مریم امیری هستم، فارغ التحصیل مشاوره گرایش خانواده در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان در سال ۱۳۸۹، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “تدوین مدل معادله ساختاری اختلال نقص توجه/بیش فعالی بر اساس کیفیت دلبستگی کودک-مادر در کودکان دبستانی شهر اصفهان” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:
دانشگاه اصفهان
دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی
گروه مشاوره
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مشاوره گرایش خانواده
عنوان:
تدوین مدل معادله ساختاری اختلال نقص توجه/ بیش فعالی بر اساس کیفیت دلبستگی کودک- مادر در کودکان دبستانی شهر اصفهان
استادان راهنما:
دکتر فاطمه بهرامی
دکتر مریم السادات فاتحی زاده
استاد مشاور:
دکتر احمد عابدی
پژوهشگر:
مریم امیری
آبان ماه ۱۳۸۹
فهرست مطالب
عنوان
فصل اول: کلیات پژوهش
مقدمه
بیان مسئله
اهمیت و ارزش پژوهش
اهداف پژوهش
فرضیه های پژوهش
سوال پژوهش
کاربرد نتایج
تعریف متغیرهای پژوهش
کیفیت دلبستگی کودک-مادر
اختلال بیش فعالی / کمبود توجه (ADHD)
مشکلات رفتاری
افسردگی مادر
سایر متخصصان
کلینیک مشاوره نوید کلینیک مشاوره نوید شیراز (مرکز مشاوره شیراز) تحت نظارت سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور و با همکاری تعدادی از روانشناسان، مشاوران و روانپزشکان فعالیت خود را آغاز کرده است. "درمان های نوین روانشناسی در شیراز" مدیریت کلینیک نوید شیراز قابل ذکر می باشد که مدیریت این کلینیک را آقای…
دکتر یاسر دادخواه دکتر یاسر دادخواه مشاور و مدرس دانشگاه، مدرس کارگاه های مشاوره ای فردی و گروهی، مدرس دوره های زوج درمانی و خانواده درمانی شناختی، مشاوره و استعدادیابی تحصیلی و شغلی و مدرس کشوری نرم افزارهای نوروسایکولوژیک می باشد. سوابق علمی دکتر دادخواه دکترای علوم اعصاب شناختی از پژوهشکده علوم شناختی (IRICSS (Institute for Cognitive Science Studies…
کلینیک روانشناسی و مرکز مشاوره خانواده ستاره زندگی تهران مرکز مشاوره و کلینیک روانشناسی ستاره زندگی با فراهم کردن فضایی استاندارد به صورتی طراحی شده است که تمامی خدمات مشاوره فردی، گروه درمانی، برگزاری کارگاه روانشناسی، خانواده درمانی و اتاق بازی برای مشاوران فراهم است. اتاقی مخصوص برای خانواده درمانی برای مشاوره خانواده، مشاوره ازدواج، مشاوره خیانت، مشاوره طلاق…
مرکز مشاوره و روان شناسی ستاره ایرانیان مرکز مشاوره و روان شناسی ستاره ایرانیان با مدیریت جناب دکتر یاسر دادخواه و همراه با برجسته ترین و مجرب ترین متخصصان اعصاب و روان، روانسنج، مشاور و روان شناس آماده ی ارائه ی مؤثرترین و بهترین خدمات به شما هموطنان گرامی می باشد. مرکز مشاوره و روانشناسی ستاره ایرانیان…
جواد صادقی ویدیو آموزشی جواد صادقی روانشناس در مورد ریلکسیشن جکوبسنمن جواد صادقی روانشناس بالینی با سال ها تجربه و تخصص در زمینه روابط عاطفی و زوج درمانی و روانشناسی هستم که سوابق پژوهشی، علمی و تخصصی بنده شامل: جواد صادقی روانشناس بالینی دانشجوی دکترای روانشناسی بالینی، ارشد روانشناسی بالینی با سابقه…
فرضیه اول: بین کیفیت دلبستگی کودک مادر با علائم ADHD کودکان رابطه وجود دارد
فرضیه دوم این مشکلات رفتاری و علائم ADHD کودکان رابطه وجود دارد.
فرضیه سوم: بین شدت افسردگی کودکان و علائم ADHD رابطه وجود دارد
فرضیه چهارم بین کیفیت دلبستگی کودک – مادر و مشکلات رفتاری کودکان رابطه وجود دارد.
فرضیه پنجم: بین کیفیت دلبستگی کودک مادر و شدت افسردگی کود که رابطه وجود دارد
فرضیه ششم: ببین شدت افسردگی مادر و علائم ADHD کودک رابطه وجود دارد. .
فرضیه هفتم: بسین شدت افسردگی مادر و کیفیت دلبستگی کودک مادر رابطه وجود دارد.
فرضیه هشتم بین عوامل دموگرافیک با علائم ADHD رابطه وجود دارد
سوال پژوهش
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
مقدمه
خلاصه ی پژوهش
بحث در یافته ها
نتیجه گیری
محدودیتهای پژوهشی
پیشنهادات پژوهش
پیشنهادات کاربردی
پیوست
پیوست ۲
پیوست ۳
پیوست ۴
پیوست ۵
منابع و مأخذ
چکیده:
هدف این پژوهش ارائه مدل ساختاری ارتباط بین کیفیت دلبستگی کودک به مادر و نقص توجه بیش فعالی در کودکان دبستانی بود. جامعه آماری دانش آموزان دختر و پسر دبستانی شهر اصفهان و مادران آنها در سال تحصیلی ۹۰-۸۹ بودند. نمونه ۱۸۴ کودک دبستانی (۱۰۰ دختر، ۸۴ پسر) و مادران آنها بودند که به صورت نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده ۶ پرسشنامه بودند که عبارتند از: پرسشنامهی دموگرافیک، مقیاس درجه بندی والدینی کانرز، مقیاس تجدید نظر شده دلبستگی والدین و همسالان برای کودکان، پرسشنامهی مشکلات رفتاری کودکان رانر، پرسشنامه افسردگی کودکان و مقیاس افسردگی بک، مدل مفروض شامل ارتباطات مستقیم و غیر مستقیم بین متغیرهای پژوهش با علائم نقص توجه/ بیش فعالی است. برازش مدل از طریق نرم افزار آموس تجزیه و تحلیل و مورد تایید قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که بین کیفیت دلبستگی کودک مادر با علائم نقص توجه بیش فعالی با متغیر میانجی شدت افسردگی کودک و شدت افسردگی مادر با علائم نقص توجه/ بیش فعالی توسط متغیر میانجی مشکلات رفتاری کودک رابطه غیر مستقیم وجود دارد. همچنین بین مشکلات رفتاری و شدت افسردگی کودک با علائم نقص توجه/ بیش فعالی ارتباط مستقیم مثبت وجود دارد. کیفیث دلبستگی کودک مادر با شدت افسردگی کودک رابطهی مستقیم و منفی و با شدت افسردگی مادر رابطه معناداری ندارد. مدل مقروض توسط داده های پژوهش دارای برازش قابل قبولی بود. این متل توجه به عوامل محیطی مداخله گر در بروز علائم نقص توجه بیش فعالی و استفاده از درمان های مبتنی بر دلبستگی را در درمان کودکان مبتلا به نقص توجه/ بیش فعالی پیشنهاد می کند.
کلمات کلیدی: نقص توجه/ بیش فعالی، کیفیت دلبستگی کودک – مادر، شدت افسردگی کودکه شدت افسردگی مادرها مشکلات رفتاری کودک
فصل اول کلیات پژوهش
مقدمه
روان شناسان، خانواده را محل ارضای نیازهای مختلف جسمانی، عقلانی و عالمی میدانند. خانواده اصلی ترین هسته هر جامعه و کانون حفظ سلامت و بهداشت روانی است و نقش مهمی در شکل گیری شخصیت کودکان یعنی پدران و مادران آینده جامعه دارد. هیچ نهاد و مرجعی نمی تواند جایگزین خانواده شود. شرط . خانواده سالم، سلامت افراد آن است و اجتماعی که از خانواده های مسالم تشکیل شده باشد، مسلما اجتمانی سالم است. خانواده محلی است که در آن اولین و مهمترین ارتباطات افراد که معمولا ارتباط والد فرزند است، شکل می گیرد. بنابراین، ارتباط مطلوب والدین با فرزندان می تواند پشتوانه سلامت روان فرزندان و زیربنایی برای خانواده و اجتماع سالم باشد.نوزادان به هنگام تولد به طور غریزی رفتارهایی از خود نشان می دهند که باعث می شود اطرافیان به او توجه کرده، از او مراقبت کنند و در کارش بمانند. در واقع والدین مهم ترین، قابل اعتمادترین و پایدارترین منابع حمایتی کودک محسوب می شوند. سبک های دلتنگی در کودکان تعیین کننده نوع رابطه آنها با والدین، همسالان و روابط رمانتیک آنتی آنها خواهد بود و بر تعاملات آنها در خانواده، مدرسه و محیط های اجتماعی بسیار مؤثر است. اگر سبک های دلتنگی نا ایمن و رفتارهای مرتبط با آن در کودکان شکل بگیرد آنها در معرض پیامدهای منفی اجتماعی – روانی قرار می گیرند. در واقع سلامت افراد بستگی به نحوه شکل گیری الگوهای اولیه دلبستگی در آنها دارد.اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD) نیز رایج ترین اختلال رفتاری، شناختی و هیجانی است که در کودکان مورد درمان قرار می گیرد. در بین عوامل مؤثر بر ایجاد این اختلال، کیفیت و نوع رابطه والد – فرزند یکی از عوامل بسیار مهم می باشد که پژوهش های متفاوت نشان داده است که این رابطه می تواند نقش بسیار موثری بر رشد شناختی – اجتماعی و به خصوص توانایی کودک در نظم بخشی هیجانات و رفتار داشته باشد، اما در زمینه ی بررسی رابدله بین اختلال نقص توجه بیش فعالی و سبک های دلبستگی تحقیقات اندکی انجام گرفته است. بنابر این پژوهش حاضر در صدد است که این خلاء تحقیقاتی را پر نموده و نتایج این پژوهشی می توانید اطلاعات مهمی را در اختیار والدین و مربیان در ارتباط با اهمیت سبک های دلبستگی در توسعه ی علانم نقص توجه/ بیش فعالی قرار بدهد و به خانوادهها کمک کند تا نسبت به اهمیت نوع رابطه ی خود با کودک پی برده تا بتوانند به طور موثر تری یک رابطه نگهدارنده ایمن را با کودکان مبتلا به این اختلال ایجاد کنند.
بیان مسئله
متخصصان بهداشت روانی بر این اعتقادند که کودک برخوردار از بهداشت روانی مطلوب، قادر است با سایر افراد ارتباط مثبت و با دوام برقرار کند. همچنین بر اساس رویکرد دلبستگی، هیچ عاملی نمی تواند به اندازهی تجارب کودک در خانواده روی رشد شخصیت او تأثیر بگذارد. این تاثیرات از ماه های اول ارتباط کودک با تصویر مادرش شروع شده و در طول سال های کودکی و نوجوانی در ارتباط او با والدین و دیگران و سعت می یابد. به این ترتیب سیکهای مختلف دلبستگی که شیوه رفتار کودک را در موقعیت های مختلف تعیین می کشند، پایه گذاری می شوند. این الگوها، اسامی تمام تجارب او و در نتیجه تمام برنامه ی زندگیش می شوند (بالبی ۱۹۷۳) مطالعات نشان داده است که کودکان دارای سبک دلبستگی ایمن بیشتر در معرض افسردگی، پایین بودن اعتماد به نفس، انعطاف پذیری کمتر، تمایل کمتر برای همکاری با بزرگسالان و توانایی پایین تر برای مراقبت از دیگران هستند، در تعاملات اجتماعی مشکلات بیشتری دارند، مهارتهای ارتباطی آنها نیز ضعیف تر و بیشتر از همسالان خود در مدرسه دوری می کند. ارتباط بین سبک های دلبستگی ناایمن و رفتارهای ضد اجتماعی در کودکان، نوجوانان و جوان در تحقیقات نشان داده شده است، بنابراین دلبستگی ناایمن می تواند اثر مهمی بر روی رشد هیجانی، اجتماعی و روابط آنی کودک داشته باشد. از طرف دیگر اختلال نقص توجه/ بیش فعالی ‘ نیز رایج ترین اختلال روانی است که در کودکان مورد درمان قرار گرفته و تقریبا علت نیمی از ارجاعها به کلینیک های روان شناسی و روانپزشکی می باشد (فریک و لاهی، ۱۹۹۱). بر طبق نظر انجمن روان پزشکی آمریکا ( APA ۱۹۹۴ ) این اختلال بیش از ۷ درصد کودکان مدارس ابتدایی را در بر می گیرد. نفع توجه بیش فعالی را می توان به صورت سندرم دوران کودکی همراه با تکانشگری، دامنهی کم توجه و بیش فعالی که اغلب منجر به ناتوانی در یادگیری و مشکلات رفتاری دیگر می شود، تعریف کرد. این علائم نه تنها در خانه مشکل آفرین می شود، بلکه در مدرسه نیز شدیده یادگیری کودک و ارتباط او با همسالان را تحت تأثیر قرار می دهد، به طور کلی نقص توجه بیش فعالی زندگی توام با پرخاشگری و مشکلات رفتاری، ارتباطات شکست خورده، افسردگی با مشکلات دیگر روانی را به همراه دارد. موارد مذکور و ارتباطشان با نقص توجه بیش فعالی به وضوح در تحقیقات نشان داده شده است، ولی موضوعی که کمتر مورد مطالعه قرار گرفته این است که نقص توجه او بیش فعالی تا چه حد بر ارتباول والده فرزند اثر می گذارد و قبلتر های شناختی مرتبط با دلبستگی با مدل کاربردی که کودک تا دوران بلوغ به همراه دارد را تحت تأثیر قرار می دهد.بنابراین با توجه به آنچه در مورد اهمیت مشکلات ناشی از نقص توجه ای بیش فعالی ، دلبستگی ناایمن و اثرات ناشی از تعامل آنها دگر شد، پژوهش حاضر در نظر دارد تا رابطه بین سبکهای دلبستگی کودک – مادر با اختلال بیش فعالی و نقص توجه را در کودکان دبستانی بررسی کنید.
اهمیت و ارزش پژوهش
در حال حاضر اطلاعات کمی در مورد ارتباط بین نقص توجه بیش فعالی ، دلبستگی و چگونگی اثر متقابل آنها بر عملکرد کودکان وجود دارد، دلبستگی ایمن در سنین شروع مدرسه، کودک را از نظر روانی برای مواجه با چالشهای یادگیری و کنار آمدن با دیگران کمک می کند، ولی اگر کودکی به علت ابتلا به نقص توجه بیش فعالی دچار خود تنظیمی مختل باشد و از اثرات زیانبخش دلبستگی ناایمن پا مراقب اولیه خود نیز رنج برد، به منظر می رسد که او نتواند از سلامت روان برخوردار باشد.این تحقیق بر آن است تا ارتباط بین نقص توجه بیش فعالی و دلبستگی کودک – مادر را در سالهای اولیه مدرسه بروز می کند تا بتواند به والدین و افراد مرتبط با سلامت روان کمک کند تا اطلاعات بیشتری در ارتباط با اثرات متقابل نقص توجه ای بیش فعالی و دلبستگی در این مقطع زمانی حساس داشته باشند. این اطلاعات همراه با مداخلات زودهنگام می تواند به خانواده ها کمک کند که فرزندان خود را در برابر اسم های مرنبعد با نقص توجه بیش فعالی و دلبستگی ایمن کرده و کودکان را به مهارت هایی مجهز نمایند که بتوانند انعطاف پذیر بوده و توانایی ایجاد رابطه ی نزدیک، مداوم و موفقیت آمیز را داشته و زندگی مولد بری برای خود به وجود آورند.
اهداف پژوهش
اهداف پژوهش حاضر شامل موارد ذیل است:
۱-تعیین رابطهی بین کیفیت دلبستگی مادر – کودک و علائم نقص توجه بیش فعالی کودکان دبستانی
۲- تعیین رابطه بین مشکلات رفتاری و علائم نقص توجه بیش فعالی کودکان دبستانی
٣- تعیین رابطهی مین شادت افسردگی و علائم نقص توجه بیش فعالی کودکان دبستانی
۴- تعیین رابطه ی بین کیفیت دلستگی کودک – مادر و مشکلات رفتاری کودکان دبستانی
۵- تعیین رابطه ی بین کیفیت دلبستگی کودک مادر و شدت افسردگی کودکان دبستانی
۶- تعین رابطه ی بین شدت افسردگی مادر و علائم نقص توجه/ بیش فعالی کودکان دبستانی
۷ – تعین رابطه ی بین شدت افسردگی مادر و کیفیت دلبستگی کودک – مادر کودکان دبستانی
۸- تعیین رابطه ی بین عوامل دیو گرافیک و علایم نقص توجه بیش فعالی کودکان دبستانی
۹- تعیین برازش مدل ساختاری نقص توجه بیش فعالی بر اساس کیفیت دلبستگی کودک – مادر
فرضیه های پژوهش
۱-بین گفت دلبستگی با علائم نقص توجه/ بیش فعالی کودکان رابطه وجود دارد.
۲- بین مشکلات رفتاری و علائم نقص توجه ای بیش فعالی کودکان رابطه وجود دارد.
۳- بین شدت افسردگی و علائم نقص توجه بیش فعالی کودکان رابطه وجود دارد.
۴- بین کیفیت دلتنگی کودک – مادر و مشکلات رفتاری کودکان رابطه وجود دارد.
۵- بین کیفیت دلبستگی کودک – مادر و شدت افسردگی کودکان رابطه وجود دارد.
۶- بین شدت افسردگی مادر و علائم تقص توجه او بیش فعالی کودکان رابطه وجود دارد.
۷- بین شدت افسردگی مادر و کنیت دلبستگی کودک – مادر رابطه وجود دارد.
۸ – بین عوامل دموگرافیک با علائم نقص توجه بیش فعالی رابطه وجود دارد.
سوال پژوهش
آیا مدل ساختار بنقص توجه بیش فعالی بر اساس سبک های دلبستگی کودک- مادر تعیین کننده اختلال نقص توجه بیش فعالی است.
کاربرد نتایج
به طور کلی نتایج این تحقیق می تواند برای همه کاتی که در زمینه دلبگی و تقصی توجه بیش فعالی کار می کنند و یا به نحوی با یادگیری و بهداشت روان کودک و خانواده ارتباط دارند مفید باشد. زیرا بوسیله درک اثر متقابل دلبستگی و نقص توجه ای بیش فعالی و مداخلات زود هنگام می توان تعاملات بین فردی در محیط خانواده و میزان یادگیری کودکان را بهبود بخشیده و کیفیت فرزند پروری و زندگی خانواده ها را ارتقا داد.
تعریف متغیرهای پژوهش
کیفیت دلبستگی کودک – مادر
الف) تعریف نظری: تمایل کودکان انسان و حیوانات به ارتباط نزدیک هیجانی به افراد مهم تا بتوانند با حضور آنها به آرامش برسند. کودکان انسان پیوند هیجانی قوی با مراقب مخصوصأ والدین ایجاد می کنند و دلبستگی به مراقبان را به عنوان گامی در جهت بنا نمودن احساس امنیت در موقع ترس و اضطراب جستجو می کنند. آنها توسط تماس با موضوع دلبستگی شان به آرامش می رساند. در انسان ها دلبستگی شامل گرایش به سمت بزرگسالان برای جستجوی ارتباطات حمایتگر هیجانی است. در حیوانات دلبستگی ممکن است با والد نر با ماده یا با سایر همزادان بر اساس درجه ی تماس در مراحل اولیه ی زندگی شکل بگیرد. تماس با موضوع دلبستگی به سرعت پاسخ های استرس را کاهش می دهد ( APA ۲۰۰۷ )
ب) تعریف عملیاتی؛ منظور از کیفیت دلگی کودک مادر در این پژوهش نمره ای است که آزمودنی در _
مقیاس تجدید نظر شده دلبستگی کودک والد ( IPP – R در مورد کیفیت دلبستگی با مادر بدست می آورد.
اختلال بیش فعالی / کمبود توجه (نقص توجه/ بیش فعالی)
الف) تعریف نظری: در IV – TR – DSM (۲۰۰۰) مادرم رفتاری است که حدود ۶ ماه بیشتر تداوم یابد و شامل شش علامت یا بیشتر از علائم زیر باشد
بی توجهی آشکست برای انجام وظایف به طور کامل پا با دقت گوش دادن، مشکل در تمرکز و حواس پرتی)
۲- تکانشگری با بیش فعالی (بدون فکر پاسخ دادن، بی صبری، بیقراری، وول خوردن، مشکل در سازماندهی کارها، نوبت را رعایت کردن، در سر جای خود نشستن، پرحرفی بیش از حد، پرتحرکی، بالا رفتن از چیزها). این علائم به عملکرد اجتماعی، تحصیلی و شغلی آسیب می زنند و شروع آن قبل از سن ۷ سالگی است و در بیش از یک زمینه بروز پیدا می کنند (APA ۲۰۰۷). ب) تعریف عملیاتی: منظور از علائم نقص توجه/ بیش فعالی در این پژوهش تور های است که آزمودنی از پرسشنامه کانرز والدین (CPR5) بدست می آورد مشکلات رفتاری الف) تعریف نظری: رفتاری انحرافی با ناهنجار است که ضمن نامتناسب بودن با سن فرد، شدید، مزمن با مداوم باشد و گستره آن شامل رفتارهای بیش فعالی و پرخاشگرانه تا رفتارهای گونه گیرانه است. ویژگی این گونه رفتارها این است که اولا تاثیر منفی بر فرایند رشد و انطباق مناسب کودک با محیط دارد، تانبا مزاحمت برای زندگی دیگران و استفاده آنها از شرایط به وجود می آورد (سیف نراقی و نادری، ۱۳۷۴).
