منو
X

تصویر
دکتر لادن واقف
روانشناس بالینی و فردی
(7)
آمار این متخصص
(7) رای
86%

دقت

80%

مفید بودن

0%

دانش و مهارت

80%

رفتار بالینی

80%

وقت شناسی

0%

هزینه اقتصادی

توضیحات پروفایل
  

دکتر لادن واقف هستم، فارغ التحصیل علوم اعصاب شناختی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز در سال ۱۳۹۱، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “بررسی اثر ورزش بر حافظه فضایی و یادگیری اجتنابی غیر فعال در موش های صحرایی نر در معرض مصرف توام الکل و مت آمفتامین” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه تبریز

دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی

پایان نامه دکتری در رشته علوم اعصاب شناختی

عنوان:

بررسی اثر ورزش بر حافظه فضایی و یادگیری اجتنابی غیر فعال در موش های صحرایی نر در معرض مصرف توام الکل و مت آمفتامین

اساتید راهنما:

دکتر تورج هاشمی

دکتر شیرین ببری

اساتید مشاور:

دکتر مجید محمود علیلو

دکتر منصور بیرامی

نگارنده:

لادن واقف

اسفند ماه ۱۳۹۱

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول: کلیات پژوهش

بیان مساله

اهمیت و ضرورت پژوهش

بررسی منابع و پیشینه پژوهش

اهداف پژوهش

هداف کلی

اهداف اختصاصی

فرضیه های پژوهش

متغیرهای پژوهش

متغیرهای مستقل پیوسته

متغیر مستقل رتبه ای

متغیر وابسته پیوسته

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

تعریف مفهومی الکل

تعریف عملیاتی الکل

تعریف مفهومی مت آمفتامین

تعریف عملیاتی مت آمفتامین

تعریف مفهومی حافظه فضایی

تعریف عملیاتی حافظه فضایی

تعریف مفهومی یادگیری اجتنابی غیر فعال

تعریف عملیاتی یادگیری اجتذابی غیر فعال

تعریف مفهومی ورزش

تعریف عملیاتی ورزش

فصل دوم : پایه های نظری و عملی پژوهش

حافظه و یادگیری

تعریف حافظه و یادگیری

تثبیت حافظه

مکانیسم های حافظه

انواع حافظه

یادگیری غیر ارتباطی

یادگیری ارتباطی

هیپوکامپ و حافظه

حافظه فضایی

داروهای روانگردان

خصوصیات فیزیکی و شیمیایی الکل

فارماکوکینتیک الکل

متابولیسم دفع الکل

عوامل موثر بر فارماکوکینتیک الکل

اثرات الکل

اثرات الکل روی حافظه و یادگیری

مت آمفتامین

تاریخچه و شیوع مصرف مت آمفتامین

فارماکوکینتیک و متابولیسم

مکانیسم اثر مت آمفتامین

اثر مت آمفتامین روی حافظه و یادگیری

ورزش

انواع ورزش

اثرات ورزش روی قسمت های مختلف بدن

اثرات ورزش روی یادگیری و حافظه

فصل سوم : روش پژوهش

نوع پژوهش

جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری

روش اجرا

هدف ویژه اول

هدف ویژه دوم

هدف ویژه دوم

ابزار پژوهش

الکل مت آمفتامین

تمرینات ورزش

ابزار اندازه گیری

تردمیل

ماز آیی موریس

شاتل باکس

تجزیه و تحلیل آماری داده ها

تجزیه و تحلیل آماری داده های آزمون حافظه فضایی

تجزیه و تحلیل آماری داده های آزمون پادگیری اجتنابی غیر فعال

فصل چهارم : نتایج پژوهش

آزمون حافظه فضایی

بررسی آماری داده های گروه های الکل

مرحله یادگیری

مرحله فراخوانی حافظه (آزمون پروب)

آزمون سکوی آشکار

بررسی آماری داده های گروه های مت آمفتامین

مرحله یادگیری

مرحله فراخوانی حافظه (آزمون پروب)

آزمون سکوی آشکار

بررسی آماری داده های گروه های الکل + مت آمفتامین

مرحله یاد گیری

مرحله فراخوانی حافظه (آزمون پروب)

آزمون سکوی آشکار

بررسی آماری داده های گروه الکل+ مت امفتامین

مرحله یادگیری

آزمون یادگیری اجتنایی غیر فعال

بررسی آماری داده های گروه های الکل

بررسی آماری داده های گروه های مت آمفتامین

بررسی آماری داده های گروه های الکل + مت آمفتامین

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

منابع

چکیده:

زمینه و هدف: مت آمفتامین و الکل از شایع ترین داروهای مورد سوء مصرف هستند که معمولا با هم استفاده می شوند. مصرف جداگانه هریک از این دو ماده غالبا منجر به تغییرات ساختاری و عملکردی مغز می شود که با طیف گسترده ای از نقایص شناختی خصوصا اختلال در یادگیری و حافظه همراه است. استفاده توام این دو دارو ممکن است صدمات جبران ناپذیری به مغز وارد نماید. با توجه به تاثیرات مثبت ورزش بر عملکرد سیستم عصبی و همین طور نقش آن در ایجاد حفاظت عصبی و مقاومت نسبت به آسیب های مغزی، هدف از مطالعه حاضر بررسی اثر ورزش اجباری بر روی یادگیری و حافظه وابسته به هیپوکامپ در موشهای صحرایی می باشد که به مدت طولانی در معرض مصرف توام الکل و مت آمفتامین قرار گرفته اند.

روش بررسی: در پژوهش تجربی حاضر تعداد ۲۲۴ موش صحرایی نر با نژاد ویستار به طور تصادفی به چهار گروه الکل، مت آمفتامین الکلامت آمفتامین و سالین (کنترل) تقسیم شدند، سپس هر گروه مجددا به چهار زیر گروه تقسیم گردید گروه بدون ورزش، گروهی که پیش از آغاز مصرف مواد به مدت دو هفته ورزش کردند، گروهی که پس از قطع مصرف مواد به مدت دو هفته ورزش کردند و گروهی که دو هفته پیش از آغاز مصرف مواد ورزش را شروع کرده و تا دو هفته بعد از قطع مصرف آنها تیز ورزش را ادامه دادند. در پایان، هر گروه به دو دسته تقسیم شد. در یک دسته حافظه قضایی با استفاده از ماز آبی موریس و در دسته دیگر یادگیری اجتنابی غیر فعال با استفاده از شاتل باکس مورد ارزیابی قرار گرفتند.

یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که تجویز الکل ویا مت آمفتامین بطور معنی داری سبب کاهش یادگیری و حافظه در هر دو آزمون حافظه فضایی و یادگیری اجتنابی غیر فعال گردید. ورزش توانست عملکرد موشهای دریافت کننده الکل را در هر دو آزمون بهبود بخشد، اما در گروه های دریافت کننده مت آمفتامین و الکل مت آمفتامین، ورزش تاثیر معنی داری در افزایش یادگیری و حافظه نداشت.

نتیجه گیری : یافته های فوق موید نقش حفاظتی ورزش در برابر اختلالات شناختی ناشی از سوء مصرف مزمن موادی مانند الکل می باشد. علاوه بر آن، با توجه اثر فعالیت بدنی منظم در پهېوتنسبی یادگیری و حافظه در گروه های مت آمفتامین و الکل مت آمفتامین ، به نظر میرسد ورزش می تواند به عنوان عاملی کم هزینه در پیشگیری و درمان اختلال شناختی ناشی از سوء مصرف مواد موثر واقع شود.

کلید واژه: الکل، مت آمفتامین، ورزش اجباری، تردمیل، حافظه فضایی، یادگیری اجتنابی غیرفعال، ماز آبی موریس، شاتل باکس، موش صحرایی

فصل اول: کلیات تحقیق

مقدمه:

حافظه و یادگیری نقش بسیار مهمی در زندگی انسان و سایر موجودات زنده ایفا می کنند. نقش پیگیری در همه صحنه های زندگی نمایان است و در عمل، تمام فعالیت های روزانه ما به دریافت و ذخیرهی اطلاعات از محیط پیرامون بستگی دارد. حافظه و یادگیری، ما را قادر می سازند تا مهارت های جنیدی بیاموزیم و رفتار های تازه در خود ایجاد کنیم، و مشکلات زیادی در اثر ضعف این قوا گریبان گیر افراد جامعه و موجودات می شود. یادگیری و حافظه می تواند توسط داروهای مختلف از جمله داروهای روانگردان دستخوش تخریب و اختلال شود. از مهمترین داروهای روانگردانی که شاهد افزایش چشمگیر سوء مصرف آنها در جامعه و بخصوص جوانان هستیم می توان به مت آمفتامین و الکل اشاره کرد این داروها می توانند بر روی جنبه های مختلفی از رفتار مانند پادگیری و حافظه موثر باشند. مت آمفتامین یک ماده مخدر بشدت اعتماد اور است که سیستم عصبی مرکزی را آویا تحریک می کند. بدنبال مصرف این دارو، حالتی به نام فلاش یا راش (اوج لفت) در فرد ایجاد می شود و نتیجه آن، احساس سرخوشی، پر انرژی بودن، پر حرفی و افزایش تمرکز حواس (البته زود گذر) است (اختیاری، علم مهرجردی، حسنی ابهریان، تورنی، فرنام و مکری، ۱۳۸۹). این داروها اشتها را به شدت کاهش داده و به افزایش تمایلات جنسی منجر می شوند و به همین دلیل اکثریت مصرف کنندگان این مواد را قشر جوان در رده سنی ۲۵-۱۸ سال تشکیل میدهند. متأسفانه اغلب مصرف کنندگان مت آمفتامین از عوارض آن آگاهی ندارند. مطالعات نشان داده است که مت آمفتامین دارای اثرات زیانبار گسترده ای روی اندامهای مختلف بدن به ویژه مغز بوده و سبب ایجاد اختلالات شناختی، حرکتی و دوره های شدید فراموشی میگردد (جان ایچی ، کانوری ، تارو ، پوشیمی و یوشیو ، ۲۰۰۶). مصرف کنندگان شیشه برای بالابردن اثر تحریکی آن، معمولا آنرا همراه با مشروبات الکلی مصرف می کنند.الکل یکی از داروهای اعتیاد آور است که بخاطر خواص نشاط آور آن بعنوان ماده آرام بخش مصرف می شود. علاوه بر آن، الکل یک تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی میباشد که فعالیت های ذهنی و جسمی را کاهش میدهد و افزایش مقدار مصرف آن به منظور ایجاد اثر مطلوب، ممکن است موجب ایجاد تحمل و وابستگی فیزیکی شود. در کوتاه مدت، نوشیدن زیاد الکل موجب مستی و خماری میشود و در دراز مدت منجر به کاهش سلولهای عصبی مغزه ویژه در نواحی دخیل در انواع یادگیری و حافظه می شود (یاگو ، جانسون سوریانو ، بوش مورل ، کولادومورنت و میوراچ ، ۲۰۰۳). مصرف توام توام الکل و مت آمفتامین می تواند پیامدهای نامطلوبی داشته باشد و صدمات جبران ناپذیری به مغز وارد کند (اوبرنیر ، بالدین و کریوز ۲۰۰۲؛ کریوز، نیکسون و کیم ، جوزف و شوکت. هیل ، ۲۰۰۶)معضل جدی و رو به رشد سوء مصرف مت آمفتامین و سایر محرک های آمفتامینی، و نیز پیامد های نامطلوب اجتماعی و پزشکی آن در ایران، ضرورت و اهمیت تحقیق در خصوص راهکار های پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد به منظور کاهش آسیب های ناشی از آن را بیش از پیش مطرح و نمایان می سازد. با توجه به نقش ورزش در سلامتی جسم و روانی و پیشگیری از ابتلا به بیماری ها، در کنار درمان های دارویی (هولزوهر ، ۲۰۰۲)، ورزش می توانند به عنوان یک درمان غیر دارویی در پیشگیری و درمان آسیب های ناشی از سوء مصرف مواد مخدر، بخصوص آسیب مغزی نقش کمکی مهمی داشته باشد. شواهد فزاینده ای وجود دارد که ورزش مداوم منجر به تولید سلولهای جدید در مغز و بهبود عملکرد آن می شود. تمرینات ورزشی زوال عقل را بطور چشمگیری به تاخیر می اندازد و استمرار منظم آن می تواند فرایند آنرا معکوس کند، ورزش مداوم منجر به افزایش جریان خون و تولید سلولهای جدید در مغز، و در نتیجه بهبود عملکرد آن بویژه عملکردهای شناختی می شود (آنگ ، داو ، رونگ ، موچهالا و نگ ، ۲۰۰۶)

بیان مسئله:

حافظه و یادگیری از جمله پیچیده ترین و مهم ترین فرآیند های رفتاری می باشند و در زندگی روز مره انسان و سایر جانوران نقش تعیین کننده ای ایفا می کنند، فراموشی یا هرگونه آسیب در این فرایندها می تواند مشکلات جدی و جبران ناپذیری بوجود آورد. اگر ما تجربه هایمان را به کلی فراموش می کردیم، نمی توانستیم مطلبی یاد بگیریم و در این صورت، زندگی ما مجموعه ای از تجربه های گذرا می شد که هیچ گونه پیوندی بین آن ها وجود نداشت و نمی توانستیم حتی از عهده یک مکالمه ساده هم براییم (اتکینسون و هیلگارد، ۱۹۸۳) مطالعات نشان می دهد که مصرف مواد مخدر می تواند پادگیری و حافظه را تحت تاثیر قرار دهد. با توجه به اینکه طیق سوء مصرف مواد در سطح دنیا در حال گسترش روز افزون است، آگاهی از اثرات این داروها بر فرآیند حافظه و همچنین فراخوانی حافظه از اهمیت خاصی برخوردار است.امروزه آمفتامین ها و ترکیبات وابسته به آن ها، بویژه مت آمفتامین، به عنوان مهم ترین دسته از دارو های صنعتی و شیمیایی مورد سوء مصرف در تمام جهان شناخته شده است. مصرف مت آمفتامین بعنوان ماده مخدر در سراسر جهان رو به افزایش بوده و به حالت اپیدمیک تبدیل شده است (راوسان و سیمون و لینگ ،۲۰۰۲) در مقایسه با ۱۵ میلیون مصرف کننده کوکائین و ۱۰ میلیون مصرف کننده هروئین بیش از ۳۵ میلیون نفر به طور مرتب از آمفتامین استفاده می کنند (دفتر مواد مخدر و جرم سازمان ملل ، ۲۰۰۳). بر اساس یک بررسی انجام شده در سال ۲۰۰۵ در آمریکا ، ۳/ ۱۲ میلیون آمریکایی حداقل یک بار مت آمفتامین را بطور آزمایشی مصرف کرده اند که نسبت به سال ۱۹۹۶ افزایشی ۱۵۶ درصدی، و نسبت به سال ۲۰۰۰ افزایشی ۴۰ درصدی را نشان می دهد. متاسفانه تسهیل سنتز این ماده مخدر از طریق پیشرفت های تکنولوژیکی و قاچاق مواد مخدر از کشورهای دیگر، به انتشار سریع و در دسترس بودن آن کمک کرده است (نیدا ۲۰۰۲). مصرف تفریحی مت آمفتامین به عنوان یک ماده محرک، رشد چشمگیری بویژه در گروه سنی ۱۸تا ۲۴ سال که بالاترین درصد مصرف کنندگان را تشکیل می دهند (او مالی، ۲۰۰۵) داشته است. از نظر عوارض و مرگ و میر حاصل از مصرف این ماده گروه مذکور بسیار آسیب پذیر هستند و این موضوع بصورت یک معضل اجتماعی در آمده است و موجب نگرانیهای جدی شده است (وود ، استولتز و زانگ ،۲۰۰۸).ماده مت آمفتامین که با اسامی مختلفی هم چون کریستال، آیس (یخ) و مت در بین مردم جهان شناخته میشود و در کشور ما هم بیشتر به نام شیشه مطرح میاشت، یکی از مشتقات مده آمفتامین می باشد. مت أمضامین و ترکیبات مرتبط یا آن (آمفتامین و متیلن دی اکسی مت آمفتامین پا اکستازی ) با افزایش ترشح انتقال دهنده های عصبی دوپامین، سروتونین و نوراپی نفرین در مغز، موجب تحریک دستگاه عصبی می شوند (جون- ایچی و همکاران، ۲۰۰۶ کانت و کراسنوا ،۲۰۰۹) مت آمفتامین به علت حلالیت بالا در چربی به راحتی از سد خونی مغز عبور کرده و ضایعات برگشت ناپذیری در مغز ایجاد میکند. استفاده مستمر از این ماده منجر به تغییرات ساختاری و کارکردی در بخش های مختلف مغز و اختلال در عملکرد های مغزی می شود. بررسی ها نشان می دهند که اعتیاد به مت آمفتامین با طیف گسترده ای از نقایص شناختی از قبیل اختلال در توانایی تصمیم گیری، کاهش پادگیری و حافظه همراه است (سالو ، نوردهال و پاسین ،۲۰۰۲؛ تامپسون ، هاباشی ، سیمون ۲۰۰۴) که اثرات آن از چند ماه تا دو سال یا بیشتر پس از قطع مصرف آن نیز ادامه می یابد (مک گریگور ، سر یسوراپانونت ، جیتی واتیکارن ، لااوبهربپارت و وونگنانت ، ۲۰۰۵).ماده روانگردان دیگری که شاهد شیوع مصرف آن در سالهای اخیر بخصوص در جوانان هستیم الکل می باشد، از نظر طبقه بندی فارماکولوژی، الکل یک داروی تضعف کننده سیستم اعصاب مرکزی است که قدرت ایجاد وابستگی جسمی و روانی را دارد. الکل موجود در نوشیدنی ها الکلى بعلت حلالیت بالا، در چربی به آسانی و به سرعت جذب شده و به همدی اعضای بدن میرسد. هر چند الکل به طور یکسان در تمام بدن توزیع می شود اما با توجه به جریان زیاد خون و بافت چربی در مغز، به خوبی جذب سلولهای مغزی می شود، الکل در هوشیاری فرد و عملکرد سیستم عصبی اثرات منفی دارد و مصرف آن منجر به اختلال در تفکر انتزاعی، حل مساله، پردازش اطلاعات (مک موران ، بلیر و ایگان ، ۲۰۰۲) و نیز اختلالات یادگیری و حافظه می شود ( رایت ، ماسینو ، ریچرت ۲۰۰۳). بر اساس برخی گزارش ها، این اختلالات میتوانند حتی مدت ها بعد از قطع مصرف الکل نیز ادامه پابند (روبلیس و سایریا ، ۲۰۰۸؛ سانتاچی ، کورتس ، بتیکا و کورتس ،۲۰۰۸). در صورتی که الکل همراه با دیگر قرص های روانگران (مانند مت أمامین) مصرف شود در اینصورت قدرت تضعیف کنندگی آن افزایش یافته و میتواند بسیار خطرناک باشد.به منظور پیشگیری و کاهش اثرات منفی مواد اعتیادآور بر فرآیندهای حافظه و یادگیری، روش های درمانی و تجویز دارو های گوناگونی مطرح شده است. در این میان ورزش به دلیل توانایی در معالجه و حتی پیشگیری از بسیاری بیماریها مورد توجه قرار گرفته است. تحقیقات متعددی بر روی اثر ورزش صورت گرفته و تاثیرات مثبت آن بر روی بسیاری از بافتها و اعضای بدن به اثبات رسیده است (ولتون ، چین ، زاین و هی ، ۲۰۰۲؛ گلیسان ، ۲۰۰۷). شواهد زیادی وجود دارد که ورزش پر بر روی مغز نیز اثرات بسیار مفیدی به جای می گذارد. تحقیقات نشان میدهد که تمرینات ورزشی می تواند باعث بهبود خلق و شناخت شود (وان پراگ ، ۲۰۰۸) و در حفظ سلامت مغز نیز موثر باشد (کاتمن و اینگزر چزاره ، ۲۰۰۲). مطالعات حیوانی و انسانی نشان می دهد که ورزش پیری را به تعویق می اندازد و با جلوگیری از کاهش بافت مغزی در دوران پیری خطر افت عملکرد شناختی ، بیماری آلزایمر، و هر نوع زوال عقل ناشی از آن را کاهش می دهد ( کلکامب ، اریکسون ، راز ، ۲۰۰۳ بارنز ، یافه و ساتریانو و تاگر ،۲۰۰۳). همچنین، ورزش موجب نوروژنز و افزایش تکثیر سلول های بنیادی عصبی در مغز و بهبود عملکرد در آزمون های یادگیری و حافظه می شود (فوردایس و فارار ، ۱۹۹۱؛ وان پراگ، ۲۰۰۸). با این تفاصیل و نظر به اهمیت کاربردی موضوع، هدف اساسی پژوهش حاضر تعیین تاثیر ورزش بر روی حافظه فضایی و قدرت یادگیری در موشهای صحرایی نر است که به مدت طولانی در معرض مصرف توام الکل و مت آمفتامین قرار گرفته اند. از آنجائی که تاثیر ورزش بر قابلیت یادگیری اجتنابی غیر فعال و حافظه فضایی در مصرف توام الکل و مت آمفتامین ونیز پس از قطع مصرف آنها تا کنون مورد مطالعه قرار نگرفته است لذا در این تحقیق به بررسی این موضوع پرداخته شده است.

اهمیت و ضرورت پژوهش

اعتماد و موضوع سوء مصرف مواد مخدر در جهان امروز از مسائل مهم اجتماعی است که گریبانگیر بیشتر کشورها است (کارگیولو ،۲۰۰۷؛ کنسول و تامارانسگی ،۲۰۰۹). سوء استفاده از مواد، محرکی محرکی لذت بخش است که به علت تحریک مراکز پاداشی مغز باعث ایجاد رفتار جستجو گرانه برای بافتن مجدد مواد می شود و اعتماد به مواد یک عامل پاداش زا است که به تدریج و به صورت تخریب کننده منجر به تغییر ساختمان و عملکرد مغز می شود. مطالعات نشان می دهد که مصرف مواد مخدر می تواند یادگیری و حافظه را که جزو مهمترین اعمال شناختی محسوب میشوند، تحت تاثیر قرار دهد، لذا بررسی و شناخت راهکار های مقابله با فراموشی ناشی از مصرف مواد از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از اساسی ترین انواع حافظه حافظه فضایی است که مستول ضبط اطلاعات در مورد یک محیط و جهت گیری قضایی آن است حافظه فضایی به حیوانات کمک می کند تا به خاطر بیاورند که اطلاعات کسب شده شده را در کجا به دست آورده اند و اینکه این اطلاعات را در کجا به کار ببرند (ویتنبرگ و تسین ، ۲۰۰۲).الکل یکی از قدیمی ترین مواد اعتیاد آور است که در حال حاضر نیز به طور وسیعی مورد استفاده قرار می گیرد. شهرت الکل بیشتر به سبب تخریب یادگیری و حافظه خصوصا پادگیری و حافظه فضایی است. مهمترین مرکز بانگیری و حافظه فضایی ، هیپوکامپ است ( ویتنبرگ و تسین ،۲۰۰۲) که ساختار مغزی واقع در بخش داخلی لوب گیجگاهی می باشد و در شکل گیری اشکال مختلف حافظه نقشی اساسی ایفاء می کند، وجود این ناحیه برای شکل گیری حافظه اخباری پایدار (آیکن بام ، ۲۰۰۰) و پردازش اطلاعات مربوط به شناخت فضا و نیز حافظه کاری ضروری است (لیپسکا و همکاران، ۲۰۰۲ برودبنت ، اسکوئنر و کلارک ؛ ۲۰۰۴). هیپوکامپ اطلاعاتی از هر مدالیته حسی حسی دریافت می کند و بطور گسترده در سراسر مغز فرافکنی می کند (سو انسان ، ۱۹۸۳).تخریب حافظه ایجاد شده با الکل مانند تخریب حافظه ناشی از آسیب هیپوکامپ است. الکل شکل گیری حافظه در هیپوکامپ را، به طور مستقیم به وسیله مهار فعالیت سلولهای هرمی هیپوکامپ با غیر مستقیم با تغییر فعالیت آوران های هیپوکامپ تخریب می کند (ملیا ، رایابنین ؛ کورودیماس ،۱۹۹۶ مک گی ، رینالدز و برایان ، ۲۰۰۳). مطالعات انجام شده نشان داده اند که به دنبال مصرف طولانی مدت الکل، خار های دندریتی روی سلولهای هرمی هیپوکامپ کاهش می یابد (مک مولن و سنت سیر و کارلین ، ۱۹۸۴) و موجب از بین رفتن سلول های گرانولی در شکنج دندانه دار در مغز موش و موش صحرایی میشود (تافه ، کاتزیو ، کربین ،۲۰۱۰).به علت اینکه الکل بافت هیو کامپ را تحت تاثیر قرار می دهد و از آنجا که این بخش نقشی اساسی در روند شناخت و درک فضا دارد می توان نتیجه گرفت که قرار گرفتن در معرض الکل، پردازش اطلاعات فضایی را مختل کرده و موجب ایجاد اختلالاتی در یادگیری و حافظه فضایی در حیوانات جوان و بالغ میشود (داگلاس و لسلی ، ۲۰۰۰ دیاز ، گراسیا-یورگز، ماتریکو ، گونزالز و گالو، ۲۰۰۱) که حتی پس از قطع مصرف الکل نیز می توانند برای مشتها ادامه یابد (بورد ، جافارد و برکوچیا ، ۱۹۹۸).در سال های اخیر، علاوه بر الکل، استفاده از داروهای مخدر روان گردان نیز به نحو چشمگیری افزایش یافته است. در بین این داروها، مت آمفتامین یکی از خطرناک ترین موادی است که سوء مصرف آن می تواند باعث بروز مشکلات بهداشتی جدی از مسمویت حاد و مرگ بخاطر مصرف زیاد گرفته تا صدمه به مغز در اثر استفاده مزمن شود (راوسان ، آنجلین و لینگ ۲۰۰۲) تحقیقات متعددی مزید موید اثر گذاری مصرف مزمن مت آمفتامین پر مغز و ایجاد ناهنجاری های بیوشیمبانی و ساختاری در مغز مصرف کنندگان، در نتیجه اثر بر روی توانایی های شناختی هستند (ولکواو ، چانگ ، وانگ ، ۲۰۰۱ چانگ و همکاران، ۲۰۰۷).هیپوکامپ از مناطقی مغزی است که نسبت به مت آمفتامین حساس و آسیب پذیر می باشد. مت آمفتامین می تواند باعث آسیب به پایانه های دوپامینرژیک و سروتونرژیک و همچنین مرگ سلولهای عصبی در هیپوکامپ (تامپسون و همکاران، ۲۰۰۴؛ رادنسکی و یامساموتو ،۲۰۰۷) و درنتیجه اختلال در عملکرد حافظه های وابسته به هیپوکامپ مانند حافظه فضایی گردد (شرودر و اودل و مارشال ، ۲۰۰۳).مصرف کنندگان برای افزایش سر خوشی ناشی از مصرف مت آمفتامین و نیز کاهش اثرات افسردگی ناشی از استفاده ی الکل، این دو ماده را معمولا با هم مصرف می کنند (مندلسون ، جونز ، آپتون و جاکوب ، ۱۹۹۵)، هنوز اطلاعات دقیقی در مورد مشکلات و پیامدهای جسمی و روانی ناشی از استعمال ترکیب این داروها وجود ندارد. با توجه به این که الکل تیمه عمر آمفتامین را در بدن افزایش داده و سطح آن را در خون بالا می برد (شیموساتو ، ۱۹۸۸)، می تواند نور طبیعی مت آمفتامین را به دوز کشنده تغییر دهد (مندلسون و همکاران، ۱۹۹۵). با توجه به اثرات سوء ذکر شده ناشی از مصرف مت آمفتامین و الکل بخصوص بر روی مغز، تحقیق در خصوص راهکارهای پیشگیری و درمان به منظور کاهش آسیب های مغزی ناشی از سوء مصرف مواد بیش از پیش ضروری بنظر میرسد. در این راستا، روش های درمانی و داروهای گوناگونی مطرح شده است. در این میان ورزش یکی از مفیدترین و مناسب ترین روشها می باشد که با برنامه ریزی منظم می توان اثر آن را تقویت نمود. نقش درمانی ورزش در معالجه و حتی پیشگیری از بسیاری از مشکلات و بیماری ها، از درمان افسردگی گرفته تا بهبود حافظه در بیماران آلزایمری و درمان مبتلایان به افزایش فشار خون، پی اشتهایی عصبی و اعتیاد گزارش شده است (عزیزی ملک آبادی علایی و عریان، ۱۳۸۴).شواهد فراوانی وجود دارد مبنی بر اینکه فعالیت بدنی منظم میتواند در حفظ سلامت مغز موثر باشد، و در همین راستا، اثرات سودمند ورزش بر عملکردهای شناختی بویژه یادگیری و حافظه به اثبات رسیده است (میرکین ، ۲۰۰۶)، شواهد نشان می دهد که ورزش می تواند میزان آزاد سازی بسیاری از نوروترانسمیترها مثل دوپامین سروتونین، توراپی نفرین و گلوتامات را در مغز تغییر دهد (میوسین دی میرلیر ، ۱۹۹۵ و بکوئیت، گومز-مارینو ، برتلوت ،۲۰۰۱). علاوه بر آن، ورزش میتواند موجب موجب نوروژنز و افزایش تکثیر سلول های بنیادی عصبی بخصوص در هیپوکامپ و نشر مغز و در نتیجه، افزایش توانایی یادگیری و حافظه گردد (احمدی اصل ، علایی و هانینن ، ۲۰۰۳؛ وندر بورگت ، هاوکس ، باس ، ۲۰۰۷). ضمنا، ورزش با افزایش جریان خون، بویژه در ساختار های مرتبط با حافظه ولذا اکسیژن رسانی و تغذیه بهتر سلولهای عصبی، به بهبود عملکرد آنها و افزایش حافظه کمک می نماید (ناکاجیما ، اوچیدا ، سوزوکی ، هوتا و آیکاوا ،۲۰۰۳). اگرچه تا به امروز بر روی آسیب های عصبی و ناهنجاریهای رفتاری ناشی از مصرف هر یک از دارو های الکل و مت آمفتامین بطور جداگانه، تحقیقات زیادی صورت گرفته است اما هنوز اطلاعات در مورد پیامد های مخرب عصبی ناشی از مصرف ترکیبی مت آمفتامین و الکل بسیار اندک می باشد. با توجه به موارد فوق الذکر در مورد اثرات سوء ناشی از مصرف مواد مخدر و الکل، بررسی راههای کاهش اثرات این مواد ایجاب می کند که پژوهش های جدیدی در این راستا انجام شوند

اهداف پژوهش

هدف کلی

تعیین اثر ورزش درد میل بر حافظه فضایی و یادگیری اجتنابی غیر فعال در موش های صحرایی نر در معرض مصرف توام الکل و مت آمفتامین هدف کلی پژوهش حاضر می باشد.

اهداف اختصاصی

پژوهش حاضر بدنبال بررسی سه هدف اختصاصی بشرح زیر بود:

١.­تعیین اثر محافظتی ورزش تردمیل بر حافظه فضایی و یادگیری اجتنابی غیر فعال در موشهای صحرایی نر در معرض مصرف الکل.

٢. تعیین اثر محافظتی ورزش تردمیل بر حافظه فضایی و یادگیری اجتنابی غیر فعال در موشهای صحرایی نر در معرض مصرف مت آمفتامین

٣. تعیین اثر محافظتی ورزش تردمیل پر حافظه قضایی و یادگیری اجتنابی غیر فعال در موشهای صحرایی نر در معرض مصرف توام الکل و مت آمفتامین

فرضیه های پژوهش

در تحقیق حاضر شش فرضیه، یشرح زیر مطرح و مورد بررسی قرار گرفت:

۱٫ورزش تردمیل موجب بهبود اختلال حافظه فضایی ناشی از مصرف الکل می گردد.

  1. ورزش تردمیل موجب بهبود اختلال حافظه فضایی ناشی از مصرف مت آمفتامین می گردد

٣. ورزش تردمیل موجب بهبود اختلال حافظه قضایی ناشی از مصرف توأم الکل و مت آمفتامین می گردد.

۴٫ورزش ترد میل موجب بهبود اختلال یادگیری اجتنایی غیر فعال ناشی از مصرف الکل می گردد.

  1. ورزش ترد میل موجب بهبود اختلال یادگیری اجتنایی غیر فعال ناشی از مصرف مت آمفتامین می گردد.
  2. ورزش ترد میل موجب بهبود اختلال یادگیری اجتنایی غیر فعال ناشی از مصرف توام الکل و مت آمفتامین می گردد.

متغیر های پژوهش

متغیر مستقل: الکل، مت امفتامین، ورزش

متغیر وابسته: حفظه فضایی، یادگیری اجنایی غیر فعال

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

تعریف مفهومی الکل: الکل مایعی بی رنگ و قرار وبا بویی بسیار تند است که از تخمیر قندها به دست می آید. این ماده خاصیت مست کنندگی داشته و در نوشیدنی های الکلی وجود دارد. الکل با فرمول شیمیایی , CH , OH به انقول، الکل اتیلیک و اتیل الکل تیز معروف میباشد (سلطانی نژاد و فریادی،(۱۳۸۶)

تعریف عملیاتی الکل: اندازه گیری بر حسب سی سی.

تعریف مفهومی مت آمفتامین : یکنوع ماده مخدر مشتق از آمفتامین که روانگردان و محرک سیستم عصبی مرکزی است (شالگین و همکاران، ۱۹۹۲)

تعریف عملیاتی مت آمفتامین : اندازه گیری بر حسب میلی گرم بر کیلو گرم وزن بدن.

تعریف مفهومی حافظه فضایی: بخشی از حافظه که مستول ضبط اطلاعات مربوط به محیط اطراف فرد و جهت گیری مکانی آن است (ویتنبرگ و تسین، ۲۰۰۲)

تعریف عملیاتی حافظه فضایی: مقیاس اندازه گیری آن زمان بر حسب ثانیه و مسافت بر حسب سانتیمتر می باشد.

تعریف مفهومی یادگیری اجتنابی غیر فعال: نوعی شرطی شدن مهاری است که حیوان یاد می گیرد تا با مهار یک رفتار ویژه از دریافت مدرک آسیب رسان اجتناب ورزد (کولمن ،۲۰۰۸).

تعریف عملیاتی یادگیری اجتنابی غیر فعال: مقیاس اندازه گیری آن زمان بر حسب ثانیه می باشد.

تعریف مفهومی ورزش: هر نوع فعالیت فیزیکی بدن که موجب تقویت و پا حفظ آمادگی جسمانی و سلامت کلی فرد شود ورزش نامیده میشود (ویلی بروبیکر و اوتو ،۲۰۰۶).

تعریف عملیاتی ورزش: ورزش بکار رفته از نوع ورزش متوسط می باشد که توسط دستگاه تردمیل با سرعت ۱۷ متر بر ثانیه انجام گردید.

فصل دوم:

حافظه و یادگیری

یکی از مشخصه های حیوانات و به ویژه انسان ها، توانایی آنها در تغییر رفتار بر اساس تجربه قبلی می باشد. یادگیری عبارت از کسب اطلاعاتی است که این تغییر رفتار را ممکن می سازد و حافظه فرآیندی است که بواسطه آن اطلاعات کسب شده کد بندی، ذخیره و سپس به خاطر آورده می شوند. حافظه از بدگیری جدا نیست و این دو پدیده ارتباط نزدیکی با یکدیگر داشته و باید با هم در نظر گرفته شوند (گانونگ ،۱۹۹۹)

یادگیری:

نقش یادگیری در همه صحنه های زندگی نمایان است. یادگیری تنها آموختن مهارتی خاص یا مطالب درسی نیست بلکه در رشد هیجانی، رشد شخصیتی، تعامل اجتماعی انسان دخالت دارد. انسان یاد می گیرد که از چه چیزی بترسد، چه چیزی را دوست بدارد و کجا چگونه رفتار کند. در واقع نوزاد از همان لحظه تولد درگیر فرآیند یادگیری میشود و این توانایی است که باعث پیشرفت و تفاوت روزانه او از انسان های یک نسل قبل از خودشان می شود.فرایند یادگیری با توجه به اهمیتش همیشه مورد توجه بوده و با توجه به پیچیدگی موضوع از پادگیری تعاریف گوناگونی از آن ارائه شده است. باید توجه داشت که مکانیسم های یادگیری را نمی توان بطور مستقیم مشاهده کرده اما شواهد مربوط به اینکه یادگیری رخ داده است یا نه، قابل مشاهده است. همینطور از انجا که برخورد بادگیرنده با هرگونه تجربه ممکن است به یادگیری بینجامد، الزامی نیست که پادگیری همیشه جنبه عمدی داشته باشد.لفرانکویس (۱۳۷۰) عقیده دارد، به زبان خیلی ساده ممکن است تمام تغییرات در عملکرد که به وسیله محیط به وجود می آیند بطور صحیح تحت عنوان یادگیری شناخته شوند. گیج و برلاینر معتقدند: یادگیری فرآیندی است که یک ارگانیسم به وسیله أن رفتارش را در نتیجه یک تجربه تغییر می دهد (گیج و بر لاینر، ۱۳۷۶)یکی از معروف ترین تعاریف، تعریفی است که کیمیل (۱۹۶۱) از پادگیری ارائه داده است. او معتقد است که یادگیری عبارت است از تغییرات نسیتا پایدار در رفتار با توان رفتاری ( رفتار بالقوه) که از طریق تجربه حاصل می شود و شامل حالت های موقتی بدن مانند آن چه که بر اثر بیماری، خستگی با مصرف دارو پدید می آید نمی شود (کیمیل، ۱۹۶۱، به نقل از سیف، ۱۳۸۵).جامع ترین و بهترین تعریفی که تاکنون از یادگیری به دست آمده است، تعریق لیگارد و مارکویز است: یادگیری یعنی نتیجه ایجاد تغییر نسبتا پایدار در رفتار بالقوه یادگیرنده، مشروط بر اینکه این تغییر بر اثر اخذ تجربه رخ دهد( سیف، ۱۳۸۵). به عبارتی این تغییر حاصل جریان رشد نباشد. این نکته قابل اهمیت است که چون وضع هر یک از افراد از لحاظ بدنی، روانی، تمایلات، هدف ها، تجربیات و غیره با دیگران متفاوت است روی این اصل، جریان

مشخصات
  • جنسیت زن
  • وابسته به کلینیک
  • تجارب / مهارت ها
  • دانشگاه دانشگاه تبریز
  • رشته تحصیلی علوم اعصاب شناختی
  • گواهینامه ها
  • پست های مدیریتی
  • مقطع تحصیلی دکترا
  • کلمات کلیدی دکتر لادن واقف روانشناس، دکتر لادن واقف مشاور، دکتر لادن واقف روان درمانگر، دکتر لادن واقف روانپزشک، دکتر لادن واقف متخصص اعصاب و روان، دکتر لادن واقف روانسنج
تخصص ها
  • روان‌شناسی بالینی
  • روانشناسی عمومی
تصویر
دکتر لادن واقف
روانشناس بالینی و فردی
(7)

E-Teb.com © Copyright 2016 روانشناس یا روانپزشک. تمامی حقوق محفوظ است.

دکتر - مشاوره خانواده - پزشک - مشاوره آنلاین - شماره دکتر