اکرم دهقانی هستم، فارغ التحصیل روانشناسی بالینی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در سال ۱۳۸۳، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “بررسی تأثیر آموزش مهارت های جنسی بر تغییر نگرش جنسی زوجین در شرف ازدواج” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی

پایان نامه

جهت اخد درجۀ کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی

عنوان:

بررسی تأثیر آموزش مهارت های جنسی بر تغییر نگرش جنسی زوجین در شرف ازدواج

استاد راهنما

دکتر پروانه محمد خانی

استاد مشاور:

دکتر سید جلال یونسی

پژوهشگر:

اکرم دهقانی

اردیبهشت ۱۳۸۳

چکیده:

تمایلات و کششهای آدمی و همچنین کیفیت زندگی جنسی او به اندازه اصل زیستن، پربار، متنوع و پیچیده است . در سال ۱۹۹۵ در کنفرانس بین المللی جمعیت و توسعه مسؤولین بهداشتی همه کشورها ملزم شده اند تا شرایط مناسب آموزش جوانان را در مورد سکس صحیح ( سالم ، مسؤولانه و لذتبخش ) فراهم آورند ، متولیان بهداشت هر جامعه باید یک برآورد اجمالی از آگاهی افراد جامعه خویش در این مورد داشته باشند ، تا براساس آن آموزشهای مورد نیاز را تدوین و به اجرا در آورند. آموزشهای مناسب در زمینه مسائل جنسی و افزایش آگاهی و اطلاعات جنسی افراد میتواند نگرش آنها را به س کس تغییر دهد. این . مطالعه نیز با هدف بررسی تأثیر آموزشهای جنسی بر تغییر نگرش جنسی زوجین در شرف ازدواج طراحی شده است.ابزار جمع آوری داده ها نگرش سنج پژوهشگر ساخته با ۲۹ عبارت بود که نگرش افراد را در سه بعد عاطفی، شناختی و رفتاری نسبت به سکس می سنجید. با استفاده از نمونه گیری تصادفی، دو گروه آزمایش و کنترل انتخاب شدند . حجم هر گروه ۴۵ زوج بود. هر دو گروه مورد پیش آزمون و پس آزمون قرار گرفتند : گروه آزمایش آموزشهای طرحریزی شده را دریافت کردند در حالیکه گروه کنترل در کلاسهای معمول مرکز شرکت کردند. تجزیه و تحلیل داده ها توسط نرم افزار SPSS ویرایش و انجام گرفت .آموزشهای مهارت جنسی بر گروه آزمایش تأثیر معناداری در مقایسه با گروه کنترل ایجاد کرده بود. میانگین گروه آزمایش در پس آزمون ۸۸/ ۴۴ و میانگین گروه کنترل ۱۳/ ۳۷ بود.. سطح نگرش گروه آزمایش با اختلاف معناداری بیش از گروه کنترل بود. با بالا رفتن مقطع تحصیلی، نگرش شرکت کنندگان با اختلاف معناداری افزایش می یافت و بیشترین میزان آن | در مقاطع دانشگاهی بود ( ۹۸ / ۴۳ ، نگرش خوب ). نگرش جنسی مردان با زنان اختلاف قابل توجهی نداشت و در مقاطع تحصیلی یکسان (بالای دیپلم، دیپلم و زیردیپلم) از نظر آماری تفاوتی مشهود نشد.با استناد به نتایج پژوهش حاضر ، تأثیر آموزش مهارتهای جنسی بر تغییر نگرش جنسی افراد مطرح است و اهمیت استفاده از این مباحث در آموزشهای مراکز بهداشت و مشاوره قبل از ازدواج به مسؤولین امر پیشنهاد می گردد .

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول: موضوع پژوهش

مقدمه

بیان مسأله

اهداف پژوهش

هدف کلی

اهداف ویژه

ضرورت و اهمیت مسأله

فرضیه های پژوهش

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرها

فصل دوم:یشینۀ پژوهش

مقدمه

مهارت های جنسی

سیر تحول علمی رفتار جنسی

تعریف رفتار جنسی

عصب زیست شناختی و عصب-روانشناختی رفتار جنسی

نظریه ها

رفتار جنسی از دیدگاه فروید

عوامل برانگیختگی میل جنسی

دیدگاه یونگ دربارۀ میل جنسی

دیدگاه اریک فوام دربارۀ میل جنسی

دیدگاه هورنای دربارۀ میل جنسی

نظریۀ رشد شناختی

رشد و تحول میل جنسی از نظر اسلام

آموزش های مهارت های جنسی

جهل جنسی

بازخوردها

آموزش مهارت های جنسی

نگرش چیست؟

تعاریف نگرش

مشخصات اجزای تشکیل دهندۀ نگرش

ارتباط نگرش های مختلف با یکدیگر

ویژگی های نگرش ها

نگرش و رفتار

تغییر نگرش

پژوهش های انجام شده در خصوص موضوع پژوهش

سکس، جنسیت و تحصیلات

فصل سوم: روش پژوهش

مقدمه

جامعۀ آماری

نمونه و روش نمونه گیری

روش نمونه گیری

روش پژوهش و نحوۀ جمع آوری داده ها

ابزار پژوهش

موادآزمون

نمره گذاری

دستورالعمل اجرا

بررسی روایی نگرش سنج

روایی وابسته به محتوا

بررسی پایایی نگرش سنج

روش های آماری

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه

یافته های توصیفی

پیش فرضهای آماری

تحلیل استنباطی یافته های پژوهش

بررسی فرضیه های پژوهش

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

مقدمه

خلاصه

یافته ها

بحث و نتیجه گیری

محدودیت های پژوهش

پیشنهادات

منابع فارسی

منابع انگلیسی

ضمائم

نگرش سنج جنسی

مقدمه

تمایلات و کششهای آدمی و همچنین کیفیت زندگی جنسی او به اندازه اصل زیستن ، پر بار ، متنوع و پیچیده است . با توجه به آنکه در کنفرانس بین المللی جمعیت و توسعه ( پکن ۱۹۹۰) مسوولین بهداشتی همه کشورها ملزم شده اند تا شرایط مناسب آموزش جوانان را در مورد روابط جنسی صحیح ( سالم ، مسوولانه و لذتبخش ) فراهم آورند ، متولیان بهداشت هر جامعه باید یک برآورد اجمالی آماری از آگاهی افراد جامعه خویش در این مورد داشته باشند تا بر اساس آن آموزشهای مورد نیاز را تدوین نموده و به اجرا در آورند (زاهدی ، ماهیار ، محرا بی ، ۱۳۸۰).آگاهی و نگرش و تاثیر آن بر رفتار از دیر باز مورد توجه بوده است . نگرشها عبارتند از پسندها و بیزاریها ، دوست داشتن با دوست نداشتن موقعیتها ، اشیاء ، گروهها و اشخاص و هر جنبه مشخصی از محیط از جمله اندیشه های انتزاعی و خط مشی های اجتماعی، نگرشها بیانگر احساسات هستند، با این حال با شناختها و بویژه اعتقادات ما درباره اشیاء پیوند نزدیک دارند. _روانشناسان اجتماعی معمولا نگرشها را به عنوان یکی از اجزاء یک نظام سه جزئی مطالعه می کنند که اعتقادات جزء شناختی ، نگرشها جزء عاطفی و اعمال جزء رفتاری آن را تشکیل می دهند ( اتکینسون – هیلگارد ، ۱۹۸۳؛ براهنی ، ۱۳۷۳).رفتار ناشی از عوامل متعددی است که نگرشها یکی از این عوامل است . از دلایل عمده برای مطالعه نگرشها این است که انتظار داریم به کمک نگرشها ، رفتار را پیش بینی کنیم . وقتی در بین افراد اعتقاد به درست بودن امری بیشتر باشد؛ به طور کلی آن امر در نظرشان مطلوب تر است و چنانچه بر اساس آن رفتار کنند ، رفتارشان را مطلوب تر میدانند.امروزه توجه بسیاری به نقش عوامل شناختی ( نگرشها، تفکرات و انتظارات ) بر رفتار معطوف شده است . جایگاه شناخت به عنوان متغیر واسطه ای تعامل شخص با شخص بسیار حائز اهمیت است. هدف درمانی در گذشته تغییر شرایط محیطی بود که تداوم بخش رفتار نامطلوب تلقی می شوند . ولی اکنون تاکید بیشتری بر اهمیت خود گردانی و خود فرمانی در ایجاد رفتار می شود. درمان شناختی – رفتاری به دنبال تغییر در تفکر و فعالیت ها بوسیله تاثیر گذاری بر الگوهای هوشیار تفکر فرد است (گلدنبرگ ،گلدنبرگ ۱۹۹۹).در سالهای اخیر سازمان جهانی بهداشت به عنوان پیشگیری اولیه توجه بسیاری به آموزش خانواده معطوف نموده است . بهداشت روانی جامعه نگر نیز بر نقش پیشگیری به عنوان اولین سلاح در برابر ناراحتی ها و ناتوانی های روانی تاکید دارد ( بوالهری ۱۳۷۳ ، شاه محمدی و همکاران ۱۳۷۱ ، منتظری ۱۳۷۹ ).ازدواج معمولا اصلی ترین و مهمترین زمینه ای است که کار کرد بر اثر صمیمیت و روابط اجتماعی رشد یافته در آن تجلی می شود . برای اکثر بزرگسالان شادمانی در زندگی به ازدواجی موفق و روابط زناشویی توأم با رضایت وابسته است با سایر جنبه های زندگی . جستجوی این رضایت خاطر ، به نیازهای شخصی، خانوادگی و حتی اجتماعی فرد مرتبط است و به گونه های متفاوت وی را وادار به ازدواج و داشتن انتظارات متفاوت از شریک زندگی خود می نماید ( جانسون و هاریس، ۱۹۸۰ ؛ به نقل از میرخشتی ، ۱۳۷۹).اختلال در روابط جنسی به عنوان یکی از مهمترین روابط بین فردی زن و مرد می تواند از عوامل مهم ، در به مخاطره انداختن کانون خانواده عمل نماید که اهمیت لزوم به دادن اطلاعات و آگاهی به زنان و مردان پیش از ازدواج و پس از ازدواج را نشان می دهد ( داوری ۱۳۷۷).این پژوهش در جهت کاربردی تر نمودن نتایج مطالعات روانشناختی و ارائه دستورالعملی برای ارتقاء و سطح بهداشت روانی زوجها و رضایتمندی زناشویی و کیفیت ارتباطات آنها می باشد و می تواند در صورت کارامدی آموزشها و روشهای پیشنهادی در برنامه ریزی بهداشتی آینده مدنظر قرار گیرد . همچنین استفاده از شیوه های آموزشی که در صورت امکان به شکل گروهی اجرا گردد ، برای تعلیم و تمرین مهارتهای ارتباطی و نیز مهارتهای لازم دیگر در محیطهای مشاوره و درمان ، عمومیت بیشتری پیدا کند.

بیان مسأله

از آنجا که یکی از مسائل مهم در روابط زوجین خصوصا در سالهای اولیه تشکیل زندگی مشترک مسائل جنسی است و به دلیل اینکه در فرهنگ ما تاکید خاصی روی این مسئله وجود ندارد ، به نظر می رسد افزایش آگاهی و نگرش مثبت در این زمینه باعث رضایت بیشتر زوجین شود . بالطبع رضایت بر سلامت خانواده تاثیر می گذارد و زمانی که خانواده به سطح مشخصی از سلامتی رسیده باشد ، اولا زوج از زندگی خود راضی هستند و یکدیگر را بیشتر دوست خواهند داشت و ثانیا در نتیجه مورد اول، محیط خوبی برای پرورش نسل آینده بوجود خواهد آمد. پس بطور کلی این سلامتی بر بهزیستی جامعه تاثیر می گذارد ( مورا و دیودسون۲۰۰۰).تحقیقات در زمینه نگرشها متوجه دو مسأله اصلی بوده است . مساله اول به میزان همسازی بین اعتقادات ، نگرشها و رفتارهای یک شخص بر می گردد و مساله دوم با شیوه های تکوین و تغییر نگرشها سر و کار دارد ( اتکینسون – هیلگارد ، ۱۹۸۳؛ براهنی ، ۱۳۷۳). همسازی شناختی : فرض بنیادی در نظریه های شناختی این است که همه می کوشیم باورها و نگرشها و رفتارهایمان از همسازی برخوردار باشند و ناهمسازی آنها عامل محرکی است که ما را بر می انگیزد باورها و نگرشهای خود را به گونه ای تغییر دهیم که به صورت یک مجموعه منطقی یا لااقل منسجم در آیند . در این زمینه تحقیقات به جستجوی همسازی میان باورها ، نگرشها ، بین باورها و نگرشها، و نگرشها و رفتار بر آمده اند ( کریمی ، ۱۳۷۹).یکی از دلایل عمده برای مطالعه نگرشها این است که انتظار داریم به کمک نگرشها رفتار را پیش بینی کنیم . این فرض که نگرشهای فرد تعیین کننده رفتار اوست عمیقا در تفکرات رسوخ کرده است . برای مثال ، یک بررسی درباره مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری از ۱۹۵۱ تا ۱۹۶۴ نشان می دهد که در مورد ۸۵ درصد رای دهندگان مورد مطالعه، بین نگرشها قبل از انتخابات و رای واقعی در روز انتخابات همازی وجود داشت ( کلی و مسایرر ، ۱۹۷۶ ) . قدرت نگرشها در پیش بینی رفتار بستگی به درجه نیرومندی و همسازی آنها دارد . برای مثال در زمینه یابیهای انتخابات ریاست جمهوری که قبلا از آن یاد شد بخش عمده نا همسازی بین نگرش و رای ، مربوط به رای دهندگانی بود که در اصل نگرشهای ضعیف داشتند، بسیاری از عواملی که پیش بینی رفتار را از روی نگرشها امکان پذیر می سازند در یک چهارچوب نظری در هم تنیده شده اند (فیش باین” ، ۱۹۷۳ ؛ فیش باین و آجزن، ۱۹۷۵ ) . با بهره گیری از اندازه های کمی نگرشها، انتظارات و فشارهای اجتماعی ، این نظریه با موفقیت پیش بینی کرده است که کدام دانشجویان دانشگاه به تجارب جنسی دست خواهند زد ( فیش باین ، ۱۹۶۹)، چه گروهی از زنان مواد ضد بارداری خوراکی مصرف خواهند کرد ( ورنر و میدل اشتات ، ۱۹۷۹)، واکنش افراد به برنامه های انرژی هسته ای چیست ( بارمن” و فیش باین ، ۱۹۷۸)، و چه افرادی مرتبا به کلیسا می روند ( برینبرگ، ۱۹۷۹).با توجه به مطالبی که گفته شد ، نتیجه گرفته می شود که نگرشها بر رفتار تاثیر می گذارند و اگر ما بخواهیم افراد به گونه خاص رفتار کنند می توانیم با تغییر نگرش آنها به رفتار مورد نظر دست یابیم ( هیلگارد ، ۱۹۸۷). یکی از راههای تغییر نگرش آموزش است ، یعنی با یاد دادن مطالبی به افراد ، که او نسبت به آن مطالب آگاهی و شناخت پیدا کنند و ثانیا آنها را بپذیرند و قبول کنند ( بعد عاطفی ) می توانیم تغییراتی در رفتار آنها ایجاد کنیم ( کولیتگر، ۱۹۹۰ ؛ دودویل، ۱۹۹۲ به نقل از کهانی ، ۱۳۷۶).