بشری سبزیان پور هستم، فارغ التحصیل روانسنجی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی در سال ۱۳۹۰، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “بررسی عملی بودن، اعتبار، روایی، نرم یابی سبک تربیتی” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد تهران مرکزی

دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی، گروه روانشناسی

پایان نامه

جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A)

گرایش روانسنجی

موضوع

بررسی عملی بودن، اعتبار، روایی، نرم یابی سبک تربیتی

استاد راهنما:

دکتر ریتا لیاقت

استاد مشاور:

دکتر فریبا حسنی

پژوهشگر:

بشری سبزیان پور

تابستان ۱۳۹۰

فهرست مطالب

عنوان

چکیده

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه

بیان مسئله

اهمیت و ضرورت پژوهش

پرسشهای پژوهش

تعریف واژه ها و اصطلاحات

فصل دوم: پیشینه پژوهش

مقدمه

شیوه های فرزند پروری

روش های استدلالی

نظریه مربوط به شیوه های فرزند پروری دایانا بامرید

تعریف خانواده

خانواده و اهمیت آن در تربیت کودک

رابطه بین والدین و کودکان و نقش آن در بهداشت روانی خانواده

الگوی جدید فرزند پروری بامرید

تحقیقات انجام شده در ایران

فصل سوم: روش پژوهش مقدمه

جامعه آماری و گروه نمونه

ابزار پژوهش

روش های گردآوری

ابزار اندازه گیری

دستورالعمل اجرای پرسشنامه سبک فرزند پروری

روش تجزیه و تحلیل داده ها

فصل چهارم: یافته های پژوهش

مقدمه اعتباریابی ابزار پژوهش

روابی ابزار پژوهش

روایی سازه

روایی همگرا

مشخه آماری نمره های سبک فرزند پروری

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

خلاصه

محدودیت های پژوهش

پیشنهادهای پژوهش

منابع

پیوست

چکیده:

پژوهش حاضر با هدف بررسی عملی بودن، اعتبار، روایی و استاندارد سازی پرسشنامه سبک فرزندپروری در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی شهرستان کرمانشاه انجام شد. پس از اجرای پرسشنامه سبک فرزندپروری بر روی ۳۰۰ نفر دانشجوی دختر و پسر، سوال های نا مناسب حذف و در نهایت پرسشنامه سبک فرزندپروری مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.برای پاسخ به این سوال اول پژوهش مبنی بر اینکه که آیا در مجموعه سوال های تشکیل دهنده مقیاس سبک فرزندپروری هماهنگی درونی کافی وجود دارد؟نتایج حاصل از اجرای آزمون که بر روی ۳۰۰ دانشجو اجرا گردیده، نشان داد که یک سوال به علت داشتن بار عاملی ضعیف از مجموعه سوالات حذف گردید. در نتیجه ضریب اعتبار آزمون، پس از حذف سوال ۱۲ برابر ۹۴۸/. به دست آمد، که اعتبار بالایی را نشان می دهد. می دهد.پژوهش مبنی بر اینکه که ( ایا مقیاس سبک فرزندپروری از روایی کافی برخوردار است؟)روایی محتوایی و روایی صوری پرسشنامه توسط اساتید صاحب نظر روانشناسی و ران سنجی مورد تائید قرار گرفته است و سپس از طریق تحلیل عاملی روایی سازه پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت و همانطور که در فصل چهارم به آن اشاره شد شش عامل استخراج شد که این شش عامل رو بهم ۵۰ / ۴۰ درصد از واریانس متغییرها را تبیین می کردند. همین طور، برای اطمینان از روایی ابزار پژوهش از روایی همگرا استفاده شد و نشان داد که همبستگی بالایی بین آزمون سبک فرزندپروری و آزمون بلوغ عاطفی وجود دارد.برای پاسخ به سوال سوم مبنی بر اینکه محتوای مقیاس سبک فرزندپروری از چه عواملی تا چه میزان اشباع شده است؟)کفایت نمونه برداری با استفاده از اندازه KMO و نیز رد فرض صفر مبنی بر درست بودن ماتریس همسانی در جامعه به وسیله آزمون کرویت بارتلت، به اثبات رسید و نشان داد اجرای تحلیل عاملی توجیه پذیر است. سپس از روش تحلیل مولفه های اصلی (Pc ) استفاده شده است . با استفاده از شیوه چرخش متعامد یک سوال به دلیل نداشتن بار عاملی معنادار از کل مجموعه آزمون حذف شد و با توجه به مفروضه های تحلیل عاملی، درصد تبنین واریانس و شیب نمودار Scree در نهایت شش عامل استخراج گردید.ماتریس عاملی نشان داد، عامل نخست دارای بیشترین بار عاملی و سهم آن نیز از سایر عامل ها بیشتر بود. به منظور ساده سازی عوامل استخراجی از چرخش متمایل استفاده شد که پس از تفسیر و نامگذاری عامل ها نتایج به شرح زیر است :

۱- از ۷۶ گربه سیاهه سبک فرزندپروری، ۳۵ گویه با عامل اول همبستگی قوی دارد و مقتدرانه نام دارد.

۲. عامل دوم، ۱۷ گریه و پرخاشگرانه نام دارد.

۳- عامل سوم، ۵ گویه و بیش از حد دخالت کننده نام دارد.

۴- عامل چهارم، و گریه و مستبدانه نام دارد.

۵٫عامل پنجم، گویه و آسان گیرانه نام دارد.

۶- عامل ششم، ۴ گربه و سازشگر نام دارد

برای پیدا کردن فرم سیاهه سبک فرزندپروری، نمره خام هر عامل محاسبه شد. با توجه به این که هر عامل یک سبک فرزندپروری را نشان میدهد، جول های نرم درصدی برای هر عامل تهیه شد.

مقدمه

تاثیر خانواده بر فرآیند تحول چنان بارز است که هیچ کس نمی تواند آن را کتمان کند. از ابتدای تولد روانشناسی و به عنوان یک رشته جدید به صورت نظری و تجربی بر اهمیت نقش خانواده بالاخص بر روابط متقابل کودکان با والدین تاکید شده است و اکثر روانشناسان حرف نظر از مکتبی که به آن معتقدند کنش های متقابل میان والدین و فرزندانشان را بر اساس رشد عاطفی و شناختی فرزندان قلمداد می کنند (فروید، ۱۹۶۴، واتسون، ۱۹۲۸).موقعیت اجتماعی خانواده ، نحوه ارتباط با اعضای خانواده و یکدیگر، وضع اقتصادی ، افکار و عقاید ، آداب و روسم ایده ها و آرزوهای والدین در سطح تربیت آنها رفتار کودکان نفوذ دارد آگاهی از این که چگونه تجارب اولیه زندگی شخصیت فرد را قالب ریزی می کند ممکن است از نظر علمی به ما کمک کند قادر تربیت کودکان عاقلانه تر گام برداریم و درباره نحوه تاثیر رفتار و نگرش والدین بر کودکان شناخت دقیق تری داشته باشیم. (اتکینسون و دیگران، ۱۹۸۳، ترجمه براهنی، ۱۳۷۳).والدین از عوامل مهمی هستند که می توانند به فرزندان خود کمک کنند تا عرصه آنچه لازمه مستقل شدن است بر آیند و بدل به بزرگسالی توانا و متکی برخورد دارای تصویر مثبت از خود شوند، نیاز به والدین با محبت و دلسوز که در جریان رشد فرزندان خود سهیم هستند ثابت شده است و زمینه خانوادگی نوجوانانی که سازگاری کمتری دارند و با مشکلات بسیاری مواجه هستند ثابت شده است و بیشتر خصوصیات سهل انگاری ” والدین ایده ای موثر با پذیرش و اعتماد (احدی و محسنی، ۱۳۷۶).معیار اصلی قضاوت درباره بهداشت روانی شخص این است که او می تواند با محیط خود مبادلات هماهنگ داشته باشد. انسان عالم این توانایی را دارد که به طور دائم به دنبال رفع نیازهای خود برود و در محیط به جستجو بپردازد. برای نیل به این هدف او به همکاری دو عنصر حیاتی نیاز دارد: شخص و محیط خود شخص را کنار بگذاریم. و چه در اطراف باقی می ماند محیط محسوب می شود بنابر این برای هر شخص محیط های مختلفی جود دارد: خانواده ، مدرسه ، محیط کار، محل سکونت و تولد عوامل شکل دهنده محیط کار را به ۲ گروه عوامل فیزیکی و عوامل انسانی تقسیم کرد.منظور از عوامل فیزیکی عبارتند از : ابزار ها ، دستگاه ها و مسایل رفت و آمد و گرما و سرما، وسایل ایمنی سرو صدای محیط ، آلودگی هوای محیط کار ، خطرات احتمالی ناشی از کار و غیره.منظور از عوامل انسانی عبارتند از: شخصیت ، نگرش ، ادراک ، اسناد و تعارض های بین افراد گروه جای تردید نیست که هر دو عامل و می تواند به بهداشت روانی کارکنان اثر مثبت یا منفی داشته باشند( گنجی، ۱۳۸۰).

بیان مسئله

زندگی فرهنگی ، سنت ها و گرایشات مذهبی و به طور خلاصه کلبه جنبه های حیات عاطفی، فکری، معنوی مردم بر بهداشت روان تاثیر گذار است. پیوند های خانوادگی از بهم پیوستن عوامل زیست شناختی ، روان شناختی ، اجتماعی و اقتصادی شکل می گیرد. از نظر زیست شناختی خانواده در خدمت بقای نسل بوده و واحد بین دین اجتماعی برای انتظار زن و مرد به منظور تولید نسل جدید و پرورش آن است. اما عملکرد زیست شناختی خانواده تنها نمی تواند در یک ساختار مناسب از نظر نیروی اجتماعی بازدهی مطلوب خود را داشته باشد. الگوهای خانوادگی در پاسخ به تغییرات اجتماعی دستخوش شد تغییر می شوند در ثانی احتیاجات بنیادین زیست شناختی برای بقا ضروری است اما به تنها به هیچ وجه به معنی تضمین کیفیت انسانی روابط خانوادگی نسبت این تجربه خانواده از وحدت و همبستگی است که زمینه ساز رشد صفات انسانی می شود. چنین وحدتی در اتحاد مادر و کودک مراحل بعدی در پیوند خورردن هر یک تک تک افراد خانواده نمود پیدا می کند. در این رابطه محققان به این نتیجه رسیده اند که تربیت فرزندانی که والدین با سواد و خانواده با ثبات داشته اند بیشتر بوده است. تردیدی نیست که خانواده اثری عمیق و پایدار در پی ریزی رفتار فردی کودک و برانگیختن روح زندگی و آرامش درونی می دارد. والدین با ایجاد روابط عاطفی سالم و سازنده ابراز محبت و پذیرش کودک تعیین ملاک ها و معیار ها از طریق یک سرمشق با نیات از رفتار های مطلوب ، بهترین و موثرترین شیوه اجتماعی شدن و بنای یک تربیت صحیح را فراهم می آورند. ( ماست و همکاران مترجم یا سایی، ۱۳۷۵).

اهمیت و ضرورت پژوهش

شیوه های فرزند پروری به لحاظ اهمیت آن مورد توجه بسیاری از روانشناسان تربیتی ، اجتماعی و متخصصان روانی ، است فروید، آدلر و …………. رفته است.به طوری که می توان با آموزش لازم میزان سلامت روان در فرزندان تغییر داد. جامعه ای که افراد آن از لحاظ سلامت روان دارای مشکلات کمتری باشند افراد در مقابل انواع فشار درون و تهدید های پایدار خواهند بود. شکوفایی استعداد های نهفته و خلاقیت و پیشرفت اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی را به دنبال خواهد داشت روان شولتز ترجمه خوشدل، ۱۳۶۱) بیشتر نتایج بدست آمده از مطالعات ، همبستگی منفی بین شیوه های فرزند پروری و سلامت روان را گزارش می کنند لذا بر عهده والدین است که با روش های گوناگون سعی نمایند سلامت روان فرزندانشان را افزایش دهند.با بررسی دقیق تر ملاحظه مولفه های مختلف روان شناسی می توان بر جهت درک دقیق تر رشد و ارتقای سلامت روان و بهداشت روانی جامعه کمتر شود

اهداف پژوهش

بزرگ کردن فرزندان یکی از دشوارترین مسئولیت هایی است که بزرگسالان در زندگی بر عهده دارند با وجود این غالب مردم برای پدر و مادر بودن آمادگی ندارند بعضی از مردم دچار مشکلات عاطفی با فشار هایی در زندگی هستند که مانع از آن می شود که والدین خوبی باشند ( برگس، کانجر، ۱۹۷۸).والدین برای بدست گرفتن ابتکار عملی و انجام وظیفه الزاما باید اطلاعات خود را هر روز غنی تر کنند تا بتوانند بر کودکان خود موثر واقع شوند والدین باید بدانند که کودکان در هر سن توانایی انجام دادن چه کارهایی را دارند و متناسب با توانایی ها از آنها انتظار داشته باشند نوجوان به خاطر تغییراتی که از نظر جسمی، روانی و اجتماعی پیدا می کنند باید هویت خود را بسازند بدین معنی که کمیت ها در کجا قرار دارد و چه نقش هایی باید داشته باشد از او بتواند این تغییرات را یکپارچه کند. خویشتن پنداری حقیقی پیدا می کنند خویشتن پنداری حقیقی پیدا خواهد کرد اما از نتواند هویت خود را بشناسد که این مقوله به کمک والدین میسر می شود با سردرگمی و بی هویتی رو به رو خواهد شد و پیامد آن تزلزل در اعمال و رفتار خواهد بود (گجی، ۱۳۷۹).هدف این پژوهش برسی عملی بودن ، اختیار، روانی و نرم پانی آزمون سبک فرزند پروری و بررسی رابطه آن با آزمون بلوغ عاطفی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر کرمانشاه است. بررسی ویژگیهای فنی این ابزار در واقع گامی است در جهت بهبود سلامت روان فرزندان، بطور خلاصه، می توان اهداف پژوهش را به شرح زیر بیان داشت :

– بررسی ویژگی های روان سنجی ،تست سبک فرزندپروری

– کمک به والدین برای تربیت بهتر فرزندان

– فراهم کردن زمینه ای برای داشتن افرادی سالم و در نتیجه جامعه سالم

– ایجاد وسیله ای برای سنجش سبک های فرزند پروری

– ایجاد وسیله ای معتبر و روا برای پژوهشهای آینده

سوال های پژوهش

مسائلی که این پژوهش به دنبال آن است عبارتند از:

۱- آیا بین سبک تربیتی با بلوغ عاطفی رابطه وجود دارد؟

۲- آیا در مجموعه سوال های تشکیل دهنده مقاس سبک تربیتی والدین هماهنگی درونی کافی وجود دارد؟

۳- آیا مقیاس سبک تربیتی والدین از روایی کافی برخوردار است؟

۳، محتوای مقیاس سبک تربیتی والدین از چه عواملی تا چه میزان اشباع شده است؟

۴- آیا بین زنان و مردان در از لحاظ سبک تربیتی تفاوت وجود دارد؟

فرضیه های پژوهش

بین سوال های تشکیل دهنده مقیاس سبک فرزند پروری والدین هماهنگی درونی کافی وجود دارد .

مقیاس سبک فرزند پروری از روایی کافی برخوردار است.

بین نمرات دختران و پسران از لحاظ آماری تفاوت وجود دارد.

تعریف متغیرها و اصطلاحات

سبک تربیتی

تعریف نظری: منظور از شیوه های تریتی مجموعه رفتار ها و شیوه هایی است که والدین برای تربیت فرزندان اعمال می کنند که پژوهش حاضر الگو باشیوه ترکیبی والدین دارد را سه شیوه متفاوت می باشد. شیوه آزاد گذاری ، شیوه استبدادی ” و شیوه اقتداری.

تعریف عملیاتی: سبک فرزند پروری والدین: نمره ای است که آزمودنی در پرسشنامه سبک تربیتی کسب می کند.

تعریف عملیاتی بلوغ عاطفی: نمره است که آزمودنی در پرسشنامه بلوغ عاطفی کسب می کند.

سیاهه با پرسشنامه، برخی از روان شناسان کاربرد اصطلاح آزمون برای اندازه گیری شخصیت که دقت و عینیت آزمون های شناختی را ندارد، درست نمی دانند و به جای آن واژه پرسشنامه با سیاهه را به کار می برند.(جان ، ۱۹۸۳، ترجمه شریفی، طالقانی، ۱۳۶۹) در تعریف پرسشنامه می نویسد آزمون ها و پرسشنامه ها برای توصیف اندازه گیری حاصل در نتیجه تعدیل عوامل و با پیش بینی رفتار آینده بر اساس عملکرد زمان حال به کار می برند.

روایی: مقصود از روایی آن است که وسیله اندازه گیری واقعا بتواند خصیصه مورد نظر را اندازه گیری می کند (ثراندیک ،۱۹۸۲) به بیان دیگر منظور از روایی تست مناسب بودن با معنا بودن و مفید بودن استنباط های خاصی است که از روی نمره های تست به عمل می آید ( هومن ۱۳۷۴).

اعتبار : مقصود از اعتبار یک وسیله اندازه گیری است. اگر خصیصه مورد بخش را با همان وسیله و یا مشابه و قابل مقایسه با آن وسیله شرایطی مشابه دوباره اندازه بگیریم نتایج حاصل تا چه حد مشابه ، دقیق و قابل اعتماد است. (گلنوسون ۱۹۶۷ و هومن ۱۳۷۳).

نرم : مقیاس ضابطه ، معیار با داده های استاندارد و یکنواختی که تعبیر و تفسیر نمره هارا مسکن و مقایسه نمره ها را فراهم می سازد ( هومن ،۱۳۷۳)

تحلیل مولفه ای: عبارت از تحلیل و درک مولفه های زیر بنایی آزمون ( پرسشنامه سبک فرزند پروری) از طریق مطالعه ضریب همبستگی بین نمره ها( اتکینسون و دیگران ۱۹۸۱).

بر اساس روش تحلیل مولفه ای در هر یک از خانه های فطری ماتریس همبستگی ، عدد ۱ قرار می گیرد که علاوه بر واریانس مشترک، واریانس اختصاصی ، واریانس خطا را نیز در بر می گیرد.

این روش در جستجوی ساختاری است که همه واریانس های مجموعه متغیرهای مورد نظر را تعیین کند( ثراندیک، ۱۸۶۹).

عامل : متغیر جدیدی است که از طریق رنگی خطی نمره هایی اصلی آزمون حاصل می شود، بنابراین عامل از ماتریس داده ها استخراج می شود. تعداد آنها باید کمتر از تعداد متغیر ها باشد.

هنجار: ضابطه معیار با داده های استاندارد و یکنواختی که تعبیر و تفسیر نمره ها را ممکن می سازد.

نمودار اسکری: طراحی از واریانس کل تبیین شده توسط هر متغیر را در ارتباط با هم نشان می دهد. در این طرح معمولا عامل های بزرگتر در بالا و سایر عامل با شیبی تدریجی در کنار هم نشان داده می شوند.

چرخش متعامد: چرخش های متعامد استقلال عامل ها را حفظ می کند یعنی زوایای بین محور ها ۹۰ درجه می ماند (کرلینگر ،۱۹۷۳، ترجمه شریفی وزند ،۱۳۷۶).

ارزش ویژه : مقدار واریانس موجود در ماتریس ضرایب همبستگی که به وسیله هر عامل تبیین می شود ( شریفی، ۱۳۷۶).

بار عاملی : همبستگی یک عامل با یک متغیر است ( ناتالی ۱۹۶۷ وکرلینگر ۱۹۷۳) بار عاملی یک تست بیانگر با همبستگی آن تست با اندازه عامل اولیه آن یک عامل است (ثراندیک ۱۳۶۹).

چرخش و واریماکس : در این روش واریانس عامل ها بر روی یک متغیر به حداکثر رسانده می شود.