منو
X

تصویر
معصومه رضایی میرقائد
روانشناس بالینی و فردی
(4)
آمار این متخصص
(4) رای
80%

دقت

0%

مفید بودن

80%

دانش و مهارت

80%

رفتار بالینی

0%

وقت شناسی

40%

هزینه اقتصادی

توضیحات پروفایل
  

معصومه رضایی میرقائد هستم، فارغ التحصیل روانشناسی بالینی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز در سال ۱۳۹۶، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “اثر بخشی بازی درمانی مبتنی بر شناختی-رفتاری بر رفتار پرخاشگرانه و مشکلات اجتماعی کودکان کار شهر اهواز” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه شهید چمران اهواز

دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی

پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی بالینی

عنوان:

اثر بخشی بازی درمانی مبتنی بر شناختی- رفتاری بر رفتار پرخاشگرانه و مشکلات اجتماعی کودکان کار شهر اهواز

استاد راهنما:

دکتر یدالله زرگر

استاد مشاور:

دکتر سودابه بساک نژاد

نگارنده:

معصومه رضایی میرقائد

مهر ماه ۱۳۹۶

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه

بیان مسئله

اهمیت و ضرورت پژوهش

هدف پژوهش

سؤال پژوهش

فرضیه های پژوهش

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

الف) چارچوب نظری کودکان خیابانی

تعاریف کودکان کار و خیابانی

خصوصیات کودکان خیابانی

پیامد های حضور و کار کردن در خیابان

بازی و انواع آن

نقش بازی در رشد و تحول کودک

کاربردهای مختلف بازی در درمان کودکان

شکل گیری و تکامل بازی درمانی

روش های بازی درمانی

ویژگی های بازی درمانگران

اتاق بازی درمانی

نظریه ها

رویکرد شناختی- رفتاری

گروه درمانی

گروه درمانی شناختی – رفتاری

استفاده از درمان شناختی- رفتاری برای کودکان و نوجوانان

بازی درمانی بر اساس رویکرد شناختی- رفتاری

مفاهیم پایه بازی درمانی براساس رویکرد شناختی- رفتاری

هدف مداخله شناختی – رفتاری

موقعیت و مواد بازی درمانی شناختی- رفتاری

مراحل مداخله بازی درمانی شناختی – رفتاری

راهبرد های تغییر شناختی و رویارویی با عقاید نا معقول

خود بیانی مثبت

خود کنترلی

مشکلات اجتماعی

آموزش مهارت های اجتماعی

اصول نظری بازی درمانی گروهی برای تقویت رفتار اجتماعی

مهارت های اجتماعی

آموزش مهارت های فکری، احساسی و رفتاری

پرخاشگری

تعریف پرخاشگری

درمان پرخاشگری

چگونه می توان به کودکان پرخاشگر کمک کرد؟

ب) پیشینه پژوهش

بازی درمانی مبتنی بر شناختی- رفتاری

خلاصه فصل

فصل سوم: روش پژوهش

جامعه ، نمونه و روش نمونه گیری

روش اجرا

ابزار اندازه گیری

روش های تجزیه و تحلیل آماری

فصل چهارم: یافته های پژوهش

یافته های توصیفی

یافته های مربوط به فرضیه ها

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

محدودیت های پژوهش

پیشنهاد های پژوهش

پیشنهاد های پژوهشی

پیشنهادهای کاربردی

منابع فارسی

منابع لاتین

چکیده:

هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر بخشی بازی درمانی مبتنی بر شناختی رفتاری بر مشکلات اجتماعی و رفتار پرخاشگرانه کودکان کار شهر اهواز بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه گواه بود. ابزارهای این پژوهش شامل نظام سنجش مبتنی بر تجربه آشنباخ (ASEBA )، که از فرم چک لیست رفتاری کودک ( CBCL از آن استفاده شد. نمونه ی پژوهش شامل ۲۰ کودک کار ۷-۱۱ سال شهر اهواز در سال ۹۶-۱۳۹۵ بود، که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به دو گروه آزمایشی و گواه گمارده شدند. قبل از ارائه مداخله بازی درمانی از هر دو گروه آزمایشی و گواه پیش آزمون فرم چک لیست رفتاری کودک ( CBCL) گرفته شد. سپس، گروه آزمایشی تحت مداخله بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری قرار گرفت و گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکرد. پس از اتمام دوره ی بازی درمانی بلافاصله از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. در نهایت، پس از یک ماه از اتمام دوره ی بازی درمانی مجد هر دو گروه فرم چک لیست رفتاری کودک ( CBCL) را، به عنوان پیگیری تکمیل کردند. نتایج تحلیل واریانس چند متغیری (مانوا) و تحلیل وواریانس یک راهه نشان داد که بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری باعث کاهش معنی داری رفتار پرخاشگرانه و مشکلات اجتماعی در گروه آزمایش می شود. همچنین، نتایج تحلیل داده ها نشان داد اثرات مداخله بر رفتار پرخاشگرانه و مشکلات اجتماعی در طول زمان پایدار می باشد.

کلید واژه ها:  بازی درمانی مبتنی بر رویکرد شناختی- رفتاری، رفتار پرخاشگرانه ، مشکلات اجتماعی و کودکان کار

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه:

پدیده کودکان کار یکی از معضلات گریبان گیر اکثر شهرهای بزرگ در جهان معاصر است. گسترش این پدیده به حدی است که جوامع توسعه یافته و در حال توسعه را به یک اندازه به خود مشغول کرده است. در کشور ما آمار و اطلاعات دقیقی از تعداد کودکان کار وجود ندارد و آمارهای موجود نیز غالبا یا به تخمین تعداد کودکان کار خیابان پرداخته و با آماری از کودکان خیابانی است که هیچ کدام تبیین کننده ی تعداد کودکان کار (با توجه به طبقه بندی این کودکان به کار خیابانی، کار گاهی، خانگی و سایر کارها در ایران نیست، چرا که تعریف کودک خیابانی با کودک کار به طور کلی متفاوت می باشد. باید اظهار نمود که حدودا ۹۰ درصد کودکانی که غالبا خیابانی نامیده می شوند دارای خانه و کاشانه و سرپرست بوده و صرفا روزها در خیابان به کار می پردازند و شب ها به خانه بر می گردند. در واقع در کشور ما آنچه که در تعاریف آژانس های بین المللی از آن به کودکان خیابان یاد می شود وجود ندارد و جامعه بیشتر با پدیده ای به نام کودکان کار خیابانی روبرو است (حسینی، ۱۳۸۶).بر پایه آمارهای سازمان بین المللی کار، در سال ۲۰۰۵، ۲۴۶ میلیون کودک کار می کرده اند و از این تعداد، ۷۳ میلیون نفر کمتر از ۱۰ سال سن داشته اند (باقری، ۱۳۹۳). یونیسف در گزارش خود در مورد ایران آورده است که ۳-۱ درصد کودکان ۶ تا ۱۴ ساله ی ایرانی کار می کنند و به مدرسه نمی روند کلانتری و کیانی، ۱۳۸۵). ۹۵ کودکان کار را پسران با محدوه سنی ۵ تا ۱۸ سال تشکیل می دهند، حدود ۹۰ آن ها دارای پدر و مادر هستند و اعضای خانواده آن ها به طور میانگین ۸ نفر است، ۸۰ % خانواده های این کودکان مهاجرند که ۶۴% از روستا و ۳۶% کشور های دیگر از جمله افغانستان می باشند (سلیمانی و حاجی بانی، ۱۳۹۳). این کودکان با مشکلات متعدد مانند افسردگی و اضطراب (آپتکار ،۲۰۰۴؛ بتمن قلیدج ،۲۰۰۶)، روان گسستگی و تفکر پارانوییان (زرگر، مرادی و ایمانی، ۱۳۸۷)، سوء استفادهی جنسی (احمد خانی ها، ترکمن نژاد و حسینی مقام، ۱۳۸۱؛ ریو، تیلور توماس و پوک ، ۲۰۰۱)، شرایط نامساعد زندگی، خشونت خانوادگی، ناسازگاری های خانوادگی (هیکسون و گایدون ، ۱۹۸۹؛ پاتل ، ۱۹۹۰ ؛ سایر اهمانیام و سوندهی ، ۱۹۹۰ )، شیوه های نامناسب رفتاری – تربیتی پدر و مادر، عوامل اقتصادی، بدرفتاری، اعتیاد والدین و جدایی آن ها (اقلیما ,۱۳۸۶ شاوردی ۱۳۸۱؛ دونالد و اسوارت ، ۱۹۹۴)، بی سوادی والدین (آدرینتو ۲۰۰۰)، گرسنگی و تغذیه ی نامناسب، مشکلات بهداشتی، بیماری، تأخیرهای تحولی، مشکلات روانشناختی و تحصیلی (رافرتی و شین ،۱۹۹۱)، آزار جسمی (ساپینگتون ،۲۰۰۰)و روانی ( هاتی، دیویس و بورک ، ۱۹۹۴)، رفتارهای پرخطر مانند احساس استیصال، آسیب پذیری ، خود آسیب رسانی ، خودکشی و خودکارآمدی پایین (وو آن لین، آرسوالد ،۲۰۱۳) مواجهند.در این بین، در حوزه ی روان درمانی کودک و نوجوان، همواره تاکید قز آینده ای بر استفاده از شیوه های مداخله علمی و قابل اعتماد بوده است. یکی از این شیوه های رایج، درمان شناختی – رفتاری می باشد که متمرکز بر تغییر تفکرات و رفتار های ناسازگارانه است. طی ۵۰ سال گذشته شناخت درمانی استفاده ی بسیاری داشته است. اما، استفاده از آن بدون انجام اصلاحات لازم برای کودکان مناسب نیست؛ زیرا برای این گروه سنی و با توجه به محدودیت های ادراکی آن ها روش مناسب تر مورد نیاز می باشد. با گذشت زمان ، اصلاح هایی در شناخت درمانی، برای استفاده ی نسل جوانی و کودکانی که جمعیت آن ها رو به افزایش بود، آغاز شد (دروز ۲۰۰۹، ترجمه ی رمضانی، ۱۳۸۹). همواره عقیده بر این است که رویکرد درمان شناختی – رفتاری در مورد کودکان و نوجوانان، باید به مسائل و ملاحظات رشد حساس باشد ( گراویا و بلیست ۲۰۰۴ هولمبک و همکاران ،۲۰۰۳؛ شرک ،۲۰۰۱) اما راهنمایی و شیوه های انطباقی بسیار اندکی در این زمینه ارائه شده است (ویز و هولی ،۲۰۰۲) در همین راستا، بازی درمانی روشی است که به باری کودکان پر مشکل می شتابد تا بتوانند مسائلشان را حل کنند و در عین حال، نشان دهنده ی این واقعیت است که بازی برای کودک، همانند یک وسیله ی طبیعی است، با این هدف که او بتواند خویشتن و همچنین ویژگی های درون خود را بشناسند و بر اساس آن عمل کند. در این مداخله، به کودک فرصت داده می شود تا احساسات آزار دهنده و مشکلات درون خود را از طریق بازی بروز دهد و آن ها را به نمایش بگذارد، همانند افراد بزرگسال که از طریق اسخن گفتن ، مشکلات خود را بیان می کنند (اکلاین ،۱۹۶۷، ترجمه حجاران، ۱۳۹۵)بر همین اساس، بازی درمانی شناختی – رفتاری یک رویکرد درمانی مناسب، از نظر ملاحظات سنی و رشدی، می باشد که و برای کودکان خردسال (۳ تا ۸ سال) طراحی شده است. با استفاده از این شیوه به کودکان کمک می شود خود در اعمال تغییرات درمان بخش شرکتی فعال داشته باشند و بر مشکلاتشان چیره شوند. این شیوه بر اساس نظریات شناختی – رفتاری، رشد احساسی – هیجانی و آسیب شناسی و مداخله های مشتق شده از این نظریات شکل گرفته است. در واقع، می توان بازی درمانی شناختی – رفتاری را فرزند شناخت درمانی در محتوای مفهومی که آرون یک ارائه داده، فرض کرد (به نقل از دروز، ۲۰۰۹، ترجمه رمضانی، ۱۳۸۹).

بیان مسئله

طبق تعریف یونیسف (۱۹۹۷ به نقل از ابراهیم نجف آبادی، ۱۳۹۲)، “کودکان کار و خیابانی” به کودکانی اطلاق می شود که به علت مشکلات خانوادگی مجبور هستند برای ادامه بقای خود در خیابان ها کار و زندگی کنند. بنابراین، “کودکان کار”، کودکانی هستند که به یکی از اشکال کار«سبک/ سخت» و «داوطلبانه/ اجباری» به منظور کسب در آمد و به کسب توانمندی اشتغال دارند. در هر جامعه ای کودکان سرمایه های اصلی و آینده ی آن جامعه را تشکیل می دهند، از این رو نیاز به مراقبت و محافظت از آنان، به خصوص در دوران رشد ضروری است. در این راستا خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی ایفاگر نقش حیاتی است. اما با سرعت گرفتن تحولات اجتماعی و صنعتی، خانواده جایگاه و نقش محوری خود را آرام آرام از دست داده و در این مسیر انواع آسیب ها بروز پیدا کرده است که کودکان و نوجوانان کار و خیابان نیز یکی از این آسیب ها هستند. این کودکان با آموختن خرده فرهنگ های خشم خیابانی و هماهنگی با فرهنگ و قواعد زندگی خیابانی آمادگی انجام اعمال بزهکارانه را پیدا می کنند و منجر به ایجاد بعضی ویژگی های خلقی مانند هیجان پذیری، احساس گناه، احساس کمتری، ناپایداری روانی حرکتی، افسردگی، اضطراب، خشونت، عدم فراگیری مهارت های اجتماعی و ارتباطی در این کودکان می شود (بخشنده و نیک پور قنواتی ، ۱۳۹۵).همچنین شواهد نشان می دهند کودکان و نوجوانان کار و خیابان شهر تهران که دارای اختلال های برون سازی شده هستند، ۸۰ درصد پرخاشگری و خشونت، ۵۰ درصد ارتکاب به سرقت، ۴۱ درصد ارتکاب به خرید و فروش مواد مخدر، ۸۵ درصد تخریب اموال عمومی، ۵۴ درصد بی توجهی به حقوق دیگران و مشکل در برقراری ارتباط و همچنین ۵۰ درصد بزهکاری، ۵۶ درصد بی سوادی، ۳۲ درصد دارای مشکلات حافظه، ۳۰ درصد دارای مشکلات یادگیری، ۶۱ درصد کم توانی ذهنی خفیف، ۲۱ درصد کمبود کنجکاوی، ۶۴ درصد کمبود شناخت محیط و ۶۱ درصد دارای مشکلات گفتاری هستند (قاسم زاده، ۱۳۸۱) شرایط محیط زندگی این کودکان گونه ای از رفتار خشونت آمیز و ناسازگارانه را به نمایش گذاشته است. روحیه پرخاشگری و مبارزه جویی ابزاری است که بسیاری از کودکان با توسل به آن می توانند با خشونت خیابانی مبارزه کنند و خود را از بعضی خطرات برهانند (حسینی ، ۱۳۸۴). از طرف دیگر یکی از محورهای ارزیابی سلامت اجتماعی جوامع مختلف، سلامت اجتماعی افراد جامعه به ویژه کودکان آن جامعه است. سلامت اجتماعی نقش مهمی در تضمین پویایی و کارآمدی کودکان هر جامعه دارد.وجود آسیب ها و مشکلات اجتماعی در کودکان به رشد و سلامت اجتماعی آن ها آسیب می رساند. (امامی پور، ۱۳۹۱) همچنین بیات (۱۳۸۵) بر اساس مطالعات انجام شده نشان داد که کودکان کار به ویژه کودکان کار خیابانی از سلامت جسمی، روانی و اجتماعی کمتری نسبت به سایر کودکان برخوردار هستند و میزان بالایی از مشکلات عاطفی، رفتاری و تکلمی در میان این کودکان گزارش شده است. به طور مثال ۳۵/۰-۸۵/۰ آنها دارای مشکلات عاطفی و رفتاری از قبیل اعتماد به نفس پایین، افسردگی و ارتباطات اجتماعی ضعیف هستند. در مجموع چندین مطالعه نشان داده اند که عمده ترین مشکلات روانشناختی مشخص شده در میان کودکان خیابانی شامل افسردگی، اضطراب و مشکلات رفتاری (رفتار پرخاشگرانه و مشکلات اجتماعی و عاطفی واضطرابی) است (باسوک و همکاران ، ۱۹۹۰) بر اساس پژوهش های انجام شده در مورد وضعیت این کودکان در کشور ما، آنها از حقوق اولیه خود مثل آموزش، بهداشت، بازی، تغذیه مناسب و محرومند و در همه زمینه های رشد جسمی، ذهنی، روانی و اجتماعی با مشکلات فراوانی مواجهه هستند و از نارسایی های زیادی رنج می برند (خسرو پور، ۱۳۸۱، فرابخش کولایی، ۱۳۸۲، احمد خانی ها، ۱۳۸۱، شریفی، ۱۳۸۳) از طرف دیگر، در برخورد با این اختلالات، درمان های غیر دارویی، همچون روان درمانی و مشاوره ی کودکانه با استفاده از شیوه های بازی درمانی، برای درصد قابل ملاحظه ای از کودکان، نتیجه بخش بوده است. هر گاه زبان کلامی برای ابراز افکار و احساسات کودکان گفایت نکند، درمانگران از بازی درمانی جهت کمک به کودکان، برای ابراز آنچه آن ها را ناراحت کرده است، استفاده می کنند (گیل ۱۹۹۱). بازی درمانی رویکردی با ساختار و مبتنی بر نظریه ی درمان است که فرآیندهای یادگیری و ارتباط طبیعی و بهنجار کودکان را پایه ریزی می کند (کار مایکل۲۰۰۶؛ لندرث، ۲۰۰۲ اوکانر و شفر، ۱۹۹۴). با استفاده از این شیوه به کودکان کمک می شود خود در به کار گیری تغییرات درمانی نقشی فعال داشته باشند و بر مشکلاتشان چیره شوند. بنابر این، بازی درمانی علاوه بر اینکه با ظرفیت های تحولی، کلامی و شناختی کودکان هماهنگ است و تجربه خوشایندی برای کودکان به حساب می آید، می تواند به نحو مؤثری امکان بررسی و تشخیص مسائل و مشکلات کودک را فراهم آورد (جرالد، ۱۹۹۹) قدرت درمانی که در بازی درمانی نهفته است به طرق گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد.درمانگر ها از طریق بازی به کودکانی که مهارت های اجتماعی با عاطفی شان ضعیف است رفتار های سازگارانه تری را می آموزنده (پدرو – کارول و ردی ،۲۰۰۵) در این میان، هر چند که بسیاری از تکنیک های بازی درمانی برگرفته از تکنیک های مورد استفاده روانکاوان نوقرویدی، مثل آنا فرو بد ، لانی کلاین و دیگران می باشد، روانشناسان شناختی- رفتاری نیز برای درمان اختلالات کودکان از بازی درمانی استفاده های فراوان نموده اند (شافر ۲۰۰۲). درمان شناختی -رفتاری روی بسیاری از اختلالات مؤثر واقع شده و برای تغییر رفتار و عادت های ناکارآمد و منفی و بهبود مهارت های حل مسئله استفاده می شود. بازی درمانی سنتی، در ایران، در پژوهش های مختلف نتایج چشمگیری در جهت مثبت به دست داده است، که نتایج آن در درمان اختلالات احمدی، ۱۳۷۶؛ آرزومانیان، ۱۳۷۹)، اضطراب، (ممی یانلو ، ۱۳۷۹) و تاخیر تکامل اجتماعی (رسولی، ۱۳۷۶) گزارش شده است. ولی، بازی درمانی با تکنیک های شناختی – رفتاری کم تر مورد استفاده قرار گرفته است. این پژوهش به دنبال بررسی این مسئله است که آیا استفاده از بازی درمانی با رویکرد شناختی – رفتاری، می توان به کودکان کار دارای رفتار پرخاشگرانه و مشکلات اجتماعی شهر اهواز کمک کند.

مشخصات
  • جنسیت زن
  • وابسته به کلینیک
  • تجارب / مهارت ها
  • دانشگاه دانشگاه شهید چمران اهواز
  • رشته تحصیلی روانشناسی بالینی
  • گواهینامه ها
  • پست های مدیریتی
  • مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد
  • کلمات کلیدی معصومه رضایی میرقائد روانشناس، معصومه رضایی میرقائد مشاور، معصومه رضایی میرقائد روان درمانگر، معصومه رضایی میرقائد روانپزشک، معصومه رضایی میرقائد متخصص اعصاب و روان، معصومه رضایی میرقائد روانسنج
تخصص ها
  • روان‌شناسی بالینی
تصویر
معصومه رضایی میرقائد
روانشناس بالینی و فردی
(4)

E-Teb.com © Copyright 2016 روانشناس یا روانپزشک. تمامی حقوق محفوظ است.

دکتر - مشاوره خانواده - پزشک - مشاوره آنلاین - شماره دکتر