منصوره سلامت هستم، فارغ التحصیل روانشناسی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم انسانی و ادبیات دانشگاه گیلان در سال ۱۳۹۲، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “اثر بخشی آموزش بازی درمانی شناختی رفتاری بر توجه، حافظه و مهارت های اجتماعی کودکان ناتوان در یادگیری املا” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه گیلان

دانشکده ادبیات و علوم انسانی

پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی

عنوان:

اثر بخشی آموزش بازی درمانی شناختی رفتاری بر توجه، حافظه و مهارت های اجتماعی کودکان ناتوان در یادگیری املا

پژوهشگر:

منصوره سلامت

استاد راهنما:

دکتر موسی کافی

شهریور ۱۳۹۲

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه

بیان مسأله

اهمیت و ضرورت پژوهش

هدف های پژوهش

فرضیه های پژوهش

تعریف واژه ها و متغیرها

فصل دوم: پیشینه پژوهش

مقدمه

تاتوانی های یادگیری

تعاریف ناتوانی های یادگیری

شیوع ناتوانی های یادگیری

اختلال های همبود یا ناتوانی های یادگیری

سبب شناسی ناتوانی های یادگیری

طبقه بندی ناتوانی های یادگیری

ناتوانی یادگیری املاء

شیوع ناتوانی در بیان توشتاری

املاء با هجی کردن

مراحل رشد یادگیری املاء

ارزیابی املاء

نشانه های اختلال املاء

انواع اختلال املاء

سبب شناسی ناتوانی یادگیری املاء

حافظه

توجه

تعریف توجه

توجه و مؤلفه های اصلی آن

الگوی توجه بالینی

الگوهای نوروپسیکولوژی توجه

مهارت های اجتماعی

مهارت های اجتماعی در دانش آموزان با ناتوانی های یادگیری

آموزش مهارت های اجتماعی

برنامه آموزشی مبتنی بر مهارت های اجتماعی

آموزش مبتنی بر رویکرد رفتاری

آموزش مبتنی بر رویکرد شناختی

بازی

تعاریف بازی

تاریخچه بازی درمانی

اهمیت بازی

اصول بازی درمانی

ویژگی های بازی درمانگران

خصوصیات بازی گروهی

عوامل موثر در بازی

نظریه های پیرامون بازی

تاثیر بازی در رشد اعتماد به نفس

کودک

انواع بازی

نقش بازی در درمان

بازی درمانی

بازی درمانی شناختی رفتاری .

گرایشات اخیر و کاربردهای جاری بازی درمانی

پیشینه پژوهش

پژوهش های انجام شده در ایران

پژوهش های انجام شده در خارج از کشور

جمع بندی و نتیجه گیری

فصل سوم: روش پژوهش

روش پژوهش

جامعه آماری پژوهش

نمونه و روش نمونه گیری

ابزار های پژوهش

معرفی برنامه مداخله ای

روند اجرای پژوهش

روش تجزیه و تحلیل داده ها

فصل چهارم: یافته های پژوهش

مقدمه

یافته های توصیفی

یافته های استنباطی

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه

تبیین یافته های پژوهش

محدودیت های پژوهش

پیشنهادهای پژوهش

پیشنهادهای پژوهشی

پیشنهادهای کاربردی

پیوست ها

پیوست الف – شرح اهداف و روند جلسات بازی درمانی

پیوست ب رضایت نامه و فرم جمعیت شناختی –

پیوست پ آزمون تشخیص تا توانی یادگیری املاء

پیوست ت – پرسشنامه تشخیصی اختلال نارسایی توجه

پیوست ث- شاخص اختلال نقص توجه جردن (۱۹۹۲)

پیوست ج- مقیاس در چ بندی مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت (۱۹۹۰)

چکیده

اثربخشی آموزش بازی درمانی شناختی رفتاری بر توجه، حافظه و مهارت های اجتماعی کودکان ناتوان در یادگیری املاء

منصوره سلامت

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش بازی درمانی شناختی رفتاری بر افزایش توجه، حافظه و مهارت های اجتماعی کودکان با ناتوانی یادگیری املاء بود. روش پژوهش حاضر آزمایشی (پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان پایه سوم دبستان شهرستان دهاقان (اصفهان) بودند. بدین منظور ۴۰ دانش آموز با ناتوانی یادگیری املاء، به صورت تصادفی انتخاب و در دو گروه آموزش بازی درمانی و کنترل قرار گرفتند. شرکت کنندگان در گروه آزمایش به مدت ۸ جلسه (۹۰ دقیقه ای) تحت آموزش بازی درمانی شناختی رفتاری قرار گرفتند. ابزارهای این پژوهش عبارت بودند از، آزمون تشخیص ناتوانی یادگیری املاء ( کوسنج و همکاران، ۱۳۹۱)، آزمون هوش وکسلر ویرایش چهارم، پرسشنامه تشخیصی اختلال نقص توجه (سهرابی و همکاران، ۱۳۸۹)، شاخص اختلال نقص توجه جردن (۱۹۹۲) و مقیاس مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت (۱۹۹۰). برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون، پین گروه آزمایش و کنترل در پس آزمون تفاوت معناداری وجود دارد( ۰۱ / ۰ >p)، و با توجه به جدول میانگین ها، میانگین نمرات حافظه، توجه و مهارت های اجتماعی در گروه آزمایش در مرحله پس آزمون نسبت به پیش آزمون و گروه کنترل افزایش یافته است. بر اساس نتایج، بازی درمانی شناختی رفتاری بر بهبود و توانبخشی توجه، حافظه و مهارت های اجتماعی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری املاء اثر بخش است و تلویحات مهمی در توجه به درمان های مبتنی بر بازی درمانی در کاهش مشکلات دانش آموزان با ناتوانی های یادگیری دارد.

واژه های کلیدی: بازی درمانی شناختی رفتاری، توجه، حافظه، مهارت های اجتماعی، اختلال املاء

فصل اول: کلیات پژوهش

مدت های طولانی دانش آموزان دارای مشکلات ویژه یادگیری ، با واژه های معلول ادراکی، آسیب دیده مغزی و آسیب دیده عصبی معرفی می شدند. آموزش و پرورش استثنایی فقط شامل کودکانی میشد که مشکلات آنها در یادگیری، ناشی از فقدان سلامت جسمانی بود که آموزش و پرورش عادی و نه آموزش و پرورش استثنایی هیچ برنامه ویژه ای برای کودکانی که مشکل جسمانی خاصی نداشتند ولی در یادگیری با مشکل مواجه بودند، نداشت (ملکیان و آخوندی، ۱۳۸۷)، ناتوانی های یادگیری در سال ۱۹۹۴ نخستین بار در سومین راهنمای تشخیصی و آماری اختلال – های روانی مطرح شد (خوابی و همکاران، ۱۳۸۹). ناتوانی یادگیری، یک واژه عام است که به گروه ناهمگونی از اختلال ها اطلاق می گردد که به صورت دشواری های جدی در اکتساب و کاربرد گوش دادن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، استدلال کردن و با ناتوانی های ریاضی بروز می کند (دیزوت، پرات، تیتکا و کلماتز ، ۲۰۱۳). از دهه ۱۹۶۰ کودکانی که دچار مشکلات یادگیری بودند کانون توجه مطالعات روانشناسی قرار گرفتند و شاخه جا بدی در آموزش و پرورش استثنایی به نام مشکلات خاص یادگیری به وجود آمد. این دانش آموزان در پیشرفت تحصیلی و یا فعالیت های روزمره ای که مستلزم مهارت های خواندن، نوشتن و ریاضی می باشد، به میزان قابل توجهی مشکل دارند (پیترز و همکاران ،۲۰۱۲).وجه اشتراکی که در بین همه کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری وجود دارد این است که همه آنها در یادگیری دروس مشکل دارند. ناتوانی یادگیری تقریبا همیشه به افت تحصیلی منجر می شود (کاکاوند، ۱۳۸۵). این دانش – آموزان نسبت به همسالان خود در زمینه فعالیت های تحصیلی نوعی بی میلی از خود نشان می دهند (پلانا، تراستی و گلاسکو ، ۲۰۰۵) و به دلیل وجود مشکلات زیاد در زندگی و مهارت بین فردی ضعیف (لاد و تروپ، ۲۰۰۳؛ واینر ، ۲۰۰۴) از سلامت روانی خوبی برخوردار نبوده (سیدریس ، ۲۰۰۷)، و سطوح بالایی از طرد اجتماعی و تنهایی را تجربه می کنند (استل و همکاران، ۲۰۰۸)، و همچنین در مقایسه با همسالان طبیعی خود از محبوبیت کمتری برخوردارند (تکلوی، ۱۳۸۰). به علاوه آمارها نشان می دهد که ۲۷ درصد از کل ناتوانی های یادگیری را اختلال در املاء تشکیل می دهد که خانواده ها و معلمان ظهور این اختلال را به صورت مشخص در پایه های سوم و چهارم گزارش کرده اند (ایگن و تین تویر، ۲۰۰۱).افراد ناتوان در یادگیری املاء، مشکلاتی در یک با بیش از یک حبطه زیر دارند. دست خط، هجی کردن (املا) و ترکیب، محصولات نوشتاری این دانش آموزان خواتا بست و در برخی زمان ها این کودکان بسیار آهسته مینو بستند. هجی کردن می تواند به علت اشکال در درک همخوانی بین حروف و اصوات با مشکل جدی مواجه باشد. علاوه بر مشکل در دست خط و هجی کردن، این کودکان مشکلاتی در حوزهی ترکیب نیز دارند (هالاهان، کافمن و لیود ، ۱۹۹۵).عمل نوشتن املا، به دلیل انتزاعی بودن آن برای کودک فعالیتی دشوار است، به ویژه با توجه به خود مداری کودکان نوشتن مطالبی که دیگران بیان می کنند برای آنها مشکل می باشد. به همین جهت زبان نوشتاری در سلسله مراتب توانایی های زبانی (گوش دادن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن) بعد از سایر اشکال زبان باد گرفته می شود و لذا هر گونه مشکلی در سایر زمینه ها مانند گوش دادن، سخن گفتن و خواندن می تواند بر یادگیری زبان نوشتاری تأثیر منفی داشته باشد. احتمالا بهره گیری از حافظه برای نوشتن یک کلمه از خواندن آن دشوارتر است، زیرا در خواندن یک کلمه بازشناسی با عمل تبدیل یک نماد یا یک نشانه مطرح است و مشن موجود نیز این عمل را تسهیل می کند، در حالی که نوشتن املای یک کلمه، عمل تبدیل صرفا از طریق حافظه می باشد و نشانه های جانبی وجود ندارد، بنابراین، ممکن است برخی از کودکانی که در نوشتن املا دچار دشواری هستند در مهارت خواندن مشکل نداشته باشند، البته در مواردی هر دو مشکل با هم دیده میشود (سیف نراقی و نادری، ۱۳۸۴)توانایی در املاء به مهارت هایی از جمله مهارت های واج شناسی و مهارتهای حرکتی به ویژه یکپارچگی بینایی – حرکتی بستگی دارد (برنینگر، ۲۰۰۴ء تقل از فلچر، لیون، قوچ و بارنس ، ۲۰۰۷). همچنین کودکانی که در املا، دارای ضعف هتد مشکلاتی در حوزه توجه دارند. از نارسایی های این حوزه می توان به توجه متمرکزه پایدار و تقسیم شده در این کودکان اشاره کرد (لرنر، ۲۰۰۳). امروزه از روش های جدیدی در کمک به کودکان با اختلالات یادگیری و ارتقای توانایی های آنها بهره برده می شود که از جمله این موارد می توان به بازی درمانی اشاره کرد. بازی درمانی یکی از روش های مؤثر در درمان مشکلات رفتاری و روانی کودکان است. به طور کلی بازی نقش مؤثری در رشد کودک دارد و در خلال بازی می توان به بسیاری از ویژگی ها، مسائل و رشد کودک پی برد. همچنین بازی درمانی با توجه به روش و محتوای خود برای کودکان با اختلالات یادگیری از طرفی و از طرف دیگر با توجه با مسائل روان شناختی و اقتضای سنی این کودکان، می تواند به خوبی آنها را در گیر فعالیت ها نموده و در آنها ایجاد انگیزه بنماید (گورنی ، ۱۹۷۹). از این رو این پژوهش بر آن است تا معلوم دارد مداخله و آموزش با روش بازی درمانی شناختی رفتاری پر توجه، حافظه و مهارت های اجتماعی کودکان با اختلال املاء اثر گذار است یا خیر؟

بیان مسئله

در سال ۱۹۶۳ ساموئل کرک، برای کودکانی که دارای هوش متوسط یا حتی بالاتر از متوسط و همچنین برخوردار از حواس بینایی و شنوایی سالم بودند، ولی مشکلات یادگیری داشتند، واژه «ناتوانی های یادگیری را پیشنهاد کرد (لرنر، ۲۰۰۳). تاکنون، تعاریف زیادی از ناتوانی های یادگیری شده است، اما متداول ترین تعریف توسط کمینه مشترک ملی ناتوانی های یادگیری که نماینده و انجمن و سازمان می باشد، در سال ۱۹۹۰ ارائه شده است، در این تعریف آمده است: «ناتوانی های یادگیری یک اصطلاح کلی است که به گروهی ناهمگن از اختلال ها اشاره دارد که به صورت مشکلات معنادار در اکتساب و استفاده از گوش دادن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، استدلال با توانایی های ریاضی بروز می کند. این اختلال ها درونی بوده و فرض بر این است که ناشی از تارسا کش وری در دستگاه اعصاب مرکزی هستند و ممکن است در تمام طول زندگی رخ دهند. مشکلات در رفتارهای خود نظم بخشی، در کل اجتماعی و تعامل اجتماعی ممکن است همراه با ناتوانی های یادگیری وجود داشته باشد، اما ایجاد کننده ناتوانی باد گیری نیستند (حسین خانزاده، ۱۳۹۱). این اختلال ها در چهار طبقه تشخیصی، اختلال های خواندن، ریاضیات، بیان نوشتاری و اختلال های یادگیری که به گونه ای دیگر مشخص نشده است، قرار می گیرند (کاپلان و سادرک ، ۲۰۰۷).بر اساس برآوردهای دولت آمریکا، در مدارس عمومی بین ۵ تا ۶ درصد دانش آموزان ۶ تا ۱۷ سال، مبتلا به ناتوانی یادگیری شناسایی شده اند. ناتوانی های یادگیری بزرگترین مقوله آموزش و پژه است. بیشتر از نیمی از همه دانش آموزانی که در مدارس عمومی برای دریافت آموزش ویژه شناسایی می شوند به ناتوانی یادگیری مبتلا هستند و میزان شیوع ناتوانی یادگیری در پسران در مقایسه با دختران به نسبت ۳ به ۱ است (حسین خانزاده، ۱۳۹۰). نقص و ناتوانی این کودکان در حوزه های مختلف شناختی و عصب روان شناختی مورد بررسی قرار گرفته است که مهمترین شاخص هایی که کودکان دارای اختلالات یادگیری در آن مشکل دارند شامل: مشکلاتی در واج شناسی (کانس ، ۱۹۹۶)، ناتوانی در تام بردن اشیاء و محاسبه الیوت، ۱۹۸۷)، جداسازی آواها و واج ها (هیند و ویلیز ، ۱۹۸۸)، تلفظ (بادیان ، ۱۹۹۹)، هماهنگی حسی – حرکتی (کورکمن، کرک و کمپ ، ۱۹۹۸)، توجه (آکرمن، آنهال و دیکمن ، ۲۰۰۱)، ادراک شنیداری و بینایی (جوردن، هویج و کاپلان، ۲۰۰۳)، هماهنگی ادراکی – حرکتی، پردازش بینایی و شنوایی (لرنر، ۲۰۰۳)، زبان و حافظه فعال (سمرود – کلیکمن ، ۲۰۰۵)، حافظه کاری و حافظه دیداری – فضایی سوانسون و همکاران ،۲۰۰۶)، توانایی خواندن و حافظه کاری (سوانسون و ژرمن” ،۲۰۰۷) است.یکی از انواع ناتوانی های بادگیری، ناتوانی در بیان نوشتاری است. اختلال بیان نوشتاری اولین بار به صورت نوعی اختلال در ویرایش سوم راهنمای آماری و تشخیصی انجمن روان پزشکی آمریکا و با اختلال مربوط به رشد در نگارش بیانی، معرفی شد (کاپلان و سادوک ، ۲۰۰۷). این ناتوانی در درجات متفاوتی وجود دارد و به ندرت به صورت تنها بدون دیگر مشکلات یادگیری یافت می شود (سوسا ، ترجمه بار محمدیان و کجباف، ۱۳۸۷). مشکلات عمده در زمینه نوشتن خود به سه دسته تقسیم می شود: ۱) نارسا با بد خط نویسی؛ ۲) اختلال در املاء نویسی؛ ۳) اشکال در انشا نویسی، شایع ترین مؤلفه اختلال بیان نوشتاری، نارسایی در املاء است (سیف نراقی و نادری، ۱۳۸۴).در میان مهارت های تحصیلی، نوشتن ملموس ترین مهارت است. زیرا در این مهارت، فرد از خود سندی کتبی بجای می گذارد (والاس و مک لافلین ، ۱۹۷۵؛ ترجمه متشی طوسی، ۱۳۷۹). نوشتن یک مهارت ساده نیست، بلکه فعالینی هم ذهنی و هم جسمانی است (هونجانی، ۱۳۸۶). عمل نوشتن املاء به دلیل انتزاعی بودن آن برای کودک فعالینی دشوار است، به ویژه با توجه به خود مداری کودکان نوشتن مطالبی که دیگران بیان می کنند برای آنها مشکل می باشد. به همین جهت زبان نوشتاری در سلسله مراتب توانایی های زمانی (گوش دادن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن) بعد از سایر اشکال زبان آموخته می شود و لذا هر گونه مشکلی در سایر زمینه ها مانند گوش دادن، سخن گفتن و خواندن می تواند بر یادگیری زبان نوشتاری تأثیر منفی داشته باشد (سیف نراقی و نادری، ۱۳۸۴). اشکال در بیان نوشتاری به طور چشمگیری بر پیشرفت تحصیلی با فعالیت های روزمره که نیاز به مهارت های نوشتاری دارند تاثیر می گذارد. نوشتن با مهارت هایی از قبیل توانایی نگهداری موضوع به صورت کلمه ها، ترسیم گرافیکی شکل حروف و کلمات، به کار گیری صحیح ایزار نوشتن و داشتن حافظه دیداری و حرکتی کار آمد ارتباط دارد (فلچر و همکاران، ۲۰۰۷).از علایم مهم جهت شناسایی اختلال املا، می توان به عدم مهارت در نوشتن اشاره کرد که با آزمون های استاندارد شده سنجیده می شود و با توجه به سن تقویمی، هوش و میزان آموزش فرد، به طور قابل توجهی پایین تر از سطح مورد انتظار است (بشاورد، ۱۳۸۲). همچنین از عمده ترین عللی که برای نارسانویسی و دشواری در نوشتن املاء ذکر می شود عبارت است از: عدم توجه و دقت، ضعف مهارت های حرکتی، اختلال در ادراک بینایی حروف و کلمات، ضعف حافظه بینایی و شنوایی (نرافی و نادری، ۱۳۸۴)، نارسایی در حافظه فعال و بازداری، توجه توزیعی و توجه پایدار ( آقابابایی، ملک پور و عابدی، ۱۳۹۰).میزان توجه باد گیرندگان به موضوع درس یکی از عوامل اصلی آموزش و یادگیری است، به طوری که بندورا (۱۹۹۸) تاکید می کند که مرحله ی ابتدایی هر یادگیری با توجه آغاز می شود و اگر توجه کافی نباشد، پادگیری فرد خدشه دار می گردد (به نقل از هارتمن و هانفالوی ، ۲۰۰۲). توجه یکی از مهم ترین فعالیت های عالی ذهن است و به تنهایی یکی از جنبه های اصلی ساختار شناختی است که در ساختار هوش، حافظه و ادراک نیز نقش مهمی دارد. توجه در واقع به مجموعه ای از عملیات پیچیده ذهنی اطلاق می شود که شامل تمرکز کردن با درگیر شدن نسبت به هدف، نگه داشتن با تحمل کردن و گوش به زنگ بودن در زمانی طولانی، رمزگردانی ویژگی های محرک و تغییر تمرکز از هدفی به هدف دیگر است. نارسایی توجه یکی از نشانه های اصلی ناتوانی یادگیری است (سوانسون و ژرمن ، ۲۰۰۷).حافظه و یادگیری از اساسی ترین موضوعات در ناتوانی های یادگیری است. همان گونه که اشاره شد، نوشتن املاء مستلزم توانایی های ذهنی بسیار متفاوتی است که از جمله می توان به حافظه اشاره کرد. شماری از کودکان نمی توانند آنچه را که از تک تک حروف با ترتیب توالی آنها از طریق دندان به خاطر سپرده اند، حفظ کند. کودکی که در تصویر پردازی دوباره حروف و کلمه ها با اشکال رو به روست، به علت اینکه نمی تواند از کلمه ها، تصویر روشنی در ذهن داشته باشد، در املای کلمه ها مرتکب خطاهای بزرگ خواهد شد (والاس و مک لافلین، ۱۹۷۵؛ ترجمه منشی طوسی، ۱۳۷۹). از نظر روان شناسی گمان بر این است که زیر بنای تارسایی های یادگیری، کاستی هایی است که در به جریان اندازی اطلاعات، وجود دارد (ملکیان و آخوندی، ۱۳۸۹). از نتایج پژوهش های مختلف چنین بر می آید که دانش آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری به ویژه املاء تقص هایی در توالی حافظه ی دیداری و شنیداری دارند و مشکلات آنها در حافظه دیداری، شدیدتر است (کورکمن و پسونن ، ۱۹۹۴؛ راما ، ۱۲۰۰۰ ولاچوس و کار اپتساس ، ۲۰۰۳).جفری و اورات (۲۰۰۴) در پژوهشی با عنوان حافظه ی فعال و نقش آن در ناتوانی خواندن و دیگر ناتوانی های ویژه ی یادگیری به این نتیجه دست یافتند که کودکان با ناتوانی در خواندن و دیگر ناتوانی های یادگیری (از جمله ناتوانی در املاه) در عملکرد مربوط به حافظه ی فعال پایین تر از گروه کنترل عمل می کنند. آنچه باعث می شود املاء خیلی دشوار شود، این است که شکل نوشتاری، الگوی متناقضی دارد و هیچ تشابه حرف به حرفی بین صداهای گفتاری با شکل نوشتاری در زبان نیست؛ بنابراین املای کلمات حتی برای کسانی که دچار ناتوانی یادگیری نیستند، تکلیف ساده ای نیست (موانس ، ۱۹۹۴).کرک و همکاران (۲۰۰۶)، معتقدند که اگر ناتوانی های یادگیری در کودکان شناسایی و درمان نشوند می توانند به صورت رشد ناکافی مهارت های اجتماعی و در نتیجه ناتوانی های اجتماعی (خود پنداره و اعتماد به نفس پایین، انگیزه و علاقه پایین و رفتار مقابله ای) نیز خود را نشان دهند. مهارت اجتماعی مجموعه رفتارهای آموخته شده ای است که فرد را قادر می سازد با دیگران رابطه اثر بخش داشته و از واکنش های نامعقول اجتماعی خودداری کند. همکاری، مشارکت با دیگران، کمک کردن، آغازگر رابطه بودن، تقاضای کمک کردن، تعریف و تمجید از دیگران و قدردانی کردن، مثال هایی از این نوع رفتار است. یادگیری این رفتارها و ایجاد رابطه اثر بخش با دیگران یکی از مهمترین دستاوردهای دوران کودکی است. متأسفانه همه کودکان موفق به فراگیری این مهارت ها نمی شوند. (گرشام و البوت ، ۱۹۹۰)، به همین دلیل، اغلب این کودکان با واکنش های منفی از سوی بزرگسالان و کودکان دیگر رو به رو می شوند. کودکانی که مهارت اجتماعی کافی کسب کرده اند در ایجاد رابطه با همسالان (آشر و تبلر ،۲۰۰۱)، و یادگیری در محیط آموزشی (واکر و هوپس ، ۲۰۰۳)، موفق تر از کودکانی هستند که فاقد این مهارت هستند.پژوهش ها نشان داده که کودکان نانوان در یادگیری از رشد اجتماعی کمتری در مقایسه با دانش آموزان عادی برخوردارند، در واقع ناتوانی های یادگیری و ناتوانی های اجتماعی به صورت یک چرخه معیوب در افراد ایجاد می – گردد که با افزایش مهارت های اجتماعی می توان اختلالات یادگیری و تحصیلی را نیز در آنان کاهش داد (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۷). لذا، به دلیل وجود این مشکلات، تاثیری که هر کدام از آنها در فرایند یادگیری و زندگی فردی و اجتماعی دانش آموزان ناتوان در یادگیری دارد و دائمی بودن آنها، بنابراین باید به دنبال شیوهها و راه حل هایی باشیم تا بتوانیم به تقویت و رشد مهارت های این کودکان و کاهش نارسایی های آنها بپردازیم. یکی از روش های قابل استفاده برای ارتباط و مداخله درمانی، بازی درمانی است.بازی یکی از ابزار های سودمند و موثری است که مشاور، متخصص بالینی و درمانگر را یاری می کند تا در فضایی مناسب و آزاد همراه با آرامش روانی به مجموعه ای از اطلاعات بالینی جهت تشخیص دست یابد و بعد از تشخیص بالینی کودک، طرح مناسبی را به منظور درمان تهیه و در جلسات درمانی اجرا نماید (محمد اسماعیل، ۱۳۸۳). بازی، هم به عنوان روش یادگیری و با تقویت مهارت های پیش نیاز یادگیری (توجه، حافظه و مانند آن) و پیشرفت اجتماعی کودک و هم به عنوان وسیله ای برای بیان عواطف و احساس ها دارای قابلیت تربیتی و سازندگی قابل توجهی است و به کودک فرصت رشد و بالندگی و خویشتن سازی را می دهد. کودک از راه بازی تجربه و آزمایش می کند، نتیجه می گیرد و می آموزد، بازی قدرت ابداع و اینکار و تمرکز را در کودک می پروراند و او را در کشف رابطه میان اشیاء و آنچه پیرامون اوست یاری می دهد (مهجور، ۱۳۸۴؛ ری، باراتون، رین و جانز ، ۲۰۰۱).بازی درمانی، رویکردی درمانی است که برای گسترهای وسیعی از اختلالات در کودکان همچون غفلت، آزار جسمی و جنسی، پرخاشگری، اختلال وابستگی، بیماری های مزمن، مشکلات جسمی و ناشنوایی، اسکیزوفرنی، آشفتگی های هیجانی، ترس و اضطراب، ناتوانی های یادگیری و عقب مانده ذهنی مورد استفاده شده است (پدرو کارل و ردی ، ۲۰۰۵)، از جمله روش های بازی درمانی می توان به رویکرد شناختی رفتاری آن اشاره کرد. در این روش همانند درمان بزرگسال ها، بر تاثیر باورها با نگرش های ناسازگارانه با ناکار آمد تاکید می شود. پیش فرض مورد استفاده آن است که واکنش کودک به یک رویداد، متاثر از معانی و مضامینی است که به رویداد می دهد.در این پژوهش فرض بر این است که کودکان با اختلال یادگیری فاقد مهارت های رفتاری مناسب هستند با باورها و محتویات شناخت، یا فرایندهای شناختی از جهانی مختل و آشفته می باشد که این به عدم پردازش شناختی کار آمد اشاره دارد. مثل مشکلات توجه در کودکان که باعث می شود کودک به شیوه ای تکانه ای و بدون تامل به محرکها پاسخ دهد، در این روش از مداخله های متعدد رفتاری و شناختی از قبیل مدیریت وابستگی، تقویت مثبت، شکل دهی، خاموش سازی، تمرینات رفتاری برو بایست (فکر کن – برو و الگو سازی استفاده می شود (زارع و همکاران، ۱۳۸۶). با توجه به مطالب یاد شده و کمبود پژوهش های مداخله ای در این زمینه چه در ایران و چه در متون خارجی، پژوهش حاضر درصدد پاسخ دهی به این سوال اساسی است که آیا روش بازی درمانی به شیوه شناختی رفتاری در افزایش توجه، حافظه و مهارت های اجتماعی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری املا موثر است؟