فرشاد عظیم زاده هستم، فارغ التحصیل روانشناسی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۳۹۵، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “پیشبینی تابآوری نوجوانان پسر از روی عوامل فردی، اجتماعی و خانوادگی” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:
دانشگاه شهید بهشتی
دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد روانشناسی
عنوان پایان نامه:
پیشبینی تابآوری نوجوانان پسر از روی عوامل فردی، اجتماعی و خانوادگی
استاد راهنما:
جناب آقای دکتر محمود حیدری
استاد مشاور:
جناب آقای دکتر فتحآبادی
اساتید داور:
دکتر امید شکری، دکتر علیزاده محمدی
نگارنده:
فرشاد عظیم زاده
شهریور ۱۳۹۵
چکیده
این تحقیق با هدف تعیین پیشبینی کنندههای فردی، اجتماعی و خانوادگی تابآوری نوجوانان پسر انجام شد. پژوهش حاضر از نوع همبستگی بود. جامعه این پژوهش را کلیه دانشآموزان متوسطه اول شهر تهران تشکیل داده بود. با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای نمونهای به حجم ۲۵۱ نفر انتخاب شد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش، مقیاس هوش ریون، مقیاس تابآوری کانر و دیویدسون و مقیاس عوامل حفاظتی بود. برای تجزیهوتحلیل دادههای بهدستآمده از آزمونهای آماری پیرسون، اسپیرمن و رگرسیون خطی مدل گام به گام استفاده شد. یافتهها نشان داد که هوش و درآمد ماهیانه خانواده با تابآوری نوجوانان پسر رابطه آماری معناداری ندارند. سایر عوامل فردی (خودتنظیمی، حل مسئله، خوشبینی، عزتنفس)، خانوادگی (حمایت/سلامت) و اجتماعی (عملکرد تحصیلی حمایتشده، حمایت همسالان، مشارکت فعال در جامعه، حمایت/امنیت محله) با تابآوری نوجوانان پسر رابطه مثبت معناداری داشتند (۰۵/۰p< )، همچنین قادر بودند بهصورت معناداری تغییرات تابآوری را پیشبینی کنند (۰۵/۰p< ) درنهایت باید گفت عوامل فردی (بهجز هوش)، عوامل خانوادگی (بهجز میزان درآمد ماهیانه خانواده) و عوامل اجتماعی میتوانند تابآوری نوجوانان پسر را پیشبینی کنند.
کلمه های کلیدی: تابآوری، نوجوان، عوامل فردی، عوامل خانوادگی، عوامل اجتماعی
فهرست مندرجات
عنوان صفحه
فصل اول
تعریف و بیان مسئله اصلی پژوهش ۲
ضرورت و اهمیت انجام پژوهش ۶
هدفهای انجام پژوهش ۷
فرضیهها و سؤالهای پژوهش ۸
متغیرها ۹
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها ۹
فصل دوم
تابآوری ۱۶
منشأ تابآوری ۲۰
سایر متخصصان
کلینیک روانشناسی و مرکز مشاوره خانواده ستاره زندگی تهران مرکز مشاوره و کلینیک روانشناسی ستاره زندگی با فراهم کردن فضایی استاندارد به صورتی طراحی شده است که تمامی خدمات مشاوره فردی، گروه درمانی، برگزاری کارگاه روانشناسی، خانواده درمانی و اتاق بازی برای مشاوران فراهم است. اتاقی مخصوص برای خانواده درمانی برای مشاوره خانواده، مشاوره ازدواج، مشاوره خیانت، مشاوره طلاق…
کلینیک مشاوره نوید کلینیک مشاوره نوید شیراز (مرکز مشاوره شیراز) تحت نظارت سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور و با همکاری تعدادی از روانشناسان، مشاوران و روانپزشکان فعالیت خود را آغاز کرده است. "درمان های نوین روانشناسی در شیراز" مدیریت کلینیک نوید شیراز قابل ذکر می باشد که مدیریت این کلینیک را آقای…
سعید حسین خواه سعید حسین خواه هستم، فارغ التحصیل روانشناسی عمومی در مقطع کارشناسی ارشددانشگاه ازاد اسلامی تهران ملارد 1395، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “اثر بخشی قصه درمانی برای افزایش عزت نفس و خوشبینی کودکان دارای والدین معتاد” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنی
جواد صادقی ویدیو آموزشی جواد صادقی روانشناس در مورد ریلکسیشن جکوبسنمن جواد صادقی روانشناس بالینی با سال ها تجربه و تخصص در زمینه روابط عاطفی و زوج درمانی و روانشناسی هستم که سوابق پژوهشی، علمی و تخصصی بنده شامل: جواد صادقی روانشناس بالینی دانشجوی دکترای روانشناسی بالینی، ارشد روانشناسی بالینی با سابقه…
دکتر یاسر دادخواه دکتر یاسر دادخواه مشاور و مدرس دانشگاه، مدرس کارگاه های مشاوره ای فردی و گروهی، مدرس دوره های زوج درمانی و خانواده درمانی شناختی، مشاوره و استعدادیابی تحصیلی و شغلی و مدرس کشوری نرم افزارهای نوروسایکولوژیک می باشد. سوابق علمی دکتر دادخواه دکترای علوم اعصاب شناختی از پژوهشکده علوم شناختی (IRICSS (Institute for Cognitive Science Studies…
جدول ۲-۳٫ بررسی پایایی پرسشنامه با استفاده از آلفای کرونباخ ۵۷
جدول ۱-۴٫ میانگین و انحراف معیار عاملهای حفاظتی و تابآوری نوجوانان پسر شرکتکننده در پژوهش۶۰
جدول ۲-۴٫ ماتریس همبستگی عاملهای حفاظتی و تابآوری نوجوانان پسر شرکتکننده در پروژه ۶۲
جدول۱۵-۴٫ پیشبینی تغییرات تابآوری نوجوانان پسر از روی عاملهای حفاظتی فردی، اجتماعی و خانوادگی ۶۴
جدول ۴-۴٫ مقایسه میزان تابآوری دانش آموزان پسر با توجه به منطقه جغرافیایی ۶۸
جدول ۵-۴٫ مقایسه میزان تاب آوری دانش آموزان پسر با توجه به پایه تحصیلی ۶۸
فصل اول
کلیات پژوهش
در سالهای اخیر دیدگاه پژوهشگران از سمت مدل مبتنی بر «کودکان در خطر[۱]» به سمت «مدل حفاظتی[۲]» تغییر کرده است. برای سالها، پژوهشگران بر این موضوع تمرکز داشتند که در کودکی که با مشکل مواجه است، چه خطایی رخ داده است (زولکوسکی و بولوک[۳]، ۲۰۱۲). در دهههای گذشته پژوهشگران دریافتند که از یک سؤال حیاتی برای فهم رشد سالم کودکان و نوجوان غفلت کردند. آنها بیشتر به دنبال شناسایی عاملهای خطر بودند و از اینکه چه عامل یا عاملهایی باعث میشود کودکان و نوجوانان در عین روبرو شدن با برخی از عاملهای خطر به رشد خود ادامه دهند، غفلت کرده بودند (فرگوس و زیمرمن[۴]، ۲۰۰۵).
برخی از نوجوانان علیرغم مواجهه با عاملهای آسیبزا، آسیب نمیبینند و به عبارتی از خود تابآوری[۵] نشان میدهند (ماریشی[۶]، ۲۰۱۵). تابآوری اصطلاحی است که از علم فیزیک وارد حوزه روانشناسی شده است و برخی تابآوری را دستیابی به نتایج مثبت باوجود شرایط چالشانگیز یا تهدیدکننده، تعریف کردهاند (ماستن، ۲۰۰۱)، برخی دیگر، مقابله موفقیتآمیز با تجارب آسیبزا و اجتناب از مسیرهای منفی مرتبط با عاملهای خطر را تابآوری تعریف کردهاند (لوتار، سیکتی و بیکر[۷]، ۲۰۰۰؛ گرامزی، ماستن و تلگن[۸] ، ۱۹۸۴) عدهای تابآوری را کمی متفاوت تعریف میکنند. بهعنوان مثال کانر و دیویدسون[۹] (۲۰۰۳) به توانایی فرد جهت برقراری تعادل زیستی-روانی در شرایط خطرناک، تابآوری میگویند.
پژوهشگران علاقهمند هستند دریابند چرا برخی از نوجوانان از خود تابآوری نشان میدهند؟ در یکی از مطالعات پیشگام در زمینه تابآوری، ورنر و اسمیت (۱۹۸۹) با انجام یک مطالعه طولی که چند دهه به طول انجامید (از تولد نوزادان تا دهه چهارم عمر آنها) دریافتند که کودکان و نوجوانان تابآور در مقایسه با غیرتابآورها از هوش، مهارتهای ارتباط کلامی، اعتمادبهنفس و ظرافت بالاتری برخوردار بودند. همچنین، دختران تابآور در مقایسه با همسالانشان که مشکلات جدی داشتند بیشتر قاطع، مستقل، خودگردان، متعادل، مطمئن و قوی بودند. علاوه بر این، دختران نوجوان تابآور در فعالیتها و زندگی خود از حس کنترل درونی بالاتری برخوردار بودند. اکثریت نوجوانان تابآور نگرش مثبتی نسبت به خانواده و مدرسه داشتند. نوجوان تابآور در مقایسه با همسالان خود که مشکلات روانشناختی جدی داشتند، حمایت اجتماعی بیشتری از شبکه دوستان، خانواده و اعضای اجتماع دریافت میکردند.
پاسترنک و مارتینز[۱۰] (۱۹۹۶) دریافتند که پنج عامل حفاظتی مهم برای رشد تابآوری نوجوانان منبع کنترل درونی، عزتنفس، مهارتهای شناختی، مهارتهای اجتماعی و داشتن حس امید به آینده است. اسکالز[۱۱](۱۹۹۹) حضور یک بزرگسال مراقب را یک عامل مهم در تابآوری نوجوانان معرفی کرده است. چندین پژوهش نشان دادند که خودتنظیمی در تابآوری دخیل است (عبدالهزاده رافی، ۱۳۹۳؛ ماستن و کوآتسورث، ۱۹۹۸). چند مطالعه فراتحلیلی و مروری با بررسی پژوهشهای صورت گرفته در حوزه تابآوری عوامل حفاظتی را بهصورت کلی در سه دسته فردی، خانوادگی و اجتماعی قرار دادهاند (اریکسون، کیت، آندرشد و آندرشد[۱۲]، ۲۰۱۰؛ استیث، لیئو، داویس، بویکن، آدلر[۱۳] و همکاران، ۲۰۰۹). این مطالعات به استخراج عاملهای حفاظتی مهم در این سه حوزه پرداختند. در حوزه فردی مهمترین عاملهای حفاظتی عبارت بودند از سلامت خوب، تاریخچه رشدی مناسب، هوش بالاتر از متوسط، سرگرمیها و علایق، روابط خوب با همسالان و عوامل شخصیتی از قبیل خلقوخوی آسان، سبکهای انطباقی فعال، عزتنفس مثبت، مهارتهای اجتماعی خوب، منبع کنترل درونی، تعادل بین جستجوی کمک و استقلال، خودتنظیمی/هیجانی اثربخش، نگرش مثبت به زندگی (دینداری، خوشبینی) و حل مسئله اثربخش (کولیشاو[۱۴] و همکاران، ۲۰۱۶؛ کازان و دومیترسکو[۱۵]، ۲۰۱۵؛ بل، رومانو و فلین[۱۶]، ۲۰۱۵؛ دیاگنئولت[۱۷] و همکاران، ۲۰۱۳؛ اریکسون و همکاران، ۲۰۱۰؛ استیث و همکاران، ۲۰۰۹). مهمترین عاملهای حفاظتی خانوادگی شامل دلبستگی ایمن، روابط گرم و مثبت والد- کودک، محیط خانوادگی حمایتگر، نظارت بر فرزند توسط والدین، محیط خانوادگی حمایتگر، کمک مراقب، رابطه باثبات با والدین، والدین دارای مهارتهای سازگاری خوب، انتظارات خانواده از رفتارهای جامعهپسند و تحصیلات بالای والدین بود (کولیشاو و همکاران، ۲۰۱۶؛ کازان و دومیترسکو، ۲۰۱۵؛ بل، رومانو و فلین، ۲۰۱۵؛ موتا و ماتوز، ۲۰۱۱۵؛ اریکسون و همکاران، ۲۰۱۰؛ استیث و همکاران، ۲۰۰۹). عوامل اجتماعی مهم نیز عبارت بودند از وضعیت اقتصادی اجتماعی متوسط به بالا، دسترسی به مراقبت سلامتی و خدمات اجتماعی، استخدام باثبات والدین، داشتن خانه، دینداری خانواده، مدارس خوب، بزرگسال حامی خارج از خانواده که نقش یک الگو و راهنما را ایفا میکند (کولیشاو و همکاران، ۲۰۱۶؛ کازان و دومیترسکو، ۲۰۱۵؛ بل، رومانو و فلین، ۲۰۱۵؛ موتا، کاستا و ماتوز[۱۸]، ۲۰۱۵؛ ساندرز و مانفورد [۱۹]، ۲۰۱۴؛ اریکسون و همکاران، ۲۰۱۰؛ استیث و همکاران، ۲۰۰۹).
بیان مسئله
عاملهای مختلفی که بهعنوان عوامل حفاظتی[۲۰] شناخته میشوند، به نوجوانان کمک میکنند بر سختیهای که میتوانند آنها را دچار مشکل سازند، غلبه کنند. این عاملها میتوانند به خود نوجوان (مانند خودتنظیمی، حل مسئله، خوشبینی، باورهای اعتقادی)، خانواده(مانند سلامت والدین و حمایتگر بودن آنها) یا اجتماع (امنیت و حمایت اجتماع) وی مرتبط باشند (اریکسون و همکاران، ۲۰۱۰). بااینحال، چندین سؤال بیپاسخ در رابطه بین عاملهای حفاظتی و تابآوری وجود دارد؛ تاکنون مهمترین عامل حفاظتی مشخص نشده است. همچنین، به نظر میرسد برخی از عاملهای حفاظتی دخیل در تابآوری وابسته به جنسیت هستند. برای مثال، داشتن یک رابطه تعمیمیافته با خانواده ممکن است برای دختران ضروریتر باشد تا پسران. همچنین، جو مثبت خانوادگی ممکن است برای پسران بیش از دختران بهعنوان یک عامل حفاظتی دخیل در تابآوری عمل کند (واندربیلت-اِ و شو[۲۱]، ۲۰۰۸). از سوی دیگر، عاملهای حفاظتی دخیل در تابآوری ممکن است برای کودکان در سنین و مراحل رشدی مختلف، متفاوت عمل کنند (ماستن و کواتورث، ۱۹۹۸٫ برای مثال، نوزادان به مراقبشان وابسته بوده و به تغذیه و گرمی برای زنده ماندن نیاز دارند درحالیکه با افزایش سن، دیگر عاملهای حفاظتی با اهمیت میشوند، مانند رابطه با دیگر بزرگسالان، همسالان، پیشرفت در مدرسه (واندربیلت-اِ و شو، ۲۰۰۸؛ دورالک[۲۲]، ۱۹۹۸). برعکس، از اهمیت برخی از عاملهای حفاظتی دخیل در تابآوری با افزایش سن کاسته میشود مانند دلبستگی به مراقب اولیه که در سنین اولیه بسیار با اهمیت است. علاوه براین، عاملهای مرتبط با مدرسه مانند محیط مدرسه مثبت، نگرش مثبت به مدرسه و فعالیتهای بعد از مدرسه مرتبط با کودکان سن مدرسه هستند (اریکسون و همکاران، ۲۰۱۰). با توجه به اینکه برخی از عاملهای حفاظتی مرتبط با سن هستند، این سؤال مطرح میشود که عاملهای حفاظتی فردی، خانوادگی و اجتماعی دخیل در تابآوری در دورهی نوجوانی کدامند؟
بررسیها نشان میدهند که بافتها و فرهنگهای متفاوت بر عاملهای حفاظتی که بیشترین اثر را بر تابآوری دارند، تأثیر میگذارند. یک عامل حفاظتی ممکن است در یک بافت فرهنگی عامل حفاظتی باشد ولی در بافت دیگری اینگونه نباشد (هووارد، دریدن و جانسون[۲۳]، ۱۹۹۹). برای مثال، یک نوزاد ماسایی در صحرای افریقا اگر دارای خلقوخوی دشوار باشد بیشتر شانس زنده ماندن دارد، درحالیکه نوزادان با خلقوخوی آسان نرخ زنده ماندن پایینتری دارند (ماستن و کواتورث، ۱۹۹۸)؛ بنابراین یک عامل حفاظتی در یک بافت، ممکن است در بافت دیگری عامل حفاظتی بهحساب نیاید. جوامع در حال رشد کردن هستند و بهطور فزایندهای به سمت چند فرهنگی پیش میروند، بنابراین بیشتر احساس نیاز میشود که چیزهای بیشتری در مورد عاملهای حفاظتی دخیل در تابآوری در بافتها و فرهنگهای مختلف آموخته شود (لوتار و سیکتی، ۲۰۰۰).
مسئله دیگر در این زمینه این است که برخی از عاملها که بهعنوان عامل حفاظتی دخیل در تابآوری در نظر گرفته میشوند، خود میتوانند عامل خطر نیز باشند مانند هوش. هوش بالا میتواند بهعنوان یک عامل حفاظتی برای کودکان در مقابل بزهکاری بهحساب آید درحالیکه همین عامل میتواند بهعنوان عامل خطری برای مشکلهای هیجانی بهحساب آید. در برخی از بررسیها مشخص شده است که نوجوانان دارای هوش بالاتر در مقایسه با همسالان دارای هوش پایینتر، از مشکلهای هیجانی بیشتری برخوردار بودند حتی زمانی که سطح عوامل خطرآفرین در آنها مشابه بود (واندربیلت-اِ و شو، ۲۰۰۸؛ کاندلی[۲۴]، ۲۰۰۶).
مشابه هوش، حمایت همسالان نیز در برخی از بررسیها بهعنوان عامل حفاظتی دخیل در تابآوری نشان داده شده است (کر، پریوس و کینگ[۲۵]، ۲۰۰۶؛ دمونت و پرووُست[۲۶]، ۱۹۹۹). درحالیکه بررسیهای دیگری وجود دارند که حمایت همسالان را بهعنوان عامل خطر در برابر اختلالهای رفتاری و هیجانی در نظر میگیرند (برندگان، ویتارو و بوکووسکی[۲۷]، ۲۰۰۰؛ باررا و گارسا -جونز[۲۸]، ۱۹۹۲). برای نمونه، دوبو، ادوارز و ایپولیتو[۲۹] (۱۹۹۷) نشان دادند که سطوح بالای حمایت دوستان با سطوح بالای رفتارهای ضداجتماعی کودکان ارتباط دارد.
از سوی دیگر مطالعه گذشته اکثراً تابآوری را بهعنوان سازهای دو قطبی (وجود دارد/ندارد) در نظر گرفتهاند درحالیکه برخی از پژوهشگران معتقدند که تابآوری سازهای است (طیفی) که افراد به میزانهای متفاوت از آن برخوردارند (کانر و دیویدسون، ۲۰۰۳)؛ بنابراین مهم است دریابیم اگر تابآوری را بهعنوان سازهای دارای طیف در نظر بگیریم، پیشبینی کنندههای معنادار آن کدامند؟
ضرورت و اهمیت انجام پژوهش
شناخت تابآوری، عاملهای دخیل در آن و استفاده از این عاملهای برای رشد تابآوری در نوجوانان بسیار با اهمیت است. یافتههای پژوهشی نشان میدهند رشد تابآوری در کودکانی که در بحران هستند، بهمنظور کاهش بزهکاری طولانیمدت و تبدیلشدن آنها به بزرگسالانی متعهد ضروری است (آلن[۳۰] و همکاران، ۲۰۰۶، به نقل از خباز، بهجتی و ناصری، ۱۳۹۰). با توجه به اهمیت بحث تابآوری در غلبه بر شرایط نامناسب و پیشگیری از انحراف نوجوانان، شناسایی عواملی که سبب افزایش تابآوری نوجوانان میشود، بسیار با اهمیت است (خباز، بهجتی و ناصری، ۱۳۹۰).
راتر (۱۹۹۱) بیان داشته است هر کودک و نوجوانی که با محرومیت روبرو شده باشد از پای در نمیآید و بسیار مهم است که دریابیم چرا اینگونه است و چه چیزی از آنها در برابر خطراتی که با آن روبرو شدند، محافظت میکند. بهصورت مشابهی، گارمزی و همکاران (۱۹۸۴) بیان داشتهاند ضروری است که درک کنیم چرا تجارب یکسانی طیف وسیعی از پاسخها را در افراد مختلف ایجاد میکند. چه عامل یا عاملهایی برای برخی از کودکان این احتمال را ممکن میسازد که باوجوداینکه مشکلات زیادی بر سر راه آنها قرار دارد، سلامتی خود را حفظ کنند؟
بسیار با اهمیت است که بفهمیم چرا برخی از نوجوانان تابآور هستند؟ چه خصوصیات فردی، خانوادگی یا اجتماعی در این نوجوانان وجود دارد که از آنها در برابر سختیها حافظت میکند؟ در صورت یافتن پاسخ برای سؤالهای مطرح شده در این بخش، میتوانیم از این خصوصیات برای طراحی مداخلات و بهتر از آن، برای پیشگیری استفاده کنیم و جلوی مشکلهای بعدی را بگیریم.
هدف های پژوهش
هدف کلی
پیشبینی تابآوری نوجوانان پسر از روی عوامل فردی، اجتماعی و خانوادگی
هدف های ویژه
تعیین رابطه هوش با تابآوری نوجوانان پسر
تعیین رابطه خودتنظیمی با تابآوری نوجوانان پسر
تعیین رابطه حل مسئله با تابآوری نوجوانان پسر
تعیین رابطه خوشبینی با تابآوری نوجوانان پسر
تعیین رابطه عزتنفس با تابآوری نوجوانان پسر
تعیین رابطه ساختار اعتقادی (مذهبی بودن) با تابآوری نوجوانان پسر
تعیین رابطه حمایت/سلامت خانواده با تابآوری نوجوانان پسر
تعیین رابطه عملکرد تحصیلی حمایتشده با تابآوری نوجوانان پسر
تعیین رابطه حمایت همسالان با تابآوری نوجوانان پسر
تعیین رابطه مشارکت فعال در جامعه با تابآوری نوجوانان پسر
تعیین رابطه حمایت/امنیت محله با تابآوری نوجوانان پسر
تعیین رابطه تحصیلات والدین با تابآوری نوجوانان پسر
تعیین رابطه میزان درآمد ماهیانه والدین با تابآوری نوجوانان پسر
فرضیهها
خودتنظیمی با تابآوری نوجوانان پسر رابطه مثبت دارد
حل مسئله با تابآوری نوجوانان پسر رابطه مثبت دارد
خوشبینی با تابآوری نوجوانان پسر رابطه مثبت دارد
عزتنفس با تابآوری نوجوانان پسر رابطه مثبت دارد
ساختار اعتقادی (مذهبی بودن) با تابآوری نوجوانان پسر رابطه مثبت دارد
حمایت/سلامت خانواده با تابآوری نوجوانان پسر رابطه مثبت دارد
عملکرد تحصیلی حمایتشده با تابآوری نوجوانان پسر رابطه مثبت دارد
حمایت همسالان با تابآوری نوجوانان پسر رابطه مثبت دارد
مشارکت فعال در جامعه با تابآوری نوجوانان پسر رابطه مثبت دارد
حمایت/امنیت محله با تابآوری نوجوانان پسر رابطه مثبت دارد
تحصیلات والدین با تابآوری نوجوانان پسر رابطه مثبت دارد درآمد ماهیانه والدین با تابآوری نوجوانان پسر رابطه مثبت دارد
سؤالها
آیا هوش با تابآوری نوجوانان پسر رابطه دارد؟
کدام یک از عاملهای حفاظتی فردی، اجتماعی و خانوادگی پیشبینی کننده تابآوری نوجوانان پسر هستند؟
متغیرها
الف. متغیر ملاک: تابآوری
ب. متغیرهای پیشبین: عاملهای حفاظتی (فردی، اجتماعی و خانوادگی)
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
تابآوری.
تعریف مفهومی: به توانایی فرد جهت برقراری تعادل زیستی-روانی در شرایط خطرناک، تابآوری گویند (کانر و دیویدسون ، ۲۰۰۳).
تعریف عملیاتی: منظور از تابآوری نمرهای است که از پاسخ افراد به پرسشنامه تابآوری[۳۱] (کانر و دیویدسون،
۲۰۰۳) به دست میآید. هرقدر نمره فرد در این پرسشنامه بیشتر باشد از تابآوری بالاتری برخوردار است.
حمایت/سلامت خانواده.
تعریف مفهومی: به مجموعهای از رفتارهای والدین که هدف اصلی آنها کمک به رشد بهینه فرزند است، حمایت/سلامت خانواده گفته میشود (دومنچ رودریگز و همکاران، ۲۰۰۹).
تعریف عملیاتی: منظور از حمایت/سلامت خانواده نمرهای است که از پاسخ افراد به خرده مقیاس حمایت/سلامت خانواده مقیاس تابآوری در برابر آسیب[۳۲] (مدسن، ۲۰۱۰) به دست میآید.
خوشبینی.
تعریف مفهومی: به انتظار نتایج مثبت از سوی فرد در هنگام مواجهه با فشارها و مشکلات عمده، خوشبینی گفته میشود (کارور و شییر، ۲۰۰۲).
تعریف عملیاتی: منظور از خوشبینی نمرهای است که از پاسخ افراد به خرده مقیاس خوشبینی مقیاس تابآوری در برابر آسیب (مدسن، ۲۰۱۰) به دست میآید.
حل مسئله.
تعریف مفهومی: حل مسئله به فرایندی گفته میشود که در آن فرد مسئله را تشخیص میدهد، آن را تعریف میکند، راهحلهای ممکن برای آن را در نظر میگیرد، یک راهحل را اجرایی میکند و در آخر بر میزان موفقیت آن راهحل نظارت میکند (پرتز، نپلز و استرنبرگ[۳۳]، ۲۰۰۳).
تعریف عملیاتی: منظور از حل مسئله نمرهای است که از پاسخ افراد به خرده مقیاس حل مسئله مقیاس تابآوری در برابر آسیب (مدسن، ۲۰۱۰) به دست میآید.
خودتنظیمی.
تعریف مفهومی: خودتنظیمی به یک فرایند چندگانه اشاره دارد که افراد از آن برای کنترل رفتار، حالتها و فرایندهای شناختی خود استفاده میکنند (بائمیستر و وهس[۳۴]، ۲۰۰۴).
تعریف عملیاتی: منظور از خودتنظیمی نمرهای است که از پاسخ افراد به خرده مقیاس خودتنظیمی مقیاس تابآوری در برابر آسیب (مدسن، ۲۰۱۰) به دست میآید.
عزتنفس.
تعریف مفهومی: عزتنفس یا احساس ارزشمندی به توجه مثبت یا منفی فرد به خودش، اشاره دارد (لونگمور، مَنینگ، گیوردانو و رودولف[۳۵]، ۲۰۰۴).
تعریف عملیاتی: منظور از عزتنفس نمرهای است که از پاسخ افراد به خرده مقیاس عزتنفس مقیاس تابآوری در برابر آسیب (مدسن، ۲۰۱۰) به دست میآید.
باورهای اعتقادی یا مذهبی بودن.
تعریف مفهومی: مذهب را نظام شکل گرفتهای از باورها، آیینها، اعمال و مشارکتها که جهت روحانی و مقدس دارد، تعریف کردهاند (جوسفسون و دل، ۲۰۰۴).
تعریف عملیاتی: منظور از باورهای اعتقادی نمرهای است که از پاسخ افراد به خرده مقیاس باورهای اعتقادی مقیاس تابآوری در برابر آسیب (مدسن، ۲۰۱۰) به دست میآید.
هوش.
تعریف مفهومی: هوش توانایی یافتن رابطه بین پدیدههاست به ویژه در مواقعی که از نظر ظاهری تشابه کمی دارند (بهرامی، ۱۳۸۵ ، ص ۱۱۰).
تعریف عملیاتی: منظور از هوش نمرهای است که از پاسخ افراد به مقیاس هوش ریون ( ۱۹۶۲) به دست میآید.
عملکرد تحصیلی حمایتشده.
تعریف مفهومی: به فراهمسازی حمایتها در زمینههای مختلف بهخصوص تحصیل، ایجاد محیط امن در مدرسه و نظارت بر رفتار دانشآموزان، عملکرد تحصیلی حمایتشده گفته میشود (بلک، گرنارد، سوسمن و رورباخ[۳۶]، ۲۰۱۰).
تعریف عملیاتی: منظور از عملکرد تحصیلی حمایتشده نمرهای است که از پاسخ افراد به خرده مقیاس عملکرد تحصیلی حمایتشده مقیاس تابآوری در برابر آسیب (مدسن، ۲۰۱۰) به دست میآید.
حمایت همسالان.
تعریف مفهومی: به میزان ادراک فرد از محبت و حمایت هم سن و سالها، حمایت همسالان گفته میشود. رایجترین تعریف بر در دسترس بودن و کیفیت ارتباط افرادی که در مواقع مورد نیاز، منابع حمایتی را فراهم میکنند، تأکید دارد (هاپسی[۳۷]، ۲۰۰۲).
تعریف عملیاتی: منظور از حمایت همسالان نمرهای است که از پاسخ افراد به خرده مقیاس حمایت همسالان مقیاس تابآوری در برابر آسیب (مدسن، ۲۰۱۰) به دست میآید.
مشارکت فعال در جامعه.
تعریف مفهومی: منظور از مشارکت فعال داشتن سرگرمی، عضویت در گروه و شرکت در فعالیتهای فوقبرنامه است (عبدالهزاده رافی، ۱۳۹۳).
مشخصات
جنسیت مرد
وابسته به کلینیک
تجارب / مهارت ها
دانشگاه دانشگاه شهید بهشتی
رشته تحصیلی روانشناسی
گواهینامه ها
پست های مدیریتی
مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد
کلمات کلیدی فرشاد عظیم زاده روانشناس، فرشاد عظیم زاده مشاور، فرشاد عظیم زاده روان درمانگر، فرشاد عظیم زاده روانپزشک، فرشاد عظیم زاده متخصص اعصاب و روان
