منو
X

تصویر
دکتر علی اکبر سلیمانی
روانشناس بالینی و فردی
(21)
آمار این متخصص
(21) رای
96%

دقت

100%

مفید بودن

80%

دانش و مهارت

88%

رفتار بالینی

83%

وقت شناسی

100%

هزینه اقتصادی

توضیحات پروفایل
  

دکتر علی اکبر سلیمانی هستم، فارغ التحصیل روانشناسی از دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی در سال ۱۳۸۹، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “مقایسه اثر بخشی روش های آموزشی مدیریت رفتاری والدین، تنظیم کنش حافظه کاری و دارو درمانی بر کاهش اختلال نارسایی توجه فزون بخشی (ADHD)” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه علامه طباطبایی

دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی

رساله دکتری

عنوان:

مقایسه اثر بخشی روش های آموزشی مدیریت رفتاری والدین، تنظیم کنش حافظه کاری و دارو درمانی بر کاهش اختلال نارسایی توجه فزون بخشی (ADHD)

اساتید راهنما:

دکتر حسین اسکندری، دکتر اسماعیل زارعی زوارکی

اساتید مشاور:

دکتر محمد رضا محمدی و دکتر علی دلاور

دانشجو:

علی اکبر سلیمانی

شهریور ماه ۱۳۸۹

فهرست مطالب

عنوان

تقدیر و تشکر

چکیده فارسی

فهرست مطالب

فصل اول کلیات تحقیق

مقدمه

بیان مساله

ضرورت و اهمیت

اهداف تحقیق

سئوالات تحقیق

فرضیه های تحقیق

تعریف عملیاتی متغیرها

فصل دوم – مبانی و پیشینه تحقیق

بخش اول – مبانی نظری تحقیق

تاریخچه

معیارهای تشخیصی و ویژگی های بالینی

نشانه های اصلی:

۱)بی توجهی

۲) فزون جنبشی

۳) تکانشگری

نشانه های ثانوی

نشانه های رفتاری

نشانه های شناختی

نشانه های هیجانی

نشانه های اجتماعی

نشانه های حرکتی

همبودی

همه گیر شناسی و بروز

علت شناسی

عوامل ژنتیکی

عوامل عصب شناختی

رویکردهای نظری نوروسایکولوژیکی

عوامل مرتبط با تغذیه

عوامل محیطی مربوط به مواد سمی

عوامل روانی – اجتماعی

عوامل رفتاری – خانوادگی

تشخیص افترافی و ارزیابی بالینی

الف – تشخیص

ب- ارزیابی بالینی

بررسی تحولی

مصاحبه بالینی

معاینه وضعیت روانی

بررسی عملکرد اجتماعی

ارزیابی تحصیلی

مشاهده مستقیم رفتار

مقیاس های رتبه بندی، آزمونها و معیارها

درمانها

الف) دارودرمانی

اثرات دارو درمانی

عوارض جانبی

ب درمان های رفتاری

ج درمان های شناختی – رفتاری

د- درمان های خانوادگی – اجتماعی

ه  درمان های ترکیبی

بخش دوم پیشینه تحقیق

بررسی سوابق

مداخلات رفتاری (آموزش های مدیریت رفتاری به والدین)

مداخله شناختی (آموزش حافظه کاری)

فصل سوم روش اجرای تحقیق

طرح تحقیق

جامعه آماری

نمونه و روش نمونه گیری

ملاکهای ورود به تحقیق

ابزار اندازه گیری تحقیق و نحوه اجرا

مصاحبه بالینی

مقیاس رتبه بندی کاترز- فرم والدین (۴۸- CPRS)

آزمون توروسایکولوژیک Back)– N)

متغیرهای تحقیق

روشهای آماری تحلیل داده ها

روش اجرا

برنامه های آموزش مدیریت رفتاری والدین

برنامه های رایانه ای آموزش

حافظه کاری

فصل چهارم تجزیه تحلیل و یافته های پژوهش

توصیف دادهها

تجزیه و تحلیل دادهها

فصل پنجم بحث و نتیجه گیری

محدودیت ها

پیشنهادها

منابع

چکیده:

مقدمه: اختلال نارسایی توجه – فزون جنبشی (ADHD)، یکی از اختلالات شایع روان شناختی کودکان به شمار می آید. این اختلال ۳ تا ۵ درصد کودکان ۶ تا ۱۶ سال را تحت تأثیر خود قرار داده و حدود ۵۰ درصد مراجعان به مراکز درمانی روان پزشکی و روانشناسی کودک را به خود اختصاص داده است. اگرچه درمان های دارویی به ویژه استفاده از داروهای محرک به میزان قابل توجهی اثربخش بوده اند، اما رویکرد موفق درمان این کودکان، مداخلات ترکیبی دارو درمانی به همراه مداخله رفتاری و شناختی می باشد.

اهداف: این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی درمان های ترکیبی آموزش رفتاری والدین، آموزش تنظیم حافظه کاری و دارو درمانی بر کاهش اختلال کودکان ۶ تا ۱۲ ساله دارای اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی انجام و تاثیرات هر کدام از روش های رفتاری و شناختی به همراه دارو درمانی و دارودرمانی تنها بررسی گردید. روش تحقیق: آزمودنی های پژوهش حاضر ۷۵ کودک مبتلا به ADHD بودند که به صورت انتخاب تصادفی در سه گروه مشتمل بر دو گروه آزمایشی آموزش مدیریت رفتاری والدین (PBMT)، آموزش تنظیم حافظه کاری (WMT) و یک گروه شاهد جایگزین شدند. برای بررسی اثرات مداخلات از مقیاس درجه بندی کانرز فرم والدین (۴۸-CPRS) قبل از انجام مداخلات و بعد از انجام مداخلات استفاده شد. پس از انجام مداخلات داده های گرد آوری شده از نمونه های باقی مانده در سه گروه (۷۰ نفر) با بهره گیری از روش های آمار توصیفی شامل فراوانی، درصد فراوانی، میانگین، میانه، نما، انحراف معیار، واریانس و چولگی و نیز، آمار تحلیلی شامل آزمون تحلیل واریانس یک طرفه، آزمون t استودنت، آزمون خی دو، آزمون تو کی، رسم نمودار QQ plots ، آزمون کولموگروف – اسمیرنوف و رسم نمودار هم واریانسی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج: یافته های حاصل از مقیاس درجه بندی کانرز (فرم والدین) نشان داد که مداخله رفتاری ترکیبی آموزش مدیریت رفتاری والدین به همراه دارو درمانی موجب کاهش بیش تر اختلال کودکان مبتلا به ADHD شده است. از طرفی، در سطحی دیگر مداخله ترکیبی شناختی آموزش تنظیم حافظه کاری به همراه دارو درمانی موجب کاهش اختلال کودکان مبتلا به ADHD شده است. علاوه براین هرقدر والدین جوان تر بودند، اثرات مداخله رفتاری آموزش مدیریت رفتاری والدین بیش تر بوده اما تحصیلات والدین مستقل از مداخله رفتاری بوده است. بحث: به کار گیری مداخله ترکیبی از طریق آموزش مدیریت رفتاری والدین به همراه دارودرمانی در کاهش نشانه های ADHD کودکان مبتلا دارای اثر بخشی است. روش مداخله شناختی از طریق آموزش و تمرین های حافظه کاری نیز در کاهش اختلال کودکان مبتلا به ADHD اثربخش بوده است.

کلیدواژه: اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی، آموزش مدیریت رفتاری، حافظه کاری، دارو درمانی.

فصل اول

کلیات تحقیق

مقدمه

اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی ,ADHD اختلال مربوط به دوران کودکی و نوجوانی است که با نشانه های پایدار افزایش فعالیت و رفتارهای تکانشی مشخص می شود. کودکان دارای این اختلال بیش از همسالان دیگر مشکلات تحصیلی دارند، از اجتماع طرد شده و یا دچار رفتارهای ضد اجتماعی در طی سال های مدرسه شده و با مشکلات عدیده ای در طی سال های پس از آن مواجه می شوند (سوئو گا’، دالی” و تامپسون، ۲۰۰۸).ADHD با نشانه های رفتاری نظیر بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری همراه می باشد. هرچند این کودکان ممکن است دارای اختلال شناختی نیز باشند که می تواند به فعالیت های روزمره زندگی مانند مدرسه و خانه تأثیر گذار باشد، کودکان دارای ADHD دارای مشکلات زیر می باشند.

– کارکرد اجرایی (مانند برنامه ریزی برای یک برنامه، ثبات کاری)

– سرعت پردازش اطلاعات (کندتر از سایر همسالان خود می باشند)

– حافظه کاری که اغلب به عنوان یک کار کرد اجرایی در نظر گرفته می شود.

این سه فرآیند بر یکدیگر اثر متقابل دارند. مثلا مشکلات حافظه کاری می تواند بر کارکرد اجرایی تأثیر گذاشته و با سرعت پایین پردازش اطلاعات توانایی کودک را برای یاد آوری و سازمان دهی اطلاعات کاهش دهد تاتو ک و چابان”، ۲۰۰۷). مطابق طبقه بندی اختلالات توسط انجمن روان پزشکی آمریکا” ( DSM- IV – TR بایستی سن شروع اختلال، کمتر از ۷ سالگی باشد و حداقل به مدت ۶ ماه در کودک وجود داشته باشد و در کار کردهای خانوادگی، تحصیلی و اجتماعی کودک تاثیر گذار باشد و در نهایت، این اختلال نباید در ادامه یک اختلال نفوذ کننده رشد، اسکیزوفرنیا و سایر اختلالات سایکوتیک دیگر روی دهد و نیز تشخیص اختلال روانی دیگری برای آن توجیه بهتری نداشته باشد ( کاپلان و سادوک، ۲۰۰۳)اختلال نارسایی توجه – فزون جنبشی ADHD اختلالی است که مشکلات جدی توجه، تکانشگری و فرون جنبشی را در بر می گیرد. این اختلال، ۳ تا ۵ درصد کودکان ۶ تا ۱۶ سال را تحت تاثیر قرار می دهد که میزان مذکور، این اختلال را به عنوان شایع ترین نابسامانی روانی عصبی معرفی می کند. هنگامی که کودکان مبتلا به این اختلال بزرگ تر می شوند، فزون جنبشی در آنها کاهش می یابد اما مشکلات مربوط به بی توجهی که اغلب منجر به شکست های تحصیلی و شغلی می شود، در اکثر موارد باقی می ماند( کلینگبرگ، ۲۰۰۹).هرچند در تشخیص اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی (ADHD)، نشانه های رفتاری بی توجهی و یا فزون کنشی و تکانشگری اساس کار است. اما شواهد نشان می دهد که کودکان دارای اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی (ADHD ، در حوزه های شناختی در خانه و مدرسه ضعف دارند و توجه به آنها ضرورت دارد (بیدرمن ، موتو تیو کس ، دویل و همکاران، ۲۰۰۴)۔بر این اساس، هرچند مطالعات حاکی از اثربخشی درمان دارویی در کاهش نشانگان اختلال نارسایی توجه – فزون جنبشی در کودکان است. اما تجربه نشان داده که در اغلب اختلالات روانی درمان های ترکیبی در بهبود و نگهداری سطح سلامتی در بلندمدت کارایی بهتری دارند. یکی از مشکلات بنیادین کودکان دارای اختلال نارسایی توجه – فزون جنینی مشکل در توجه و تمرکز است که احتمال آن می رود که این کودکان در خردسالی و بزرگسالی در فرآیندهای حافظه دچار نقایصی جدی باشند. تحقیقات و مطالعات حوزه شناختی و رفتاری به ویژه درمان های شناختی در زمینه حافظه کاری و مدیریت رفتاری منجر به ابداع روش های نوین مداخله ای در مراکز علمی و بالینی معتبر دنیا شد که می باید در درمان کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه – فزون جنینی در ایران نیز مورد توجه قرار گیرد. این پژوهش در راستای گسترش روش های مداخله ای ترکیبی دارویی، رفتاری و شناختی و یا در موارد ضرورت به عنوان درمان جایگزین زمانی که کاربرد دار و مضر تشخیص داده شده، به منظور بررسی روش های دیگر کاهش اختلالات کودکان دارای اختلال نارسایی توجه – فزون جنبشی شکل گرفته است.به طوری که، بیش تر محققان بر این باورند که درمان ترکیبی می تواند درمان انتخابی اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی باشد ( دیاموند و سیکولند، ۲۰۰۱) .

بیان مساله:

مطابق تحقیقات انجام شده، از مشکلات بنیادی کودکان دارای اختلال نارسایی توجه به فزون جنبشی، بی توجهی و تکانشگری است، که بی توجهی در طول زندگی این کودکان به ویژه تا بزرگسالی به عنوان مند اول ترین مشکل در حوزه های شناختی بروز و ظهور می یابد. کودکان دارای اختلال نارسایی توجه – فرون جنبشی به دلیل نقص در توجه و عدم توانایی در تمرکز به راحتی دچار حواس پرتی شده و قادر نیستند امورخود را بر اساس یک نظم منطقی و تسلسلی انجام دهند. اخیرا مشخص شده که حافظه کاری در فرآیند توجه نقش اساسی دارد. همچنین مشکلات رفتاری که این کودکان در خانه با آن مواجه اند، خود و اطرافیان را در رنج خود شریک می کنند، موجب افسردگی والدین به ویژه مادران می شوند.مساله اصلی این پژوهش این است که آیا می توان به شواهد تجربی کافی دست یافت که با درمان های غیر دارویی مانند تمرین های حافظه کاری و یا با روش های آموزشی مدیریت رفتاری والدین ، امکان تصحیح و کاهش بسیاری از مشکلات آتی به ویژه مشکلات توجهی و رفتاری کودکان مبتلا به اختلال اختلال نارسایی توجه قرون جنبشی را فراهم ساخت. محقق بر آن است که این روش ها را با هم مقایسه نموده و کارایی آن ها را با درمان های دارویی بررسی تماید. یکی از نگرانی های درمانگران این اختلال ادامه و توسعه برخی از نشانه ها مانند نارسایی توجه و مشکلات رفتاری در مراحل بعدی رشد کودکان است. شواهد نیز از این نظر حمایت کرده که در بزرگسالی این کودکان نشانه های فزون کنی کاهش یافته و نارسایی های توجه که ارتباط تنگاتنگی با حافظه کاری دارد، ادامه یافته با مضاعف شده و از طرفی مشکلات رفتاری آنان از خانه به جامعه و محیط های بزرگ تر منتقل می شود. همچنین بر اساس شواهدی دیگر درمان های دارویی علاوه بر مضرات جانبی بسیار، به تنهایی نمی تواند کافی باشد و نیاز به درمان های ترکیبی رفتاری و شناختی یا جایگزین از اهمیت ویژه ای برخوردار است.در مقاله ای که با راهنمایی مدرسه پزشکی هاروارد تهیه شد، مطالب زیر را برای تشریح بیش تر اختلال نارسایی توجه – فزون جنبشی ارایه گردید. این اختلال ۱۰ درصد کل کودکان جهان را از خود منائر کرده است. حدود نیمی از کودکان دارای اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی تا زمان رسیدن به سن بلوغ دارای اختلالات ناشی از این بیماری هستند. مطالعات ژنتیکی حاکی از آن است که این اختلال دارای زمینه های ارثی است. زمانی که نتیجه وراثت باشد ممکن است با مشکلات قبل از تولد با مشکلات ناشی از زودرسی همراه باشد. از یک دیدگاه ملکولی تا چرخه کاته کول آمینی یا اختلال در عملکرد انتقال دهندگان عصبی دپامینی، تخفیفات درمانی نشان داده که درمانگری های سنتی طولانی ائر مانند درمان با منیل فدیث” (رینالین) بک درمان موثر و ایمن بوده مخصوصا زمانی که با درمان های مداخله ای رفتاری همراه باشد (بیدرمن” و فارایون،۲۰۰۵ ).این اختلال نقایص قابل توجهی در زندگی روزمره ایجاد می کند و علاوه بر علایم اصلی خود که شامل پر تحر کی، تکانشگری و نارسایی توجه می باشد، نقایصی در حوزه های تحصیلی بین فردی و اجتماعی نیز ایجاد می کند که اغلب تا بزرگسالی ادامه می باید (بار کلی، ۲۰۰۳).اگر چه کودکان بزرگ تری که به اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی مبتلا می شوند، از نظر بروز رفتارهای مجرمانه و سوء مصرف مواد در ریسک بالاتری قرار دارند، محققان دریافته اند والدین این کودکان در بروز این رفتارها مؤثر هستند. افسرده بودن مادر در سنین اولیه رشد این کودکان بزرگ ترین عامل این مشکلات رفتاری می باشد از طرفی نقش والدینی منبت در سنین ابتدایی می تواند منجر به محافظت کودک در برابر این عامل ریسک باشد(کرونیس و همکاران، ۲۰۰۷).والدین کودکان دارای اختلال نارسایی توجه قرون جنی به طور نسبی بیش از والدین کودکان سالم، فشار روانی و افسردگی را در سابقه خود دارند. این والدین دارای اعتماد به نفس پایین تری بوده اند. (جان استون و مش، ۲۰۰۱). برای مثال ۴۰ درصد از مادران کودکان دارای دارای سابقه تشخیصی افسردگی حاد بوده اند ( کرو نیس، لاهی ، پلهام ، کیپ بایومان و لی، ۲۰۰۳).درمان هایی براساس مطالعات مبتنی بر شاهد برای اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی کشف شده است یکی از این درمان ها تغییر رفتار است ( آموزش رفتاری والدین و مداخلات رفتاری در مدرسه)، دارودرمانی و ترکیبی از دارو درمانی و مداخلات رفتاری، هنگامی که هر دو روش دارو درمانی و رفتار درمانی مورد استفاده فرار می گیرد، به طور قطع نمی توان والدین را به عنوان افراد دارای سلامت روان در نظر گرفت (کرونیس، چاکو ، فابیانو، ویمیز” و پلهام، ۲۰۰۴)بررسی های انجام شده اثربخشی داروها را بر عملکرد مدرسه، تعاملات اجتماعی و علایم رفتاری نشان داده اند. اما والدین و پزشکان به عوارض داروها و تأثیر بلندمدت آن خوش بین نیستند. از سوی دیگر، مشکلاتی در بدو تجویز داروها پدید آمده است (سونوگا و همکاران، ۲۰۰۱). علاوه بر این اگر چه درمان دارویی به بهبود عملکرد روزانه کودکان نارسایی توجه فزون جنبشی کمک می کند، ولی اگر به تنهایی به کار رود، در بهبود دراز مدت بیماران اثر کمی دارد. بنابر این، روش های درمانی دیگری از جمله آموزش والدین، درمان های شناختی – رفتاری و روش تعدیل رفتار مورد توجه قرار گرفته است (ناتان”، ۱۹۹۲). مداخله در سطح خانواده در مورد کودکان و نوجوانان مبتلا به نارسایی توجه فزون جیشی، به علت مشکلات متعدد این بیماران با اهمیت است. از آنجا که والدین معمولا از اداره این کودکان اظهار عجز می کنند، بنابراین پاره ای از محققان برنامه های آموزشی خاصی برای افزایش توانایی والدین برای قبولاندن دیدگاه خود به فرزندان شان و متقاعد کردن آنها تدارک دیده اند یار گلی، ۱۹۹۰).اما این فرضیه را که شرکت مادران کودکان و نوجوانان مبتلا به نارسایی توجه فزون جنبشی در برنامه سازگاری با افسردگی (CWDC) می تواند باعث بهبود نتایج در چهار حیله زیر گردد مورد آزمون قرار دادیم عملکرد مادری؛ انتظارات مادران و تاثیر آن بر رفتار کودکانه مادر فرزندی – فرزند مادری؟گزارش معلمان و خانواده پیرامون مشکلات رفتاری ظاهر شده کودکاننتایج نشان داد که این روش را می توان برای مادران کودکان دارای اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی به کار گرفت. همچنین نتایج نشان داد که CWDC در بهبود کودکان تاثیر مثبت داشته است. به ویژه ما در بافتیم که این مداخلات منجر به بهبود نشانه های افسردگی مادران، افزایش اعتماد به نفس، کاهش استرس و انتظارات منفی در مقایسه با گروه گواه شده است (کرونیس، کمبل، روبرتز” و پلهام، ۲۰۰۶).تعامل بین کودکان دارای اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی با والدین شان، موضوع بسیار مهمی است که نباید مورد غفلت پژوهشگران و درمانگران قرار بگیرد. گاهی در خانواده های این کودکان مشکل کودک نشانگر مشکلی است که در روابط اعضای آن وجود دارد (مش و جانستون، ۱۹۹۰). این کودکان معمولا در خانواده های غیر عادی» متولد می شوند و مشکل های روان شناختی و جسمانی بسیاری در این خانواده ها گزارش شده است. برای مثال، میگرن، تب یونجه، آسم و اگزما در این خانواده ها بسیار متداول است ( کلکون و باندی، ۱۹۹۶). در کنار مشکل های جسمانی در والدین این کودکان، مشکل های روان پزشکی نیز کم نیست (یقرا و بار کلی، ۱۹۸۵). به طوری که والدین کودکان دارای این اختلال (همچنین کودکان دارای اختلال سلوک + فزون جنینی) به طور معناداری در دوران کودکی دارای فزون جنشی بوده اند. البته، سایر اختلالاتی همچون: الکلیسم، جامعه ستیزی و هیستیری نیز در این خانواده ها تا حدودی متداول است ( کاوال، ۱۹۸۸ به نقل از علی زاده، ۱۳۸۶). افزون بر این، کمک به خانواده ها در تغییر رفتارهایی که موجب نافرمانی و تضادورزی کودکان و نوجوانان می شوند نیز در چهار چوب این برنامه های آموزشی گنجانده شده اند. بدین ترتیب، والدین را از علل متفاوت رفتارهای نامناسب فرزندان شان آگاه می کنند، به آنها می آموزند که چگونه به تعامل مثبت با فرزندان شان دست یابند و با چطور رفتار های مثبت آنها را افزایش داده و تقویت کننده چه موقع به تنبیه متوسل شوند و چگونه رفتار آنها را در خارج از چهار چوب خانواده اداره نمایند دادستان، ۱۳۸۶).از آن جا که میانگین نمره های مربوط به اختلال های یادگیری در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی بیش تر از کودکان عادی می باشد ( علاقمند راد و مومنی، ۱۳۷۹). بار کلی (۱۹۸۷) این برنامه آموزشی را در مورد گروه هایی از والدین کودکان دارای نارسایی توجه فزون جنبشی به مرحله اجرا در آورد و نتایج نشان دادند که والدین کودکان ۶ تا ۱۱ ساله ای که در این برنامه آموزشی شرکت کرده بودند، کاهش نشانه های اختلال، افزایش سطح حرمت خود و کاهش تنیدگی را در فرزندان شان خاطر نشان نموده اند. روش درمانی عصبی روانی دلاکائو برای درمان این کودکان پیشنهاد شده که از مزایای آن کاهش همزمان مشکلات یادگیری کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی است (مومنی و بهرامی، ۱۳۸۱).عوامل مختلفی در آسیب شناسی روانی به اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی (ADHD) مطرح شده اند که از این بین می توان به کار کردهای نوروپسیکولوژی از جمله مهار پایین (بار کلی، ۱۹۹۷) و حافظه کاری اشاره کرد کمپ نون و همکاران، ۱۹۹۹). روش های مداخله رفتاری که در سال های پیش تر رشد آغاز می شوند، معمولا نویدبخش تر هستند (مک ماهون و ولز، ۱۹۸۹). درمان رایج اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی تجویز داروی مثل فدایت «ریتالین ) می باشد. تجویز این دارو براساس توصیه های FDA در کودکان زیر ۶ سال ممنوع می باشد. مداخله های رفتاری که در سال های پیش تر رشد آغاز می شوند، معمولا نوید بخش تر هستند (مک ماهون و همکاران، ۲۰۰۶).اختلال نارسایی توجه – فزون جنبشی اختلالی شایع و جدی است که دارای یک مؤلفه کلیدی یعنی حافظه کاریه (MM) است (کلینگرگ، ۲۰۰۹). یک پژوهش فراتحلیل که مبتنی بر ۴۶۵ مطالعه است وجود اختلالات حافظه کاری را در اختلال نارسایی توجه فزون جنینی تایید کرده و نشان داد که این اختلالات در حیطه بصری- فضایی بارزترین وجه ممکن را دارند (مارتینوسن ، هایدن”، هوگ جانسون و تانوک ۲۰۰۵).اختلال نارسایی توجه – فزون جنبشی دارای یک جزء ژنتیکی قوی با وراثت پذیری تخمینی ۷۰ درصد است. مقوله اختلال در حافظه کاری در توضیح بسیاری از مشکلات ادراکی و روانشناختی در اختلال نارسایی توجه – فزون جنبشی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است (بار کلی، ۱۹۹۷؛ کاستلانوس و تانوک، ۲۰۰۲؛ راپورت و سایرین، ۲۰۰۰؛ و مستربرگ و سایرین، ۲۰۰۴) به مقایسه وظایف حافظه کاری با سایر وظایف پرداختند و نشان دادند که کودکان، بیش ترین مشکل را با وظایف حافظه کاری داشتند.ما در زندگی روزانه خود از حافظه کاری برای به یاد آوردن برنامه ها و رعایت توالی کار هایی که بایستی انجام دهیم استفاده می کنیم، اما در دسترس نگه داشتن اطلاعات، یک عملکرد خیلی ساده است که اثبات گردیده از اهمیت خیلی زیاد در طیف وسیعی از امور ادراکی برخوردار است. حافظله کاری کلامی برای فهم جملات بلند ضروری است و ظرفیت حافظه کاری کلامی چگونگی عمل ( پاسخ گویی به سوالات در بخش درک مطلب در یک آزمون SAT را پیش بینی می کند (دانمن و کارپنتر”، ۱۹۸۰). هم چنین ، حافظه کاری در کنترل توجه و نگهداری اطلاعات مرتبط در حین حل مساله حایز اهمیت است. به طور کلی این گونه مطرح شده که مهم ترین و تنها عامل تعیین کننده در توانیی عمومی ذهن همان حافظه کاری است (ساب” و همکاران، ۲۰۰۲) از طریق تفاوت ها در ظرفیت حافظه کاری افراد می توان به حدود ۵۰ درصد از تفاوت های آنها در زمینه بهره هوشی (IQ)” غیر کلامی دست بافت (کانوی” و همکاران، ۲۰۰۹). هم چنین ، اخیر مشخص شده است که ارتباطی قوی بین ظرفیت حافظه کاری و توانایی مقاومت در برابر اطلاعات غیر مرتبط و حواس پرتی مختل کننده های تمرکز) وجود دارد. نتیجه مطالعه ای که عنوان آن تاثیر مهمانی غیررسمی”. (توانایی ما در تمرکز بر یک صدا على رغم وجود محیط پر سر و صدا) است نشان داده است که این توانایی با ظرفیت حافظه کاری ارتباط دارد کانوی و همکاران، ۲۰۰۱). مطالعات اخیر نشان داده است که حافظه کاری پایین با رویاپردازی روزانه و عدم انجام امور موظف، ارتباط دارد( کان و همکاران، ۲۰۰۷).تجربه ای که دیگران از افرادی که با اختلال در حافظه کاری مواجه اند، دارند این است که آنان افرادی هستند که با مشکل عدم توجه، دست و پنجه نرم می کنند و با افرادی اند که مشکل حافظه دارند. به عنوان مثال، این افراد در صورت دارا بودن مشکل عدم توجه، هنگام خواندن یک متن، مشکل تمرکز دارند و در صورت دارا بودن مشکل حافظه، طی چند ثانیه وقتی که از اتاقی به اتاق دیگر می روند به خاطر نمی آورند چه کاری قرار بوده انجام دهند و با این که در موقعی که در حال تمرکز بر یک کار هستند به راحتی حواسشان پرت می شود. در کودکان، این مشکل اغلب به صورت به یاد آوردن کار بعدی که باید انجام دهند بروز می کند که مانع از به انجام رساندن و تکمیل کارهایشان طبق برنامه می شود ( کلینگبرگ، ۲۰۰۹).تحقیقات بسیاری، عملکرد ضعیف کودکان دچار ناتوانی های یادگیری عصب روان شناختی تحولی را در کارکردهای اجرایی و توجه نشان داده اند. تعدادی محققان از جمله رینولدز (۱۹۸۴)، هالبورو و بریه (۱۹۸۶)، دنکلا (۱۹۸۹)، دی ولف، بیرن و بادن (۱۹۹۹)، گیلگر، و دفریز (۱۹۹۲)، پنینگتون و همکاران (۱۹۹۳)، کورکمن ، لیکان و فلمن (۱۹۹۶)، لوگان و همکاران (۱۹۹۷)، سمرود – سلیکمن و همکاران (۱۹۹۲)، فارایون، بیدرمن، مونوتکس ، دویل و سیدمن (۲۰۰۱)، دوپاول، مک گوی، ایکرت و وان برکل (۲۰۰۱)، دال ، سوتاگا – بارک، هال و رمینگتون (۲۰۰۴) بوم و همکاران (۲۰۰۴)، والرا و سیدمن (۲۰۰۶)، سید من، بیدرمن، مونوتکس، دویل و قارات (۲۰۰۱)، سوانسون و همکاران (۲۰۰۶)، سوانسون و ژرمن (۲۰۰۷)، در تحقیقات خود نشان داده اند که کودکان پیش دبستانی دارای ناتوانی های یادگیری، در مقایسه با کودکان عادی در آزمون های سنجش کارکردهای اجرایی و توجه، عملکرد ضعیف تری دارند. برخی از مطالعات مهم نیز اشاره کرده اند که نارسایی های عصب روانشناختی همچون نقص در کارکردهای اجرایی و توجه در کودکان سنین پیش دبستانی می تواند در سنین بالایی پایدار بماند و آنان را در انجام تکالیف مدرسه و امور شخصی با مشکل جدی روبه رو کند. بنابراین، ضروری است که این مشکلات در کودکان پیش دبستانی به موقع تشخیص داده شوند و برای بهبود آنها برنامه های مداخله ای زودهنگام تدارک دیده شود (گورکن، کرک و کمپ”، ۱۹۹۸؛ سیدمن و همکاران، ۲۰۰۱).این مطالعات روانشناختی با مطالعات تصویر پردازی عصب شناختی هماهنگی دارد به گونه ای که نشان می دهد کودکانی که از ظرفیت بالاتر حافظه کاری برخوردارند کمتر احتمال می رود که به ذخیره سازی اطلاعات غیر مرتبط بپردازند و گل” همکاران، ۲۰۰۵). قشر پیش پیشانی مغز در آماده سازی برای عمل فیلتر کردن اطلاعات غیر مرتبط نقش به سزایی دارد و کودکانی که دارای ظرفیت بالاتر حافظه کاری هستند فعالیت پیش پیشانی بیش تری نیز دارند و در فیلتر کردن مختل کننده های تمرکز، موفق تر عمل می کنند (مک ناب” و کلینگرگ، ۲۰۰۸).در نهایت این که، حافظه کاری این اجازه را به ما می دهد تا برای پرداختن و تکمیل یک کار، جریان دسترسی به اطلاعات برای ما استمرار داشته باشد. برخورداری از قابلیت های حافظه کاری در محیط های ادراکی جدی که حاوی عوامل مختل کننده تمرکز است، اهمیت ویژه ای پیدا می کند( کلینگبرگ، ۲۰۰۹).اختلائی طبیعی در میزان ظرفیت حافظه کاری در میان افراد وجود دارد. در هر فرد نیز این ظرفیت می تواند تحت تاثیر استرس و یا بی خوابی به طور موقت کاهش یابد. علاوه بر این، با افزایش سن، حافظه کاری سیر نزولی یافته که از سنین حدود ۲۵ تا ۳۰ سال شروع شده و به ازای هر دهه از ۵ تا ۱۰ درصد پر این مسیر نزولی افزوده می شود. به استثنای این تفاوت عادی، ظرفیت حافظه کاری تحت تاثیر طبقی از شرایط بالینی نیز قرار دارد که بر سامانه های عصبی تشکیل دهنده حافظه کاری موثرند. مطالعات صورت پذیرفته بر انسانها و حیوانات نشان داده است که قشرهای پیش پیشانی و آهیانتهای بر عملکرد حافظه کاری نقش موثری دارند. همان طور که برای هسته های قاعده ای پایه و انتقال بدون اشکال دوپامین ضروری اند. هنگامی که این سامانه ها مشکل پیدا می کنند، حافظه کاری دچار نقص می گردد. وارد آمدن ضربه به لب قدامی مغز با اختلالات حافظه کاری ارتباط دارد، همان گونه که این اختلال در آسیب های مغزی مشاهده می شود(رابرتسون و موره، ۱۹۹۹). در این گونه موارد، اختلالات حافظه کاری به مشکلات برنامه ریزی و توجه می انجامد. نشانه های اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی ( ADD, ADHD ) هم با اختلال در ساختار دوپامینی و هم با اختلال در لب قدامی ارتباط دارد و در نتیجه به اختلال در حافظه کاری منجر می شود. ناتوانی آموزشی وضعیت شایع دیگری در کودکان و بزرگسالان است که از آن به عنوان مشکلات آموزشگاهی و دانشگاهی یاد می شود. این مشکلات نقص فرصت های یادگیری و هوش عمومی و یا نابسامانی های عاطفی و جسمانی نیست بلکه عامل به وجود آورنده این مشکلات تابسامانی های اولیه ای در فرآیندهای روان شناختی خاص است. تحقیقات نشان داده که ناتوانی یادگیری می تواند مستقیما وابسته به اختلالات حافظه کاری باشد (گتر کول و پیکر ینگ ، ۲۰۰۰).در گذشته باور محققان بر این بوده که مغز کودکان دارای اختلال نارسایی توجه – فزون جنبشی کاملا با مغز سایر کودکان تکامل یافته متفاوت است. اما تحقیقات جدید و بررسی تصاویر MRI این کودکان نشان داده که ممکن است شرایطی عامل تاخیر تکامل مغز شده باشد. ضخیم شدن قشر مغز به طور معمول آهسته بوده و سپس تا سن ۷ سالگی متوقف می شود. قشر مغز کودکان دارای اختلال نارسایی توجه – فزون جنبشی تا سن ۱۰ سالگی به حداکثر ضخامت نمی رسد. این تاخیر در بلوغ مغز می تواند بسیاری از نشانه های اختلال نارسایی توجه به فزون جنبشی را تشریح نماید( پرایس ، ۲۰۰۸).

 

مشخصات
  • جنسیت مرد
  • وابسته به کلینیک
  • تجارب / مهارت ها
  • دانشگاه دانشگاه علامه طباطبائی
  • رشته تحصیلی روانشناسی
  • گواهینامه ها
  • پست های مدیریتی
  • مقطع تحصیلی دکترا
  • کلمات کلیدی دکتر علی اکبر سلیمانی روانشناس، دکتر علی اکبر سلیمانی مشاور، دکتر علی اکبر سلیمانی روان درمانگر، دکتر علی اکبر سلیمانی روانپزشک، دکتر علی اکبر سلیمانی متخصص اعصاب و روان، دکتر علی اکبر سلیمانی روانسنج
تخصص ها
  • روان‌شناسی بالینی
تصویر
دکتر علی اکبر سلیمانی
روانشناس بالینی و فردی
(21)

E-Teb.com © Copyright 2016 روانشناس یا روانپزشک. تمامی حقوق محفوظ است.

دکتر - مشاوره خانواده - پزشک - مشاوره آنلاین - شماره دکتر