من محدثه فرشتیان هستم، فارغ التحصیل روانشناسی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۳۸۷، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “منبع کنترل و کمال طلبی در ارتباط با میزان رضایتمندی زناشویی” می باشد که در ادامه بخشی از کلیات پژوهشی آن را مطالعه می کنید:

بیان مسأله پژوهش:
ازدواج، رابطهای انسانی، ظریف و پویا میباشد که از اهمیت خاصی برخوردار است و اولین
تعهد عاطفی و حقوقی است که در بزرگسالی انجام میشود. توجه به کانون خانواده، محیط
سالم و سازنده، روابط گرم و تعاملات بین فردی صمیمی ای که میتوانند موجب رشد و
پیشرفت افراد گردند، از جمله اهداف و نیازهای ازدواج محسوب میشوند.
صورت میپذیرد. رضایتمندی « رضایتمندی زناشوئی » تمام تلاش زوجها برای رسیدن به
زناشوئی حالتی است که طی آن زن و شوهر از ازدواج با یکدیگر و با هم بودن احساس
شادمانی و رضایت دارند. رضایتمندی زناشوئی مسأل های است که مورد توجه بسیاری از
صاحبنظران علوم رفتاری قرار گرفته است و این به علت تأثیری است که رضایتمندی
زناشوئی بر سلامت و بهزیستی افراد و جامعه دارد. از سوی دیگر میزان رضایت زوجین از
زندگی زناشوئی ارتباط مستقیم و تنگاتنگی با ویژگیهای شخصیتی آنها دارد(هویت و
۱٫( فلت، ۲۰۰۲
ما به دنبال روابطی میگردیم که موقعیتهای خوبی را برایمان به ارمغان آورد و مایه
رضامندی کامل و مداوم ما باشد. ما عشق افسانهای را بهترین دلیل ازدواج و ازدواج را
موقعیتی میدانیم که بوسیله آن میتوانیم مهمترین آرزوهای شخصی خود را بدون هیچ
تردیدی ارضا کنیم. به رغم شواهد انکار ناپذیری که برخلاف چنین انتظاری وجود دارد، در
مورد سعادت زناشوئی هنوز هم در تصوراتی ایده آل، تخیلی و دست نیافتی غرق
۲٫( هستیم(الیس، ۱۳۷۵
با توجه به این که رفتار هر فرد در خانواده دارای کنش آشکار و پنهان است و هر یک از این
رفتارها می تواند در ایجاد تعادل و بهبود روابط خانوادگی، افزایش تحمل اجتماعی و در نتیجه، سامان یافتگی نظام اجتماعی موثر باشد، بنابراین شناخت ابعاد رفتار از دو زاویه
شناختی و عاطفی یا به عبارت دقیق تر، شناخت شخصیت زوجین ضروری است .
دوام و استواری خانواده در فراسوی چهارچوبهای اجتماعی مربوط به دو فردی است که
هسته اصلی آن را بنا می کنند .پس از زاویه روانشناختی، ویژگی های شخصیتی زن و شوهر
در حکم عوامل اساسی تحکیم خانواده یا به عکس به منزله عوامل فروپاشی آن محسوب
.( می شوند(کجباف، ۱۳۸۴
جایگاه ویژهای « رضایتمندی زناشوئی » بنابراین، بررسی عوامل شخصیتی تأثیرگذار بر میزان
در مطالعات روان شناختی به خود اختصاص داده است. یکی از این عوامل شخصیتی
است. کمال طلبی به معنای داشتن معیارهای غیرواقعی، توجه انتخابی به « کمال طلبی »
.( شکست و تفکر همه یا هیچ است(هویت و فلت، ۲۰۰۲
هویت در پژوهشهای خود به این نتیجه دست یافته است که کمال طلبان افرادی خود
محور هستند که تمایل دارند کامل بودن را از دوستان، خانواده و دیگران تقاضا نمایند.
کمال طلبان مشکلات ارتباطی با همسر خود نیز دارند زیرا از همسر خود کامل بودن مطلق
را میخواهند، بنابراین میتوان پیش بینی نمود که این کمال طلبی میزان رضایتمندی
.( زناشوئی را پایین میآورد(ترنر، ۱۱۹۷۸
یکی دیگر از این عوامل شخصیتی منبع کنترل است .نظریه پردازان یادگیری اجتماعی شرح
داده اند که تصور زوجین در خصوص ناتوانی آنها در حل مشکلات زناشوئی و اعتقاد آنها به
کنترل بیرونی با مشکلات زناشوئی و افسردگی همبستگی دارد. در حالیکه اعتقاد به کنترل
.( درونی و توانایی در حل تعارضات منجربه ارتباطات بهتر زناشوئی می گردد(برازنده، ۱۳۸۴
با دستیابی به ویژگیهای شخصیتی شاید بتوان در حد قابل ملاحظه ای، زندگی زناشوئی و
تعاملات زناشوئی را ترمیم کرد . به نظر می رسد رضایت یا عدم رضایت زن و شوهر را باید در مولف ههایی جستجو کرد که در استمرار یا عدم استمرار خانواده نقش تعیین کننده دارند.
در این چارچوب به نظر می رسد منبع کنترل و کمال طلبی به عنوان دو خصیصه شخصیتی
موضوع قابل ملاحظه ای است .
بر میزان « کمال طلبی » و « منبع کنترل » پژوهش حاضر در نظر دارد به بررسی رابطه
۲۵ ساله شهرستان مشهد بپردازد. با توجه به – در میان زوجهای ۵۰ « رضایتمندی زناشوئی »
اهمیت رضایتمندی زناشوئی بر سلامت جامعه و افراد آن بررسی تأثیر این دو فاکتور
شخصیتی بر میزان رضایتمندی زناشوئی اهمیت ویژهای دارد و نتایج این پژوهش در سه
حوزه روانشناختی مداخله در پیش از ازدواج، حل مشکلات ازدواج و بالا بردن کیفیت رابطه
زناشوئی میتواند مورد استفاده قرار گیرد.

ضرورت و اهمیت پژوهش:
ازدواج وظیفه و تعهدی برای تمام عمر محسوب میشود و آیین مورد احترام جوامع به شمار
میرود. درباره اهمیت ازدواج و اثرات آن میتوان به تأثیر زیاد آن بر مسائل اقتصادی،
اجتماعی، رشد و تحول کودک و مسائل تربیتی، ابعاد سلامت جسمانی و روانی و از منظر
نهادهای سیاسی و حکومتی جامعه توجه نمود.
امروزه کاهش مقبولیت ازدواج در بین مردم (خصوصاً در کشورهای غربی)، و کاهش عمر
ازدواجها چالشی است که اکثر جوامع با آن روبرو هستند. شاید چنین چالشهایی در ایران
با این شدت و کمیت هنوز مطرح نباشد، اما در هر حال بالا رفتن آمار طلاق و میانگین
.( سنی ازدواج هشدارهایی است که چالشهای مذکور را تداعی میکند(عامری، ۱۳۸۲
پیامدهای سوء طلاق در پیکر اجتماع و پدید آیی نابسامانی متعاقب آن برای زن و شوهر در
ابعاد مختلف جسمانی و روانی حائز اهمیت میباشد و این مسأله براهمیت خاص بررسی
عوامل مؤثر بر رضایتمندی زناشوئی و ارائه عوامل مؤثر بر آن دلالت میکند. از سوی دیگر براساس آمار به دست آمده در نه ماهه اول سال ۱۳۸۵ ،در هر روز ۶۸ واقعه
طلاق در تهران رخ داده است که نشان از رشد ۱۳ درصدی آمار طلاق در تهران میباشد و
این آمار نشان دهنده رشد روز افزون عدم رضایتمندی زناشوئی در میان زوجها می-
.( باشد(سایت سازمان ثبت احوال ایران، ۱۳۸۵
برای نشان دادن میزان شادی و پایداری رابطه و پیش بینی احتمال تداوم زندگی و کاهش
وقوع طلاق یکی از مفاهیم رایج، مفهوم رضایتمندی زناشویی میباشد. در واقع رضایتمندی
زناشوئی یک ارزیابی کلی از وضع فعلی ارتباط بین زوجین ارائه میدهد. باید توجه کرد که
رضایتمندی زناشوئی به صورت خود به خود ایجاد نمیشود و نیازمند تلاش همسران است.
برای بررسی رضایتمندی زناشوئی تلاشهای زیادی صورت گرفته است و این تلاش به سه
منظور انجام میپذیرد: ۱- به منظور آماده سازی همسران قبل از ازدواج ۲- به منظور غنی
سازی کیفیت رابطه پس از ازدواج ۳- به منظور مشاوره و ارائه راهکار برای همسران
.( ناراضی(برازنده، ۱۳۸۴
بنابر توضیحات ذکر شده، بررسی عوامل موثر بر میزان رضایتمندی زناشویی امری مهم به
شمار می رود. با توجه به تئوری شناختی و تأکید آن بر اهمیت تأثیر داشتن شناخت در
« کمال طلبی » و « منبع کنترل » ریشه یابی و درمان مشکلات، افراد متأهل با آگاهی از اثرات
میتوانند بر مشکلات خود آگاهی یابند و آنها را درک کنند. « رضایتمندی زناشوئی » بر روی
افراد در آستانهی ازدواج نیز با شناخت از تاثیر این دو متغیر شخصیتی میتوانند مشکلات
بالقوهی آینده را درک کنند و بهتر تصمیم گیری نمایند.

اهداف پژوهش:
رضایتمندی » این پژوهش به منظور بررسی تأثیر منبع کنترل و کمال طلبی بر میزان
صورت میپذیرد. به این منظور که اگر مطابق فرضیههای ارائه شده پژوهش میان « زناشوئی
منبع کنترل و کمال طلبی و میزان رضایتمندی زناشوئی رابطه وجود داشته باشد، میتوان
تدابیری اندیشید که در مشاورههای قبل از ازدواج وجود این دو فاکتور شخصیتی مد نظر
قرار گیرد، افراد در آستانه ازدواج میتوانند با توجه به این دو فاکتور میزان رضایتمندی
زناشویی بالقوه خود را پیش بینی نمایند و با آگاهی و داشتن اطلاعاتی درست تصمیم گیری
نمایند. همچنین در کارگاههای آموزشی برای بالا بردن کیفیت زناشوئی و مشاور ههای
مداخله در بحرانهای زندگی مشترک زوجها میتوان با آگاهی این دو فاکتور شخصیتی را
بررسی و تعدیل کرد. این تدابیر منجر به بالا بردن آگاهی افراد جامعه و افزایش میزان
رضایتمندی زناشوئی در میان زوجها و به تبع آن ارتقاء سطح سلامت روانی در جامعه
می گردد.

فرضیه های پژوهش:
۱)منبع کنترل درونی با رضایتمندی زناشویی بالاتری همراه است.
۲)ویژگی کمال طلبی بارضایتمندی زناشویی ارتباط دارد.
۳)منبع کنترل درونی و ویژگی کمال طلبی با رضایتمندی زناشوئی ارتباط دارد.

سوالات پژوهش:
۱)آیا جنسیت در منبع کنترل تاثیر دارد؟
۲)آیا جنسیت درکمال طلبی تاثیر دارد؟
۳)آیا جنسیت در رضایتمندی زناشوئی تاثیر دارد؟

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش:
– تعاریف نظری متغیرهای پژوهش
رضایتمندی زناشوئی: رضایتمندی زناشوئی حالتی است که طی آن زن و شوهر از ازدواج با
.( یکدیگر و با هم بودن احساس شادمانی و رضایت دارند(مهانیان خامنه، ۱۳۸۲
رضایتمندی زناشویی، به معنای عملکرد متناسب زن و شوهر براساس وظایف سنتی، عرفی
و قانونی همراه با احساس شادمانی و رضایت تعیین شده است. این تناسب عملکرد میتواند
.( در جنبههای رفتاری، شناختی و عاطفی مطرح شود(مهانیان خامنه، ۱۳۸۲
کمال طلبی: کمال طلبی به معنای داشتن معیارهای غیر واقعی، توجه انتخابی به شکست،
تفکر همه یا هیچ (شکست کامل در برابر پیروزی کامل) و اعتقاد به این موضوع که
میباشد. در مفاهیم ارائه شده « وضعیت کاملی وجود دارد که فرد باید بکوشد به آن برسد »
جدید در مورد کمال طلبی بیشتر بر جنبههای بین فردی و کمال طلبی در ارتباطات بین
.( فردی تأکید میگردد(هویت و فلت، ۲۰۰۲
منبع کنترل: بنا به تعریفی که راتر ارائه داده است افرادی که با منبع کنترل درونی مشخص
میشوند اعتقاد دارند حوادث زندگی آنها تحت کنترل رفتارها و ویژگیهای خود آنهاست،
در مقابل افرادی که با منبع کنترل بیرونی مشخص میشوند اعتقاد دارند حوادث زندگی
آنها توسط دیگران، شانس یا سرنوشت کنترل میگردد، آنها احساس میکنند در رابطه با
.( این نیروهای بیرونی عاجز هستند(سید محمدی، ۱۳۷۸
احساس درونی بودن و تحت کنترل بودن یا بیرونی بودن و تحت کنترل نبودن علت وقایع،
نامیده میگردد. بنابراین از نظر موضع کنترل افراد با هم متفاوت هستند. به « منبع کنترل »
این معنی که افراد دسته اول دارای منبع کنترل درونی وافراد دسته دوم دارای منبع کنترل
بیرونی هستند.

تعاریف عملیاتی متغیرهای پژوهش:
MSI رضایتمندی زناشوئی: عبارت است از نمرهای که فرد در مقیاس رضایتمندی زناشوئی
کسب مینماید.
کمال طلبی: دراین پژوهش منظور از کمال طلبی حاصل جمع نمرات فرد در مقیاس
میباشد. APS کمال طلبی اهواز
کنترل درونی: فردی که در مقیاس منبع کنترل راتر نمرهای زیر ۱۰ کسب مینماید.
کنترل بیرونی: فردی که در مقیاس منبع کنترل راتر نمرهای برابر یا بیشتر از ۱۳ کسب
میکند.
منبع کنترل متعادل:فردی که در مقیاس منبع کنترل راتر نمرهای در طیف ۱۰ تا ۱۲ کسب
نماید.