فرناز فرشباف مانی صفت هستم، فارغ التحصیل روانشناسی بالینی کودک و نوجوان در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز در سال ۱۳۹۱، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “اثر بخشی بازی درمانی بر کاهش اضطراب و افسردگی کودکان سرطانی” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه تبریز

دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی

پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد  در رشته روانشناسی بالینی کودک و نوجوان

عنوان:

اثر بخشی بازی درمانی بر کاهش اضطراب و افسردگی کودکان سرطانی

استاد راهنما:

دکتر مجید محمود علیلو

استاد مشاور:

دکتر تورج هاشمی

پژوهشگر:

فرناز فرشباف مانی صفت

شهریور ۱۳۹۱

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول: کلیات تحقیق

بیان مساله

اهمیت و ضرورت پژوهش

اهداف پژوهش

هدف کلی

اهداف ویژه

فرضیه های پژوهشی

متغیرها

تعریف مفهومی

تعریفهای عملیاتی

فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش

مقدمه

بازی

ارزش بازی

بازی درمانی

نظریه های بازی

رویکردهای بازی درمانی

رویکرد روان تحلیل گری

بازی درمانی رهایشی

درمان ارتباطی

درمان غیر رهنمودی

رویکرد ساختارمند

قصه گویی

مشاوره با کتاب

روندهای بازی درمانی

بازی درمانی بزرگسالان

بازی درمانی در خانواده درمانی

بازی درمانی گروهی

فرزند درمانی

ویژگی بازی درمانگران

اتاق بازی درمانی

متناسب سازی وسایل با فعالیت ها برای رسیدن به اهداف

پرورش بینش

تقویت خودپنداره و عزت نفس

گسترش مهارت های حل مسئله و تصمیم گیری

رشد مهارت های اجتماعی

تسلط و فائق آمدن بر حوادث گذشته

تشویق ابراز هیجانات

آنچه کودکان در بازی درمانی می آموزند

شرکت در بازی کودک

بستری شدن در بیمارستان

هنر درمانی

افسردگی

افسردگی کودکان

سبب شناسی

عوامل زیست شناختی

دیدگاه روان تحلیل گری

دیدگاه شناختی

دیدگاه رفتارگرایی

نظریه درماندگی آموخته شده

عوامل خانوادگی

مدل تعاملی

درمان

اختلالات اضطرابی در کودکان  و نوجوانان

سبب شناسی اختلالت اضطرابی

نظریه های زیستی اضطراب

نظریه فرویدی

نظریه های رفتاری اضطراب

نظریه یادگیری شناختی- اجتماعی

نظریه های شناختی اضطراب

درمان اختلالات اضطرابی در کودکان و نوجوانان

سرطان

علائم سرطان

سبب شناسی

روند تشخیص

اثرات عاطفی سرطان و درمان های غیر دارویی برای سرطان

پیشینه پژوهشی

پیشینه پژوهشی خارجی

پیشینه پژوهش های داخلی

فصل سوم: روش پژوهش

مقدمه

روش پژوهشی

جامعه آماری و نمونه پژوهشی

نمونه پرده

روش نمونه گیری

ابزار های گردآوری اطلاعات

پرسشنامه افسردگی کودکتان

پرسشنامه اضطراب آشکار کودکان

مداخله بازی درمانی

مراحل اجرایی پژوهش

ملاحظات اخلاقی

شرح حال آزمودنی ها

شرکت کننده الف

شرکت کننده ب

شرکت کننده ج

روش تجزیه و تحلیل داده ها

فصل چهارم: یافته های پژوهش

مقدمه

ویژگی های جمعیت شناختی شرکت کنندگان

داده های توصیفی

داده های استنباطی

فصل پنجم بحث و نتیجه گیری

مقدمه

بحث و نتیجه گیری

محدودیت های پژوهش

پیشنهادات

چکیده :

بیماری سرطان یکی از استرس زائرین مشکلات جسمانی در طول تحول است. مطالعات نشان داده اند که اضطراب و افسردگی از شایع ترین اختلالات عاطفی در بیماران سرطانی می باشد. در میان رویکردهای روان درمانی مختص کودکان، بازی درمانی جایگاه ویژه ای به خود اختصاص داده است. بنابر این هدف این پژوهش بررسی اثربخشی بازی درمانی در کاهش اضطراب و افسردگی کودکان سرطانی است. این پژوهش در چارچوب طرح نک از مودتی با خط پایه کی منفرد بر روی ۳ کودک مبتلا به بیماری سرطان خون با پیگیری یک ماه اجرا شد. برای این منظور ۱۲ جلسه بازی درمانی بر اساس رویکرد ساختار مند طراحی شد. برای جمع آوری داده ها از آزمون افسردگی کودکان و مقیاس نجدبد نظرشده اضطراب اشکار کودکان استفاده شد. درمان کاهش قابل توجهی در اضطراب، افسردگی، خلق منفی، عزت نفس منفی، ناکارآمدی بی لذتی، نشانه های فیزیولوژیکی اضطراب، نگرانی و ترس و تمرکز اجتماعی ایجاد کرد. یافته های به دست آمده نشان می دهد که بازی درمانی می تواند در کاهش اضطراب و افسردگی کودکان سرطانی موثر باشد.

مقدمه:

بستری شدن در بیمارستانی در بیشتر موارد برای کودکان تجربه ی بسیار تنش زایی است که می تواند به گوشه گیری عاطفی، رفتارهای گوناگون واپس گرایانه، گریه های طولانی مدت، به هم ریختن الگوی خواب، و انواع حالت های ویرانگر منجر شود. به طوری که کودکان بر اثر قرار گرفتن در معرض حمله ی این گونه فشارها عصبانی و خشمگین می شوند (بالیت، ۱۹۸۴: ویلسون ، ۱۹۸۶) در بیمارستان کودک در محیطی قرار می گیرد که همه گونه عمل تهاجمی در مورد او صورت می گیرد. کودکان به این دلایل و نیز جدید بودن محیط معمولا دستخوش اضطراب و احساس فقدان اختیار می شوند (گری لندرت ، ۱۳۹۰). مهم ترین عوامل ایجاد تنش در کودکان بستری، صدمات فیزیکی جدایی، از دست دادن حس کنترل و محدودیت های دیگر می باشد. بسیاری از محققان اضطراب ناشی از بستری شدن را در کودکان تعریف و اثبات کرده اند. بستری شدن در بیمارستان سیب اضطراب ناشی از جدایی والدین، ترس از محیط جدید، ترس از نانوائی ها و ترس از ادامه زندگی می شود. در حقیقت این فرایند برای کودک و خانواده به منزله یک بحران موقعیتی است (بزرت ، ۱۹۹۴). در واقع، تاثیرات بستری شدن در بیمارستان می تواند مدت زمان طولانی پس از اقامت در بیمارستان نیز ادامه یابد. اضطراب و رفتارهای جامعه ستیز در اواخر کودکی با تعداد نوبت هایی که یک کودک پیش از پنج سالگی در بیمارستان بستری شده است، ارتباط دارد (هاسلم ، ۱۹۸۸).برای کاهش فشار روانی ناشی از بستری شدن در کودکان، مهمترین کار این است که تا آنجا که امکان دارد، در بخش های مختلف بیمارستان عناصری قرار دهیم که کودک با آن ها در دنیای خارج آشنایی دارد. این عنصرها عبارتند از: افراد آشنا، حیوانات پارچه ای، اسباب بازی های دلخواه و فراهم کردن فرصت برای بازی کردن با سایر کودکان (فرگاس پیتر هیوز ، ۱۳۸۴). گلدن (۱۹۸۳) اعتقاد داشت که در کمک به کودکان برای آنکه در هنگام ترک بیمارستان سالم تر از زمانی باشند که به آن گام می نهند، اسباب بازی های درمانگر هم به اندازه ی چاقوی جراح اهمیت دارد. در صورتی که کودکان امکان تیایند تا ترس ها و هراس های خود را به گونه ای مناسب ابراز دارند و با آن ها مواجه شوند، احتمال دارد به مشکلات هیجانی دچار شوند و سازگاری مطلوب آن ها خدشه دار شود. در سرتاسر جهان می توان کاربرد اصول و روش های بازی درمانی را در بیمارستان مشاهده کرد. در آمریکا توانستند در برنامه های زندگی کودک اتاق بازی و بازی درمانی را به فضای بیمارستان ها وارد سازنده قضایی که در غیر این صورت، محیطی خشک و بی بار می شد.بازی طریقه کودکان برای محقق ساختن تعادل و کنترل در زندگی است، زیرا کودکان در حین بازی شادی بازی را در کنترل دارند، در عین حال که ممکن است در عالم واقع نتوانند بر موقعیت هایی از زندگی که در بازی تجلی می یاید، کنترل داشته باشند. آنچه برای رشد هیجانی و سلامت روانی مثبت ضرورت دارد، نه کنترل واقعی بلکه حس یا احساس کنترل داشتن است (گری لندرث ۱۳۹۰ ).بازی یک روش صحیح و درست برای درمان کودکان است. زیرا کودکان اغلب در بیان شفاهی احساساتشان با مشکل روبرو هستند. از طریق بازی کودکان می توانند موانع را کاهش دهند و احساساتشان را بهتر نشان دهند (پورتر، هرناندز-ریق و جسی. ۲۰۰۷ ) در برنامه های درمانی بازی به کودکان وسایلی داده می شود که برای ترغیب بیان احساس ها طراحی شده اند. برای مثال عروسک ها، وسایل دکتر بازی و لوازم هنر آفرینشی با استفاده از این وسایل کودکان می توانند با ترس ها و خصومت های خود رو به رو شوند و یا آن ها مقابله کنند (فرگاس پیتر هیوز، ۱۳۸۴).از آنجا که بازی برای کودکان لذت بخش است، کودکان را ترغیب می کند تا آرام باشند و از این رهگذر اضطراب و حالت دفاعی آن ها را کاهش می دهد. بازی فرصت هایی را برای رهاسازی احساسات نظیر خشم و ترس در اختیار کودکان قرار می دهد که بیان آن ها به شیوه ی دیگر دشوار است. بدین ترتیب زندگی در بیمارستان همانند زندگی در دنیای بیرون خواهد شد و از آنجا که برای کودک نسبتا طبیعی به نظر می رسد، تجربه ی بستری شدن در بیمارستان کمتر تهدید آمیز خواهد بود (قزوینی نژاد، ۱۳۸۵).براساس تفسیرهای روان تحلیل گرانه از بازی کودکان، بسیاری از برنامه های بازی بیمارستان، از بازی به عنوان نوعی درمان برای بیماران خردسال خود استفاده می کنند. فرض زیربنایی این است که اگر کودکان بتوانند احساس های خود را آزادانه رها سازند، سازگاری بیشتری پیدا می کنند. تنها از راه رویارویی با این گونه احساس هاست که کودک می تواند بر اضطراب هایی که بر اثر عناصر گوناگون اقامت در بیمارستان به وجود می آیند، چیره شود. رویکردهای متفاوتی در روان درمانی کودکان مورد استفاده قرار گرفته است. اما صرف نظر از جهت گیری خاص آن ها، تقریبا همه ی آن ها دارای یک باور مشترک هستند: استفاده از بازی با محیط بازی، ویژگی اجتناب ناپذیر تشخیص و درمان کودکانی است که مشکل دارند (گورنی، ۱۹۸۴).تغییرات ناشی از سرطان با درمان های آن و تغییرات ایجاد شده در نقش ها و الگوهای ارتباطی از مهم ترین عوامل موثر در صدمه بر عزت نفس و ایجاد اختلالات انطباقی می باشد که همراه با ایجاد افسردگی در بیماران مبتلا به سرطان است. بازی درمانی می تواند اثر مفیدی بر کودکان با بیماری سرطان با بیماری های تهدید کننده زندگی داشته باشد (ویرجینیا سادوک، ۲۰۰۰). بنابراین هدف عمده ی این پژوهش بررسی اثربخشی بازی درمانی در کاهش اضطراب و افسردگی کودکان سرطانی می باشد.

بیان مسئله

سرطان یک نوع بیماری است که از یک یا چند سلول آغاز می شود و یک سلول به طور ناگهانی از حالت عادی خارج شده و شروع به تکثیر می کند. سلول یا سلول های سرطانی شده به سرعت تعدادشان افزایش پیدا می کند و یک توده به هم فشرده سلولی یا یک غده تشکیل می دهند و این توده ی سلولی قابلیت و کارایی خود را از دست می دهد و نمی تواند فعالیت ها و وظایف خود را انجام دهد. این غده کم کم گسترش پیدا می کند و مثل یک دانه کوچک در بافت ریشه می دواند و کلمه سرطان که به معنی خرچنگ است بر اساس همین حالت نام گذاری شده است «فراریو، روس و زوتی ۲۰۰۳ ).سرطان در هر سنی قابل توجه است ولی مرگ و میر ناشی از آن، در کودکان بین سنین ۱۴-۳ ساله بیشتر از سایر بیماری ها است (خاضعی، ۱۳۸۰ ) سرطان دوران کودکی شامل مجموعه ای از تومورهای خوش خیم و بدخیم است که ناشی از اختلال رشد و تکامل سلولی می باشد (کادان لوتیک، ۲۰۰۷) سرطان اطفال مشتمل بر گروهی از بدخیمی هاست که هر یک، شیوع، آسیب شناسی و میزان مرگ و میر مخصوص به خود را دارند. این بیماری که تنوع بیشتری نسبت به بیماری بزرگسالان دارد، شایع ترین علت مرگ و میر سنین بین ۱۶-۱ سالگی در کشورهای غربی می باشد (موحدی و توحیدی فر، ۱۳۸۰). شیوع سرطان در هر دو جنسی در دوران قبل از بلوغ برابر است و در نوجوانی نسیت دختر به پسر ۴ به ۱ افزایش می یابد (حسین زاده ۱۳۸۰) متاسفانه در کشور ما پیرامون شیوع و بروز این بیماری اطلاعات کاملی در دست نیست. بیماری سرطان یکی از استرس زائرین مشکلات جسمانی در طی تحول است که هم تشخیص و هم سیر درمان آن، فرد را دچار مشکل می کند (فراری روس و زوتی، ۲۰۰۳) تغییرات ناشی از سرطان با درمان های آن و تغییرات ایجاد شده در نقش ها و الگوهای ارتباطی و در عملکردهای جسمی از مهمترین عوامل موثر در صدمه زدن به عزت نفس و ایجاد اختلالات انطباقی میباشد که با وقوع افسردگی در بیماران مبتلا به سرطان همراه است (موحدی و توحیدی فر، ۱۳۸۰) کودکان در هر سنی که باشند دو احساس گلی نسبت به این بیماری از خود بروز می دهنده خشم و گناه حدود ۳۰ درصد کودکان مبتلا به سرطان در نهایت می میرند. از چندین بررسی نتیجه گرفته شده است که حتی کودکان با حالت نسبتا خوب هم به خوبی از وخامت این بیماری آگاه هستند و ممکن است به دلیل انتظار مرگ زودهنگام، خود را بکشند (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۷) همه ی این افکار و احساسات (یعنی انتظار، دلهره، خشم و احساس گناه را می توان در مقاهیم دو اختلال یعنی اضطراب و افسردگی کودکان خلاصه نمود (شرودر و گورودون ، ۲۰۰۵).مطالعات نشان داده اند که اضطراب شایع ترین اختلال عاطفی در بیماران مبتلا به سرطان می۔ باشد که به چهار شکل بروز می کند: اضطراب موقعیتی مقدم بر پا مرتبط با جنبه ی ترسناک بیماری با درمان اضطراب وابسته به درمان؛ تشدید اختلال اضطرابی قبلی (مثلا فوبی، حملات پانیک، اضطراب منتشر، استرس پس از حادثه و وسواس). از طرفی افسردگی نیز در کودکان مبتلا به سرطان شایع می باشد (بولتون و یاس ، ۲۰۰۷). علائم ضعف، خستگی، از دست رفتن انرژی، بی خوابی، کاهش علاقه، کاهش تمرکز و انگیزه در این گروه مشاهده می گردد (کارنس و برونلی ، ۱۹۹۶).پژوهش ها نشان داده اند که بیماران سرطانی دارای ویژگی هایی چون انکار و سرکوب هیجانات به خصوص خشم، شسلیم ناپذیری، عدم اظهار وجود و دفاعی بودن هستند (رحمان پور، ۱۳۸۷). در این افراد اختلالات هیجانی (افسردگی و اضطراب و حالت های خصمانه بیشتر گزارش شده است (کانگراس و هنری، ۲۰۰۵). بنابراین بیماری سرطان برای همه افراد با مشکلات روانی همراه است که سلامت افراد را تهدید می کند، همچنین در کودکان، به علت عدم تحول کامل مکانیزم های دفاعی، این مشکلات تاثیر قابل ملاحظه ای بر توانایی سازگاری آن ها با سرطان گذاشته و سلامتشان را تحت تأثیر قرار می دهد. با این اوصاف، درمان اختلالات همراه با سرطان بسیار مهم و ضروری می باشد (بولتون و باس، ۲۰۰۷). تکنیکهای درمانی اضطراب و افسردگی عمدتا شامل ۱- دارودرمانی، ۲. درمان با الکتروشوک ، ۳۔ روان درمانی ، ۴ خانواده درمانی است (سادوک و سادوک، ۲۰۰۷: شرودر و گوردون، ۲۰۰۵). در میان رویکردهای روان درمانی مختص کودکانه بازی درمانی جایگاه ویژه ای به خود اختصاص داده است. مفروضه ی علمی این رویکرد آن است که کودک می تواند از طریق بازی، اطلاعات باهمیتی درباره خود و مشکلاتش بدست آورد. بازی درمانی عبارت است از یک ارتباط جاری بین یک درمانگر آموزش دیده و یک مراجع خردسال که مشکلات رفتاری با هیجانی دارد که با استفاده از فعالیتهای مختلف و متنوع، تغییرات درمانی ممکن می شود (فیپس و سندس ، ۲۰۰۶).در سالهای اخیر رویکردهای مستقیم به بازی درمانی عمومیت یافته است. ثابت شده است که چنین رویکردی در رشد مهارت های حل مسئله و مهارتهای اجتماعی کودکان و دیگر راهکارهای انطباقی و سازگار انه شناختی رفتاری مفید است. بازی بین افکار درونی کودک با دنیای خارج ارتباط بر قرار می سازد و باعث می شود تا کودک بتواند اشیای خارجی را تحت کنترل خود در آورد. این فرایند به کودک امکان می دهد تا تجربیات، افکار، احساسات و تمایلاتی را که برای او تهدید کننده هستند، نشان دهد (وئینتون و همکاران، ۲۰۰۸). اهداف کلی مداخلهی بازی درمانی، کمک به مشارکت یادگیری، خودکنترلی، مسئولیت ابراز احساسات، احترام گذاشتن، پذیرفتن خود و دیگران و بهبود رفتارهایی چون مهارتهای اجتماعی، عزت نفس و کاهش افسردگی است (لندرث، ۲۰۰۲ به نقل از باگرلی و پارکر ، ۲۰۰۵). از آنجا که بازی برای کودکان همانند کلام برای بزرگسالان است و وسیله ای است برای بیان احساسات، برقراری روابط، توصیف تجربیات، آشکار کردن آرزوها و خودشکوفایی الندرث، ۱۳۷۰)، لذا در کاهش نشانه های مشکلات روانی کودکان سرطانی موثر می باشد (زارع پور، فلاحی، کاشانی نیا، بیگلریان، باباشهابی، ۱۳۸۸).زارع پور و همکاران (۱۳۸۸) در مطالعهی تاثیرات بازی درمانی در کاهش نشانه های افسردگی بیماران سرطانی، مشاهده نمودند که بازی درمانی بطور معنی داری موجب کاهش علائم افسردگی در این بیماران می شود. آنها در این مطالعه عنوان نمودند که بازی می تواند به عنوان یک مداخله موثر به – وسیله اعضاء تیم بهداشتی برای کمک به کودکان بستری استفاده شود تا آنها را برای انجام روش های درمانی دردناک و تنش ناشی از بستری شدن آماده و سازگار نماید. در پژوهشی تحت عنوان “بررسی تاثیر بازی های مدرسه ای بر کاهش میزان افسردگی و مشکلات اجتماعی و احساس رفاه در کودکان مبتلا به سرطان معلوم شد که کودکان در حین ایفای نقش توانستند احساس رفاه را تجربه کنند و کاستی و نقص خود را در مهارت های اجتماعی بالا ببرند (آنمایک و جی، ۲۰۰۴). همچنین مطالعه ی نانیس و همکاران (۲۰۰۶) نشان داد که رویکرد هنر درمانی موجب کاهش برخی نشانه های بیماران سرطانی می گردد. قرانی، بیناء یاسمی، امامی و نادری (۱۳۸۵) در پژوهش خود تحت عنوان تاثیر بازی درمانی گروهی بر نشانه های مرتبط با سوگ و آسیب ناشی از زلزله، نشان دادهاند که این رویکرد در کاهش نشانه های اختلال استرس پس از سانحه و علائم افسردگی و پرخاشگرانه همراه موثر می باشد.با توجه به مبنای نظری و پیشینه پژوهشی ذکر شده در ساختار بیان مسأله سؤال اصلی این پژوهش این است که آیا بازی درمانی بر نشانه های اضطراب و افسردگی کودکان سرطانی تاثیر دارد؟ضرورت و اهمیت پژوهش تولد کودک و نحول وی تجربه لذت بخشی می باشد که اکثر والدین آن را با رضایت پشت سر گذاشته و کودکی با ویژگی های جسمانی و روانی متناسب به جامعه تحویل می دهند. در این میان ممکن است برخی اختلالات و بیماری ها، روند تحول کودک را با مشکل مواجه نموده و در فرایند رشد وی خلل ایجاد کنند. از جمله این بیماری ها سرطان می باشد که اکثرا با نشانه های روان شناختی همراه می باشد (کارنس و بروسلی ، ۱۹۹۶). سرطان جزء بیماری هایی است که سالانه حدود یک درصد مردم را مبتلا کرده و زندگی افراد را با مشکل مواجه می سازد. طبق آخرین مطالعات انجام شده، بین سال های ۱۹۸۶ تا ۲۰۰۱ در کانادا از ۵۱۶۳ مورد سرطان کودکان این آمار، از حدود ۱۴۷ مورد در هر میلیون نفر در سال ۱۹۹۱ تا ۱۵۷ مورد در هر میلیون نفر در سال ۲۰۰۱ متغیر بوده است. گرچه اکثر بیماران دچار سرطان های کودکان با درمان زنده می مانند، با این وجود سرطان دومین علت مرگ و میر در کودکان ۱۴-۱ ساله است (کادان لاکتیک، ۲۰۰۷). ابتلا به سرطان و فهمیدن وجود این بیماری، تاثیرات روانشناختی عمیقی بر کودکان می گذارد. از طرفی بستری در بیمارستان و حضور مداوم در محیط سرد و بی روح بیمارستان، کودک را غمگین و تنیده می کنند. درمان های طولانی مدت و دردآور این بیماری، شدت مشکلات روانی موجود را اقرون تر می کند. به گونه ای که مطالعات نشان داده اند که بین ۵۰ تا ۸۰ درصد از بیماران مبتلا به سرطان، بطور همزمان از یک اختلال روانپزشکی رنج می برند (پیرل ، ۲۰۰۴). با وجود شیوع بالای اختلالات روانی همراه در این کودکان، شکاف بزرگی بین شیوع این اختلالات و روشهای مقابله با آنها وجود دارد. از طرفی بسته درمانی جامعه ی برای شناسایی این مشکلات و درمان در متون مختلف پژوهشی وجود ندارد و به نظر می رسد باید پژوهشهای زیادی در زمینه تکنیکهای درمانی برای این کودکان صورت پذیرد. مثلا در متون مختلف عنوان می گردد که فراوانترین اختلال روانپزشکی در این بیماران طبق مطالعات، اختلال انطباق دارای | زیر گروههای عاطفی از قبیل اختلال انطباق همراه با اضطراب، همراه با افسردگی و همراه با اضطراب و افسردگی توام است. دومین تشخیص روانپزشکی شایع در این بیماران، اختلال افسردگی اساسی می۔ باشد. اضطراب و افسردگی بر شدت سرطان، درمان، بازده و کیفیت زندگی بیماران سرطانی تاثیر می۔ گذارد. از طرفی مطالعات نشان دادهاند که ارزیابی زودرس و تشخیص به موقع اضطراب و افسردگی در بیماری های سرطانی مورد تاکید قرار گرفته و در گام بعدی طراحی پروتکل های روان درمانی در دستور کار قرار گیرد (پیرل، ۲۰۰۴). بنابراین با توجه به شیوع بالای اختلالات روانی در بیماران سرطانی و شکاف بزرگ بین شیوع و درمان، ضرورت طراحی برنامه های مداخله ای و حضور متخصص روان شناسی در بخش های بستری احساس می شود. روان شناس با حضور خود در این بخش ها، اختلالات روانی را شناسایی کرده و در جهت درمان آنها، گام های اساسی بر می دارد. از طرفی مطالعات کمی در زمینه کاهش مشکلات روانی کودکان در محیط های پزشکی انجام شده و لازم است با طراحی برنامه – های مداخلائی گسترده و اجرا روشهای مختلف درمانی بر روی این کودکان، پیشینه پژوهشی مربوط به این مداخلات را غنی نموده و بتوان بسته درمانی کامل و جامعی را برای مداخه در زمینه مشکلات این کودکان فراهم نمود.لازم به ذکر است، از آنجائی که مکانیزم های مقابله ای کودکان ضعیف می باشد، ابتلا به بیماری سرطان، بستری شدن و درمان های طولانی و تهاجمی کودک را مستعد تنش، اضطراب و نگرانی می” کند و امید به زندگی وی را می کاهد. با حضور روانشناس در این بخش ها و فراهم آوردن مکانی جذاب و سرگرم کننده (مانند اتاق بازی درمانی و درمان اختلالات روانی همراه، امید به کاهش نشانه های جسمانی سرطان و کسب پاسخ درمانی مثبت افزایش می یابد. اجرای این پژوهش، گام مهمی در جهت تهیه بسته درمانی برای مقابله با مشکلات اضطراب و افسردگی کودکان است، با تهیه این بسته درمانی، امید می رود پژوهش های آینده، بسته های درمانی مختلفی را بر روی کودکان دچار بیماری های  مؤمن اجرا نموده و در کنار پزشکان، تیم تخصصی کاملی برای کمک به این کودکان شکل دهند.نتایج نیز نشان داده اند که بازی درمانی به عنوان روشی موثر برای کاهش افسردگی کودکان مبتلا به سرطان می تواند بکار گرفته شود. لذا ضرورت دارد در بخش های کودکان بالاخص بخش هایی که بیماران به مدت طولانی در آن بستری می شوند، اتاق بازی در نظر گرفته شود (زارع پور، ۱۳۸۸).

اهداف پژوهش:

هدف کلی: تعیین اثربخشی بازی درمانی در بهبود تشانه های اضطرابی و افسردگی کودکان سرطانی .

اهداف ویژه :

تعیین میزان اثربخشی بازی درمانی در کاهش خلق منقی کودکان سرطانی

تعیین میزان اثربخشی بازی درمانی در کاهش مشکلات بین فردی کودکان سرطانی

تعیین میزان اثربخشی بازی درمانی در کاهش عزت نفس متقی کودکان سرطانی

تعیین میزان اثربخشی بازی درمانی در کاهش بی لذتی کودکان سرطانی

تعیین میزان اثربخشی بازی درمانی در کاهش احساس ناکارآمدی کودکان سرطانی

تعیین میزان اثربخشی بازی درمانی در کاهش علات فیزیولوژیکی اضطراب کودکان سرطانی

تعیین میزان اثربخشی بازی درمانی در کاهش نگرانی و حساسیت افراطی کودکان سرطانی

تعیین میزان اثربخشی بازی درمانی در کاهش ترس و تمرکز اجتماعی کودکان سرطانی

فرضیه های پژوهش

فرضیه اصلی: بازی درمانی، علائم افسردگی و اضطراب کودکان سرطانی را کاهش می دهد.

فرضیه های ویژه :

۱-بازی درمانی خلق منفی کودکان سرطانی را بهبود می بخشد.

۲- بازی درمانی مشکلات بین فردی کودکان سرطانی را کاهش می دهد

۳- بازی درمانی عزت نفس منفی کودکان سرطانی را کاهش می دهد.

۴- بازی درمانی بی لذتی کودکان سرطانی را کاهش می دهد

۵- بازی درمانی احساس ناکارآمدی کودکان سرطانی را کاهش می دهد

۶- بازی درمانی علائم فیزیولوژیکی اضطراب کودکان سرطانی را کاهش می دهد

۷- بازی درمانی نگرانی و حساسیت افراطی کودکان سرطانی را کاهش می دهد.

۸- بازی درمانی ترس و تمرکز اجتماعی کودکان سرطانی را کاهش می دهد.

متغیرها:

متغیر مستقل: بازی درمانی

متغیر وابسته : افسردگی، اضطراب کودکان سرطانی، خلق منفی، مشکلات بین فردی، عزت نفس منفی، بی لذتی، احساس ناکارآمدی، علائم فیزیولوژیکی اضطراب، نگرانی و حساسیت اقراطی، ترس و تمرکز اجتماعی

تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها:

تعریف مفهومی

سرطان سرطان بیماری است که از یک یا چند سلول آغاز می شود و یک سلول به طور ناگهانی از حالت عادی خارج شده و شروع به تکثیر می کند (فراریو و همکاران، ۲۰۰۳).

اضطراب: نوعی هیجان با حالت خلقی است که مشخصه آن عاطفه منفی، تنش، ناآرامی، بیمناکی و نگرانی است (بارلو ، ۲۰۰۳).

افسردگی: افسردگی نشانگانی است که تحت سلطه خلق افسرده است و بر اساس بیان لفظی با غیر لفظی عواطف غمگین، اضطرابی و یا حالتهای برانگیختگی نشان داده میشود (بلان و کوترو ، ،۱۹۹، به نقل از دادستان، ۱۳۸۷)

خلق منفی: حالات خلقی و احساسی آزمودنی که توام با بی علاقه ای و خلق پایین بوده و در کودکان معمولا با حالات تحریک پذیری توام می باشد (سادوک و سادو ک. ۲۰۰۳)

مشکلات بین فردی مشکلات در تعامل و سازگاری با مردم و اجتناب اجتماعی را شامل می شود (کواکس، ۲۰۰۴)

بی لذتی: این مولفه توانایی اندک برای لذت بردن را نشان می دهد. نمرات بالا در این مقیاس ممکن است از کم بودن انرژی و مشکلاتی در خواب و اشتها ناشی شود (کواکس، ۲۰۰۴)

عزت نفس منفی: نگرشها، پندارها و احساسات منفی کودک در مورد ارزش و ارج خود را شامل می شود (فیشر، ۱۹۸۳)

احساس ناکارآمدی: این مولفه، ارزیابی منفی از توانایی شخصی و عملکرد مدرسه را نشان می دهد (کواکس، ۲۰۰۴).