فاطمه باقری هستم، فارغ التحصیل روانشناسی عمومی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت در سال ۱۳۹۱، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “رابطه طرحواره های شناختی، تصویر بدنی با نگرش به زندگی در افراد متقاضی جراحی زیبایی” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد مرودشت

دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی،گروه رواننشاسی

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A) رشته روانشناسی عمومی

عنوان:

رابطه طرحواره های شناختی، تصویر بدنی با نگرش به زندگی در افراد متقاضی جراحی زیبایی

استاد راهنما:

دکتر آذرمیدخت رضایی

استاد مشاور:

دکتر ژاله رفاهی

نگارش:

فاطمه باقری

تابستان ۱۳۹۱

فهرست مطالب

عنوان

منشور اخلاقی

فرم اصالت

صفحه عنوان فارسی

صورتجلسه تایپ شده فارسی

سپاسگزاری۔

تقدیم به

فصل اول: کلیات پژوهش

چکیده

مقدمه

بیان مسئله اهمیت و ضرورت

فرضیه

تعاریف نظری متغیرها

تعاریف عملیاتی متغیرها

فصل دوم: پیشینه و ادبیات تحقیق

مبانی نظری

نگرش به زندگی

خصوصیات طرحواره های ناسازگار

طرحواره های ناسازگار و حوزه های مرتبط با آن از نظر بانگ

فرآیندهای طرحواره

تصویر بدنی

تحقیقات انجام شده در خارج و داخل کشور

فصل سوم: روش تحقیق

طرح تحقیق

جامعه آماری

روش و ابزار گردآوری اطلاعات

مقیاس ارزیابی طرحواره یانگ

پرسشنامه تصویر بدنی

شاخص نگرش به زندگی

روش اجرای پژوهش

روش تجزیه و تحلیل داده های آماری

ملاحظات اخلاقی

فصل چهارم: یافته های پژوهش

الف) بافته های توصیفی

ب) یافته های استنباطی

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

خلاصه

بحث و نتیجه گیری

دستاوردهای اصلی پژوهش

محدودیت های پژوهش

پیشنهادها

پیشنهادهای کاربردی

پیشنهادهای پژوهشی

منابع فارسی

منابع انگلیسی

پیوست

پیوست الف

مقیاس ارزیابی طرحواره یانگ

پرسشنامه تصویر بدنی

شاخص نگرش به زندگی

پیوست ب

چکیده انگلیسی

چکیده:

هدف از این تحقیق رابطه طرحواره های شناختی، تصویر بدنی با نگرش به زندگی می باشد. جامعه ی تحقیق کلیه افرادی است که متقاضی جراحی زیبایی می باشند. افراد متقاضی جراحی زیبایی از طریق مراجعه به مراکز پزشکی شیراز برای انجام جراحی زیبایی انتخاب شدند. به منظور انجام این پژوهش ۱۵۰ نفر از متقاضیان جراحی زیبایی به شیوه نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه تحقیق مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزارهای مورد استفاده در این تحقیق مقیاس ارزیابی طرحواره یانگ (۱۹۹۸) و پرسشنامه تصویر بدنی BICI لیتلتون (۲۰۰۸) و پرسشنامه نگرش به زندگی باتیستا (۱۹۷۳) می باشد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های خام از شیوه ی آماری استفاده شد و داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل حاکی از آن بود که تصویر بدنی با تمام طرحواره ها رابطه مثبت و معنادار دارد و همچنین با نگرش به زندگی و ابعاد آن رابطه منفی و معنادار دارد و نگرش به زندگی با طرحواره های محرومیت عاطفی، انزوای اجتماعی، شکست، وابستگی، شرم و نقص، آسیب پذیری، گرفتاری، اطاعت، بازداری هیجانی و خویشتن داری رابطه معکوس و معنادار دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان دادند که طرحواره های محرومیت عاطفی، انزوای اجتماعی، بی اعتمادی، خویشتن داری، رهاشدگی، استحقاق، گرفتاری و بازداری هیجانی پیش بینی کننده های معناداری برای نگرش به زندگی می باشند.

واژه های کلیدی: طرحواره های شناختی، تصویر بدنی، نگرش به زندگی

مقدمه:

معنا بخش بودن زندگی امری ذاتی برای زندگی محسوب می شود. در ذات زندگی، معنا و هدفی نهفته است که انسان باید آن را کشف کند. ویکتور فرانکل معتقد است که معنای زندگی باید خاص و شخصی باشد و می تواند فقط برای فرد واقعی باشد همچنین از تلفیق نظرات قرانکل و فابری می توان استفاده کرد که برای کشف معنای زندگی چند راه وجود دارد؛ ایندا فرد باید حقیقت وجود خودش را کشف کرده و یگانگی خویش را تصدیق کند. دوم فرد باید کارش را به صورت خلاقانه انجام بدهد. سوم این که باید تجربه کند که ارزش او از زندگیش سرچشمه می گیرد. چهارم اینکه باید از غصه خوردن و یأس دست بردارد. عواملی مختلفی بر زندگی افراد تأثیر دارند که شامل وضیعت جسمی، روانی، عملکرد اجتماعی و وضعیت اقتصادی و معنوی می باشد. یکی از ابعاد مؤثر بر کیفیت زندگی، دیدگاه با نگرش فرد به زندگی است که برخی از محققان اظهار می کنند که نگرش به زندگی سازنده وضعیت روانی فرد می باشد. کتستام و همکاران (۲۰۰۳)، بیان می کنند که کیفیت زندگی تحت تأثیر نگرش شخص از زندگی قرار دارد و یک مفهوم چند بعدی است که از سه بعد ( احساس فقدان، ناتوانی، احساس ناشی از وقایع روزانه زندگی) تشکیل می شود و معنی واقعی آن، بافتن معنی از طریق ارتباط با یک قدرت برتر با داشتن حس هدفمندی می باشد.گیبسون (۲۰۰۳) معتقد است، نگرش به زندگی یک مفهوم درونی است که باعث توان سازش با استرسورها می شود. همچنین نگرش به زندگی با یعد معنوی کیفیت زندگی ارتباط نزدیکی دارد. بنابراین نگرش بهتر به زندگی باعث تقویت ابعاد روانی و معنوی فرد و کیفیت زندگی بهتر فرد می شود. اطلاعاتی که ما از جهان خارج می گیریم در شبکه پیچیده ای از دانسته ها و اطلاعات قبلی مورد تفسیر و معنایابی قرار می گیرند از زمان های قدیم درباره تأثیر دریافتهای قبلی در ادراکها و تصورات جدید نظریاتی عنوان شده است. طرحواره ها را می توان ساختارهایی برای بازیابی مفاهیم کلی ذخیره شده در حافظه با مجموعه ی سازمان یافته ای از اطلاعات، باورها و فرضها دانست. محتوای هر طرحواره از طریق تجربه های زندگی فردی ساخته و پرداخته می شود، سازمان می یابد و در ادراک و ارزیابی اطلاعات جدید مورد استفاده قرار می گیرد( مارتین، ۱۹۹۰). این افراد وقتی در موقعیت های اجتماعی قرار می گیرند، فکر می کنند که دیگران در حال نظارت، دارسی و ارزیابی متقی از جنبه های مختلف رفتار، عملکرد و ظاهر آنها هستند. در جامعه امروزی تأکید فرهنگی اجتماعی بسیاری بر روی جذابیت و تناسب جسمانی وجود دارد. از آنجا که جراحی های زیبایی، برای تغییر ظاهر افراد و افزایش خشنودی و بهبودی اعتماد به نفس آنها انجام می شود ، جراحی زیبایی را می توان پیامد یک الگوی روان شناختی معین دانست. گفتنی است درباره ی وضعیت روان شناختی افرادی که در صدد جراحی بر می آیند، یا تغییرات روان شناختی که به دنبال آن چنین تصمیمی گرفته می شود، اطلاعات کمی در دست است. جراحان همواره به تشخیص افرادی که از نظر روان شناختی برای جراحی نامناسبند علاقمند بوده اند.تصویر بدنی، یکی از سازه های روان شناختی و یک مفهوم محوری برای روان شناسان سلامت است (زنجانی و گودرزی، ۲۰۰۵). اصطلاح تصویر بدنی، دو بعد ادراکی و نگرشی دارد. مؤلفه ی ادراکی تصویر بدنی، به چگونه دیدن اندازه، شکل، وزن، چهره، حرکت و اعمالمان مربوط می شود در حالی که مؤلفه ی نگرشی به این موضوع مربوط می شود که ما چه احساسی درباره ی این ویژگی ها داریم و چگونه این احساس ها | رفتار مان را هدایت می کند (گلیسون “،۲۰۰۶). متخصصان بهداشت روانی، به دلیل اهمیت تصویر بدنی در ارتباطات اجتماعی و روابط بین فردی پژوهش های گوناگونی را در این زمینه انجام داده اند. پژوهش ها | نشان می دهد که برخی افراد اشتغال ذهنی مداومی درباره ی ظاهر جسمانی خود دارند و علی رغم طبیعی یا تقریبا طبیعی بودن ظاهر جسمانی، ترس مفرط و نگران کننده ای از زشت با غیرجذاب بودن خود گزارش می کنند (بلینو و همکاران، ۲۰۰۶). از نظر اورنسون (۱۳۸۶) مهمترین ویژگی انسان اجتماعی تلاش در جهت نفوذ اجتماعی است. اساسا کسب وجهه در جامعه نتایج کاربردی زیادی برای افراد دارد، بواسطه آن بهتر می توانند اهداف خود را پیش ببرند. در این میان با توجه به ویژگی تمدن اجتماعی امروز که در آن به ظاهر افراد ارزش بیشتری داده می شود، الگوهای خاصی از عملکرد در این باره بوجود آمده است که یکی از آنها تصمیم به جراحی زیبایی است. با اینکه متخصصان، عوارض جسمانی زیادی برای جراحی زیبایی بیان می کنند اما آمار افراد طالب جراحی زیبایی روز به روز بیشتر میشود.

بیان مسئله

نگرش نقش اساسی در رفتار دارد این اصطلاح شامل چند جزء است : شناختی (باور یا عقیده آگاهانه) عاطفی (حالت هیجانی یا احساسی و ارزش گذاری (مثبت و منفی کرداری (آمادگی برای عمل ) (فراهانی، ۱۳۸۷). نگرش عبارت است از یک حالت عاطفی مثبت یا منفی نسبت به هر چیزی که می توانیم در ذهن خود مجسم کنیم، از جمله نگرش بیشتر بر جنبه ذهنی و روانی فرد مربوط می شود. نگرش یک حالت روانی و عصبی آمادگی است که از طریق تجریه سازمان یافته و تأثیری هدایتی یا پویا بر پاسخهای فرد در برابر کلبه اشیاء یا موقعیت هایی که به آن مربوط می شود. شکل نگرش مقدمتا به صورت یک فرایند یادگیری آغاز می شود. شخص در معرض اطلاعات و تجربه های مربوط به یک شی با موضوع خاص (الپورت. ۱۹۳۵) قرار می گیرد و بر اثر فرایندهای تقویت، نگرشی نسبت به آن شی با موضوع پیدا می کند. اما وقتی که نگرش شکل گرفت، اصل همسازی شناختی اهمیتی افزایشی پیدا می کند، یعنی فرد دیگر حالتی منفعل نخواهد داشت. او اطلاعات تازه رسیده را بر حسب آنچه آموخته است تعبیر و تفسیر می کند. در این راستا، او اطلاعات ناهمساز را رد پا تحریف می کند و اطلاعات همساز را به آسانی می پذیرد.در چند دهه گذشته، تئوریهای مختلف در مورد رفتار انسان، تلاش کرده اند تا مکانیزمهایی که رفتار و نگرش انسان را کنترل می کنند، توضیح دهند. موضوع رویکرد های شناختی، مانند تئوریهای پردازش اطلاعات، سنجش عقلانی نگرش است. تئور بهای تأکید کننده بر الگوسازی و شرطی سازی مؤثر( پادگیری اجتماعی)، بر توضیح نگرش در سطح عکس العمل ها و رفتارهای عادی روزمره متمرکز شده اند. تئوری های تأکید کننده بر شرطی سازی کلاسیک و نیز تئوری های مبتنی بر احساسات انسانی، مکانیزم هایی را مطرح می کنند که در سطح هیجانات، غرایز و تحریکات عمل می کنند( کمالی، ۱۳۸۶)امروزه تئوریهای آموزشی اگرچه بسیار تازه و نو هستند و در بین متخصصان هنوز خیلی مورد توجه قرار نگرفته اند هر کدام بخشی از نگرش را پوشش داده اند. نگرش همراه با خود، عناصر شناختی رفتاری و عاطفی را داراست. عناصر شناختی در زمینه دادن و گرفتن اطلاعات، عناصر رفتاری در زمینه مهارتهای آموزشی و عناصر عاطفی در زمینه تحریکات، احساسات و تعهدات عمل می کنند. این تحقیق در پی بررسی این مسئله می باشد که چه رابطه ای بین طرحواره های شناختی، تصویر بدنی با نگرش به زندگی در افراد متقاضی جراحی زیبایی وجود دارد. از مفاهیم مؤثر و متأثر از نگرش به زندگی مفهوم طرحواره قابل توجه می باشد که طرحواره ها باورهای بنیادینی تعریف می شوند که تشکیل دهنده دیدگاه فرد درباره خود، جهان اطراف و دیگران است (صاحبی). طرحواره ها در احساسی که ما از خودمان داریم تقش محوری دارند، آن ها دانش ما را در خودمان و جهان شکل می دهند به نحوی که وقایع زندگی را بر اساس این باور ها پیش بینی می کنیم (یانگ، کلکسو، ۱۹۹۴). در بافت روانشناسی و روان درمانی طرحواره به طور کلی به عنوان یک اصل سازمان بخش کلی در تظر گرفته می شود که برای درک تجارب زندگی فرد ضروری است. یکی از مفاهیم مرتبط با حوزه ی روان درمانی این است که بسیاری از طرحواره ها در اویل تانگی شکل می گیرند و به حرکت خود ادامه می دهند، خودشان را به تجارب جدی زندگی تحمیل می کنند. طرحواره می تواند مثبت یا منفی، سازگار با ناسازگار باشد و می تواند در اوایل زندگی یا در مسیر یعنی زندگی شکل بگیرد. (کلسکو، ویشار، یانگ، ۲۰۰۳) طرحواره ها تاثیری عاطفی متقابل افراد در روابط صمیمانه را تحت تاثیر قرار می دهند . این باوره ها به ما قابلیت پیش بینی و قطعیت می دهند و آشنا و آرامبخش هستند. ما نمی توانیم به راحتی آنها را رها کنیم، چرا که آنها دانش ما در مورد خودمان و جهان پیرامونمان را سازمان می دهند و کیستی ما چگونگی درک جهان را تعیین می کنند. شاید به همین علت باشد که روانشناسان شناختی معتقدند که طرحواره ها به سختی تغییر می کنند (یانگ ، ۱۹۹۴). همچنین در مورد افراد متقاضی جراحی زیبایی مفهوم تصویر بدنی نیز مهم می باشد. تصویر بدنی باز نمایی درونی ظاهر بیرونی فرد است که این بازنمایی ابعاد جسمانی و ادراکی و نگرش نسبت به آنها را در بر می گیرد (بروز کوسکی و بایر، ۲۰۰۵). أبعاد اصلی این نگرش ها شامل مؤلفه های ارزیابی ( نارضایتی از بدن)، سرمایه گذاری (خود طرحواره های ظاهری و اهمیت ظاهر ایده آل درون سازی شده) و عواطف است ( کش و پرزینسکی،۲۰۰۲٫۱۹۹۰ به نقل از کش و همکاران، ۲۰۰۴). از آنجا که ظاهر بخش مهمی از هویت فرد است و در موقعیت های اجتماعی، بلافاصله در برخورد با دیگران نمایان می شود، بنابراین اهمیت این سازه ی شخصیتی بسیار بارز است. البته میزان اهمیت و توجه افراد به این حیطه در اقشار مختلف متفاوت است. پس در این تحقیق تلاش خواهد شد تا رابطه بین طرحواره ای شناختی، تصویر بدنی با نگرش به زندگی در افراد متقاضی جراحی زیبایی مورد بررسی قرار گیرد و با توجه به نتایجی که به دست خواهد آمد، پیشنهادات کاربردی در مورد بهبود وضعیت ارائه خواهد شد.

اهمیت و ضرورت تحقیق

بسیاری از انسان ها به خاطر مشکلات ارتباطی در جستجوی درمان هستند، هم چنین در بسیاری از اختلالات روانی شناخته شده مشکلات بین فردی دیده می شود. اغلب مشکلات بین فردی که افراد تجربه می کنند تحت تأثیر شیوه تصور آنها در مورد خود و دیگران است. این شیوه تصور طرحواره نامیده می شود (یک”، ۱۹۶۷). رشد طرحواره اغلب به دوران کودکی باز می گردد. مطابق نظر بانگ “(۱۹۹۹) بعضی از افراد به خاطر تجارب کودکی منفی طرحواره های ناسازگاری را ایجاد می کنند که بر شیوه تفکر، احساس و رفتار آن ها در روابط و سایر جنبه های زندگی شان تأثیر می گذارد. که طرحواره های منفی قادر هستند ارزیابی افراد را از رویدادهای فشار را تحت تأثیر قرار دهند و از توانایی آنها برای مقابله با مشکلات بکاهند.در خلال زندگی، افراد در هر سنی روی ابعاد خاص و متفاوتی از وجود خود سرمایه گذاری کرده و بر مبنای میزان اهمیتی که برای این ابعاد قائل می شوند ، ارزیابی دیگران را نیز در این جنبه ها مهم تلقی می کنند. در سن نوجوانی و جوانی یکی از جنبه های مهم شکل دهنده هویت و عزت نفس افراد ظاهر جسمانی و تصویر بدنی است (پوپ و همکاران، ۱۳۸۳ ، زارب، ۱۳۸۱). در این خصوص بروز کوسکی و همکاران، ۲۰۰۵) اظهار کرده اند که تغییرات جسمی شناختی و اجتماعی ایجاد شده در این دوران، نگرانی درباره جذابیت جسمانی و عدم اطمینان راجع به ارتباطات اجتماعی، سبب می شود که جوان به شدت نگران چگونگی ارزیابی دیگران از ساختار جسمانی خود باشد. در این بین، نتیجه تحقیقات بلاورز ” و همکارن (۲۰۰۳)، وندروال و تیلن (۲۰۰۰) نشان داد که عوامل متعددی مثل ارزش های اجتماعی فرهنگی، مقایسه های اجتماعی، تأکید جامعه بر جذابیت ظاهری و تجارب متقی در تعامل با همسالان این گونه نگرانی ها را تشدید می کنند و به تداوم آن کمک می کند. وقتی که فرد تجربه ارزیابی منفی یا مسخره شدن توسط دیگران داشته باشد، یک تصویر منفی در او شکل می گیرد که همانند طرحواره عمل می کند رویدادهای برانگیزننده خاص، مانند موقعیت هایی که فرد مجبور است بدن خود را در معرض دید دیگران قرار دهد، این گونه طرحواره ها را فعال می سازد و حضور چنین رویدادهایی در زندگی شخص باعث احساس فشار روانی بیش از حد و نارضایتی از زندگی می شود. نگرانی شدید از ارزیابی منفی توسط دیگران منجر به نارضایتی از تصویر بدنی شده و شخص را با دو سؤال اصلی به چالش می کشد: ۱-آیا ارزش من در جهان زیر تأثیر ظاهر جسمانی من است. ۲ یا ظاهر من غیر قابل قبول است (کش” و همکاران، ۲۰۰۴) این نارضایتی از تصویر بدنی باعث تغییر نگرش قرد به زندگی می شود. ویژگی های شخصیتی، هنجارهاء تفکرات و اندیشه های فرد را تحت تأثیر قرا می دهد و تعیین می کند که شخص در یک موقعیت خاص چگونه رفتار کند و با توجه به به اهمیت و تأثیر رشد اجتماعی افراد پرداختن به این موضوع مورد توجه قرار گرفته و محقق تلاش خواهد کرد تا رابطه بین طرحواره های شناختی، تصویر بدنی با نگرش به زندگی در افراد متقاضی جراحی زیبایی مورد بررسی گیرد

اهداف تحقیق

الف : هدف کلی پژوهش

در این تحقیق هدف بررسی رابطه بین طرحواره های شناختی، تصویر بدنی و نگرش به زندگی در بین افراد متقاضی جراحی زیبایی هستند می باشد.

ب : اهداف جزنی پژوهش

تبیین رابطه بین طرحواره های شناختی تصویر بدنی و نگرش به زندگی در بین افراد متقاضی جراحی زیبایی

پیش بینی نگرش به زندگی از طریق طرحواره های شناختی

فرضیه های تحقیق:

۱-بین طرحواره های شناختی و تصویر بدنی در بین افراد متقاضی جراحی زیبایی رابطه معنا دار وجود دارد.

۲-بین نگرش به زندگی و تصویر بدنی در بین افراد متقاضی جراحی زیبایی رابطه معنادار  وجود دارد.

۳- بین طرحواره های شناختی و نگرش به زندگی در بین افراد متقاضی جراحی زیبایی رابطه معنادار وجود دارد.

سؤال تحقیق

۴- کدامیک از طرحواره های شناختی پیش بینی کننده معناداری برای نگرش به زندگی می باشند؟

تعاریف نظری و عملیاتی

تعاریف نظری

تعریف بانگ از طرحواره : طرحواره ها باور های بنیادینی تعریف می شوند که تشکیل دهنده دیدگاه فرد درباره خود، جهان اطراف و دیگران است (صاحبی، ۱۳۸۴). طرحواره ها اغلب نقود خود را بر سیستم پردازش اطلاعات به صورت زیر آستانه ی هشیاری اعمال می کنند و پردازش طرحواره ای به راحتی و بدون این که نیازمند توجه از سوی فرد باشد صورت می گیرد. (یانگ، ۱۹۹۹). یانگ ۱۸ طرحواره را معرفی نموده است

• محرومیت عاطفی
• رهاشدگی/ بی ثباتی
• بی اعتمادی / بدرفتاری
• انزوای اجتماعی بیگانگی
• نقص شرم
• وابستگی بی کفایتی
• آسیب پذیری نسبت به بیماری
• اطاعت
• ایثار
• بارداری هیجانی
• معیارهای سرسختانه /عیب جویی افراطی
• تنبیه
• منفی گرایی، بدینی
• پذیرش جویی
• جلب توجه
• خویشتن داری
• خود انضباط ناکافی
• خود تحول نیافته/ گرفتار
• استحقاق/ بزرگ منشی

تعریف عملیاتی طرحواره

طرحواره : منظور از طرحواره ها در این تحقیق تصره ای است که آزمودنیها در تک تک خرده مقباس های فرم کوتاه ازمون طرحواره های بانگ(۱۹۹۰) که ۱۸ طرحواره شناختی را می سنجد، به دست می آورد. میانگین ۴ به بالا در هر کدام از خرده مقباس ها نشانگر وجود احتمالی یک طرحواره ناساز گارانه در فرد می باشد (صاحبی، ۱۳۸۲)

تعریف نظری تصویر بدنی

تصویر بدنی: تصویر بدنی که خود به نوعی خودپنداره پذتی است، عبارت است از نگرش ذهنی که هر فرد از ظاهر و توانایی های خود دارد

تصویر بدنی باز نمایی درونی ظاهر بیرونی فرد است که این بازنمایی ابعاد جسمانی و ادراکی و نگرش نسبت به آنها را در بر می گیرد( بروز کوسکی و بایر، ۲۰۰۵). ابعاد اصلی این نگرش ها شامل مؤلفه های ارزیابی نارضایتی از بدن)، سرمایه گذاری (خودطرح واره های ظاهری و اهمیت ظاهر ایده آل درون سازی شده) و عواطف است (کش و پرژینسکی”، ۲۰۰۲ ، ۱۹۹۰ به نقل از کت و همکاران، ۲۰۰۴)

تعریف عملیاتی تصویر بدنی

تصویر بدنی : منظور از تصویر بدنی در این تحقیق نمره ای است که آزمودنی ها از پر کردن پرسشنامه تصویر بدنی BICT به دست می آورد که کسب نمره ی بیشتر، نشانگر بالا بودن میزان نارضایتی از تصویر بدنی با ظاهر فرد است (لیتلتون”،۲۰۰۵).

تعریف نظری نگرش به زندگی

نگرش به زندگی: نگرش یک مفهوم بنیادی است. نگرش احساس مثبت یا منفی نسبت به یک موضوع تعریف می شود که به عوامل عاطفی شخصی مربوط است و بر باورها (ابعاد شناختی) و فصدها (ابعاد رفتاری) تکیه می کند.ترکیب شناخت ها، احساس ها و آمادگی برای عمل نسبت به یک چیز معین را نگرش شخص نسبت به آن چیز می گویند. هر نگرش دارای یک عنصر شناختی، یک عنصر احساسی و یک عنصر آمادگی برای عمل  است. نگرش همچنین دارای سه ویژگی است: نخست آنکه معطوف به یک شیء، شخص، رویداد با موقعیت است. دوم آنکه نگرش معمولأ ارزشیاباته است. سوم آنکه دارای ثبات و داوم قابل توجهی است. نگرش هر شخص نسبت به یک موضوع برآیند خوشه های متعددی از نظرهای منفی و مثبت نسبت به آن موضوع است. (کریمی، ۱۳۸۸)

تعریف عملیاتی نگرش به زندگی

نگرش به زندگی : به مجموع امتیازاتی که از مولتی ها از تکمیل شاخص نگرش به زندگی که بر اساس مقیاس لیکرت تنظیم شده است به دست می آورد (باتیستا”، ۱۹۷۳).

مقدمه

این فصل در دو بخش نظری و تحقیقات انجام شده تنظیم شده است. در بخش نظری ابتدا تعریف نگرش به زندگی، طرحواره های شناختی، تصویر بدنی و بیان و سپس به بررسی انواع و حوزه های مرتبط با آن پرداخته شده است.

مبانی نظری تحقیق

نگرش به زندگی

ریشه این عقیده که نگرش به یک موضوع با هر چیز ، اجرای عاطفی و شناختی دارد، به فلسفه هند و یونان باستان بر می گردد. هم اکنون نیز جست و جو در مرز بین نگرش های ناشی از اطلاعات شناختی و اطلاعات عاطفی از مسائل جالب در روان شناسی اجتماعی است. نگرش را می توان ارزیابی مخنصر هر چیز بر اساس اطلاعات رفتاری، شناختی یا عاطفی نامید. احساسات و هیجانات همراه با نگرش به هر چیز را اطلاعات عاطفی، افکار و عقاید همراه با آن را اطلاعات شناختی، و رفتارهای قبلی همراه با هر نگرش را اطلاعات رفتاری می نامند. گروهی از مطالعات نشان داده اند که نگرش افراد با پاسخ های شناختی و عاطفی آنها مطابقت دارد. گروهی نیز به این نتیجه رسیده اند که اگر چه پاسخ های عاطفی بیشتر با نگرش به سیاست های اجتماعی و گروه های اجتماعی ارتباط دارند، عقاید و شناخت افراد به متغیرهای متعددی بستگی دارد. راجع به تفاوت ساختار نگرش افراد، عقاید مختلفی وجود دارد. بعضی معتقتند که این ساختار در افراد مختلف متفاوت است؛ یعنی نگرش گروهی از افراد مبنای شناختی و گروهی مبنای عاطفی دارد (هاسکینسون”،۲۰۰۴). نگرش عبارت است از یک حالت عاطفی مثبت یا منفی نسبت به هر چیزی که می توانیم در ذهن خود مجسم کنیم، از جمله افراد نگرش بیشتر بر جنبه ذهنی و روانی فرد مربوط می شود. نگرش یک حالت روانی و عصبی آمادگی است که از طریق تجربه سازمان یافته، و تاثیری هدایتی با پویا بر پاسخهای فرد، در برابر کلبه اشیاء با موقعیتهای که به آن مربوط می شود، دارد. شکل نگرش مقدمنا به صورت یک فرایند یادگیری آغاز می شود. شخص در معرض اطلاعات و تجربه های مربوط به یک شی با موضوع خاص ( آلپورت ، ۱۹۳۵) قرار می گیرد و بر اثر فرایند های تقویت، نگرشی نسبت به آن شی، با موضوع پیدا می کند. اما وقتی که نگرش شکل گرفت، اصل همسازی شناختی اهمیتی افزایشی پیدا می کند، یعنی فرد و دیگر حالتی منفعل نخواهد داشت. او اطلاعات تازه رسیده را بر حسب آنچه قبلا آموخته است، تعبیر و تفسیر می کند. در این راستا، او اطلاعات ناهمساز را رد یا تحریف می کند و اطلاعات همساز را به آسانی می پذیرد. ظاهرا این یک فرآیند مداوم و دائمی است و نگرشها حتی آنهایی که زمانی طولانی از شکل گرفتن آنها گذشته است، همواره در معرض اطلاعاتی برای تغییر قرار دارند، اگر چه برخی از نگرش ها را می توان به آسانی تغییر داد، اما در عمل بعضی از انواع نگرش ها که خوب مستقر شده باشند در مقابل تغییر شدیدا مقاوم اند بعضی از محققان (کرج، کراچفیلد و بالاکی”، ۱۹۶۲) عوامل تکوین نگرش ها را چهار عامل دانسته اند:

۱-آنچه نیاز های شخص را برآورده می کند: در جریان فعالیت های فرد برای رفع نیاز خود، موانع و مشکلاتی بر سر راه او قرار می گیرند که نگرش های ویژه ای را در او به وجود می آورند. نسبت به اشیاء، عوامل، وسایل و اشخاصی که نیازهای او را بر می آورند و وی را به هدف هایش می رسانند، نگرش های موافق و مثبت، و نسبت به موانعی که سد راه رسیدن او به هدف هایش می شوند، نگرش های منفی پیدا می کند.

٢- کسب اطلاعات درباره موضوع باشی، با فرد خاص: علاوه بر نیازها که در ایجاد نگرش های شخص مؤثرند، اطلاعاتی که شخص کسب می کند نیز در ایجاد و شکل گیری نگرش های او تأثیر دارند. به خاطر پیچیدگی جهان امروز، همه ما قادر نیستیم اطلاعات لازم درباره همه مطالب را به دست آوریم، ناچاریم که به مراجع اطلاعاتی متوسل شویم. این مراجع اطلاعاتی برای ما در دوران کودکی، در خانواده پدر و مادر، در مدرسه معلمان و همشاگردی ها، و در جامعه رسانه های گروهی و همکاران و دوستان و آشنایان ما هستند.

بدین ترتیب، در واقع یکی از عوامل شکل دهنده نگرش ها منابع اطلاعات و مراجع صاحبنظر در زندگی ما  هستند.

۳-تعلق گروهی: نیاز تعلق به گروه یکی از نیازهای مهم انسان است و همبستگی شخص با گروه در ایجاد نگرش های او تأثیر حتمی دارد. می توان گفت که نگرش های شخص نماینده اعتقادات و سنت های گروه هایی است که وی جزء آنهاست. علاوه بر این، فرد برای حفظ نگرش های خود به حمایت دیگران نیازمند است. تعلق شخص به گروه های نخستین همچون خانواده سبب می شود که کودک به عنوان عضوی از خانواده، نگرشی مشابه با نگرش خانواده را در خود شکل دهد. از میان همه نگرش های گروه، شخص آن دسته از نگرش ها را بر می گزیند که برآورنده نیازهای او باشند. بدین ترتیب، تأثیر گروه بر نگرش های فرد غیر مستقیم و پیچیده است.

۴- شخصیت فرد: نگرش های هر فرد منعکس کننده شخصیت او هستند. چنانکه اشاره شد یکی از تاثیرات گروه در شکل دهی نگرش های فرد آن است که در نگرش های او نسبت به نگرش های اعضای گروه هماهنگی بوجود آورد. اما علی رغم این کوشش ها در میان افراد هر گروه باز هم از نظر نگرشی تفاوت هایی وجود دارد. این تفاوت ها ناشی از شخصیت افراد است. از سوی دیگر، معمولا شخصیت های خاصی دارای نگرش های خاصی هم هستند که با همان الگوی شخصیتی دارای هماهنگی است.

نگرش مثبت به زندگی عبارت است از اعتقاد فرد به اینکه در زندگی دارای چارچوب با هدفی است که به زندگی او معنای ارزشمندی می دهد( باتیستا، ۱۹۹۰) تلاش در یافتن معنای زندگی خود نیروی اصیل و بنیادی است و نه توجهی ثانویه از کشش های غریزی انسان، این معنی منحصر به فرد، ویژه خود اوست و از این رو این اوست و تنها او که باید و قادر است به آن تحقق بخشد و تنها در آن صورت که معنی جویی او ارضاء خواهد داشت.

برای تعریف نگرش از تعریف کاتسول، بلوم ومیسا (۱۹۷۱) استفاده می کنیم. نگرش مجموعه ای از ویژگی های شخصی، هنجارها، ارزش ها، احساسات، ایده های تفکرات، اندیشه ها و معانی است که تعیین می کند شخص در یک موقعیت خاص چگونه رفتار می کنند.

بنابراین نگرش ترکیب سه جنبه است:

دانش، دانستن و فهمیدن آن رفتاری که در یک موقعیت خاص مناسب است و اینکه چرا؟ (کمالی، ۱۳۸۶ ).