فرشته یاقوتی هستم، فارغ التحصیل روانشناسی عمومی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز در سال ۱۳۹۱، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “اوتیسم و پردازش زمان: مقایسه ادراک زمان محرک خای دارای بار هیجانی در کودکان مبتلا به اوتیسم با کودکان عادی” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه تبریز

دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی

پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی عمومی

عنوان:

اوتیسم و پردازش زمان: مقایسه ادراک زمان محرک خای دارای بار هیجانی در کودکان مبتلا به اوتیسم با کودکان عادی

استاد راهنما:

دکتر محمد علی نظری

استاد مشاور:

دکتر تورج هاشمی

پژوهشگر:

فرشته یاقوتی

بهمن ۱۳۹۱

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول : کلیات پژوهش

بیان مسئله

اهمیت و ضرورت پژوهش

اهداف پژوهش

فرضیه های پژوهش

متغیرهای پژوهش

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه ی تحقیق

اختلالات طیف اوتیسم

اوتیسم چیست

تاریخچه

همه گیری شناسی

سبب شناسی و بیماری زایی

علل روان پویایی خانوادگی

عوامل زیست شناختی

تشخیص

ویژگی های بالینی

ویژگی های رفتاری

اختلالات مکالمه و زبان

تشخیص

افتراقی

سیر و پیش آگهی اختلال رت

اختلال فروپاشی کودکی

اختلال آسپرگر

پردازش چهره

تحول بازشناسی چهره ای در کود کان

مدل های تحولی بازشناسی چهره نرمال

هیجان

اظهارات چهره ای هیجانی

تحول بازشناسی بیانات هیجانی چهره ای در کودکان

زیر لایه های عصبی بازشناسی اظهارات هیجانی

اوتیسم و پردازش چهره

مدل های مطرح در نیپین اوتیسم( که سازگار با ایده ی نقص در پردازش چهره هستند)

بازشناسی غیر عادی چهره در اختلالات طیف اوتیسم

تخریب بازشناسی اظهارات چهره ای در افراد طیف اوتیسم

ادراک زمان

تنظیم زمان

هیجان و ادراک زمان

طبقه بندی صداها یا تصاویر هیجانی و تاثیر آنها بر ادراک زمان

مدل های مطرح ادراک زمان و پیوند هیجان و زمان

اوتیسم و نقص در ادراک زمان

فصل سوم : روش شناسی

طرح کلی پژوهش

جامعه

روش نمونه گیری

متغیرها

ابزارها

روش اجرا

روش تجزیه و تحلیل

فصل چهارم : یافته های پژوهش

مقدمه

یافته های توصیفی

یافته های استنباطی

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

بحث و نتیجه گیری

محدودیت های پژوهش

پیشنهادات

منابع

چکیده:

هدف پژوهش حاضر مقایسه تاثیر محرک های دارای بار هیجانی متفاوت (شاد، غمگین و خنثی) بر ادراک زمان در کودکان مبتلا به اوتیسم و کودکان عادی است روش : به این منظور سیزده کودک مبتلا به اوتیسم با عملکرد بالا از رده ی سنی پنج تا پانزده سال از میان مددجویان مراکز توانبخشی تبریز و سیزده کودک عادی انتخاب شد که این تعداد از نظر سن و جنس با نمونهی مورد بررسی همتا گردید. عملکرد بالای کودکان مبتلا به اوتیسم توسط پرسشنامهی سنجش دامنهی اوتیسم مشخص گردید سپس آزمون باز تولید زمان در دو سطح دو هزار و هفت هزار میلی ثانیه بر روی دو گروه اجراشد. دادهها به کمک نرم افزار اس پی اس اس پانزده و با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و تحلیل واریانس مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

بافته ها: نتایج مطالعه ی حاضر نشان داد که کودکان مبتلا به اوتیسم الگوی متفاوتی از پاز تولید زمانی نسبت به کودکان عادی داشتند طوری که گرایش به بازتولید کمتر زمان داشتند و این الگو در هر دو زمان تقریبا ثابت بود.

کلید واژه : اوتیسم ، ادراک زمان ، باز تولید زمان ، هیجان

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه و بیان مساله

اوتیسم فرم شدید اختلالات طیف اوتیسم در نظر گرفته شده که شامل انواع خفیف تر مثل سندروم آسپرگر است (گولارای و همکاران، ۲۰۰۶). اوتیسم یک اختلال رشدی عصبی فراگیر است که با آسیب در تعامل اجتماعی و ارتباطات و رفتار های کلیشه ای مشخص می شود (دویت و همکاران ۲۰۰۸). هر چند علت اوتیسم ناشناخته است، اشکال مختلفی از اختلالات طیف اوتیسم ممکن است حاصل ترکیب عوامل محیطی و ژنتیکی باشند ( گولارای و همکاران، ۲۰۰۶). پژوهشگران اذعان دارند که در اوتیسم ناهنجاریهای شدید در رفتار های اجتماعی، هم زیستی و کارکردهای شناختی اساسی همچون ادراک، توجه، حافظه و با زبان وجود دارد. شواهد نشان می دهد نقص در هر کدام از این کار کردها می تواند منبع احتمالی مرتبط با این اختلال باشد (راسل و همکاران، ۱۹۹۷).پردازش اطلاعات زمانی بخش مهمی از کار کردهای لحظه به لحظه و متعاقبا کارهای روزانه ماست (توپلاک و همکاران، ۲۰۰۵). برای چندین دهه اکثر روانشناسان رشاد، توسط نظریه پیاژه تحت تاثیر قرار گرفته بودند و در زمینه ی توانایی فضاوت زمان در کودکان که نتیجه رشد ظرفیت استدلال منطقی در مورد زمان است پژوهش کردند ( دروپت و ولت ،۲۰۰۳). اما شواهان به دست آمده از این دیدگاهها مبهم و گاه متناقض است. پژوهش های متعدد انجام شده روی افراد عادی نشان داده که مولفه ضروری تمامی این کار کردها پردازش اطلاعات زمانی است (سرلاگ و همکاران، ۲۰۰۴). از اینرو این فرض شکل گرفت که کار کردهای تخریب شده در اوتیسم می توانند از محدودیت های زمانی ریشه گرفته باشند. اما در این مورد تپز شواهد متناقضی به دست آمده است (راسل و همکاران، ۱۹۹۷)، در برخی مطالعات نقص در پردازش اطلاعات زمانی در افراد اوتیسم دیده شده و در برخی دیگر کارکرد فراتر از افراد عادی مشاهده شده است.شواهد مهمی وجود دارد که انسان ها نیز مانند حیوانات مکانیسمی درونی برای اندازه گیری زمان دارند که مانند یک ساعت واقعی است (گرین، ویلیامز و دیو بادسون ،۲۰۰۳). به علت این مکانیسم درونی افراد قادرند از سنین اولیه زمان را به روشی دقیق تخمین بزنند ( واتس و شاروک ،۱۹۸۴). با این وجود، ادراک ما از زمان گاهی تحریف می شود : همه ی ما این احساس تجربه شده را داریم که زمان به نظر طولانی تر با کوتاه تر از واقعیت موجود به نظر می رسد ( گرین ، ویلیامز و دیویدسون، ۲۰۰۳). بنابراین احساس ما از زمان می تواند توسط عوامل مختلفی از جمله حالات هیجانی ما تحت تاثیر قرار گیرد. این گفته که وقتی خوشحال هستید زمان پرواز می کند ، توصیف روشنی از رابطه بین ادراک زمان و حالات هیجانی است (گان و همکاران، ۲۰۰۰). مطالعات اولیه از این پدیده نتایج متناقضی نشان داد برخی مطالعات نشان دادند که حالات هیجانی با تخمین کمتر از حد معمول زمان در ارتباط است. اما برخی دیگر از مطالعات تاثیر متضاد آن را نشان داد (درویت و ولت و همکاران، ۲۰۰۴) که ممکن است ناشی از استفاده از ابزار و روش غیر استاندارد باشد. نتایج نشان داد که ادراک زمان می تواند متأثر از هیجان باشد، حتی در طول مراحل اولیه پردازش محرک (گان و همکاران، ۲۰۰۹). گزارش های بالینی از مشکلات با پردازش زمان در اختلال اوتیسم خبر می دهند (المان ،۲۰۱۱). در حال حاضر تحقیقات تجربی روی ادراک زمان در اختلال اوتیسم تسیتا اندک است، این یافته ها که شامل ارزیابی های روانشناختی، نورولوژی، ژنتیک، رفتاری و شناختی است به ما می گویند که کودکان طیف اوتیسم در پنداره تغییر گذشته و آینده از موقعیت کنونی و فهمیدن اینکه حوادت متوالی بخشی از یک فرایند واحد است مشکلاتی دارند (سزلاگ و همکاران، ۲۰۰۴).نتایج مطالعه سزلاگ و همکارانش (۲۰۰۴) نشان داد که کودکان اوتیستیک در فاصله های زمانی باز تولید در مقایسه با گروه کنترل به شدت آسیب دیده اند. گروه اوتیسم انحراف زیادی از گروه کنترل داشت : باز تولید زمان کوتاه، طولانی تر از استاندارد و بالعکس باز تولید زمان بلند، کوتاهتر بود. از طرفی دیگر برخی نشانه ها دال بر باز تولید زمان بسیار قوی در بین افراد طیف اوتیسم در مقایسه با گروه کنترل همتا شده از نظر سن و هوش دیده می شود، حال اگر بخواهیم از منظر هیجانی به ادراک زمان در اوتیسم بپردازیم می توانیم بر پردازش چهره ای هیجانات متمرکز شویم، در چهار چوب تعاملات اجتماعی ، بیانات چهره ای، اطلاعاتی درباره هیجانات و نبات دیگران فراهم می کند. (راسل و همکاران، ۱۹۹۷) لما نتایج پژوهش ها حاکی از این است که افراد طبق او تبسم، اغلب در شناخت مردم شکست می خورند.در دهه های اخیر، شاهد موجی از تأیید داده ها از مطالعات رفتاری و تصویربرداری عصبی دال بر تخریب در پردازش چهره به شکل گسترده و از سنین اولیه در این افراد هستیم. سوالات درباره مکانیسم های شناختی و مغزی درگیر در اوتیسم موضوع بحث انگیز در علوم شناختی است. چندین مطالعه در مورد معیارهای رفتاری از مشکلات پردازش هیجانی در طیف اوتیسم انجام شده است (مک دونالد و همکاران، ۱۹۸۹) نشانه شناسی اجتماعی شامل تماس چشمی غیر معقول و احساسات بیانی و دریافتی نابسنده است. ادراک اجتماعی در اوتیسم در چند بین مطالعه بررسی شده و نشان داده که افراد با مشخصات طیف اوتیسم نسبت به افراد عادی چهره را به نوع متفاوتی پردازش می کنند به نحوی که آنها در تمیز چهره ها خیلی کندتر هستند (دویت و همکاران، ۲۰۰۸).شواهد به دست آمده از مطالعات عصب شناختی از جمله تکنیک پتانسیل وابسته به رویداد نیز موید این است که کودکان اوتیستیک ۳ تا ۴ ساله هنگام نگاه کردن به تصاویر چهره ای با بار هیجانی خشی پاسخ مغزی متفاوتی نسبت به گروه کنترل عادی نشان دادند (داوسون و همکاران، ۲۰۰۴). گرین و همکاران (۲۰۰۳) گزارش کردند که مسیر مرور اجمالی برای جلوه های هیجانی منفی در بزرگسالان بیشتر روی نواحی خصیصه ای صورت متمرکز بود. بچه های طیف اوتیسم در مقابل گروه عادی که بیشتر روی چشم تأکید دارند بیشتر روی اطلاعات چهره ای در ناحیه دهان تأکید دارند (پلفری و همکاران، ۲۰۰۲). نتایج مطالعات (گولارای و همکاران، ۲۰۰۶) نشان داد که بزرگسالان اوتیستیک در مقایسه با گروه کنترل سالم زمان کمتری را صرف نگاه کردن به خصوصیات چهره می کنند بویژه چشم ها هنگامی که الگوی نگاه کردن به صورت سه گوش ردیابی و ترسیم شد که شامل چشم ها، بینی و دهان یود افراد سالم کال چهره را مد نظر قرار دادند در حالی که الگو های چهره ای دیده شده در اوتیسم ها نامنظم و کمتر قابل پیش بینی به نظر می رسید و به طور متغیر روی گوش چانه, خط مو و تمرکز داشتند. (پلفری و همکاران، ۲۰۰۲).مطالعات مختلف نشان می دهد که هیجان ادراک زمان را تحت تاثیر قرار می دهد ( گان و همکاران ،۲۰۰۹گیل و در وبت وولت، ۲۰۱۱).بنابر این بیانات چهره ای به نحو موثری شاخص های مهمی را برای فهم حالت دیگران و استنباط راجع به آمادگی به پاسخ و عمل نقل می کند. با توجه به پژوهش های اند که در این رابطه سوال این است که آیا پردازش زمان چهره های دارای بار هیجانی مختلف (شاد، غمگین ، ختی ) در افراد اوتیستیک در مقایسه با کودکان عادی متفاوت است؟

اهمیت و ضرورت پژوهش

اوتیسم با تخریب پایدار در تعامل اجتماعی متقابل ، انحراق ارتباطی و الگو های رفتاری کلیشه ای محدود مشخص است (کاپلان، ۱۳۸۲). قضاوت زمانی سال ها ست که مورد توجه روانشناسان و محققین علوم شناختی قرار گرفته است. تحقیقات بسیاری آسیب به این فرایند را در اختلالات خلقی ، رفتارهای تکانشی ، صدمات مغزی و … به اثبات رسانده اند. (اختیاری و همکاران، ۱۳۸۲). پردازش اطلاعات زمانی در سطوح بسیاری قابل تحلیل است ، از ادراک ساده گذر یک لحظه تا آینده ، به سطوح بالاتر پردازش شناختی مثل برنامه ریزی.منابع مختلفی پیشنهاد کرده اند که افراد طیف اوتیسم ممکن است در توانایی درک صحیح زمان دچار آسیب باشند ، گزارش های بالینی اغلب مشکلاتی در رابطه با قضاوت زمانی گزارش می کنند. از طرفی چهره ها مجرا های ثروتمندی از اطلاعات شخصی هستند. در یک رویارویی کوتاه اغلب بزرگسالان سالم به طور خود کار به چهره توجه کرده و به سرعت مجموعه ای پیچیده از اطلاعات را در بافت حالات هیجانی و زمینه اجتماعی آن را بازشناسی و پردازش می کنند. (گولارای و همکاران.۲۰۰۶).برخی مولفه های سیستم پردازش چهره از زمان تولد وجود دارند در حالیکه سایر مولفه ها در دوران کودکی و نوجوانی رشد کرده و به سطح بزرگسالی می رسند. تخریب پردازش چهره در اوتیسم بر تحقیقات زیادی متمرکز است. اهمیت بسیار چهره در رساندن اطلاعات هیجانی و اجتماعی از همان آغاز تولد شروع می شود. هرچند توافق عمومی برای نقص است. برای مثال ماهیت دقیق این نقص در پردازش چهره در اوتیسم وجود دارند، چندین پرسش باقی مانده ها مکانیسم های درگیر و رابطه بین پردازش چهره غیر عادی و کار کرد هیجانی بی قاعده در اوتیسم نامعلوم باقی مانده است (گولارای و همکاران،۲۰۰۶). از سوی دیگر عملکرد افراد طیف اوتیسم در تکالیف شناختی خاص که با گذر زمان ارتباط دارند (مثل حافظه ترتیب زمانی می تواند مرتبط با مشکلات زمانی باشد (مارتین و همکاران، ۲۰۱۰).پژوهش های اندکی در رابطه با ادراک زمان در افراد طیف اوتیسم انجام شده است . با توجه به دخالت گسترده در ک زمان در ابعاد شناختی مختلف و نیز تاثیر هیجان بر قضاوت زمانی ، تحقیق حاضر می تواند جهت بررسی رابطه هیجان و ادراک زمان در افراد اوتیسم مفید واقع شود.

اهداف

هدف کلی

مقایسه ادراک زمان چهره های دارای بار هیجانی مختلف (شاد ، غمگین ، ختی) در کودکان اوتیستیک و

کودکان عادی.

اهداف اختصاصی

۱- مقایسه ادراک زمان در کودکان اوتیستیک و کودکان عادی در حالات هیجانی مختلف (شاد و غمگین ، خنثی).

۲- مقایسه باز تولید زمان در کودکان اوتیستیک و عادی در زمان های مختلف ارائه شده.

فرضیه ها

١- ادراک زمان حالات هیجانی مختلف (شاد ، غمگین ، ختی) در کودکان اوتیستیک و عادی متفاوت است.

۲- باز تولید زمان حالات هیجانی مختلف بسته به مدت زمان ارائه تصوبر جهت باز تولید در کودکان اوتیستیک و عادی متفاوت است.

متغیر ها

متغیر مستقل اول : تصاویر دارای بار هیجانی مختلف (شاد، غمگین ، ختی)

متغیر مستقل دوم : مدت زمان ارائه چهره دارای بار هیجانی

متغیر وابسته : ادراک زمان (باز تولید زمان)

متغیر کنترل : سن ، جنس

تعریف مفاهیم

ادراک زمان

نوعی فرایند تطایقی است که موجب سهولت پیش بینی رویداد ها و نیز سازماندهی و طراحی رفتاری آینده می شود.

ادراک زمان توسط نرم افزار رایانه ای برای باز تولید زمان اجرا شد. در این آزمون به فرد یک فاصله زمانی به صورت غیر کلامی عرضه می شود، سپس فرد باید همان فاصله زمانی را با روش رفتاری ، باز تولید نماید.

اوتیسم

در مهارت های ارتباطی و مخزن محدود

اوتیسم با نا بهنجاری در تعامل اجتماعی، تأخیر یا انحراف فعالیت ها و علایق مشخص است.( کاپالان، ۱۳۸۲)

افراد اوتیستیک مراجعه کننده به توانبخشی که دارای عملکرد بالا هستند. انتخاب شدند. سطح عملکرد توسط پرسشنامه سنجش دامنه اوتیسم مشخص شد.