشناسان و مشاوران تعدیل این عکس العمل هاست که از طرق مختلف صورت می گیرد. غیر از پیامدهای تجربیات، آنچه امروزه بیشتر اهمیت یافته، توجه به پیشگیری از اتفاقات مخرب از جمله آزار دیدن از سوی دیگران است. جریان پیشگیری نیاز به آموزش دارد و آموزش پیش از هر دورهای در کودکی مؤثر است زیرا کودکان آسیب پذیرتر و در عین حال آموزش پذیر تر از بزرگسالان هستند.آزار جسمی و جنسی یکی از حوادث آسیب زای مهم است که از لحظات اولیه زندگی تا آخرین لحظه عمر انسان را تهدید می کنند (دانش آموز و امینی، ۱۳۸۴). مشکل پر اهمیتی که آمار آن امروزه رو به افزایش است انحرافات جنسی از جمله سوء استفاده با آزار جنسی می باشد که در موارد بسیار زیادی نسبت به کودکان صورت می گیرد. بنابر این کودکان باید آموزش ببینند که از موقعیت های بالقوه آزار جنسی دوری کنند و از آنها آسیب نبینند.سوء استفاده جنسی از کودکان تجربه مخرب و شناخته شده ای است که منجر به بروز اختلالات وسیع در جنبه های عاطفی، رفتاری و شناختی کودک می شود. اضطراب، افسردگی، اختلالات رفتاری و اشکالات بین فردی و علائم اختلال استرس پس از سانحه از مشکلات شایع این کودکان است (جایر قادری، ۱۳۸۰). برای انتخاب بهترین رویکرد پیشگیری از آزار جنسی کودکان اتفاق نظر وجود ندارد، اما پیشگیری اولیه از کودک آزاری جنسی از طریق آموزش کودکان در جهت ایمن سازی آنها در برابر سوءاستفاده جنسی ، از گام های مؤثر است. منظور از ایمن سازی جنسی برنامه هایی است که اصول آنها عبارتند از : افزایش توان محافظتی و تأمین ایمنی شخصی، ارتقای سطح دانش جنسی در زمینه شناخت اندام های تناسلی و حریم شخصی و خصوصی در کنار آموزش مهارتهای مفایلهای هنگام روبرو شدن با سوء استفاده جنسی (وکیلی ، ۱۳۸۶). در زمینه حمایت مؤثر از کودکان، تشخیص میزان آسیب پذیری کودکان در موفقیتهای سوءاستفاده حائز اهمیت است، چرا که هر قدر نسبت به همتایان خود آسیب پذیرتر باشند، ضرورت برنامه های پیشگیری در مورد آنها بیشتر خواهد بود، آسیب پذیری جنسی شامل آن دسته از نشانه های رفتاری و شرایط خانوادگی است که سوء استفاده جنسی از کودکان را تسهیل می کند. همان طور که در بالا ذکر شد این نشانه ها شامل میزان مهارت های حمایت از خود و سطح دانش کودکان درباره مسائل و به خصوص آزار جنسی محتمل هستند.برنامه های پیشگیری که آشکارایر آموزش مهارت های حمایت از خود تمرکز کرده و زمان کافی را برای ذخیره این مهارت های رفتاری فراهم ساخته اند بیشترین تأثیر گذاری را داشته اند( کلاهی، ۱۳۸۶). با این وجود و هر چند که تحقیقات نشان دادند که آن دسته از برنامه های پیشگیری از آزار جنسی که بر کودکان متمرکز هستند، می تواند به کودکان دانش و مهارت های ایمنی شخصی را بیاموزد، برنامه های پیشگیری از آزار جنسی کودکان، که والدین را شامل می شوند تعدادی مزیت دارند. والدینی که اطلاعات بیشتری در باره آزار جنسی کودکان (CSA) دارند، با احتمال بیشتری می توانند محیط های امنی برای کودکانشان بسازند و از رویداد بهره کشی جنسی جلوگیری کنند (ویلی ،۲۰۰۹). پس در کنار آموزش مهارتهای محافظت از خود به کودکان (آموزش نه گفتن، دوری از بیگانگان ، ترک موقعیت و – .)، آموزش والدین، افزایش دانش جنسی کودکان، آموزش روش های کنترل و متوقف کردن رفتار جنسی نابهنجار توسط والدین و مربیان مثل مسئولیت دادن به کودک (جیمز، ۱۹۹۹) و … می تواند موجب افزایش دانش و مهارت کودکان درباره موقعیت آزار جنسی شود.

بیان مسأله

آزار جنسی کودکان از جمله شایع ترین و پیچیده ترین مسائل روانی- اجتماعی جامعه است. این پدیده تأثیر انکار ناپذیری بر بهداشت روان کودک بر جای می گذارد. این معضل اجتماعی همچون مردایی هزاران کودک را در جهان در کام خود می بلعد. رشد روز افزون این جنایت ها ادامه دارد و آینده صدها کودک را در ابهام فرو برده است. به طور حتم هیچ رویدادی به اندازه سوءاستفاده جنسی از کودکان، نمی تواند زندگی و آینده آنها را دگرگون کند. این در حالی است که در تمامی جوامع سوء استفاده جنسی از کودکان روز به روز ابعاد وسیع تری به خود می گیرد (علیایی زند، ۱۳۸۶. به نقل از کلاهی ، ۱۳۸۶).گوردون وهمکاران (۱۹۸۶) معتقدند آداب فرهنگی غرب نیز درباره تمایلات جنسی ، افراد را از باور این موضوع که ۱ دختر از هر ۴ دختر و ۱ پسر از هر ۶ پسر قبل از ۱۸ سالگی مورد آزار قرار می گیرند، باز می دارد، از سوی دیگر برآوردها نشان می دهند که حداقل ۷۵ درصد از متجاوزان برای کودکان شناخته شده هستند. در واقع بسیاری از افراد که در جایگاه محافظت از کودک قرار دارند از آنها سوء استفاده جنسی می کنند.در ایران آمار دقیقی درباره آزار جنسی کودکان وجود ندارد و آمارهایی که از طریق برخی از رسانه ها اعلام می شوند بسیار غیر واقعی و کمتر از واقعیت است زیرا در جامعه ما به دلایل فرهنگی و دینی، سوء استفاده جنسی از کودکان را بسایر شنیع دانسته و به دلیل آبروی خانوادگی به ویژه درباره دختران خانواده ها، خود بر روی سوء استفاده سر پوش می گذارند. چون آزار کودکان چرمی نیست که در ملاء عام صورت گیرد، خانواده هایی که مرتکب این جرم می شوند مسأله را پنهان می کنند، بنابراین هیچ امکان نظارت وجود ندارد و قانون قابلیت خود را از دست خواهد داد (وکیلی ، ۱۳۸۶). بنابراین جایگاه متخصصان و تلاش برای پیشگیری از وقوع این نوع حوادث ضرورت می یابد.آزار جنسی یک واقعیت تضعیف کننده است، مخصوصا برای کسانی که به خاموشی تن میدهند. کودکان نیازمند آموزش مهارت ها هستند و از سوی دیگر حق دارند مورد محافظت قرار گیرند، همچنین انکار سبب نخواهد شد که سوء استفاده جنسی به صورت جادویی تایید شود ما باید با پیامدهای آن مستقیما مواجه شویم و برای تضمین امنیت کودکانمان روش های پیشگیری را به صورت مؤثر اجرا کنیم (مک دانیل،۲۰۰۷).هدف از برنامه پیشگیری ، جلوگیری از قربانی شدن جنسی کودکان از طریق کمک به آنها برای یادگیری مهارت هایی برای محافظت از خودشان و آموزش روش جستجوی یک بزرگسال مورد اعتماد برای کمک است. نتیجنا پیشگیری بیشتر از شناسایی یا درمان سوءاستفاده جنسی از کودکان، بر برنامه های تحصیلی کودکان متمرکز است. این برنامه ها مرکب از سه مؤلفه وابسته به هم هستند: ۱) آموزش کارکنان ۲) آموزش والدین ۳) برنامه های کلاسی (اسپنگن و همکاران، ۱۹۸۹).کودکان از اطلاعات کمتری در مورد امنیت خود و پیشگیری از آزار جنسی برخوردارند و بدون آموزش ، قدرت تمایز رفتارهای آزارگری و عادی را ندارند. مطالعات نشان می دهند که میزان اطلاعات در زمینه آزار جنسی بهترین پیش بینی کننده برای مهارت های محافظت از خود است ( کلاهی، ۱۳۸۶). با وجود درجات هشدار دهنده ای از آزار جنسی کودکان و نیاز آنها به اطلاعات ، همه والدین در مورد چنین خطرات بالقوهای با کودکانشان صحبت نمی کشند، أن والدینی که با کودکانشان در مورد آزار جنسی صحبت می کنند احتمالا تحصیلات بیشتری دارند یا بیشتر از دیگران با این مسأله درگیر بوده اند (مثل کسانی که درباره قربانیان سوء استفاده جنسی از کودکان اطلاعاتی دارند یا کسانی که خودشان قربانی آزار جنسی در کودکی بوده اند)، به همان اندازه که اهمیت دارد والدین به کودکانشان در مورد ترافیک با ایمنی آموزش دهنده آموزش امنیت شخصی نیز حائز اهمیت است. این آموزش باید با رشد و سطح شناختی کودک منطبق باشد و به جنبه های دیگر حفظ امنیت پیوند بخورد (ویلی، ۱۹۸۶) سابقه تجاوزات این چنینی نشان می دهد کودکانی که اطلاعاتی در زمینه موضوعات جنسی مثل تماس های مناسب با نامناسب به نام صحیح اندام های تناسلیشان و … دارند کمتر مورد هدف متجاوزان جنسی قرار می گیرند (وبلی ، ۱۹۸۶). از سوی دیگر دانش والدین از پیشگیری از آزار جنسی کودکان مستقیما بر آگاهی کودکانشان درباره پیشگیری از آزار جنسی اثر می گذارد (چن وچن ، ۲۰۰۵)از آنجا که برخورد با پدیده سوء استفاده جنسی به نگرشی عمیق نیاز دارد بایستی از ابعاد مختلف بررسی شود، لذا اولین مسألهایی که در این زمینه مطرح می شود عبارت است از: بررسی میزان دانش و مهارت های محافظت از خودشان و برنامه آموزش محافظت از خود که بر افزایش دانش و مهارتهای کودکان و در نتیجه کاهش آسیب پذیری کودکان و پیشگیری از قربانی شدن آنها موثر باشد.محقق در صدد است اثربخشی آموزش مولفه های محافظت از خود بر افزایش دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی کودکان دختر پیش دبستانی را بررسی کند به عبارت دیگر این سوال مطرح است که آیا آموزش مولفه های محافظت از خود بر افزایش دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی کودکان موثر است؟

اهمیت و ضرورت پژوهش:

پس از رخ دادن یک تجربه ناراحت کننده در هر صورت انسان با آثار آن درگیر خواهد بود و هر قدر آن تجربه ناراحت کننده تر باشد، بیشتر، ذهن و زندگی فرد معطوف به آن خواهد بود و حتما از رسیدگی به بخش های مهم زندگی اش باز می ماند. سوء استفاده جنسی از کودکان یکی از مخرب ترین تجربیاتی است که همه توانایی ها و استعدادهای کودکان و همه دوران زندگی آنها را تحت تأثیر قرار می دهد.سوء استفاده جنسی از کودکان به ستی همه گیر رسیده، پس احتمالا بچه های زیادی در معرض سوءاستفاده جنسی قرار خواهند گرفت، چه به صورت تجربه مستقیم آن و یا به صورت غیر مستقیم و از طریق صحبت کردن با خانواده با همتایانشان یا از طریق پوشش رسانه ای (وارتل و میلر ، ۱۹۸۷). تحقیقات گلد وبلاگ ، ۱۹۹۹) نشان می دهد، بزرگسالانی که در کودکی مورد سوء استفاده قرار گرفته اند ممکن است در روابط زناشویی، خانوادگی و بین فردی کار کردی معیوب داشته باشند و رفتار خود تخریبی ، عزت نفس پائین ، افسردگی مزمن و ناسازگاری جنسی در آنها افزایش یابد.تمام افراد پدوفیل – افراد بزرگسال تعرض کننده به کودکان – در دوران کودکی مورد تعرض جنسی قرار گرفته اند. همچنین افرادی که دارای سابقه تعرض جنسی در کودکی هستند، ممکن است در بزرگسالی دچار سردمزاجی و یا عدم کنترل جنسی شوند. تحقیقات نشان می دهد ۲۳ درصد زنان روسپی هم در کودکی مورد تعرض جنسی قرار گرفته اند که این تحریکات زودرس و قبح شکن از جمله عوامل زمینه ساز روسپی گری آنها بوده است. این یعنی آزاری جنسی کودکان اولین حلقه زنجیره ای از فجایع است ( علیایی زند، ۱۳۸۴).بنابراین برای جلوگیری از تعداد زیاد تجاوزات جنسی به کودکان، هم کودکان و هم بزرگسالان باید درباره واقعیت های آزار جنسی تحت آموزش قرار بگیرند. تنها از این طریق است که آنها می توانند کاری برای چنین سوء استفاده هایی انجام دهند. سوء استفاده جنسی یک مشکل در عدم تعادل نیرو است و ما می توانیم از طریق آماده کردن کودکان با اطلاعات مخصوص درباره جنسیتشان، حقوقشان به عنوان یک کودک و درباره راه های محافظت از خودشان آنها را در این زمینه قدرتمند سازیم (گوردون، ۱۹۸۶). هولاندر معتقد است: یک کودک آگاه ، کودکی در امان است» (پروت و براون، ترجمه فرهی، ۱۳۸۷. ص ۴۹۱).میلر و پربن (۱۹۹۰) به این نکته اشاره کردند که بیشتر از نیمی از نمونه های آنها، هم کودکانی که تجربه سوء استفاده جنسی داشتند و هم کسانی که چنین تجربه ای نداشتند، از تعیین و تمایز یک موقعیت بالقوه آزار جنسی و حتی از تعریف این موقعیت عاجز بودند (ویلی ، ۲۰۰۹).تف (۱۹۸۳) این فرضیه را مطرح کرد که اگر کودکان تا زمان بزرگسالی هیچ اطلاعات جنسی در بافت نکنند با گذشت زمان این مفاهیم را به سادگی نخواهند فهمید. بدفهمی باعث انباشته شدن اطلاعات غلط و اطلاعاتی که توسط منابع غیر قابل اعتماد مانند همسالان با رسانه ها بدست می آیند می شود و برای کودکان و نوجوانان بسیار زیان آور است. وقتی از ارائه اطلاعات جنسی از همان ابتدا به کودکان خودداری شود خطر سوءاستفاده جنسی و کنجکاوی های نابجای جنسی هم افزایش می یابد (وکیلی، ۱۳۸۶ ).آموزش های زودرس، شتاب زده و ناشیانه مسائل جنسی به کودکان، همان اندازه آسیب زا خواهد بود که اگر این آموزش ها با تأخیر، پنهان سازی و یا نادیده گرفتن همراه باشد(دفریناس، ترجمه رئیسی طوسی، ۱۳۸۱، ص۶).اولین کاری که ما در نقش مشاور می توانیم انجام دهیم این است که پاسخگو باشیم و به والدین و کودکان کمک کنیم تا به اطلاعات مناسب دسترسی داشته باشند(گوردون، ۱۹۸۶). اگر بزرگسالان در ناآگاهی بمانند با پتانسیل بسیاری از افراد در سوء استفاده از کودکان را نادیده بگیرند، آزار کودکان ادامه خواهد یافت. چه کاری می توان برای اصلاح این شرایط انجام داده ایتدا ، بیایید درها را باز کنیم و شرایط آموزشی بدون تهدید را برای کودکان و بزرگسالان ایجاد کنیم (رو، ۲۰۰۹).

هدف پژوهش:

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر بخشی آموزش مولفه های محافظت از خود بر افزایش دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی کودکان، قصد دارد تا به نوبه خود گامی در جهت ایمن سازی کودکان در مقابل آزار جنسی و در نهایت پیشگیری از اثرات مخرب آزار جنسی بر کودکان بردارد.این پژوهش سعی دارد با تاکید و تمرکز بر اطلاعات لازم جهت محافظت از خود و با آموزش مولفه های لازمه به کودکان کمک کند تا مهارت هایی را تصرین کنند که آنها را در مقابل آزار جنسی مصون میدارد و در این زمینه از والدین کمک میگیرد. بتار این هدف این پژوهش عبارتند از: تعیین اثربخشی آموزش مولفه های محافظت از خود بر افزایش دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی.همچنین این پژوهش در رابطه با هدف بالا اهداف زیر را نیز بررسی میکند. شامل: تعیین اثر حضور والدین در برنامه آموزشی، تعیین نقش دانش پیشگیری از آزار جنسی کودکان در پیش بینی مهارت های پیشگیری از آزار جنسی کودکان در قبل و بعد از اجرای برنامه آموزشی، بررسی تفاوت دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی کودکان بین کودکان ۵ و ۶ ساله.

سوال تحقیق:

با توجه به توضیحات و اهداف فوق سوالات این پژوهش به شرح زیر است:

۱۱-آیا قبل از دریافت آموزش، میزان دانش کودکان در زمینه پیشگیری از آزار جنسی می تواند پیش بینی کننده میزان مهارت هایشان در این زمینه را باشد؟

۲. آیا بعد از دریافت آموزش، میزان دانش کودکان در زمینه پیشگیری از آزار جنسی می تواند پیش بینی کننده میزان مهارت هایشان در این زمینه را باشد؟

۳- آبا آموزش مولفه های محافظت از خود بر افزایش دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی کودکان دختر پیش دبستانی، موثر است؟

۴- آیا آموزش مولفه های محافظت از خود با حضور والدین نسبت به اجرای آن بدون حضور والدین در افزایش دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی کودکان تاثیر بیشتری دارد؟

۵- آیا دانش پیشگیری از آزار جنسی در کودکان شش ساله بیشتر از کودکان ۵ ساله است؟

۶ -آبا مهارت های پیشگیری از آزار جنسی در کودکان ۶ ساله بیشتر از کودکان ۵ ساله است؟

فرضیه تحقیق:

۱-قبل از در بافت آموزش، میزان دانش کودکان در زمینه پیشگیری از آزار جنسی نمی تواند پیش بینی کننده میزان مهارت هایشان در این زمینه باشد.

۲- بعد از دریافت آموزش، میزان دانش کودکان در زمینه پیشگیری از آزار جنسی می تواند پیش بینی کننده میزان مهارت هایشان در این زمینه باشد.

۳ -آموزش مولفه های محافظت از خود بر افزایش دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی کودکان، موثر است.

۴-آموزش مولفه های محافظت از خود با حضور والدین از آموزش آن بدون حضور والدین تاثیر بیشتری دارد.

۵-دانش پیشگیری از آزار جنسی در کودکان شش ساله بیشتر از کودکان ۵ ساله است.

۶- مهارت های پیشگیری از آزار جنسی در کودکان ۶ ساله بیشتر از کودکان ۵ ساله است.

متغیرهای تحقیق

متغیر مستقل: آموزش مولفه های محافظت از خود

متغیر وابسته: دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی

متغیر کنترل: ۱) سن سن آزمودنی ها بین ۵ و ۶ سال است

۲) جنسیت: آزمودنی ها دختر هستند

تعاریف مفاهیم تحقیق:

تعاریف نظری

سوءاستفاده جنسی از کودکان

سوء استفاده جنسی از کودکان شامل ایجاد ارتباط با کودک به هر شکل و به هر میزان، به منظور کسب لذت جنسی است (علیایی زند، ۱۳۸۴)

آموزش مولفه های محافظت از خود

آموزش مولفه های محافظت از خود شامل آموزش مواردی است که سبب بالا بردن اطلاعات و توانایی کودک در زمینه پیشگیری و مقابله با آزار جنسی می شود. این آموزش با هدف افزایش توان تامین ایمنی شخصی ارائه می شود. مولفه های محافظت از خود عبارتند از: آموزش حذر کردن از غریبه ها، آموزش شناخت و تمایز لمس خوب و لمس بد، آموزش «نه» گفتن، ترک موقعیت و اطلاع دادن به یک بزرگتر مورد اعتماد و یادگیری اصطلاحات طبی متناسب با اندامهای تناسلی (با در نظر داشتن مولفه های فرهنگی و … .

دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی

منظور از دانش پیشگیری از آزار جنسی اطلاعات ضروری است که به فرد در موقعیت خطر آزار جنسی کمک می کند مانند: دانش در زمینه شناخت اندامهای تناسلی و حریم شخصی و خصوصی، خطر غریبه های تعیین افراد مورد اعتماد و شناخت حقوق خود در زمینه عدم ضرورت پذیرش همه خواسته های بزرگترها.

منظور از مهارت های پیشگیری از آزار جنسی ، مهارتهای مقابله ای هنگام روبرو شدن با آزار جنسی است، مانند: توانایی “نه” گفتن در موقعیت های ناراحت کننده توانایی ترک موقعیت و گزارش واقعه به یک بزرگتر مورد اعتماد.

تعاریف عملیاتی

مولفه های محافظت از خود:

شامل عواملی است که در برنامه آموزش مولفه های محافظت از خود به آزمودنی های گروه آزمایش در ۱۰ جلسه آموخته میشوند این برنامه آموزشی شامل استفاده از پاسخ مناسب به کارهایی که کودک را خوشحال با ناراحت می کند، اطلاع از ضرورت همراه شدن با غریبه ها، استفاده از پاسخ مناسب به لمس ناراحت کننده شامل لمس ساده ای مثل در آغوش گرفته شدن ناراحت کننده و لمس نامناسب تری مثل المس اندام های تناسلی، میزان پذیرش تطمیع در ازای لمس نامناسب، استفاده از شیوه فرار از موقعیت و گزارش به بزرگتر قابل اعتماد و استفاده از عکس العمل مناسب در مقابل عدم توجه بزرگترها به گزارش آسیب با احتمال آسیب، شناخت افراد قابل اعتماد، شتاخت غریبه ها، شناخت اندام های بدن، آگاهی از مالکیت بدن، شناخت قسمت های خصوصی بدن، شناخت پوشش اندام های خصوسی، میزان پذیرش اجبار از سوی بزرگترها، میزان احساس اجبار در مقابل لمس اندام های خصوصی توسط بزرگترها، میزان قبول احتمال رخ دادن آزار از سوی افراد آشناء نظر کودک نسبت به لمس اندام های خصوصی توسط پزشک و میزان اجتناب از لمس اندام های تناسلی دیگران.

دانش و مهارت های پیشگیری از آزار جنسی:

شامل عوامل ی است که در پرسشنامه محقق ساخته “دانش مهارت های پیشگیری از آزار جنسی” مورد سنجش قرار می گیرد. این پرسشنامه از ۲۶ سوال تشکیل می شود که برای هز آزمودنی دو نمره از دو مقیاس دانش و مهرات به دست می آورد.