دکتر سید علی مرتضوی جهرمی هستم، فارغ التحصیل روانپزشکی از دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال ۱۳۷۶، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “جنبه های روانپزشکی افسردگی در افراد مبتلا به دیابت قندی” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه علوم پزشکی تهران

دانشگده پزشکی

پایان نامه

برای دریافت درجه تخصصی در رشته راونپزشکی

موضوع:

جنبه های روانپزشکی افسردگی در افراد مبتلا به دیابت قندی

استاد راهنما:

جناب آقای دکتر منوچهر نراقی

نگارش:

دکتر سید علی مرتضوی جهرمی

مرداد ماه ۷۶

فهرست مطالب

فصل اول:

مقدمه و معرفی طرح پژوهش

– اهمیت موضوع

– اهداف و فرضیات

– سابقه تحقیقات در ارتباط با فرضیات

– جامعه مورد تحقیق

– روش نمونه گیری

– روش جمع آوری اطلاعات و ابزار تحقیق و تاریخ انجام تحقیق

– روشهای آماری بکار گرفته شده

– تعریف اصطلاح ها و ملاک های تشخیص بیماری در گروه گواه

فصل دوم: دیابت قندی (با تاکید بر ویژگیهای طبی)

– تعریف دیابت

– تشخیص دیابت

– همه گیر شناسی

– طبقه بندی دیابت

– دیابت وابسته به انسولین

– دیابت غیر وابسته به انسولین

– دیابت های ثانویه

– علائم بالینی دیابت

– ویژگیهای بالینی دیابت وابسته به انسولین

– ویژگیهای بالینی دیابت غیر وابسته به انسولین

عوارض حاد و مزمن بیماری دیابت و اهمیت آنها از نظر روانپزشکی:

عوارض حاد:

هیپوگلیسمی، اثر Somogyi و پدیده dawn

اهیمت هیپوگلیسمی از نظر روانپزشکی

مسائل مهم طبی و روانپزشکی هایپوگلیسمی

– کتواسیدوز دیابتی ………………

علائم بالینی کتواسیدوز دیابتی و بافته­های آزمایشگاهی

درمان کتواسیدوز دیابتی و کومای هاسیپراسمولار

جنبه های روانپزشکی و نورولوژیک هایپرگلیسمی

– عوارض دیررس دیابت

اشاره ای کوتاه به درمان طبی دیابت

فصل سوم:

-دیابت به عنوان یک بیماری روان- تنی:

-مقدمه و کلیات

-معیارهای تشخیص DSM IV

-مفهوم استرس

-ارتباط جسم و ذهن (Mind-Body)

-پسیکو نوروآندوکرینولوژی

-دیابت و ئسیکو نوروایمونولوژی

فصل چهارم:

– دیابت و افسردگی :

– اپیدمیولوژی

-تأثیر زمین گیر شدن بر تعادل روانی بیمار دیابتی

-وجود علائم افسردگی به عنوان عامل خطرساز پیدایش عوارض دیررس

اختلال انطبافی با خلق افسرده در زمان تشخیص دیابت

– تأثیر حالات انفعالی بر کنترل متابولیک و خلق

روند انطباق بیمار دیابتی با بیماری

– نقش عوامل روان شناختی در کنترل دیابت

-اثر اختلالات تغذیه ای بر روند درمان دیابت

-عوارض ناشی از اختلالات بینایی دیابتی بر روابط زناشویی

– رابطه عوامل روانی

– اجتماعی با عوارض دیابت

– اختلالات شناختی در بیماران دیابتی

– رابطه مصرف سیگار و علائم افسردگی در بیماران دیابتی

چاقی – دیابت و افسردگی

-نقش هورمون رشد بر دیابت و افسردگی

-حاملگی-دیابت و اختلالات خلقی

دیابت و اختلالات عملکرد جنسی در مردان

– دیابت و اختلالات عملکرد جنسی در زنان

– استرس های ناشی از جنگ و آثارش بر بیماران دیابتی

فصل پنجم:

– درمان افسردگی در بیماران دیابتی

– روانپزشکی طبی – مشاوره (Constirtation – Liaison psychiatry)

– درمانهای حمایتی

– درمانهای بیولوژیک

– نقش ضد افسردگی ها بر دردهای نوروپاتی دیابتی

– درمان اختلالات خواب در بیماران دیابتی

– فرضیه جدید افسردگی تک قطبی تحت عنوان دیابت مغزی

فصل ششم:

– طرح تحقیق

– توضیح آزمون Beck و سایر مقیاس های سنجش افسردگی

– ابزار تحقیق

– جامعه تحقیق- نمونه گیری

فصل هفتم:

-تجزیه و تحلیل آماری و بررسی فرضیات تحقیق

-بحث و نتیجه گیری

-خلاصۀ پژوهش

-محدودیت های مشکلات تحقیق

-پیشنهادات

-فهرست منابع مورد استفاده

موضوع تحقیق و معرفی طرح پژوهش

بررسی میزان افسردگی از بیماران مبتلا به دیابت قندی

اهمیت موضوع :

دیابت قندی که شایع ترین بیماری غدد مترشحه داخلی است در زمره بیماریهای روان تنی محسوب می شود. نظیر سایر بیماریهای روان تنی، عوامل روان شناختی به شیوه های مختلفی بر سیر بیماری، درمان و پیشآگهی دیابت موثر است. نظر هر بیماری مزمن دیگر، فرد دیابتیک مجبور است روش زندگی خود را بطور کامل تغییر دهد. شایع ترین معضل این بیماران، عدم همکاری آنها با رژیم درمانی است که منجر به بروز مسائلی در درمان نگهدارنده می گردد. افسردگی یکی از شایع ترین[۱] اختلالات روانپزشکی در مبتلایان به دیابت می باشد. از قرن هفدهم میلادی هر جا صحبت از دیابت می شده از افسردگی هم سخن به میان آمده است و از آن زمان افسردگی و گهگاه مانیا) را بخشی از تصویر بالینی دیابت (چه تیپ او چه تیپ II) بشمار می آورده اند[۲]. تحقیقات اخیر نشان داده است که شیوع اختلال افسردگی اساسی برای تمام عمر در بیماران دیابتی تا ۳۳٪ می باشد که در مقایسه با دیگر بیماریهای طبی مزمن رقم خیلی بالاتری است[۳].تحقیقات نشان داده است که تعدیل افسردگی به شیوه های گوناگون موجب تطابق بهتر بیمار با عوارض دیابت می گردد[۴]. به نظر میرسد که سیر افسردگی در بیماران دیابتی بدخیم تر از بیماران غیر دیابتی است و این نشانگر لزوم توجه هر چه بیشتر بر وضعیت خلقی بیماران دیابتی و درمان افسردگی آنها می باشد[۵].از سوی دیگر شواهدی مبنی بر تأثیر سطح گلوکز پلاسما بر خلق بیماران دیابتی در دست است[۶]. افزایش خفیف تا متوسط قند خون در دراز مدت منجر به احساس بیحالی، خُلق افسرده و بی اشتهایی می شود. از سوی دیگر بسیاری از ویژگیهای روانپزشکی دیابت ثانویه بر برانگیختگی سیستم عصبی اتونوم در اثر کاهش حاد قند خون است که موجب اضطراب، هراس توأم با طپش قلب و تعریق می گردد. کاهش حاد قند خون باعث علایمی نظیر سر درد، حالت گیجی و منگی و احساس سبکی در سر میگردد که بخاطر کاهش میزان گلوکز مغز می باشد. (Cerebral glucopenia)عوامل متعددی در ایجاد اختلال افسردگی اساسی و با نشانه های افسردگی در بیماران دیابتی سهم دارند. انزوای اجتماعی، استرس با مقید بودن به رژیم غذایی خاص، احساس گناه در صورت عدم رعایت رژیم غذایی از جمله عوامل روانی – اجتماعی هستند. در ضمن بسیاری از بیماران دیابتی از دردهای شدید نوروپاتی دیابتی در عذابند. در برخی از آنها علائم افسردگی ممکن است عکس العملی روان شناختی نسبت به درد باشد.درد و افسردگی ممکن است از مکانیزم های زمینهای نوروپاتولوژیک مشترکی برخوردار باشند. اختلال تنظیم محور HPA (هیپوتالاموس هیپوفیز – آدرنال) بصورت افزایشی تولید کورتیزول در بسیاری از افسرده های غیر دیابتی و دیابتی های غیر افسرده گزارش شده است.[۷]تغییرات عروقی ناشی از دیابت ممکن است باعت ایسکمی مغزی توأم با افسردگی گردد. تحقیقات اخیر نشان داده است که درمان زودرس افسردگی در کودکان دیابتی قادر به پیشگیری از رتینوپاتی دیابتی در سالهای بعد خواهد شد. (۲)[۸] کلیه مطالب فوق الذکر حکایت از اهمیت فراوان علایم روان شناختی بالاخص علائم افسردگی در بیماران دیابتی می کند و ضرورت تحقیقات هر چه بیشتر را ایجاد می نماید.

اهداف و فرضیات این پایان نامه

هدف اصلی : بررسی میزان افسردگی در بیماران دیابتی (در مقایسه با افراد غیر دیابتی) به کمک آزمون Beck به عنوان گامی اولیه در جهت برخورد جامع زیستی روانی – اجتماعی با بیماران فوق.

فرضیات تحقیق :

(۱- میزان افسردگی در مبتلایان به دیابت بیشتر از افراد طبیعی است.

٢- میزان افسردگی در بیماران دیابتی زن بیشتر از بیماران دیابتی مرد است.

۳- میزان افسردگی در بیماران دیابتی سنین پایین تر بیشتر از سنین بالاست.

سابقه قبلی تحقیقات در رابطه با فرضیات فوق

تحقیقات قبلی نشان داده است که میزان افسردگی در بیماران دیابتی (تیپ Iو تیپ II) مستقل از جنس و شدت کمپلیکاسیونها می باشد[۹]. در پژوهشی که در سال ۱۹۸۸ در بریتانیا صورت گرفت به این نتیجه رسیدند که وجود افسردگی ارتباطی با جنسیت، نژاد، مدت زمان بیماری، نوع دیابت (IDDM یا NIDDM) و طبقه اجتماعی ندارد، بلکه بیشتر با نحوه انطباق و میزان حمایت های اجتماعی مرتبط است[۱۰]. از آزمون Beck مکرراً در ارزیابی روان شناختی بیماران دیابتی استفاده شده است. از جمله در سال ۱۹۹۰ بررسی بیماران دیابتی به کمک آزمون بک نشان داد که حمایت های اجتماعی موجب تعدیل علائم افسردگی در بیماران دیابتی می شود[۱۱].در سال ۱۹۹۱ پژوهشی بر اساس جمعیت (Population study) در بریتانیا توسط Wingard & Barrette , Palikas – LA بر اساس آزمون Beck انجام شد. نتایج تحقیق نشان میداد که نمرات آزمون بک بویژه در مقوله های عاطفی و جسمی به طرز قابل ملاحظه ای در دیابتی های غیر وابسته به انسولین در سنین بالاتر از ۵۰ سال) بالاتر از جمعیت سالم و افرادی که بتازگی تشخیص دیابت گرفته بودند قرار داشت. گلوکز ناشتای سرم و رژیم دارویی ارتباطی با نمرات فوق نداشت. محققین وجود علائم افسردگی را به اطلاع یافتن فرد از بیماریش مربوط دانستند[۱۲].در پژوهشی دیگری به کمک آزمون بک، تأثیر اختلال عملکرد و حمایت اجتماعی را بر سمپتوم های افسردگی بیماران دیابتی مورد بررسی قرار دادند و نتیجه گرفتند که بیمارانی که فاقد حمایت های اجتماعی کافی بودند، پرخطرترین گروه از نظر ابتلا به افسردگی در مواجهه با افزایش ناتوانیهای مربوط به بیماری می باشند[۱۳].در تحقیقی دیگر از آزمون بک برای بررسی شیوع و شدت علائم افسردگی در بیماران دیابتی استفاده شد. هدف اصلی آن بود که شباهت افسردگی در بیماران دیابتی با بیماران افسرده روانپزشکی غیر دیابتی را بررسی کند. عناوین آزمون بک را به دو دسته علائم شناختی (۱۳ علامت) و علائم جسمی (۸ علامت) تقسیم کردند. یافته ها حاکی از آن بود که نیمرخ علائم افسردگی در بیماران دیابتی (بویژه علائم شناختی مشابه بیماران افسرده روانپزشکی است و بسهولت می توان آن را از نیمرخ علائم در بیماران دیابتی غیر افسرده افتراق داد[۱۴].

جامعه مورد تحقیق : بیماران دیابتی مراجعه کننده به مرکز دیابت همدان. روش نمونه گیری : دو گروه ملاک و گواه انتخاب شدند. گروه ملاک شامل ۶۰ نفر (۳۰ بیمار زن و ۳۰ بیمار مرد) که در طیف سنی (۶۰-۳۰ سال) قرار داشتند بود. ابتدا لیست بیماران …