نرگس خاتون حیدری قرایی هستم، فارغ التحصیل روانشناسی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه محقق اردبیلی در سال ۱۳۸۸، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “بررسی شیوع کودک آزاری و ارتباط آن با وضعیت روان شناختی والدین” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه محقق اردبیلی

دانشکده ادبیات و علوم انسانی

گروه روانشناسی

عنوان:

بررسی شیوع کودک آزاری و ارتباط آن با وضعیت روان شناختی والدین

استاد راهنما:

دکتر محمد نریمانی

استاد مشاور:

دکتر عباس ابوالقاسمی

نگارش:

نرگش خاتون حیدری قرایی

تابستان ۱۳۸۸

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول: کلیات

مقدمه

بیان مساله

اهمیت و ضرورت تحقیق

اهداف تحقیق

سوالات تحقیق

متغیر های تحقیق

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیر ها

فصل دوم

مبانی نظری و پیشینه تحقیق

کودک آزاری

کودک آزاری فیزیکی

کودک آزاری جنسی

غفلت

آزار روان شناختی

علایم رفتاری

شاخص های کلامی

شاخص های والدین

نظریه های روان پویایی و اجتماعی و فرهنگی

مدل تعاملی

مدل اکولوژی رشدی

نظریه سه عاملی

مدل صوری

دیدگاه فمنیست

نظریه طرد-پذیرش

نظریه مدل های موثر درونی

مدل تظری همدلی و غفلت

خطرات و زیان های کودک آزاری

پیشگیری از کودک آزاری

پیشگیری سطح اول

پیشگیری ثانویه

پیشگیری سطح سوم

شیوع کودک آزاری

ویژگی های کودکان مورد آزار

کودک آزاری کشنده

زمینه خانوادگی و ساختار خانواده و ارتباط آن با کودک آزاری

محیط اجتماعی و اقتصادی خانواده آزارگر

ویژگی های روان شناختی والدین آزارگر

سابقه تروما و کودک آزاری بالقوه

مصرف الکل در والدین آزارگر

مشکلات شناختی در والدین آزارگر

ویژگی های آزارگران وارد کننده تروما اسکلتی

همدلی در والدین آزارگر

عوامل محافظت کننده در برابر کودک آزاری

فصل سوم: روش تحقیق

جامعه آماری

نمونه و روش نمونه گیری

روش تحقیق

متغیر های تحقیق

ابزار های جمع آوری اطلاعات

آزمون تجدید نظر شده علایم روانیR-Scl 90

پرسشنامه محقق ساخته

شیوه جمع آوری اطلاعات

ابزار های آماری برای تجزیه و تحلیل اطلاعات

فصل چهارم: یافته های تحقیق

یافته های مربوط به اطلاعات جمعیت شناختی

یافته های مربوط به سئوالات تحقیق

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

بحث و نتیجه گیری

محدودیت ها

منابع

چکیده:

هدف مطالعه حاضر بررسی شیوع کودک آزاری و ارتباط آن با وضعیت روان شناختی والدین بود. نمونه مطالعه شامل ۶۱۰ دانش آموز دوره راهنمایی اردبیل (۳۱۰ پسر و ۳۰۰ دختر ) بود که به صورت تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه محقق ساخته کودک آزاری را کامل کردند. پس از شناسایی موارد کودک آزاری۱۰۰ نفر از والدین آزارگر ( ۵۰ پدر و ۵۰ مادر ) و ۱۰۰ نفر از والدین غیر آزارگر ( ۵۰ پدر و ۵۰ مادر) به صورت تصادفی انتخاب شدند و آزمون تجدید نظر شده علایم رواتی (R -SCL90) اجرا شد. یافته های تحقیق با آمار توصیفی و آزمون خی دو و ماتوا تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد آزار فیزیکی ۱۳/۲ درصد(پسران ۶/۱۹ درصد، دختران ۷ / ۶درصد) آزار روان شناختی ۲/۱۹ درصد(پسران ۲/ ۲۳ درصد، دختران ۱/۱۵ درصد) و غفلت ۸ / ۱۰ درصد (از پسران ۰۴ / ۱۲ درصد، دختران ۵ / ۹ درصد) شیوع دارد. به علاوه در ابعاد جسمانی کردن، اضطراب، افسردگی، پرخاشگری، ترس مرضی، پارانویید، وسواس – اجبار، روان پریشی و حساسیت در روابط بین فردی بین والدین آزارگر و غیر آزارگر تفاوت معنی دار وجود دارد. همچنین بین طلاق، اعتیاد، خشونت خانوادگی، سطح تحصیلات پایین، بیکاری، ناپدری و نامادری، فوت والدین و کودک آزاری ارتباط معنی دار وجود دارد.

کلمات کلیدی: کودک آزاری ، شیوع، وضعیت روان شناختی والدین

مقدمه:

کودک آزاری قدمتی تقریبا معادل تاریخ بشر دارد. بابلیان و مردم روم باستان دختران خود را وقف معاید می کردند. این کودکان اکثرا در معرض آزار جنسی قرار می گرفتند. در روم قدیم کشتن فرزندان حق قانونی والدین بود. در چین نیز فروش دختران اصری رایج بود. در آمریکا انجمن مبارزه با کودک آزاری در سال ۱۸۷۴ تشکیل شد. در دهه ۱۹۴۰ فرضیات جدیدی در مورد بدرفتاری با کودکان مطرح شد. در فرانسه حدود ۱۰۰ سال پیش تاردیو” متخصص پزشکی قانونی فرانسه نشانگان کودک آزاری جسمی را گزارش نمود. در سال ۱۹۶۲ کمپ به اتفاق همکاران از واژه کودک مضروب” استفاده کرد. در دو دهه اخیر با توجه بیشتر به مسایل کودکان کودک آزاری نیز بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. در ایران به جز بعضی موارد حاد آزار و یا قتل کودکان که در جراید منتشر شده، گزارش مشخصی از وضعیت آزار کودکان در گذشته ارابه نشده است. البته برخی مفاهیم با باورهای عامه نشان دهنده وجود کودک آزاری و واکنش ها و عکس العمل های منفی نسبت به آن است. به عنوان مثال اعتقاد عمومی آن است که احتمال آزار کودکانی که نزد ناپدری و نامادری زندگی می کنند بسیار زیاد است. اما در هر حال در ایران حساسیت ویژه محافل علمی یا بهداشتی خصوصأ بهداشت روان نسبت به این مشکل اجتماعی عمدتا محدود به یک دهه اخیر است (مدنی، ۱۳۸۳). با توجه به اینکه کودکان به عنوان نسل آینده و آینده سازان یک جامعه نقش مهمی را در حیات مادی و معنوی جامعه دارند و در میان نهادهای اجتماعی، نهاد خانواده بیشترین تاثیر را بر روی رشد جسمی و روانی و سلامت کودک دارد و روش های تربیتی والدین و برآورده کردن نیازهای روان شناختی و جسمانی کودک در این زمینه بسیار موثر است. حال اگر در جامعه ای نسبت به تربیت صحیح کودکان و نیازهای اساسی آنها بینش کافی وجود نداشته باشد در این صورت نسلی ناکارآمد و ناسالم خواهیم داشت که نمی تواند در پیشرفت مادی و معنوی جامعه نقشی داشته باشد. بنابراین با توجه به اهمیت مسئله لازم است بیش از پیش به سلامت روانی و جسمانی کودک توجه شود و کودک آزاری به عنوان یک مشکل اجتماعی تقریبا فراگیر، که اثرات مضر بر جسم و روان کودکان دارد لازم است مورد بررسی و توجه بیشتر قرار گیرد و ابعاد گوناگون آن، عوامل موثر در ایجاد آن و پیشگیری از آن مورد کاوش قرار گیرد. تحقیق حاضر بر آن بود که جنبه های گوناگون این مشکل را در جامعه از جمله شیوع آن و عوامل مرتبط با آن را شناسایی کند. همچنین والدین آزارگر و والدین غیر آزارگر از نظر وضعیت روان شناختی مورد مقایسه قرار گرفته اند.

بیان مسئله

مطابق تعریف سازمان بهداشت جهانی کودک آزاری عبارت است از آسیب پا تهدید سلامت جسم، روان و با رفاه و بهر پسنی کودک به دست والدین با افرادی که نسبت به او مسئول هستند(آقابیگلوبی و همکاران، ۱۳۸۰)، بدرفتاری با کودک اصطلاحی است که برای توصیف شیوه هایی که کودکان ممکن است به وسیله بزرگسالان مورد بدرفتاری قرار گیرند استفاده می شود و رفتاری به سوی شخص دیگر است که خارج از هنجارهای رفتار است و علت خطر اساسی آسیب فیزیکی با هیجانی به کودک می باشد. بدرفتاری با کودک به چهار مقوله اصلی تقسیم می شود سوء استفاده جنسی، سوء استفاده فیزیکی، آزار روان شناختی و غفلت (دی، مزیچ، استوارت، ۲۰۰۶).سوء استفاده فیزیکی یا صدماتی که به صورت غیر تصادفی توسط مراقب روی می دهد ممکن است شامل کبودی ها، سوختگی ها، صدمات جمجمه، شکستگی ها و امثال آن باشد. سوء استفاده هیجانی شامل طرد دائم، سپر بلا قرار دادن، جداسازی و ایجاد وحشت در کودک توسط مراقبین و تحقیر زبانی شدید می باشد. سوء استفاده جنسی شامل سه نوع، کودک آزاری، مقاربت جنسی و تجاوز می باشد (جلیلی، ۱۳۷۴). غفلت شکست والد یا مراقبت کننده در نقش والد در فراهم کردن نظارت، امنیت، مراقبت پزشکی، آموزش، یادگیری ضرورت ها برای کودک می باشد. بدرفتاری با کودکان مشکل اجتماعی شایعی است.تخمین زده شده است که در سال ۲۰۰۲، ۸۹۶۰۰۰ کودک قربانی آزار یا غفلت شده باشند(استیس همکاران، ۲۰۰۹).بدرفتاری با کودک در همه کشورها و فرهنگ ها اتفاق می افتد و معمولا از تعامل بین چندین عامل خطر از قبیل افسردگی والدین، استرس، انزوای اجتماعی ایجاد می شود. غفلت شایعترین شکل بدرفتاری در آمریکاست. که به علت دانش نا کافی درباره تربیت است. اما غفلت عمدی نادر است (دوبوتیز و ہشت،۲۰۰۷).کودک آزاری حداقل ناخوشایند و در بدترین حالت کشنده است و بیشتر اثرات زیان بار روان شناختی و گاهی اوقات جسمانی را ایجاد می کنند. همه گیر شناسی مشکل بستگی به تعریف کودک آزاری دارد اما کمتر از آنچه که اتفاق می افتد گزارش می شود. بیشتر موارد در خانواده به وسیله والدین یا مراقب اولیه روی می دهد به استثنای سوء رفتار جنسی که به طور برابر توسط افراد آشنا و غریبه روی می دهد. مطالعه می چاهال و کاوسون (۲۰۰۵) در زمینه شیوع کودک آزاری، کودک آزاری فیزیکی را ۷ درصد، آزار هیجانی ۶ درصد، فقدان مراقبت ۶ درصد، فقدان نظارت ۵ درصد و آزار جنسی را ۱۱ درصد گزارش کرده است. عوامل متعددی با کودک آزاری در ارتباط است که می توان به عوامل اجتماعی و خانوادگی اشاره کرد. در خانواده های تک والد یا در خانواده هایی که هر دو والد از بیماری روانی با مصرف مواد و الکل رنج می برند و همچنین در خانواده هایی که خشونت بین والدین وجود دارد شیوع کودک آزاری بیشتر است. والدین آزارگر معمولا در کودکی مورد آزار قرار گرفته اند و تحقیقات در دو دهه گذشته از ارتباط بین کودک آزاری و مشکلاتی از قبیل افسردگی، اضطراب، مصرف مواد، خشم، گسیخنگی(تجزیه)، اعتماد به نفس پایین و خود کشی حمایت می کند( گلاسر ،۲۰۰۵).فرار مادر از خانه در نوجوانی از عوامل خطر برای آزارگری در مطالعه کوتر، اتپر، لاکاریت (۲۰۰۴) ذکر شده است. مطالعه جانسون و همکاران (۲۰۰۴) اختلال روانی والدین را از عوامل اصلی موثر در کودک آزاری دانسته است.

با توجه به سوابق پژوهشی ارائه شده در مطالعه حاضر سئوالات اصلی زیر مطرح می شوند:

شیوع کودک آزاری و تنوع آن چگونه است؟

چه عواملی با کودک آزاری مرتبط است؟

آیا ویژگی های روان شناختی والدین آزارگر یا گروه غیر آزارگر تفاوت دارد؟

اهمیت و ضرورت تحقیق

آسیب ناشی از شکل های مختلف بدرفتاری دامنه وسیعی دارد و همه ابعاد رشد کودک را تحت تاثیر قرار می دهد. آزار فیزیکی می تواند صدمات جدی ایجاد کند( مثل ضربه مغزی در اثر تکان دادن کودک) و در موارد دیگر منجر به معلولیت و یا مرگ شود. تقص در رشد و قد و قامت کوتاه ممکن است نتیجه ای از آزار و غفلت باشد، بیماری هایی که از راه جنسی منتقل می شوند و حاملگی ناخواسته نتیجه ای از سوی رفتار جنسی است. بیشترین شیوع مربوط به سوء رفتار روان شناختی با هیجانی است. مدارکی وجود دارد که تغییرات مغز ( عصبی – زیستی) با تظاهرات روان شناختی همراه آزار و غفلت توام است. سوء رفتار فیزیکی با رفتار تهاجمی و سلطه جویی و اعتماد به نفس پایین در ارتباط است. غفلت هیجانی به موفقیت کم تحصیلی و مشکلاتی در ارتباط با همسالان به علاوه رفتارهای مقابله ای منجر می شود. سوء رفتار جنسی به طور ویژه با افسردگی اساسی، سوء مصرف مواد، خودآزاری و اختلال استرس پس از سانحه و رفتارهای جنسی نامناسب در ارتباط است. تحقیقات در زمینه دلبستگی کودکان مورد آزار نشان داده است که این کودکان عدم امنیت و آشفتگی دارند که نتیجه ای از مراقبت متناقض و ترس است که در زندگی کودکان مورد غفلت شایع است. مردان با سابقه سوء رفتار در کودکی بیشتر احتمال دارد مرتکب اعمال آزارگرانه شوند. مادران با تجربه غفلت در کودکی این الگو را با فرزندان خود تکرار می کنند که منجر به انتقال بین نسلی غفلت می شود. کودکان مورد آزار، فاقد مهارت های حل مساله و اجتناب از کشمکش و به طور کلی مهارت های بین فردی هستند (گلاسر، ۲۰۰۵). با توجه به اثراتی که کودک آزاری در سلامت کودکان دارد و اثرات دراز مدت آن در زندگی بزرگسالی نمود پیدا می کند که سلامت روانی را تهدید می کند لازم است تحقیقاتی در این زمینه انجام شود و عوامل موثر و ابعاد گوناگون آن بررسی شود. همچنین تحقیقات کمی در این زمینه وجود دارد که نتایج تحقیق حاضر می تواند راهگشای تحقیقات بعدی باشد و نتایج آن در مراکز مشاوره و خانواده استفاده شود.

اهداف تحقیق

۱-تعیین میزان شیوع کودک آزاری

۲- تعیین شایعترین نوع کودک آزاری

۳- شناسایی ویژگی های روانی والدین آزارگر

۴- آگاهی از میزان شیوع کودک آزاری با توجه به جنسیت کودک

سئوالات تحقیق

۱-شیوع کودک آزاری به چه میزانی است؟

٢- کدام نوع از سوء رفتار شایع تر است؟

۳- آیا شیوع کودک آزاری در بین دختران و پسران تفاوت دارد؟

۴- آیا نوع کودک آزاری در بین دختران و پسران تفاوت دارد؟

۵- چه عواملی با کودک آزاری در ارتباط است؟

۶- آیا ویژگی های روان شناختی والدین آزارگر یا گروه عبر آزارگر تفاوت دارد؟

متغیرهای تحقیق

متغیر مستقل در این تحقیق وضعیت روان شناختی والدین است و کودک آزاری متغیر وابسته است.

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

کودک آزاری: اصطلاح وسیع و همه جانبه ای است که برای توصیف شیوه هایی که کودکان توسط بزرگسالان مورد بدرفتاری قرار می گیرند، استفاده می شود و به عنوان رفتاری به سوی شخص دیگر است که خارج از هنجارهای رفتاری است و علت خطر اساسی آسیب فیزیکی با هیجانی به کودک را موجب می شود و به چهار مقوله اصلی تقسیم می شود. سوء استفاده جنسی، سوء استفاده فیزیکی، بدرفتاری هیجانی و غفلت (دی، مزیچ، استوارت، ۲۰۰۶).ملاک های تشخیصی آزار فیزیکی در مطالعه حاضر صدمات جسمانی شدید مثل خراشیدگی، سوختگی، کبودی، شکستگی دندان با استخوان، تنبیه با چوب وأهن، کبودی بدن در اثر تنبیه و رفتن به بیمارستان برای صدمات می باشد. ملاک های تشخیصی آزار روان شناختی شامل تهدید به ترک کردن، تهدید به ترک در مکان ناآشناء تهدید به کشتن و آسیب رساندن، تهدید به کشتن و آسیب رساندن فرد مورد علاقه کودک، خیس کردن، زنجیر کردن، شرمنده کردن، مسخره کردن، توهین کردن، گفتن حرف های رکیک، فریاد زدن، تنفر از کودک، مهم بودن در خانواده، ناخواسته بودن، مورد علاقه بودن در خانواده، تکیه گاه امن بودن برای کودک ، صدا زدن با نام های نا مناسب، انتقاد از کودک، ایجاد احساس گناه در کودک و ایجاد احساس آدم بد بودن در کودک می باشد. ملاک های تشخیصی قفلت عدم در بافت مراقبت کافی، برآوردن نیاز های تغذیه ای و پوشاک مناسب می باشد.وضعیت روان شناختی در این تحقیق منظور از وضعیت روان شناختی والدین به بعد از وضعیت روان شناختی است که شامل شکایت های جسمانی، وسواس اجبار، افسردگی، حساسیت در روابط بین فردی اضطراب، پرخاشگری، ترس مرضی، افکار پار اتوئیدی و روان پریشی می باشد که به وسیله آزمون تجدید نظر شده علایم روانی سنجیده شده است و دارای ۹ مولفه بوده و مقیاس اندازه گیری این مولفه ها به صورت فاصله ای است.در بعد شکایت های جسمانی فرد کار کرد بیمار گونه اعضای بدن خود را ادراک می کند. در بعد وسواس اجبار علایم با علائم بالینی وسواس انطباق زیادی دارد. در این بعد فرد بر افکار، تکانه ها و اعمالی تمرکز می کند که نا خواسته هستند. در بعد افسردگی علایم خلق و خوی افسرده، بی علاقه بودن نسبت به لذات زندگی و از دست دادن انرژی و شوق لازم برای ادامه زندگی، احساس درماندگی و نا امیدی و دیگر جنبه های شناختی و جسمانی افسردگی می باشد. بعد حساسیت در روابط بین فردی شامل احساس عدم کفایت نمودن، خود را دست کم گرفتن و احساس ناراحتی نمودن در جریان ارتباط با_دیگران می باشد، در بعد اضطراب علایمی قرار می گیرند که از نظر بالینی با سطح بالای اضطراب همراه می باشند، برخی جنبه های جسمانی اضطراب نیز آورده شده است. بعد پرخاشگری نشان دهنده افکار، اعمال و احساس هایی است که دال بر وضعیت خیلی منفی ناشی از خشم فرد می باشد. بعد ترس مرضی در بر گیرنده علایمی از قبیل ترس شدید غیر منطقی نسبت به یک محرک خاص و در نتیجه اجتناب فرد از آن محرک ویژه می باشد. بعد افکار پارانوییدی اساسأ رفتار های پار انوپیدی را به عنوان اختلال در تفکر مطرح می نماید، بعد روان پریشی در برگیرنده تدریجی این اختلال از یک حالت ضعیف بیگانگی تا روان پریشی حاد می باشد.

کودک آزاری

هر گونه آسیب جسمی یا روانی، آزار جنسی با بهره کشی و عدم رسیدگی به نیاز های اساسی افراد زیر ۱۸ سال توسط دیگر افراد که به صورتی غیر تصادفی باشد کودک آزاری تلقی می شود. اگرچه این تعریف سعی کرده است تا همه وجوه و ابعاد کودک آزاری را توضیح دهد اما در هر حال بسیاری از مفاهیم مندرج در آن ممکن است در بین صاحب نظران اختلاف برانگیز باشد. در واقع با توجه به اهداف و کاربردهای متنوع، تعاریف متعدد و متنوعی از آزار و خشونت ارایه شده است. انجمن روانپزشکی آمریکا در چهارمین دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی در فصلی تحت عنوان سایر شرایطی که ممکن است مورد توجه بالینی قرار گیرد کودک آزاری را مشتمل بر آزار جسمی و جنسی، بی توجهی به کودک و آزار عاطفی می داند. از آنجا که کودک آزاری از وجوه حقوقی، بالینی و اجتماعی برخوردار است متناسب با هر یک از رویکرد های فوق می توان تعاریف متفاوتی از آن ارایه کرد. از این گذشته فرهنگ نقش مهم و اساسی در تعریف کودک آزاری دارد. در هر حال کودک آزاری طیف وسیعی از رفتارهای آسیب رسان از قبیل عدم بر آوردن نیاز های اولیه کودک، غفلت از مراقبت های بهداشتی، فقدان رشد کافی، تشبیه و بدرفتاری فیزیکی، سؤاستفاده جنسی و سؤرفتار هیجانی و آزار روانی را شامل می شود(مدنی، ۱۳۸۳).

کودک آزاری فیزیکی

همانند کودک آزاری، در تعریف کودک آزاری فیزیکی تیز نظر واحدی وجود ندارد. در واقع تعاریف کودک آزاری فیزیکی عمدتا تحت تائیر مسایلی نظیر قوانین و مقررات حقوقی کودکان، ارزش های فرهنگی خصوصا در زمینه تربیت کودکان و تنبیه و مجازات و استعداد های زیست شناختی قرار می گیرند. برخی خشونت های خانوادگی طبیعی قلمداد می شوند. لذا در تعریف کودک آزاری فیزیکی عده ای معتقدند باید این معیار های پذیرفته شده اجتماعی را مورد توجه قرار داد. در این صورت اگر مقبولیت یک رفتار را ملاک تفکیک آزار یا عدم آزار آن محسوب کنیم تعریفی کاملا تسی و بومی از کودک آزاری را باید ارایه دهیم. برخی دیگر از صاحب نظران معتقدند که به جای معیار های اجتماعی باید وقوع صدمه را ملاک آزار فیزیکی محسوب گرد(مدنی، ۱۳۸۳)جلیلی و باقری یزدی (۱۳۸۰) آزار فیزیکی را ایراد صدمه مستقیم مانند ضرب و شتم و سوزاندن و غیر مستقیم مانند هل دادن و پرت کردن و یا مسموم کردن کودک توسط یک مراقب تعریف می کنند که عمدتا با علایم زیر مشخص می شود.

۱-سوختگی ها، خون مردگی ها، خراش ها، پارگی ها و سوراخ شدگی ها

۲- شکستگی ها، در رفتگی ها و قطع عضو ناشی از بستن محکم کودک

٣- وجود تغییرات هوشیاری ناشی از مسمومیت و با ضربات وارده بر جمجمه کودک آزاری جنسی

کودک آزاری جنسی در گیر نمودن کودک در فعالیت هایی است که منجر به ارضا جنسی افراد بزرگسال می شود(مدنی، ۱۳۸۳)محمد خانی (۱۳۸۰) پنج ویژگی را در تعریف آزار جنسی ضروری می داند.

١-کودک عموما آن را دوست ندارد

۲- ارضا جنسی فرد آزار دهنده هدف اصلی آزار است

۳- در این رابطه تفاوت سنی و قدرتی وجود دارد که این مسئله به طور موثری رضایت معنی دار از رابطه را از بین می برد

۴- فعالیت جنسی معمولا پنهان، همراه با توطئه چینی قبلی و اعمال زور از جانب فرد قدرتمند است.

۵-گاهی اوقات به نظر می رسد که به دلیل عدم ارضای نیازهای کودک به حمایت فیزیکی، عاطفی، توجه و وابستگی، او تمایل به پذیرش، شروع و حفظ رابطه دارد.

غفلت:

غفلت یکی از شایع ترین انواع آزار کودکان است که اغلب در خانواده های کم درآمد مشاهده می شود. جلیلی (۱۳۷۴) غفلت را این طور تعریف کرده است: عدم فراهم آوردن احتیاجات غذایی، پوششی، مسکن، بهداشت و مراقبت طبی و تحصیلی و سر پرستی کودک توسط والدین یا سرپرست کودک. عفلت همیشه عمدی نبوده بلکه فقدان آگاهی، مضایقه مالی و سایر عوامل ممکن است مانع کفایت والدین در جهت سرپرستی و پرورش فرزند گردد. جلیلی غفلت را به پنج دسته رفتار تقسیم کرده است.

۱-ضعف پرورشی که باعث اختلال رشد می شود

۲- نقایص سر پرستی و مراقبت که باعث می شود کودک در معرض خطر بیشتر صدمات و تروماهای هیجانی قرار گیرد

۳- غفلت و اهمال از جهت تعلیم و تربیت یعنی نارسایی در جهت فراهم آوردن حداقل اطلاعات لازم برای کودک و سستی در فرستادن کودک به مدرسه.

۴- غفلت از جهت طبی که موجب پیچیده تر شدن یک مشکل طبی می شود.

۵- سر راه گذاشتن، ترک کردند که حاد ترین شکل اهمال کاری و غفلت از سوی والدین می باشد. آزار روان شناختی

آزار روان شناختی

شامل طرد دائم، سپر بلا قرار دادن، جداسازی و ایجاد وحشت در کودک توسط مراقبین و تحقیر زیاتی شدید می باشد (جلیلی، ۱۳۷۴)

آقابیگلویی و همکاران (۱۳۸۰) علایم و نشانه های کودک آزاری عاطفی، مسامحه و غفلت هیجانی را به قرار زیر ارایه کرده است.

علایم رفتاری

-کودک بازی نمی کند.