فردوس فلاطونی هستم، فارغ التحصیل روانشناسی تربیتی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال ۱۳۹۱، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “رابطه ی ناگویی و هوش هیجانی یا سازگاری اجتماعی دانش آموزان دختر پایه ی دوم راهنمایی شهر دزفول” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه شهید چمران اهواز

دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی

پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی تربیتی

عنوان:

رابطه ی ناگویی و هوش هیجانی یا سازگاری اجتماعی دانش آموزان دختر پایه ی دوم راهنمایی شهر دزفول

استاد راهنما:

دکتر غلامحسین مکتبی

اساتید مشاور:

دکتر مهناز مهرابی زاده هنرمند

دکتر سیروس عالی پورببرگانی

نگارش:

فردوس فلاطونی

آذر ماه ۱۳۹۱

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول: زمینه و موضوع پژوهش

مقدمه

بیان مسأله

اهمیت و ضرورت پژوهش

هدف های پژوهش

هدف کلی

هدف های جزیی

فرضیه های پژوهش

تعریف مفهومی و عملیاتی متغیر ها

ناگویی عاطفی

هوش هیجانی

سازگاری اجتماعی

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه ی پژوهش

مبانی نظری پژوهش

الف) ناگویی عاطفی: تاریخچه

تعاریف ناگویی عاطفی

سبب شناسی ناگویی عاطفی

۱- عوامل اجتماعی

فرزند پروری و ناگویی عاطفی

حمایت اجتماعی و ناگویی عاطفی

۲-عوامل ژنتیکی

عوامل عصبی- زیستی

نظر یه ی آگاهی هیجانی

رشد زبان و ناگویی عاطفی

سبک های شناختی- هیجانی

اندازه گیری ناگویی عاطفی

۱-­مقیاس ناگوبی عاطفی تورنتو

۲- مقیاس ناگویی عاطفی مشاهده گر

۳- مقیاس ناگویی عاطفی کودکان

۴- پرسشنامهی آگاهی هیجانی

همه گیر شناسی ناگویی عاطفی

رابطه ی ناگویی عاطفی و سازگاری اجتماعی

ب) هوش هیجانی: تاریخچه

تعاریف هوش هیجانی

مدل های هوش هیجانی و ابزار های اندازه گیری آن

۱-­الگوی توانایی

٢- الگوی ترکیبی کلمن

٣- الگوی هوش هیجانی اجتماعی بار- آن

الگوی «کوپر و ساواف» از هوش هیجانی

ارزیابی مدال های رایج از هوش هیجانی

رابطه هوش هیجانی و سازگاری اجتماعی

ج) ساز گاری: تعریف

سازگاری اجتماعی

تعریف سازگاری اجتماعی

عوامل موثر بر سازگاری اجتماعی

۱-عوامل فردی

۲- عوامل خانوادگی

۳- عوامل اجتماعی

۴- عوامل مذهبی و اخلاقی

دیدگاه های مختلف در مورد سازگاری

۱-­نظریه یادگیری

۲- نظریه ی شناختی- اجتماعی

۳- مدل سازگاری زی

۴- دیدگاه پیاژه

پیشینه پژوهش

پژوهش های انجام شده در زمینه ی ارتباط ناگویی عاطفی و سازگاری اجتماعی

پژوهش های انجام شده در زمینه ی ارتباط هوش هیجانی و سازگاری اجتماعی

جمع بندی

فصل سوم: روش پژوهش

جامعه ی آماری

نمونه ی پژوهش و روش نمونه گیری

الف) نمونه گیری جهت تعیین ویژگی های روان سنجی ابزار های پژوهش

ب) نمونه گیری جهت آزمون فرضیه ها

ابزار های پژوهش

پرسش نامه ی ناگویی عاطفی کودکان

پایایی پرسش نامه ی ناگویی عاطفی کودکان

روایی پرسش نامه ی ناگویی عاطفی کودکان

سیاهه ی بهره ی هیجانی کودکان و نوجوانان بار-آن

پایایی سیاهه ی بهرهی هیجانی کودکان و نوجوانان بار- آن

روایی سیاهی بهره ی هیجانی کودکان و نوجوانان بار- آن

آزمون شخصیت سنج کالیفرنیا (خرده آزمون سازگاری اجتماعی)

پایایی آزمون شخصیت سنج کالیفرنیا (خرده آزمون سازگاری اجتماعی)

روایی آزمون شخصیت سنج کالیفرنیا (خرده آزمون سازگاری اجتماعی)

طرح پژوهش

روش اجرای پژوهش

روش بررسی ویژگی های روان سنجی ابزار های پژوهش

شاخص های برازندگی و معیار های قابل قبول

روش تحلیل داده ها

فصل چهارم: یافته های پژوهش

ا-­شاخص های توصیفی

۲- یافته های استنباطی

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

١-­تبیین یافته های مربوط به فرضیه های پژوهش

۲- محدودیت های پژوهش

٣- پیشنهاد های نظری

۴ – پیشنهاد های کاربردی

منابع فارسی

منابع انگلیسی

پیوست

نمونه ای از ماده ها و پرسش های ابزار های مورد استفاده در پژوهش حاضر

چکیده:

هدف پژوهش حاضر، بررسی روابط ناگویی عاطفی و هوش هیجانی با سازگاری اجتماعی دانش آموزان دختر بوده است. نمونه مورد مطالعه در این پژوهش ۲۶۵ نفر بود که از بین جامعه ی دانش آموزان دختر پایه ی دوم راهنمایی شهر دزفول، در سال تحصیلی ۹۱-۹۰، با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای نسبتی انتخاب شد. برای سنجش متغیر های مورد مطالعه از پرسشنامه ی ناگویی عاطفی کودکان، سیاهه ی بهرهی هیجانی کودکان و نوجوانان بار-آن و خرده آزمون سازگاری اجتماعی آزمون شخصیت سنج کالیفرنیا استفاده شد. در پژوهش حاضر، ویژگی های روان سنجی ابزار ها، مطلوب ارزیابی گردید. برای تحلیل داده ها از روش های آماری همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چندگانه و تحلیل همبستگی متعارف استفاده شد. آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد که بین ناگویی عاطفی و سازگاری اجتماعی رابطه ی منفی و معنی دار و بین هوش هیجانی و سازگاری اجتماعی رابطه ی مثبت و معنی دار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون به روش مرحله ای نشان داد هوش هیجانی و ناگویی عاطفی به ترتیب می توانند سهم بیشتری در پیش بینی سازگاری اجتماعی داشته باشند. همچنین یافته ها نشان داد که خلق عمومی، مدیریت استرس، هوش بین فردی، دشواری در توصیف احساس هاء انطباق پذیری و دشواری در تشخیص احساس ها به ترتیب بهترین پیش بین ها برای تمامی مؤلفه های سازگاری اجتماعی در دانش آموزان هستند.

واژه های کلیدی: ناگویی عاطفی، هوش هیجانی، سازگاری اجتماعی

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه

هیجان ها بخش مهمی از عملکرد روزانه ی ما را تشکیل می دهند. زمانی که امور مهم شخص در خطر بیفتند، هیجان ها فرد را بر می انگیزانتاد تا به سرعت و به صورت انطباقی در جهت ایجاد تغییراتی در موقعیت واکنش نشان دهنده (فریجا ، ۱۹۸۶، به نقل از ریف و همکاران، ۲۰۱۰). قرض معمول این است که درک و تشخیص هیجان ها، با در نظر گرفتن عملکرد انطباقی هیجان، موضوعی اساسی است. در واقع، تجربه ی هوشیار هیجان ها، معمولا به عنوان پیش نیازی برای تنظیم انطباقی هیجان محسوب می شود (لامبی و مارسل ، ۲۰۰۲، به نقل از ریف و همکاران، ۲۰۱۰).برخی افراد در شناسایی هیجان های خود ناتوان هستند. سیفنوس (۱۹۷۳، به نقل از هیون ، سیاروچی و هورل، ۲۰۱۰) برای اولین بار این مشکل را «ناگویی عاطفی ، نام گذاری کرد که از نظر لغوی به معنای نداشتن واژه برای توصیف احساس ها است. ناگویی عاطفی، به عنوان مجموعه ای از نقایص شناختی و عاطفی در ابراز، توصیف، شناسایی و تمایز احساس ها تعریف شده است (هامفریز ، وود و پارکر ، ۲۰۰۹). این سازه با سه مؤلفه مشخص می شود. دو مؤلفه ی اول دشواری در شناسایی احساس ها و دشواری در توصیف احساس ها ) به آگاهی و بیان هیجانی اشاره دارند و بنابراین، ممکن است مرتبط با عاطفه در نظر گرفته شوند. مؤلفه ی سوم (تفگر عینی ) به گرایشی خاصجهت پرداختن به موضوع های سطحی و اجتناب از تفگر مؤثر اشاره دارد (فرائز و همکاران، ۲۰۰۸) و بنابراین، بیشتر می تواند به صورت شناختی در نظر گرفته شود. افراد دارای ناگویی عاطفی، در باز شناسی، آشکار سازی، پردازش و نظم دهی هیجان ها با دشواری هایی مواجه هستند و در تمایز احساس های درونی از احساس های بدنی مشکل دارند (سوارت ، کورتکاس و آلمن ، ۲۰۰۹). این افراد، تهییج های بدنی بهنجار را بزرگ و نشانه های بدنی انگیختگی هیجانی را بد تفسیر می کنند، در ماندگی هیجانی را به وسیلهی شکایت های بدنی نشان می دهند و در اقدامات درمانی نیز به دنبال درمان نشانه های جسمانی هستند (تیلور ، پارکر، باگیی و اکلین ، ۱۹۹۲، به نقل از بشارت، زبردست نادعلی و صالحی، ۱۳۸۷).افراد دارای ویژگی های ناگویی عاطفی، با مشکلات زیادی در ابعاد جسمانی، روانی، اجتماعی و میان فردی مواجه می شوند. این افراد در درک و شرح هیجان های خود و دیگران ابراز ناتوانی می کنند. برای همدلی استعداد ضعیفی از خود نشان می دهند، نمی توانند به خوبی با دیگران ارتباط برقرار نموده و ساز گار گردند (مکونادی، شهنی و نجاریان، ۱۳۹۰). اگرچه درک نشانه های هیجانی دیگران برای تعامل اجتماعی دارای اهمیت است، به نظر می رسد به همان میزان، تفسیر و تنظیم (به کار بردن، فهمیدن و اداره کردن) هیجان های خوش برای رفتار انطباقی و سازگاری اجتماعی ضرورت داشته باشد (لوپز و همکاران، ۲۰۰۵، به نقل از ریجن و همکاران، ۲۰۱۱). از آنجا که ناگویی عاطفی نوعی نقص در پردازش و تنظیم هیجان ها است، تا حدی با هوش هیجانی رابطه دارد. هوش هیجانی برحسب الگوی مهارت مدار سالووی و مایر (۱۹۹۷، به نقل از براکت و کاتالاک ، ۲۰۰۷) به عنوان توانایی ادراک درست هیجان ها ، استفاده از هیجان ها در آسان سازی تفگر، فهم هیجان ها و مدیریت هیجان ها در خود و دیگران تعریف شده است. پایین بودن هوش هیجانی که ناشی از ناتوانی فرد در ادراک، جذاب و مدیریت موقعیت های هیجانی مرتبط با خود و دیگران است، می تواند به ارتباط و تعامل فرد با دیگران آسیب وارد کند (بشارت، کریمی، قربانی و رحیمی نژاد، ۱۳۸۸). در مطالعه ی باستیان ، یرئز و نتلبک (۲۰۰۵) مشخص شد که هوش هیجانی بالا در نوجوانان با ارتباط بهتر با همسالان، ثبات عاطفی و شبکه های اجتماعی قوی تر رابطهی مثبت دارد. آنچه از متون پژوهشی بر می آید این است که سازگاری موفقیت آمیز افراد، به عملکرد یکپارچه ی توانایی ها و مهارت های هیجانی و عاطفی آن ها بستگی دارد.

بیان مسأله

سازگاری اجتماعی از مباحثی است که توجه بسیاری از جامعه شناسان، روان شناسان و به خصوص مربیان را به خود جلب نموده است. رشد اجتماعی، مهم ترین جنبه از رشد وجود هر فرد محسوب می شود و ملاک اندازه گیری رشاد هر شخصی، سازگاری وی با دیگران است. رشد اجتماعی، نه تنها در سازگاری با اطرافیائی که فرد با آن ها در ارتباط است مؤثر است، بلکه بعد ها ممکن است در میزان موفقیت شغلی و تحصیلی او نیز مؤثر باشد (مظاهری، باغبان و فاتحی زاده، ۱۳۸۵). بر اساس رویکرد یادگیری، سازگاری مجموعه ای از رفتار های آموخته شده است و ناسازگاری زمانی به وجود می آید که فرد مهارت های لازم برای تطابق با مشکلات روزمری زندگی را یاد نگرفته باشد. به طور کلی، فرآیند های یادگیری در بروز پاسخ های سازگارانه یا ناساز گارائه نقش اساسی دارد و افراد برای سازگاری مطلوب باید مهارت های اجتماعی لازم را فراگیرند (فیرس و ترال ، ۱۹۹۱، ترجمه ی فیروز بخت، ۱۳۸۵، به نقل از افتخار صعادی، مهرابی زاده هنرمند، نجاریان، احدی و عسگری، ۱۳۸۹). برخی از کودکان یاد می گیرنده ماهرانه بر مهارت های اجتماعی تسلط پیدا کنند، در حالی که مهارت های برخی دیگر در تعامل مؤثر با دیگران، برای موفقیت در دنیای اجتماعی کفایت نمی کند. آگاهی در مورد تفاوت های شخصیتی می تواند در فهم سطح مهارت های اجتماعی افراد مهم باشد. ناگویی عاطفی و هوش هیجانی از آن دسته ویژگی های شخصیتی هستند که ممکن است مطالعه ی آن ها چنین فهمی را ایجاد کند.هوش هیجانی به عنوان مجموعه ای اساسی از توانایی ها شناخته شده است. افرادی که از سطوح بالایی از هوش هیجانی برخوردارند، اغلب می توانند درک دقیقی از هیجان های خود داشته باشند و راهبرد های پیچیده ای را برای تنظیم آن ها در جهت اهداف مهم به کار گیرند. در مقابل افرادی که در هوش هیجانی ضعف دارند، ممکن است به دلیل ناتوانی در شناسایی هیجان های خود و دیگران، مشکلاتی را در سازگاری و برنامه ریزی زندگی تجربه کنند (ریسانن ، ۲۰۱۰). افرادی که از هوش هیجانی بالایی برخوردارند، می تو انتقاد هیجان های خود و دیگران را شناسایی، کنترل و مدیریت کرده و با دیگران همدلی کنند. توانایی ادراک دقیق هیجان ها، می تواند به فرصت های بالقوه ای برای تعامل اجتماعی کمک کند، از احساس تنهایی بکاهد و بین شغل، خانواده و اوقات فراغت تعامل مطلوبی را شکل دهد (انگل برگ و سوبرگ، ۲۰۰۴). پژوهش های گذشته با استفاده از مقیاس های خود گزارشی مختلف نشان می دهد که توانایی هوش هیجانی بالا با همدلی بیشتر، تعامل های منفی کمتر با همسالان، روابط با کیفیت بالاتر و با تعارض کمتر با دوستان رابطه دارد. به طور کلی، پژوهش ها نشان داده اند که هوش هیجانی، با پیامد های اجتماعی مهمی همچون سازگاری اجتماعی و کفایت اجتماعی رابطه دارد (مارکوز ، مارتین و براکت، ۲۰۰۹). بنابراین، بد کار کردی عاطفی، می تواند پر توانایی انطباق با محیط اجتماعی تأثیر گذار باشد. این بد کار کردی به ویژه ممکن است در طی نوجوانی ظاهر شود، یعنی زمانی که محیط اجتماعی برای نوجوان پیچیده تر می شود، در حالی که مدار های عصبی تنظیم هیجان هنوز به قدر کافی رشد نکرده اند (ریجن و همکاران، ۲۰۱۱).در سال های اخیر، علاقه ی فزاینده ای به چگونگی تأثیر ناگویی عاطفی بر روابط میان فردی به وجود آمده است، هماهنگ با نتایج پژوهش های اولیه مبنی بر رابطه ی ناگویی عاطفی با مهارت های اجتماعی عاطفی ضعیف، برخی مؤلقان فرض کرده اند که افراد مبتلا به ناگویی عاطفی در تعامل و برخورد با محیط اجتماعی خود مشکل دارند (و نهول ، دسمت ، مگنک و بوگارتز ، ۲۰۰۷) و تمایل دارند از دیگران کناره گیرند. افراد مبتلا به ناگویی عاطفی معمولا بیانگر احساس ها خود نیستند، ارتباط هیجانی بیرونی اندکی نشان می دهند و بحث در مورد احساس ها برای آن ها ناراحت کننده است (هسه و فلوید ، ۲۰۱۱ الف). لذا، این سازهی شخصیتی می تواند به عنوان عامل خطر مهمی برای مشکلات میان فردی در نظر گرفته شود. مشکلات میان فردی به مشکلاتی اشاره دارد که افراد با دیگران دارند و یا پریشانی قابل ملاحظه ای مرتبط است یا موجب آن می شود (هوروویتز ، روزنبرگ ، بر ، یورنو و وبلاسنور ، ۱۹۸۸، به نقل از بشارت ، ۲۰۱۰). در راستای این ادبیات، بررسی های متعددی گویای رابطه میان ناگویی عاطفی و سازگاری اجتماعی است به عنوان نمونه، هسه و قلویال ۲۰۱۱ الف هسه و فلوید، ۲۰۱۱ ب؛ اسپیتزر ، سیبل – جرجس ، بارنو ، گریب و فریبرگر ، ۲۰۰۵ء هامفریز و همکاران، ۲۰۰۹ هونکالامپی و همکاران، ۲۰۰۹ ریجن و همکاران، ۲۰۱۱؛ ونهول، وندنبرگن ، ورهق و دسمت، ۲۰۱۰). ناگویی عاطفی، به طور وسیعی در بین بزرگسالان مورد مطالعه قرار گرفته است، زیرا که به عنوان یک عامل خطر برای طیف گسترده ای از مشکلات پزشکی و مرتبط با سلامت مطرح شده است. با این وجود، این سازه در کودکان به ندرت مورد بررسی قرار گرفته است؛ علی رغم این فرض که این ویژگی ممکن است در دوران کودکی ظاهر شود. در عین حال، دانش بهتر ما راجع به این سازه در دوران کودکی می تواند فهم ما را از پیشرفت آن در طول گستره ی زندگی افزایش دهد (ریف، استرولد و ترووگت ،۲۰۰۹). بنابر این، پژوهش حاضر قصد دارد تا نقش ناگویی عاطفی و هوش هیجانی را در پیش بینی سازگاری اجتماعی مورد بررسی قرار دهد.

اهمیت و ضرورت پژوهش

در طول چندین دهه، مطالعه ی مهارت های اجتماعی کودکان حوزهی معروفی برای پژوهش بوده است. مشهوریت این سازه، به ویژه، ممکن است به دلیل اهمیت مهارت های اجتماعی باشد. دانش آموزان هر جامعه ای، ساز تله گان فردای آن جامعه هستند. از این رو ، توجه به سازگاری هبجائی، رفتاری و اجتماعی آن ها از اهمیت زیادی برخوردار است. کاربرد هیجان ها در تعلیم و تربیت امری اجتناب ناپذیر است؛ زیرا در قرن بیست و یکم علاوه بر توجه به رشد شناختی و پیشرفت تحصیلی می بایست به رشد هیجانی دانش آموزان توجه نموده و آن ها را برای همکاری و مشارکت در کار، تصمیم گیری های مسئولانه، مقاومت در برابر فشار گروه همسالان و نفوذ وسایل ارتباط جمعی آماده نمود (خسروجردی و خانزاده، ۱۳۸۶)پژوهش ها نشان می دهند افرادی که در توصیف و بیان هیجان های خود مشکل دارند، مبتلا به افسردگی بالاتری هستند (سلیکل و همکاران، ۲۰۱۰)، از سبک مقابله ای هیجان مدار بیشتری استفاده می کنند مشکلات میان فردی بیشتری دارند (بشارت، ۲۰۱۰)، سطوح بالاتری از ناراحتی، خصومت ترس و سطوح پایین تر خوش خلقی را تجربه می کنند (هیون و همکاران، ۲۰۱۰) و رفتار ضد اجتماعی بیشتری را نشان می دهند (بکر، باچراچ و کرون، ۲۰۰۷). از سوی دیگر، فردی که توانایی ادراک دقیق تغییرات خلقی دیگران را دارد، می تواند انطباق اجتماعی و هیجانی عمیق تری را در رفتار های بیان گر خود نشان دهد، هیجان های خود و دیگران را شناسایی کند، هیجان های خود را مدیریت و با دیگران همدلی کند (انگل برگ و سوبرگ، ۲۰۰۴). بنابراین، از آن جا که هوش هیجانی بالاتر، افراد را در انطباق مؤثرتر با محیط اجتماعی یاری می دهد و نیز با توجه به مشکلات عدیده ای که ناگوبی عاطفی برای افراد به وجود می آورد، در پژوهش حاضر سعی بر آن است تا با بررسی ساز گاری اجتماعی، به یکی از عمده ترین این مشکلات عتی نقص در روابط میان فردی بپردازد. همچنین با توجه به این که بیشتر پژوهش های گذشته در رابطه با ناگویی عاطفی، متوجهی متغیر های بالینی بوده است، ضرورت دارد تا رابطه ی ناگویی عاطفی با سازگاری اجتماعی، که با توجه به مؤلفه ی روابط مدرسه ای آن نوعی متغیر تربیتی محسوب می شود، مورد مطالعه قرار گرفته شود. از سویی دیگر، از آن جا که مطالعه ای گذشته کمتر از نمونه های غیر بالینی استفاده کرده اند و به ویژه در این راستا کمتر توجهی به نمونه های کودک و نوجوان شده است، اجرای پژوهشی روی دانش آموزان نوجوان برای شناسایی بهتر این سازه ضروری به نظر می رسد. در ایران رابطه ی ناگویی عاطفی در کودکان و  نوجوانان با متغیر هایی همچون رضایت از زندگی (کیا مرثی و ایل بیگی قلعه نی، ۱۳۹۱) و شاخص های توانش هیجانی (نصیری، لطیفیان و ریف، ۱۳۸۸) مورد بررسی قرار گرفته است، اما تا آنجایی که محقق بررسی کرده است، تا به حال پژوهشی در زمینه ی ارتباط ناگویی عاطفی با سازگاری اجتماعی در کودکان و نوجوانان صورت نگرفته است. از سویی علی رغم این که پژوهش های فراوانی در زمینهی رابطه ی هوش هیجانی و سازگاری انجام گرفته است و تاحدودی نیز این رابطه بدیهی به نظر می رسد، با این وجود هنوز یافته های متناقضی در این زمینه مشاهده می شود (مثلا ایشاک ، جدیتاوی ، ابراهیم و مصطفی ، ۲۰۱۱ وونگ و آنگ ، ۲۰۰۷ و یار محمدیان و شرفی راد ۱۳۹۰).داشتن جامعه ای سالم مستلزم داشتن افرادی سالم است و هر چه میزان سازگاری اجتماعی افراد بالاتر باشد، سلامت جامعه نیز بالاتر خواهد بود. تلاش و کوشش دست اندر کاران تعلیم و تربیت کشور ها برای رشد همه جانبه ی افراد است که پایه و اساس آن را کودکان و نوجوانان تشکیل می دهند. دوران بلوغ به دلیل تغییرات وسیع از لحاظ ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی دشوار ترین مرحله از نظر سازگاری است و بسیاری از ناسازگاری های اجتماعی در دورهی نوجوانی رخ می دهند. از طرف دیگر در دوران کودکی و نوجوانی به دلیل این که ارتباط با همسالان افزایش و وابستگی به والدین کاهش می یابد، سازگاری اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است (مظاهری، آقایی، گل پرور و شایگان نژاد، ۱۳۸۶). با توجه به اهمیت نقش سازگاری اجتماعی در زندگی اجتماعی، تحصیلی و ارتباط با معلمان و همسالان، شناسایی عوامل پیش بین آن می تواند یاری دهنده ی والدین، مربیان، مشاوران و روان شناسان ما در سه در بهبود و پرورش هر چه بیشتر سازگاری دانش آموزان و سایر نوجوانان باشد.