نرگس بختیاری زاده هستم، فارغ التحصیل آموزش و پرورش پیش از دبستان در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی در سال ۱۳۹۲، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “مقایسه ویژگی های نقاشی دانش آموزان قربانی قلدری و عادی پایه پنجم ابتدایی” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:
دانشگاه علامه طباطبایی
دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی
پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته آموزش و پرورش پیش از دبستان
فاطمه بختیاری من فاطمه بختیاری کارشناسی ارشد مشاوره با سالها تجربه در زمینه تدریس و مشاوره خانواده و ازدواج هستم. برای رزرو وقت می توانید از شماره 02188422495 استفاده کنید. اکنون به عنوان درمانگر کلینیک ستاره ایرانیان فعالیت می کنم. آدرس و تماس فاطمه بختیاری روانشناس و مشاور آدرس خیابان شریعتی چهارراه…
مرکز مشاوره و روان شناسی ستاره ایرانیان مرکز مشاوره و روان شناسی ستاره ایرانیان با مدیریت جناب دکتر یاسر دادخواه و همراه با برجسته ترین و مجرب ترین متخصصان اعصاب و روان، روانسنج، مشاور و روان شناس آماده ی ارائه ی مؤثرترین و بهترین خدمات به شما هموطنان گرامی می باشد. مرکز مشاوره و روانشناسی ستاره ایرانیان…
جواد صادقی ویدیو آموزشی جواد صادقی روانشناس در مورد ریلکسیشن جکوبسنمن جواد صادقی روانشناس بالینی با سال ها تجربه و تخصص در زمینه روابط عاطفی و زوج درمانی و روانشناسی هستم که سوابق پژوهشی، علمی و تخصصی بنده شامل: جواد صادقی روانشناس بالینی دانشجوی دکترای روانشناسی بالینی، ارشد روانشناسی بالینی با سابقه…
کلینیک روانشناسی و مرکز مشاوره خانواده ستاره زندگی تهران مرکز مشاوره و کلینیک روانشناسی ستاره زندگی با فراهم کردن فضایی استاندارد به صورتی طراحی شده است که تمامی خدمات مشاوره فردی، گروه درمانی، برگزاری کارگاه روانشناسی، خانواده درمانی و اتاق بازی برای مشاوران فراهم است. اتاقی مخصوص برای خانواده درمانی برای مشاوره خانواده، مشاوره ازدواج، مشاوره خیانت، مشاوره طلاق…
دکتر یاسر دادخواه دکتر یاسر دادخواه مشاور و مدرس دانشگاه، مدرس کارگاه های مشاوره ای فردی و گروهی، مدرس دوره های زوج درمانی و خانواده درمانی شناختی، مشاوره و استعدادیابی تحصیلی و شغلی و مدرس کشوری نرم افزارهای نوروسایکولوژیک می باشد. سوابق علمی دکتر دادخواه دکترای علوم اعصاب شناختی از پژوهشکده علوم شناختی (IRICSS (Institute for Cognitive Science Studies…
پژوهش حاضر با هدف مقایسه ی ویژگی های نقاشی دانش آموزان قربانی قلدری و عادی پایه ی پنجم ابتدایی انجام شد. جامعه مورد نظر در این پژوهش کلیه ی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی شهرستان گتوند واقع در استان خوزستان است. این پژوهش از نوع علی- مقایسه ای است. روش نمونه گیری در این پژوهش، خوشه ای چند مرحله ای است به این صورت که ابتدا از بین ۱۰ مدرسه، ۶ مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شدند و سپس از هر مدرسه یک کلاس به صورت تصادفی انتخاب شد و سپس از هر کلاس ۱۳- ۱۴ نفر دانش آموز به صورت تصادفی انتخاب شدند. از جامعه مورد نظر دو گروه نمونه انتخاب شد به این ترتیب که برای تعیین نمونه گروه اول با کمک معلمان مدارس و با توجه به قضاوت آنها و شناختی که از دانش آموزان داشتند در هر کلاس دانش آموزان قربانی قلدری مشخص شدند و سپس پرسشنامه قربانیان قلدری در بین آنها اجرا شد تا از قربانی قلدری بودن آنان اطمینان حاصل شود و از میان آنان ۴۰ نفر که نمره آنها بالاتر از ۵/ ۴۹ بود انتخاب شدند و سپس از بین دانش آموزان عادی نیز به صورت تصادفی ۴۰ نفر برای نمونه گروه دوم انتخاب شد و در مجموع ۸۰ نفر از دانش آموزان به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفتند. ابزارهای اندازه گیری در پژوهش مذکور شامل پرسشنامه سنجش قربانیان قلدری (B.V.S) با ضریب همبستگی بین دو بار اجرا برای حوزه ی عاطفی ۹۸ / ۰، برای حوزه ی کلامی ۹۹ / ۰، برای حوزه ی جسمانی۹۸/ ۰ می باشد و آزمون ترسیم خانواده کرمن بود. نقاشی کودکان از نظر ویژگی هایی چون جهت ترسیم، ارزشیابی غنا و درجه تکامل نقاشی، پویایی ترسیم و تعامل بین اشخاص، حذف خود، حدف اعضای خانواده، ارزنده سازی والدین، میزان انطباقی همسانسازی (هشیار و ناهشیار)، تفسیر شد و نتایج با استفاده از شاخص توصیفی (جداول توزیع فراوانی) و برای آزمودن فرضیه های پژوهش از آزمون های خی دو مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بین ویژگی های نقاشی دانش آموزان قربانی قلدری و عادی پایه ی پنجم ابتدایی از لحاظ جهت ترسیم و پویایی ترسیم و تعامل بین اشخاص، ارزشیابی غنا و درجه تکامل نقاشی تفاوت معنادار آماری وجود دارد. ولی بین ویژگی های نقاشی دانش آموزان قربانی قلدری و عادی پایه ی پنجم ابتدایی از لحاظ حذف خود، انطباقی حذف دیگران والدین و خواهر و برادران، ارزنده سازی والدین و همسان سازی هشیار و ناهشیار تفاوت معنادار آماری وجود ندارد.بنابراین نتایج بیانگر این است که بین ویژگی های نقاشی دانش آموزان قربانی قلدری و عادی پایه ی پنجم ابتدایی از لحاظ جهت ترسیم، پویایی ترسیم و تعامل بین اشخاص و ارزشیابی غنا و درجه تکامل نقاشی کودکان قربانی قلدری و عادی تفاوت معنادار آماری وجود دارد. بنابراین می توان گفت از آزمون نقاشی خانواده می توان در جهت شناسایی کودکان قربانی قلدری و عادی استفاده کرد. همچنین باید توجه داشت که نقاشی های کودکان خیلی پیچیده و ذاتا میهم اند و یک ویژگی خاص ممکن است چندین تفسیر مختلف را همراه داشته باشد. چرا که تفسیر نقاشی هم به تجربه بالینی روانشناس بستگی دارد و هم به تجربیات عاطفی کودک و محیط و شرایطی که کودک در آن به نقاشی می پردازد.
دوران کودکی دوران شکل گیری شخصیت انسان است. سال های اولیه زندگی کودک در کیفیت زندگی عاطفی اش نقش بسیار مهمی دارد و در برقراری تعادل روانی کودک در بزرگسالی مؤثر است (گالیمار، ترجمه ی معتمدی، ۱۳۷۹). اولین محیطی که کودک با آن مواجه می شود و در آن پرورش می باید خانواده است. افراد پس از تولد نخست تحت تأثیر افکار، عقاید و رفتار اعضاء خانواده قرار دارند، خانواده اولین و مهمترین عامل اثرگذاری بر روی رفتار است از طریق خانواده کودکان با فرهنگ جامعه خود مأنوس شده و عادات و مواطنی در آنها ایجاد می شود که شخصیت آنها را تحت تأثیر فرار می دهد. بطور کلی فرزندان هر خانواده تحت تأثیر والدین سپس سایر اعضاء خانواده خود قرار دارند (عریضی ،۱۳۸۱).لایه های روانی اولیه که نتیجه ی ترکیب تمایلات شخصیت ڈائی کودک و متأثر از تربیت کسب شده از محیط خانواده می باشد ، پایه های دایمی شخصیت کودک را پی ریزی می کند و رسوبات بعدی از روی آن الگوبرداری شده و شکل می گیرد. بنابراین خطوط اصلی عواطف کودک در این مقطع سنی (۶ – ۱۱ سال) تغییر نمی کند، و خطر اینکه مشکلات عاطفی حل نشده در سنین خردسالی هرگز حل نشود، زیاد است (گالیمار، ترجمه ی معتمدی، ۱۳۷۹).هر جامعه ای در صورتی می تواند ادعای سلامت کند که از خانواده هایی سالم برخوردار باشد و بسیاری از آسیب های اجتماعی نیز تحت تاثیر خانواده پدید می ایند. بنابراین خانواده می تواند نقش مهمی را در بهداشت روانی کودک و در شکل گیری شخصیت او داشته باشد (عریضی، ۱۳۸۱).در حدود سن بازده سالگی معمولا پسران و دختران به درجه ی نسبتا بالایی از استقلال، اعتماد به نفس و شایستگی قابل می آیند اما هنوز همانطوری که به حیات خود محنا جنه به امنیت و پشتیبانی خانوادگی و توجه محبت آمیز بزرگسالانی که به آنها اعتماد دارند نیازمند می باشند. معلم نیز لازم است در این امر مهم که برای کودک در سرتاسر دوران تحصیل ضروری است، مشارکت نمایند. کودکان درست مانند نخستین سال های رشد خود که رفتارشان نسبت به دیگران تا حد زیادی نمایشگر رفتار خانواده شان نسبت به آنها بود، در مدرسه نیز رفتارها و روابط شخصی معلمان با یکدیگر و همچنین احساس کلی که از هریک از آنها انتظار می رود سرچشمه اصلی کلیه ی آموزش و پرورش اجتماعی و تا حد زیادی آموزش و پرورش اخلاقی آن ها محسوب می شود (بازرسان سلطنتی انگلستان؛ ترجمه ی قاضی، ۱۳۷۵).مسایل و مشکلات مربوط به کودکان، مربیان، والدبن و به طور کلی سیستم آموزشی و تربیتی بسیار پیچیده و متنوع بوده که لازم است مورد بررسی و شناخت بیشتری قرار گیرند. یکی از این مشکلات که کم و بیش در اکثر مدارس و سیستم های آموزشی و تربیتی وجود دارد پدیده قلدری (زورگویی) است. قلدری مشکل بسیار شایعی است که در دهه های اخیر توجه بسیاری از مربیان تعلیم و تربیت را به خود مشغول کرده است و موجب شده است نهادهای رسمی بسیاری از کشورها برای شناسایی و بررسی علل و عوامل مربوط به قلدری در مدرسه و جامعه و پیشگیری از این پدیده اقداماتی را انجام دهند (کیانی راد،۱۳۸۹). یادگیری مستلزم محیطی است که دانش آموزان علاوه بر داشتن شرایط و امکانات لازم در آن احساس امنیت داشته باشند. اگر چه احتمال خشونت و جملات تهدید آمیز برای زندگی از نظر آماری، بیشتر خارج از محیط مدرسه به وقوع می پیوندد، با وجود این در یک محیط آموزشی افراد باید در تمامی مراحل آموزش و یادگیری، احساس امنیت بدون هرگونه تهدید و ارعاب داشته باشند. زیرا این مسئله امنیت عاطفی با ایمن بودن از آسیب ها و صدمات روانی را نیز در بر دارد. این احتمال وجود دارد که کودکانی که به صورت مداوم مورد زورگویی قرار می گیرند، احساس عدم امنیت می کنند. (ریگبی ؛ ترجمه ی مفیدی، ۱۳۹۱) نقاشی کودک یک پیام است، آنچه را که او نمی تواند به لفظ درآورد به ما انتقال می دهد. بررسی و درک زبان نقاشی، اطلاعات ارزنده ای را در اختیار والدین، مربیان، روانشناسان و همه کسانی می گذارد که خواهان درک و دریافت راز و رمز جهان کودک و شناخت بیشتر کودک هستند. کودک بسیاری از مسائل زندگی خود را به وسیله نقاشی به تجربه در می آورد، خطوط ترسیمی، انعکاسی از دنیای هیجانی او هستند و نقاشی به تنهایی به منزله ی جهانی است که به موازات افزایش هشیاری و دگرگونی کودک متحول می گردد (کرمن. ترجمه ی دادستان و منصور، ۱۳۹۱).
بیان مسأله
یکی از رایج ترین تعاریف زورگویی را الویوس مطرح کرده است. او می گوید: یک دانش آموز زمانی زورگو یا قربانی در نظر گرفته می شود که به طور مکرر و در بیشتر مواقع نسبت به تعدادی با تمام دانش آموزان اعمال منفی نشان دهد (اولویوس ، ۱۹۹۳؛ به نقل از گورین و هنسی، ترجمه توزنده جانی و کمال پور، ۱۳۸۴). همچنین رینگیی زورگویی ( قلدری) را سوء استفاده نظام مند از قدرت در روابط بین فردی تعریف می کند ( به نقل از مفیدی، ۱۳۹۱). قلدری دارای سه ویژگی مشخص است: عمدی است، بیشتر از یک بار روی می دهد و یک ناهماهنگی قدرت بین فرد قلدر و قربانی وجود دارد. قلدری فرآیندی است که در آن یک فرد به صورت مداوم توسط فرد یا گروهی که از او چه از نظر فیزیکی و چه از نظر اجتماعی) قوی ترند مورد آزار قرار می گیرند. (دادگر، ۱۳۸۹). بر طبق نظر اولویوس (۱۹۹۹، به نقل از نجف زاده ۱۳۸۹) دو نوع اصلی قلدری وجود دارد: قلدری مستقیم که نوعی از حملات فیزیکی با کلامی می باشد و قلدری غیرمستقیم با قلدری اجتماعی – ارتباطی که نوعی از حذف یا منزوی کردن فرد به شکل عمدی است.زورگویی در هر مکانی که کودکان با یکدیگر تعامل داشته باشند اتفاق می افتد. این مکان می تواند مدرسه، خانه ، باشگاه با یک اجتماع بزرگتر باشد (گورین و هنسی؛ ترجمه توزنده جانی و کمال پور، ۱۳۸۴). محققان به این نتیجه رسیده اند که پدیده قلدری در بافت اجتماعی به وجود می آید (تراج، مایمل، واترموس و نیل، ۲۰۱۰). فرد به وسیله ی روابط درون محیط تحت تأثیر قرار داده می شود؛ این روابط شامل روابط معلم – شاگرد، روابط همسالان، روابط خانه – مدرسه می باشد. (میلر، ۲۰۰۶). ساپونا (۲۰۰۹) می نویسد مفهوم سطح کلاس به طرد و پذیرش از سوی همسالان، سلسله مراتب قدرت بین همسالان و هنجارهای کلاس مرتبط است. مثلا قربانیان، کودکانی با موقعیت ضعیف در کلاس هستند و اغلب به وسیله ی همسالان طرد می شوند و در مقابل فرد قلدر از موقعیت برتر خود لذت می برد.مارتین (۱۹۸۳، به نقل از مرادی، ۱۳۹۰) دریافته است که طرد اجتماعی با ناسازگاری اجتماعی، کناره گیری از اجتماع، پرخاشگری، مردم آزاری و سهل انگاری های بچه گانه ارتباط دارد. کودکی که به هر علتی در محیط آموزشی تحت انواع قلدری های کلامی و بدنی قرار می گیرد احساس ناامنی می کند از مدرسه بیزار می شود که عواقب آن در زندگی تحصیلی او به تدریج به صورت افت تحصیلی و ترک تحصیل بروز می کند (نجف زاده.(۱۳۸۹)قلندری متفاوت از خشونت است؛ زیرا تمام رفتارهای خشونت آمیز، سوء استفاده از قدرت نیست. در واقع زمانی که رفتار پرخاشگرانه ی مورد نظر، قابل توجیه نباشد آن را زورگویی می نامیم ؛ به این معنی که مرتکبان و افراد مقصر نباید اجازه داشته باشند تا بر فرد ضعیف و کم قدرت تر مسلط شوند و به او زور بگویند (ریگی، ترجمه ی مفیدی، ۱۳۹۱). در بررسی اختلالات روانی در کودکان و نوجوانان برطرف کردن مشکلات آنها ، روانشناسی و پزشک با مشکلاتی روبرو هستند که در ارتباط با سازش با محیط خانوادگی آنان است. کودک مهمترین قسمت زندگی خود را در خانواده می گذراند. نخستین تجربه های سازشی او با پدر و مادر و خواهر و برادرانش شکل می گیرد و در بسیاری از مواقع کودک با آنها در تعارف است. این تعا رف ها همواره به روشنی آشکار نمی شوند. و در واقع علت بسیاری از تعارضات و مشکلات در بسیاری از موارد ناشناخته است. پدر و مادر و کودک هیچ یک به این تعارضات آگاه نیستند. به دلیل آنکه تربیت بر آن مهر سکوت می زند و آن را به عنوان قسمت ممنوع شخصیت جلوه می دهد. و در واقع افکار و احساسات واقعی را می پوشاند و مشخص می سازد. پس با پرسیدن نمی توانیم به دلایل اختلالات سازشی دست بابیم و به ویژه اگر بین کودک و یکی از اعضاء خانواده اش تعارض شدیدی وجود داشته باشد. برای آشکار کردن آن باید کودک را هدایت کنیم تا احساسات و شیوه ای را که در عمق وجود خود در رابطه با شخص مورد نظر انتخاب کرده است بروز دهد. به عبارت دیگر کودک باید بتواند آنچه را در دل دارد آزادانه بیان کند و نقاشی وسیله ی این بیان آزاد است (کرمن؛ ترجمه ی دادستان و منصور، ۱۳۹۱). استفاده از ترسیم در روانسنجی مسابقه ای طولانی دارد و در حوزه های مختلفی می توان از آن استفاده کرد. اگر زبان نقاشی های کودکان را بدانیم متوجه می شویم که در ورای شکل و ساختمان نقاشی ها، ویژگی های فراوانی در شخصیت کودک نهفته است. از نقاشی های کودکان غالبا در آزمون های بالینی فرافکن، برای تعبیر و تفسیر صفات شخصیت و بررسی سازگاری عاطفی کودکان استفاده می شود. در نقاشی های کودکان بهنجار متفاوت است. در زمینه نقاشی کودکان، آزمون های متعددی ساخته شده است که آزمون ترسیم خانواده پک نوع از آن می باشد. (بهرامی، ۱۳۸۹). براساس تحقبقات مینکوسکا یک مکالمه ی ساده با بک کودک هرگز به نحوی واضح و روشن، احساسات او را نسبت به خانواده اش نمایان نمی سازد زیرا کودک که از مقاصد جستجو گرایانه بزرگسالان به خوبی آگاه است با سکوت با دروغ و جملات بی ربط از خود دفاع می کند برعکس هنگامی که افراد خانواده اش را در نقاشی نشان می دهد، خود را کمتر کنترل می کند و با آزادی تمام ترتن ها، تمایلات، احساسات، جاذبه ها و تردیدهایش را بیان می کند (اولیوریوفراری؛ ترجمه ی صرافان، ۱۳۸۷).نقاشی برای کودک فقط یک وسیله کی بیان برای تجزیه و تحلیل، با توضیح و تشریح موجودات و اشیاء نیست، بلکه در عین حال وسیله ای است برای بیان زندگی عاطفی او. کودک در نقاشی در واقع حالت روحی و احساسات کنونی و احساسات گذشته خود را بیان می کند و به این ترتیب شخصیت خود را آشکار می کند، در نقاشی همانند عالم خواب و رویا، تمایلات خود آگاه و ناخود آگاه کودک ظاهر می شود. نقاشی در عین حال که لذت سرشاری برای کودک فراهم می کند، به او کمک می کند تا کشمکش ها و دلهره های درونی خود را آشکار کند و به این ترتیب، اثر آن ها را کاهش می دهد. در واقع هنگامی که مسائل و مشکلات عاطفی بر روی کاغذ منتقل می شوند، به صورت تازه و جداگانه ای که کمتر سنگین و دلهره آور است در می آبند (اولیوربوفراری؛ ترجمه ی صرافان، ۱۳۸۷).خانواده در شکل گیری شخصیت کودک بسیار مؤثر است و خانواده اولین جایی است که کودک با جهان آشنا می شود. در صورتی که خانواده کارکرد بد و تافی داشته باشد نمی تواند به اعضاء و افراد خانواده در پرورش یک شیوه ی مثبت و مناسب کمک کند، و در واقع باعث می شود تا اعضای خانواده به شیوه ی ضد اجتماعی و خود ناکامی عمل نمایند و این احتمال وجود دارد که خانواده ای با عملکرد بد فرزندانی خواهند داشت که مسائل مربوط به زورگو- قربانی را در مدرسه چه به عنوان زورگو با قربانی و با هر دو مورد، تجربه می کنند. بر عکس کودکانی که قادر به ابراز وجود و بیان عقاید و نظرات خود و خانواده هستند، ولی به احساسات یکدیگر اهمیت می دهند، به احتمال کمتر، با این گونه مسائل روبه رو می شوند (ربگیی؛ ترجمه ی مفیدی ۱۳۹۱)، و از آنجایی که کودکان اعمال زورگویی نسبت به آنها را به والدین و بزرگترها گزارش نمی دهند باید روشی را به کار گرفت که کودک بدون هیچگونه ترس و با نگرانی احساسات و افکار خود را بیان کند و نقاشی روشی است که کودک می تواند آزادانه و بدون ترس و نگرانی، احساسات و افکار خود را نشان دهد. الفا پژوهشگر به دنبال بررسی این سؤال است که آیا بین ویژگی های نقاشی دانش آموزان قربانی قلدری و دانش آموزان عادی پایه ی پنجم ابتدایی تفاوت معناداری وجود دارد؟
اهمیت و ضرورت پژوهش
اولین و مهمترین محیطی که شخصیت و شکل گیری رفتارهای فرزندان را پایه ریزی می نماید خانواده است و اساسی ترین دوران رشد شخصیتی و روانی هر انسان دوره کودکی اوست که گذر مناسب از این دوره تضمین کننده رشد تکاملی وی در مراحل بعدی است و بزرگترین معلمان او در این دوره و الدین می باشند. در خانواده مسئولیت اساسی در تعیین چگونگی رفتار خانواده به عنوان واحدی منسجم بر عهده والدین است. این مسئولیت بدین معنا نیست که آن ها هر چیزی را که بین اعضای خانواده اتفاق می افتد، می توانند کنترل نمایند؛ بلکه رفتار آنان تا حدودی تحت تأثیر دیگران و با در برخی موارد به وسیله ی شیوه ی رفتار انتخابی اعضا مهار می گردد. در بسیاری از خانواده ها گهگاهی تضاد و کشمکش رخ می دهد – بین والدین، بین والدین و کودکان، و بین خود کودکان، در جایی که کشمکش و تضاد در خانه گسترده است و به خشونت کشیده می شود، کودکان آن ها به احتمال بیشتری در اداره و خود تنظیمی احساسات پرخاشگرانه ی خود، دشواری هایی خواهند داشت و به احتمال بیشتری از دیگران در مسائل و مشکلات مرتبط با زورگویی یا قربانی شدن در مدرسه درگیر می شوند رابطه بین زورگویی در مدرسه و تضاد بین فرزندان در خانواده، در مطالعه انجام شده در اسرائیل و بین کودکان سطوح ابتدایی مدرسه گزارش شده است و نشان داده شده است که خطر درگیر شدن در زورگویی مدرسه ای در کودکانی که به وسیله خواهران و برادرانشان در خانه نیز تحت زورگویی قرار داشته اند به نسبت چهار برابر بیشتر از آنانی است که تجربه ی چنین زورگویی را در خانه نداشته اند. وقتی خشونت تکراری و یا شدید باشد احتمال بیشتری وجود دارد که همین افراد در مسائل مربوط به زورگو/ قربانی در مدرسه نیز درگیر شوند؛ مگر این که واقعا زورگویی در خانه متوقف و یا از آن جلوگیری به عمل آمده باشد. بنابراین کشمکش و
