فاطمه عسکری هستم، فارغ التحصیل روانشناسی بالینی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات شاهرود در سال ۱۳۹۴، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “اثر بخشی قصه درمانی بر کاهش علائم پرخاشگری و کمرویی کودکان پیش دبستانی” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد علوم و تحقیقات شاهرود

دانشکده علوم انسانی

پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی بالینی

عنوان:

اثر بخشی قصه درمانی بر کاهش علائم پرخاشگری و کمرویی کودکان پیش دبستانی

استاد راهنما:

دکتر حکیمه آقایی

نگارش:

فاطمه عسکری

تابستان ۱۳۹۴

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول: کلیات پژوهش

بیان مساله

اهمیت و ضرورت پژوهش

اهداف تحقیق

فرضیه های تحقیق

متغیر های پژوهش

تعریف نظری و عملیاتی متغیرها

فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش و پرخاشگری

تعریف پرخاشگری

دیدگاه های پرخاشگری

عوامل پرخاشگری

انواع پرخاشگری

ناکامی و پرخاشگری

پرخاشگری در کودکان

درمان پرخاشگری

کمرویی

کمرویی چیست؟

کمرو کیست؟

علایم جسمانی کمرویی

عوامل کمرویی

والدین، معلمین و کودکان کمرو

کمرویی و مدارس

کمرویی و اضطراب اجتماعی

روشهای درمان کمرویی

قصه درمانی

قصه گویی

دیدگاه بتلهایم به قصه گویی

دیدگاه میلتون اچ اریکسون به قصه گویی

روش های قصه گویی

اهداف کلی در استفاده از کتاب های قصه

کتاب ها و قصه ها در مشاورهبا کودکان

پیشینه های پژوهش

پیشینه پژوهشی داخلی

پیشینه پژوهشی خارجی

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

طرح پژوهش

جامعه آماری

حجم نمونه و روش نمونه گیری

شیوه اجرای پژوهش

روش گردآوری داده ها

ابزار گردآوری داده ها

روش تجزیه و تحلیل داده ها

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

آمار توصیفی آمار استنباطی

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

بررسی فرضیه های پژوهش

پیشنهاد های پژوهش

محدودیت های پژوهش

پیوست ها

منابع

چکیده:

مقدمه: پرخاشگری و کمرویی دو مشکل رفتاری در حوزه روانشناسی کودک می باشند و تا کنون پژوهش هابی در این زمینه انجام شده است. رویکردهای مختلف قصه گویی نیز در این حوزه فراگیر شده اند.

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی قصه درمانی بر کاهش علائم پرخاشگری و کمرویی کودکان پیش دبستانی شاهرود بود.جامعه، نمونه و روش نمونه گیری: در چهارچوب روش شبه تجربی در قالب طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل تعداد ۶۰ کودک در ۶ ساله ثبت نام شده در مقطع پیش دبستانی که طبق ابزار پژوهش پرخاشگر و کمرو تشخیص داده شده بودند به طور تصادفی در ۴ گروه (دو گروه آزمایش پرخاشگر و گمرر جداگانه و در گروه کنترل جداگانه) جایگزین شدند. گروه های آزمایش پرخاشگر و کمر و به مدت ۱۰ جلسه به صورت گروهی تحت تاثیر متغیر مستقل قصه درمانی قرار گرفتند و گروه های کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. پس از پایان مداخله پس آزمون به عمل آمد.

ابزار پژوهش: پرسشنامه های پرخاشگری واحدی و همکاران (۱۳۸۷) و کمرویی سموعی (۱۳۸۲) که مربیان و والدین تکمیل نمودند.

یافته ها: داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس تک متغیری مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد قصه درمانی می تواند نشانه های پرخاشگری ( ۰۰۱/ ۰=p) و کمرویی ( ۰۰۱ / ۰=p) را در کودکان پیش دبستانی کاهش دهد.

نتیجه گیری: بنابراین می توان با نشان دادن الگوهای رفتار پرخاشگرانه و کمرو و پیامدهای مختلف این رفتارها از طریق قصه گامی برای کاهش این علائم در کودکان برداشت. این یافته ها قابلیت کاربرد قصه درمانی را در آموزش و درمان مشکلات رفتاری کودکان نشان می دهد.

کلید واژه: کودکان پیش دبستانی، قصه درمانی، پرخاشگری، کمرویی

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه

سال هاست که پژوهشگران به اهمیت پرخاشگری دوران اولیه کودکی در پیش بینی مشکلات سازگاری روانی۔ اجتماعی آینده آنها پی برده اند (همل ، ۲۰۱۳)، پرخاشگری از جمله مشکلات رفتاری است که اگر به صورت افراطی درآید، بسیاری از مشکلات ارتباطی و اختلال های شخصیتی را موجب می شود( درکس، تریت و ورسینگ ، ۲۰۱۱). به همین دلیل خشم و پرخاشگری از شایع ترین مشکلات کودکان و نوجوانان و از دلایل مهم ارجاع آنها به مراکز مشاوره و روان درمانی است (مارتین استوری و همکاران، ۲۰۱۱)، پرخاشگری را می توان به عنوان رفتاری تعریف کرد که منجر به آسیب یا صدمه زدن به دیگران می شود (بورک و همکاران، ۲۰۱۱). دوران کودکی سال های مناسبی برای تشخیص مشکلات کودکان، مداخله به هنگام و پیش گیری از بروز مشکلات عاطفی، اجتماعی و تحصیلی آنان در آینده است. در واقع مداخله به هنگام و اصلاح رفتارهای ناسازگاری کودک در این دوره حساس، موجب افزایش مهارت های اجتماعی و محبوبیت نزد همسالان و بزرگسالان می شود و کودک را برای پذیرش مسئولیت های آتی آماده می سازد(شهیم، ۱۳۸۶)، کمرویی دیگر مشکلی است که از گذشته تا کنون به جهات بسیار گوناگون دامنگیر افراد مختلف از جمله کودکان است. این مشکل به دلایل مختلف مورد توجه قرار نمی گیرد و عامه مردم کمتر از آن به عنوان یک معضل و مشکل یاد می کنند. غافل از این که انزواطلبی و کمرویی در بطن جامعه، فرد را با مشکلات زیادی اعم از عدم توانایی ایجاد رابطه با دیگران و به تبع آن ناتوانی در یادگیری و کسب آگاهی ها و مهارت های مختلف مواجهه می کند (جعفری و همکاران ۱۳۹۰). کمروبی یک توجه غیر عادی و مضطربانه به خویشتن در یک موقعیت اجتماعی است که در نتیجه آن فرد دچار تنش روانی و عضلانی شده و شرایط عاطفی و شناختی اش متاثر می گردد و زمینه بروز رفتار های خام و ناسنجیده و واکنش های نامناسب در وی فراهم می شود. به دیگر سخن پدیده کروبی به یک مشکل روانی اجتماعی آزار دهنده شخصی مربوط می شود که همواره به صورت یک ناتوانی با معلولیت اجتماعی ظاهر می گردد. کمرویی نوعی ترس با اضطراب اجتماعی است که در آن افراد از مواجه شدن با افراد ناآشنا و ارتباطات اجتماعی گریز دارند (زبمباردو ، ۱۹۷۷ ترجمه پارسا، ۱۳۷۶). یکی از دلایل مهم در کمرویی فرزندان می تواند نوع تربیت در خانواده باشد زیرا خانواده به عنوان محوری ترین عامل شکل گیری رفتار و ویژگی های شخصیت فرزندان شناخته شده است (حسین جاری، دلاورپور و دهقانی، ۱۳۸۶). جوئز معتقد است شیوه فرزند پروری یکی از متغیرهایی است که با خود ناتواناسازی و کمرویی ارتباط دارد. در سال های اخیر اهمیت قصه درمانی کودکان در رشد مهارت های مباحثه و گفت و گو آنها در سطحی گسترده آشکار شده است (رولینز ، مک و بلیس ، ۲۰۰۰). برخی از روان شناسان رشد مانند پیازه بر این باورند که مشکلات روان شناختی در سنین بزرگسالی به محدودیت ها و یا عدم پاسخگویی به نیازهای دوران کودکی باز می گردد (وودورث ، ۱۹۸۹؛ نقل از پریرخ و ناصری، ۱۳۹۰). بر اساس نظر این روان شناسان می توان با شناخت کودک در هریک از مراحل رشد و با استفاده از ابزار و روش های مناسب، به رفع مشکلات احتمالی آن ها کمک کرد و به خودشکوفایی کودک یاری رساند. کتاب های داستان یکی از ابزار های مناسب برای کاهش برخی از مشکلات روان شناختی شناخته شده اند( امین دهقان و پریرخ، ۱۳۸۲؛ راحیلا و تکلاسی ، ۲۰۰۳)، استفاده از قصه درمانی به مثابه یک فن درمانی ابعاد گسترده ای دارد و تنها به درمان مشکلات روان شناختی کودکان ختم نمی شود. در قصه درمانی فرض بر این است که تغییر در زبان و ادبیات قصه های زندگی خود به تغییر در معانی زندگی فرد منجر می شود و تغییر در قصه زندگی فرصتهای جدیدی برای رفتار و روابط با دیگران ایجاد می کند (دزاشیو، ۲۰۰۵).

بیان مساله

پرخاشگری یکی از شایع ترین مشکلات کودکان و یکی از دلایل مهم ارجاع دادن آنها به روان درمانگران است (سوخودولسکس، کاسیدوف و گرمن ۲۰۰۴)، شناخت این مشکل نزد کودکان خردسال و مداخله به هنگام می تواند از ادامه این رفتار پیشگیری کند (گودوین، پیسی و گریس ، ۲۰۰۳). یافته های برآمده از پژوهش ها نشان گر آئند که کودکان پرخاشگر در بزرگسالی هم به ادامه پرخاشگری تمایل دارند(کازدن ،   ۱۹۹۷لد و برگس ، ۱۹۹۹ ۱۹۹۹ کریک، کاساس و ماشر ، ۱۹۹۷). این گونه رفتارها تأثیرات بلندمدت و جبران ناپذیر بر کودکان دبستانی برجا می گذارد. مانند خودپنداره ضعیف و افسردگی (ماتسوریا، هاشیموتو و توکی ،۲۰۰۹)، تکانشگری و بیش فعالی ( استرو و گودلاکسی ،۲۰۰۹) و طرد شدن از سوی همسالان ( کریک و گرات پیتر ، ۱۹۹۵)، که خود می تواند زمینه ساز بسیاری از مشکلات هم چون اخراج از مدرسه و بزهکاری(پارکر و أشر ،۱۹۹۳)، تشدید مشکلاتی مشکلاتی مانند پرخاشگری (گرین من ، ۲۰۰۵)، سازگاری اجتماعی- عاطفی اندک(کریک و گرات پیتر، ۱۹۹۵)، عملکرد تحصیلی ضعیف (نظیر غیبت از مدرسه)، و بیزاری از مدرسه رو و جلویکس ،۲۰۰۴) شود (نقل از شهیم، ۱۳۸۶) گردد. یکی از انواع پرخاشگری که اوایل سالهای پیش دبستانی پدیدار می شود پرخاشگری خصمانه است که شامل دو حالت پرخاشگری آشکار و رابطه ای می باشد . پرخاشگری آشکار فیزیکی و کلامی شامل رفتار های خصمانه نظیر زدن، هل دادن، لگد زدن و نیز تهدید به انجام این اعمال به صورت کلامی است. پرخاشگری رابطه ای شکلی از پرخاشگری است که فرد پرخاشگر با هدف برهم زدن روابط دوستانه و بین فردی قربانی ، اقدام به پخش شایعات یا بد گویی و وادار کردن افراد به قطع ارتباط با فرد می نماید و از این طریق باعث منزوی شدن او می گردد. مطالعات نشان داده اند که پسران در سن پیش دبستانی، کودکی اولیه و میانه بیشتر از دختران از پرخاشگری فیزیکی استفاده می کنند (پور مجتبی، مکوند حسینی و رفیعی نیا، ۱۳۹۱). مطالعات نشان داده اند پسران در سنین پیش دبستانی بیش از دختران از پرخاشگری جسمانی استفاده می کنند ( میشل، گریتین، اوگنا و کوپنز ،۲۰۰۸).کمروبی نیز به عنوان یک مفهوم روان شناسی به گونه های مختلف ارائه شده است. عده ای کمرویی را به عنوان یک تجربه مشخص در نظر می گیرند که در قالب تشنج، عصبانیت و ترس از برخوردها و مواجه های اجتماعی بیان می گردد (باس، ۱۹۹۸). برای مثال باس (۱۹۸۰) کمرویی را به عنوان بازدارندگی از انجام رفتار مورد انتظار آن هم به همراه احساس فشار و خامی در رفتار تعریف نمود. مری کمرویی را به عنوان یک پدیده اجتماعی تعریف نمود که بایستی در قالب اضطراب اجتماعی و بازدارندگی مشخص گردد. در واقع کمرویی خود نوعی تمرکز بیش از حد و پرداختن بیش از حد به افکار، احساسات و واکنش های فیزیکی خود است. کمرویی می تواند یک صفت قالب شخصیتی باشد با اینکه فقط در ارتباط با یک موفقیت اجتماعی خاص باشد(نقل از اکبری، ۱۳۸۱). کمرویی یکی از عوامل شخصی مهم است که به تنهایی منجر می شود. پژوهش ها ارتباط معناداری بین کمرویی و تنهایی را نشان داده اند(ارزوگان ، ۲۰۰۹ شری و همکاران، ۲۰۰۹). مردم خجالتی از رابطه با دیگران اجتناب اجتناب می کنند. آنها مسئولیت خود را در ایجاد ارتباط با دیگران انکار کرده و اضطراب آنها زمانی آشکار می شود که در معرض تبادلات و تعاملات اجتماعی قرار می گیرند (گیلمارتین ، ۲۰۰۴). به اعتقاد دارموس (۲۰۰۷) کمرویی یک ویژگی شخصیتی، نگرشی یا یک حالت بازداری است. به نظر زنجانی و همکاران (۱۳۸۷) کمرویی تجربه ای است که در آن فرد بیش از اندازه به خود توجه می کند و همواره خودارزیابی های منفی به عمل می آورد تا حدی که این حالات برای خود فرد کمرو، علت ایجاد ناراحتی و جلوگیری از بروز احساسات در موقعیت های اجتماعی و هم چنین مانع پیگیری هدف های میان فردی و شغلی می شود. محیط خانواده و تجارب اولیه کودک بخصوص در سنین پیش دبستانی و سالهای آغازین مدرسه بیشترین نقش را در شکل گیری شخصیت کودک دارد. در این دوران الگوهای رفتاری بزرگسال، برنامه های تلویزیونی، نحوه و میزان ارتباطات عاطفی و کلامی و اجتماعی خردسال با والدین و بزرگسالان خانواده می تواند اصلی ترین تأثیر را در رشد مطلوب اجتماعی با پیدایش اضطراب و کمرویی کودکان داشته باشد (افروز، ۱۳۹۲). اگر کمرویی کنترل نشود به یک چرخه معیوب تبدیل شده و باعث تجاربی انتقادی از طرف دیگران می شود که همین امر باعث می شود فرد بیشتر در تصمیم گیری های آینده اش و حتی درباره مشکلات جدیدش عقب نشینی کند( منتظر غیب و احقر، ۲۰۱۰).در سه دهه گذشته تلاش های پژوهشگران و درمانگران منجر به معرفی درمان های اثربخش گوناگونی هم چون آموزش مهارت های اجتماعی (واحدی و همکاران، ۱۳۸۷)، استفاده از ادبیات و قصه و قصه درمانی (روشن ۱۳۸۵، شستمن ،۱۱۹۹۹ کوک، تیلور و سیلورمن ، ۲۰۰۴؛ پرو ،۲۰۰۸) شده است. شستمن (۱۹۹۹) اعتقاد دارد به طور طور کلی کودکان و نوجوانان علاقه به شرکت در جلسات درمانی ندارند، اما قصه را دوست دارند و از شنیدن آن لذت می برند. به خصوص پسران که به نظر می رسد به قصه اعتماد می کنند. شستمن (۱۹۹۹) طی ۱۰ جلسه ۴۵ دقیقه ای با دو گروه ۵ نفره از پسران هشت ساله پرخاشگر و قربانی پرخاشگری شاهد کاهش پرخاشگری در گروه آزمایش بود. تگلاسی و روتمن (۲۰۰۱) برای کاهش پرخاشگری در کلاس از یک برنامه کاربرد قصه به گونه ای موثر استفاده کردند (نقل از نصیرزاده و روشن، ۱۳۸۹). فرگان (۲۰۰۲) از طریق قصه به آموزش حل مساله به کودکان مبتلا به اختلالات رفتاری پرداخت. قصه درمانی با مفروضه های پست مدرنیسم یا فرانوگرایی همخوانی دارد. قصه درمانگران به جای نظریه های شخصیت و آسیب شناسی روانی، ما را ترغیب می کنند که به قصه ها متکی باشیم. قصه درمانگران مانند منتقدان ادبی می توانند به ما کمک کنند درباره اینکه کی هستیم، کی بودیم و چه می توانیم باشیم معانی جدیدتر و تعبیرهای جدیدی ابداع کنیم (پروچسکا و تورکراس،۱۹۹۹؛ ترجمه سید محمدی، ۱۳۸۹). از نظر گروه سنی مناسب برای روش قصه درمانی، پژوهش نشان می دهد که هم بزرگسالان و هم کودکان می توانند از روش قصه درمانی بهره مند شوند (اشنایدر و داب ، ۲۰۰۵). با وجود این شاید بتوان گفت که به دلیل شرایط خاص دوره کودکی، از نظر تواناییهای شناختی، کودکان می توانند از روش قصه درمانی استفاده بیشتری کنند (ترد ، ۱۹۹۲). در واقع مجاورت و نزدیکی کودکان به رویدادهای مهم بین فردی در زندگی روزمره و غوطه ور بودن آنها در جنبه های حسی و عینی تجربه ها موجب می شود که این رویداد ها نفوذ قوی تری در زندگی آنها داشته باشد بنابراین به نظر می رسد که بتوان با استفاده از قصه به کاهش رفتارهای ناسازگارانه و سازگاری کودک کمک نمود (تگلاسی و روتمن، ۲۰۰۱ شستمن، ۱۹۹۹؛ پرو ،۲۰۰۸). طبق نظر اوکلاندر (۱۹۸۱) در کار با کودک از داستان ها به روش های مختلف می توان استفاده کرد از جمله آگاه کردن کودک در مهارت های اجتماعی اعتماد به نفس و همچنین استفاده از داستان برای مهارت کنترل خشم به شیوه ای که درمانگر خود با زبان کودکان داستانی تحت این عنوان ها برای کودکان تعریف کند (نقل از سیدی، ۱۳۸۱). در این فن از کودک خواسته می شود قصه ای دارای آغاز، میانه و پایان بگوید. سپس درمانگر موضوعات روان تحلیل گرانه مرتبط با مسائل کودک را انتخاب می کند و در قصه ای مشابه أصه کودک به کار می برد و آن را برای کودک بیان می کند. در این قصه درمانگر راه حلهای سالمتر و کاملتری را برای رویارویی با مشکلات ارائه می کند( گاردنر، ۱۹۹۳ نقل از آرد ، ۲۰۰۴)، با توجه به اثربخشی قابل اطمینان قصه درمانی، ضرورت بهبود و کاهش رفتارهای ناسازگارانه کودکان از جمله پرخاشگری و کمرویی و هم چنین شکاف موجود در بین پژوهش های پیشین در این پژوهش اثربخشی قصه درمانی در کاهش علائم پرخاشگری و کمرویی کودکان دوره پیش دبستان مورد بررسی قرار می گیرد.

اهمیت و ضرورت پژوهش

شیوع بالای رفتارهای پرخاشگرانه، پیامدهای نامطلوب این رفتارها، محدودیت های کلامی کودکان، محدودیت های مربوط به استفاده از دارو در روانپزشکی کودکان و نیز هزینه های گزاف روان درمانی کودکان برای بسیاری از خانواده ها، ضرورت توجه و پرداختن به درمان های غیر دارویی و ارزان تر که قادر باشد مورد استقبال خانواده ها قرار گیرد را خاطر نشان می سازد. علاوه بر این پرخاشگری بر قربانیان این گونه رفتارها نیز پیامدهای منفی مانند افسردگی، اضطراب، احساس تنهایی، عزت نفس پایین، فکر خودکشی (واندروال ،۲۰۰۵)، گرایش به استفاده از مواد مخدر در بزرگسالی (کراترس و همکاران، ۲۰۰۷)، خود را در گروه همسالان عضوی آسیب پذیر دانستن و در نتیجه تسلیم شدن در برابر رفتار پرخاشگرانه همسالان و تکرار تراژدی قربانی شدن دارد. بنابراین ضرورت تشخیص اولیه این مشکلات و نیز مداخلات موٹر و روش های درمانی متناسب با هر کودک بیش از پیش احساس می شود(کی و کایزر ،۲۰۰۴). روند تحولات اجتماعی گویای این حقیقت است که مساله کمرویی غالبا با گذشت زمان، فشردگی و پیچیدگی روابط بین فردی و تشدید فشارهای اجتماعی، رقابت ها و گوشه گیری ها، نکروی ها، عزلت گزینی ها و تنهایی ها گسترده تر و بدتر شده؛ مگر اینکه بتوانیم با تشخیص سریع و روشهای تربیتی و درمانی مناسب و موثر از گسترش کمرویی و تشدید آن پیشگیری کنیم. باید توجه داشت که کمرویی می تواند به تدریج به صورت نوعی بیماری روانی در آید. بنابراین کمرویی باید هرچه سریعتر شناسایی، پیشگیری و درمان شود (افروز، ۱۳۷۳)، به نظر می رسد یکی از اصول یادگیری مهارت های اجتماعی ، کنترل خشم و کمرویی است که در بسیاری از کودکان ضعیف است. آشنا نبودن با این مهارت ها و همچنین انجام رفتارهابی مخالف آن باعث پایین آمدن عزت نفس در کودکان شده است. برای پاسخ گویی به همین نیاز طی سالهای اخیر رویکردهای قصه گویی برای درک رفتار انسان در حوزه های مختلف روان شناسی کودک فراگیر شده است. در هیچ کدام از تحقیقات پیشین، قصه درمانی جهت کنترل پرخاشگری و کمرویی استفاده نشده است. این پژوهش می تواند با معرفی شیوه ای خلاق و نو قصه ها را به عنوان تکنیکی اصلی وارد جلسه روان درمانی کند، و به دانش و اطلاعات موجود در حیطه روان شناسی کودک در ایران بیفزاید. نتایج این پژوهش می تواند در راستای کاهش رفتارهای ناسازگار کودک در مراکز پیش دبستانی، مهدکودک ها، مدارس و مراکز مشاوره و روان شناسی به کار برده شود.

اهداف تحقیق

-بررسی اثربخشی قصه درمانی در کاهش علائم پرخاشگری کودکان پیش دبستانی شهر شاهرود

– بررسی اثربخشی قصه درمانی در کاهش علائم پرخاشگری کلامی تهاجمی کودکان پیش دبستانی شهر شاهرود

– بررسی اثربخشی قصه درمانی در کاهش علائم پرخاشگری فیزیکی تهاجمی کودکان پیش دبستانی شهر شاهرود

– بررسی اثربخشی قصه درمانی در کاهش علائم پرخاشگری رابطه ای کودکان پیش دبستانی شهر شاهرود – بررسی اثربخشی قصه درمانی در کاهش علائم پرخاشگری تکانشی کودکان پیش دبستانی شهر شاهرود

– بررسی اثربخشی قصه درمانی در کاهش کمرویی کودکان پیش دبستانی شهر شاهرود

فرضیه های تحقیق

– قصه درمانی در کاهش علائم پرخاشگری کودکان پیش دبستانی شهر شاهرود مؤثر است.

– قصه درمانی در کاهش علائم پرخاشگری کلامی- تهاجمی کودکان پیش دبستانی شهر شاهرود مؤثر است. – قصه درمانی در کاهش علائم پرخاشگری فیزیکی- تهاجمی کودکان پیش دبستانی شهر شاهرود مؤثر است. – قصه درمانی در کاهش علائم پرخاشگری رابطه ای کودکان پیش دبستانی شهر شاهرود مؤثر است. – قصه درمانی در کاهش علائم پرخاشگری تکانشی کودکان پیش دبستانی شهر شاهرود مؤثر است. قصه درمانی در کاهش علائم کمرویی کودکان پیش دبستانی شهر شاهرود مؤثر است.

متغیرهای تحقیق

متغیرها در این تحقیق شامل متغیرهای مستقل، وابسته و کنترل می باشد.

متغیر مستقل

متغیر مستقل در این تحقیق قصه درمانی می باشد.

متغیر وابسته

متغیر وابسته در این پژوهش پرخاشگری و کمرویی می باشد

متغیر کنترل

متغیرهای کنترل شامل سن کودکان (۵ و ۶)، مقطع پیش دبستانی، شهر شاهرود، نمره بالا در مقیاس پرخاشگری و کمرویی می باشد

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش

تعریف نظری

قصه درمانی یک تکنیک بازی درمانی است که با تعریف داستان و پیش بینی آن کودک پند و آموزه دریافت می کند (هافمن ، ۲۰۰۶؛ نقل از اصغری نکاح، ۱۳۸۲)

پرخاشگری : پرخاشگری را می توان به عنوان رفتاری تعریف کرد که منجر به آسیب یا صدمه زدن به دیگران می شود (اندرسون و باشمن، ۲۰۰۲)

کمرویی : کمرویی حاصل احتیاط مفرط در روابط بین فردی است و ممکن است شامل ترس، حساس بودن و دستپاچگی باشد(زیمباردو، ۱۹۷۷؛ ترجمه پارسا، ۱۳۷۶).

تعریف عملیاتی

قصه درمانی: قصه درمانی در این پژوهش شامل ۱۰ جلسه قصه درمانی جداگانه با دو گروه پرخاشگر و کمرو می باشد که توسط پژوهشگر اجرا شد. این جلسات ۳۰ دقیقه ای و هفته ای دو بار برگزار گردید.

پرخاشگری: در این پژوهش پرخاشگری کودکان با توجه به پرسشنامه واحدی و همکاران (۱۳۸۷) مورد ارزیابی فرار می گیرد. این مقیاس شامل ابعاد پرخاشگری کلامی تهاجمی پرخاشگری فیزیکی تهاجمی، پرخاشگری رابطه ای و خشم تکانشی می باشد.

کمرویی : نمره کسب شده در آزمون کمرویی راحله سمو عی می باشد ، که نقطه برش ۲۰ است بالاتر از آن فرد از کمرویی رنج می برد (سموعی، ۱۳۹۰).