دکتر سینا موسوی هستم، فارغ التحصیل دکترا پزشکی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود در سال ۱۳۹۲-۱۳۹۳، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “بررسی اختلالات روانپزشکی در بیماران نارسایی کلیه مزمن تحت درمان با دیالیز در مراجعه کنندگان به بیمارستان امام حسین (ع) شاهرود از اسفند سال ۹۱ لغایت اسفند سال ۹۲” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد شاهرود

پایان نامه

جهت دریافت درجه دکترای پزشکی

بررسی اختلالات روانپزشکی در بیماران نارسایی کلیه مزمن تحت درمان با دیالیز در مراجعه کنندگان به بیمارستان امام حسین (ع) شاهرود از اسفند سال ۹۱ لغایت اسفند سال ۹۲

استاد راهنما:

دکتر مریم فرجام فر

استاد مشاور:

دکتر سید وحید صدر بلوریان

پژوهشگر:

سینا موسوی

۱۳۹۲- ۱۳۹۳

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول: معرفی و پزوهش

فصل دوم: دانستنی های موجود در پژوهش

فصل سوم: متدولوژی تحقیق

فصل چهارم: یافته های پژوهش

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

فهرست منابع

چکیده:

هدف: این مطالعه به منظور بررسی اختلالات روانپزشکی در بیماران مبتلا به نارسایی کلیه مزمن تحت درمان با دیالیز در مراجعه کنندگان به بیمارستان امام حسین (ع) شاهرود از اسفند سال ۹۱ لغایت اسفند سال ۹۲ انجام شده است.

روش مطالعه: در این مطالعه مقطعی توصیفی – تحلیلی، ۹۸ نفر از بیماران مبتلا به نارسایی کلیه مزمن تحت درمان با دیالیز در مراجعه کنندگان به بیمارستان امام حسین (ع) شاهرود از اسفند سال ۱۱ لغایت اسفند سال ۹۲ وارد مطالعه شدند و اختلالات روانپزشکی در آنها به وسیله پرسشنامه SCL – 90 – R مورد بررسی قرار گرفت.

یافته ها: در این مطالعه مشاهده گردید که ۳۳ نفر (۷/ ۳۳ درصد از افراد اختلال روانشناختی داشتند که شامل ۱۸ مورد افسردگی ماژور، ۶ مورد اختلالات اضطرابی، ۶ مورد اختلالات سایکوتیک ۱ مورد اختلالات افکار پارانویدی ۱ مورد اختلالات وسواس و اجبار و ۱ مورد اختلالات ترس مرضی بود، بیکاری، تحصیلات دیپلم و مدت طولانی تر دیالیز و بیماری کلیوی ارتباط معناداری با اختلال روانشناختی داشتند ( ۰۵/ ۰>P).

نتیجه گیری: در مجموع بر اساس نتایج این مطالعه چنین استنتاج می شود که در حدود یک سوم از بیماران مبتلا به نارسایی کلیه مزمن تحت درمان با دیالیز دچار اختلالات روانپزشکی هستند که شایعترین نوع آن افسردگی می باشد.

واژه های کلیدی: اختلال روانپزشکی، نارسایی کلیه مزمن، دیالیز

مقدمه و بیان اهمیت مسئله:

بیماران مبتلا به بیماری های مزمن جسمی و صعب العلاج به دلیل وضعیت دشوار و ناکام کننده بیماری خود دچار اختلالات و مشکلات روانی متعددی می شوند که از جمله مهمترین و شایعترین آنها اضطراب و افسردگی است. کلیه اختلالات روانی که بیماران مبتلا به بیماری های مزمن جسمی با آن روبرو می شوند شامل افسردگی، اضطراب، احساس خشم، سوگ و فقدان (به دلیل آن که سلامت خود را از دست داده اند، احساس گناه، افکار خودکشی و اقدام به خودکشی، احساس تنهایی و انزوا، اختلال خواب، اختلال اشتها، اختلال شناختی، اختلال جنسی، اعتیاد، انکار بیماری، احساس عدم کنترل و شرایط بیماری است.بیماری کلیوی مزمن یک مشکل سلامت در دنیای امروز است و موقعیت تهدید کننده برای وضعیت سلامتی، اقتصادی و اجتماعی محسوب می گردد. اهمیت این بیماری در ماهیت دینامیک بودن آن در طول زمان است و در نهایت منجر به بیماری کلیوی مرحله نهایی می شود (ESRD). بیماری کلیوی مرحله نهایی یک وضعیت بالینی است که در آن کلیه ها قادر به برقراری اعمال متابولیک و حفظ و تعادل مایعات و الکترولیت ها در بدن نیستند و برای ادامه حیات استفاده از درمان های جایگزین کلیه اجتناب ناپذیر خواهد بود. از جمله درمان های جایگزین انواع مختلف دیالیز می باشد. دیالیز جزئی از تشکیلات درمانی طبی پیچیده است که بیماران با نارسایی مزمن کلیه با آن سر و کار دارند. دستیابی به دستگاهی که دوام زندگی آنان را در پی خواهد داشت، ایجاب می کند که هفته ای ۳ بار به مدت حداقل ۴ ساعت به مراکز دیالیز مراجعه کنند(۳). در کشور ما سالانه ۳ هزار نفر به تعداد دیالیزی ها افزوده می شوددیالیز علاوه بر عوارضی نظیر عفونت، ترومبوز، فیستول و …، مشکلات روانپزشکی نیز ایجاد می کند از جمله استرس هایی که بیماران دیالیزی با آن روبرو هستند می توان به محرومیت های ناشی از محدودیت آب و مواد غذایی، تغییر در تصور از بدن به دلیل ارتباط با ماشین و احساس وارد شدن ماشین به داخل بدن و ادرار نکردن که بسیار استرس زاست، طولانی بودن درمان، طولانی بودن درمان، تهاجمی بودن، وقت گیر بودن هر جلسه و از دست دادن شغل اشاره نمود (۴). تجاوز نادر به جبران کامل فعالیت های متابولیکی از دست رفته نمی باشد که خود یک عامل دیگر مسبب پریشانی خاطر بیمار است. این بیماران از کیفیت زندگی و بقای پایین تری برخوردار هستند و تغییرات اساسی در سبک زندگی این بیماران رخ خواهد داد به عبارتی برای افراد دیالیزی نه تنها بیماری و درمان آن مسئله ساز است، بلکه در روابط آنها با محیط اختلال هایی به وجود می آید.نتایج اکثر بررسی ها شیوع بالای اختلالات روانی، اجتماعی را در بیماران دیالیزی نشان می دهد. نگاهی اجمالی به افزایش به میل به خودکشی، افسردگی، اضطراب، اختلالات جنسی و مشکلات روابط بین فردی در بیماران دیالیزی انسان را متحیر می کند که چگونه این بیماران باز هم برای زنده ماندن تلاش می کند. افسردگی، افکار پارانوئید، شکایت های جسمانی، افکار وسواسی و اجباری، اضطراب، روان پریشی و پرخاشگری و ترس مرضی از جمله اختلالات روانپزشکی شایع در این بیماران است . اما در مورد شدت بروز عوارض روانپزشکی اتفاق نظر وجود ندارد، ولی همه بر این نکته مشترک تاکید دارند که شایعترین بیماری روان پزشکی، افسردگی و بعد از آن اضطراب با شیوع کمتر است.افسردگی در ۵۰ درصد و اختلال اضطراب در ۳۰ درصد از موارد دیده شده است. سایر اختلالات روانپزشکی متوسط به مقدار بیشتر و عوارض روائی شدید به میزان کمتر دیده می شود بخصوص در ۹ ماه اول علایم گذرای روان پریشی و سایر اختلالات به شکل شدید وجود دارد (۷)، مطالعات مختلف گویای آن است که میزان فراوانی اختلالات روانی خصوصا افسردگی در بیماران نارسایی مزمن کلیوی تحت دیالیز نسبت به بیماری های مزمن دیگر، مانند نارسایی مزمن قلبی و بیماریهای عروق کرونر بیشتر است .با توجه به روند رو به افزایش بیماری نارسایی مزمن کلیه در کشور و شیوع بالای اختلالات روانپزشکی در این بیماران و نیز اهمیت یافته های اپیدمیولوژیک در ارائه خدمات روانپزشکی در این بیماران در مطالعه حاضر تلاش بر آن بود که فراوانی اختلالات روانپزشکی در بیماران دیالیزی بیمارستان امام حسین شاهرود، تعیین شود.

اهداف علمی

هدف کلی

تعیین اختلالات روانپزشکی در بیماران مبتلا به نارسایی کلیه مزمن تحت درمان با دیالیز در مراجعه کنندگان به بیمارستان امام حسین (ع) شاهرود از اسفند سال ۹۱ لغایت اسفند سال ۹۲

اهداف فرعی

۱-تعیین توزیع فراوانی ستی افراد مورد مطالعه

۲- تعیین توزیع فراوانی جنسی افراد مورد مطالعه

۳-تعیین توزیع فراوانی شغلی افراد مورد مطالعه

۴- تعیین توزیع فراوانی وضعیت تاهل افراد مورد مطالعه

۵- تعیین توزیع فراوانی سطح تحصیلات افراد مورد مطالعه

۶- تعیین توزیع فراوانی نقعات هفتگی دیالیز در افراد مورد مطالعه

۷- تعیین توزیع فراوانی منت بیماری کلیوی در افراد مورد مطالعه

۸-تعیین توزیع فراوانی اختلال رواشناختی در افراد مورد مطالعه

۹- تعیین توزیع فراوانی اختلال روانشناختی بر اساس سن افراد

۱۰- تعیین توزیع فراوانی اختلال روانشناختی بر اساس جنسیت افراد

۱۱- تعیین توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس شغل افراد

۱۲- تعیین توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس وضعیت تأهل أفراد

۱۳- تعیین توزیع فراوانی اختلال روانشناختی بر اساس تحصیلات افراد

۱۴- تعیین توزیع فراوانی اختلال روانشناختی بر اساس مدت دیالیز افراد

۱۵- تعیین توزیع فراوانی اختلال روانشناختی بر اساس دفعات هفتگی دیالیز افراد

۱۶ تعیین توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس مدت بیماری کلیه در افراد

اهداف کاربردی

ارائه راهکار هایی مناسب جهت کاهش بار بیماری در مبتلایان به نارسایی کلیوی مزمن که تحت دیالیز هستند.

سوالات

۱-توزیع فراوانی سنی افراد مورد مطالعه چگونه است؟ _

۲-توزیع فراوانی جنسی افراد مورد مطالعه چگونه است؟

۳-توزیع فراوانی شغلی افراد مورد مطالعه چگونه است؟

۴- توزیع فراوانی وضعیت تأهل افراد مورد مطالعه چگونه است؟

۵-توزیع فراوانی سطح تحصیلات افراد مورد مطالعه چگونه است؟

۶- توزیع فراوانی دفعات هفتگی شالیز در افراد مورد مطالعه چگونه است؟

۷- توزیع فراوانی مدت بیماری کلیوی در افراد مورد مطالعه چگونه است؟

۸-توزیع فراوانی اختلال روانشناختی در افراد مورد مطالعه چگونه است؟

۹- آیا توزیع فراوانی اختلال روانشناختی بر اساس سن افراد متفاوت است؟

۱۰-آیا توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس جنسیت افراد متفاوت است؟

۱۱- آیا توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس شغل افراد متفاوت است؟

۱۲-آیا توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس وضعیت تأهل افراد متفاوت است؟

۱۳- آیا توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس تحصیلات افراد متفاوت است؟

۱۴-آیا توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس مدت دیالیز افراد متفاوت است؟

۱۵-آیا توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس دفعات هفتگی دیالیز افراد متفاوت است؟ ۱۶-آیا توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس مدت بیماری کلیه در افراد متفاوت است؟

فرضیات

۱٫توزیع فراوانی اختلال روانشناختی بر اساس سن افراد متفاوت است.

۲. توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس جنسیت افراد متفاوت است.

٣. توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس شغل افراد متفاوت است

۴- توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس وضعیت تأهل افراد متفاوت است. _

۵-توزیع فراوانی اختلال روانشناختی بر اساس تحصیلات افراد متفاوت است.

۶- توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس مدت دیالیز افراد متفاوت است.

۷-توزیع فراوانی اختلال روانشناختی بر اساس دفعات هفتگی دیالیز افراد متفاوت است.

۸- توزیع فراوانی اختلال رواشناختی بر اساس مدت بیماری کلیه در افراد متفاوت است.

تعریف واژه ها

نارسایی مزمن کلیوی

اختلال مزمن عملکرد کلیوی که همراه با افزایش سطح کراتینین و BUN و کاهش GFR می باشد .

دیالیز

روشی برای دفع سموم و متابولیت ها در بیماران دچار نارسایی مزمن کلیه که می تواند به دو شیوه پریتونئال و همودیالیز انجام شود.

اختلالات روانپزشکی

هرگونه اختلال نسبت به حالت طبیعی در سلامت روانی افراد که همراه با مختل شدن عملکرد فرد باشند و در این مطالعه توسط پرسشنامه R – 90  – SCL مورد بررسی قرار گرفت.

مقدمه و بررسی متون:

مشکلات روانی در جوامع همانند کوه یخی می مانکه تنها ده درصد آن قابل رؤیت بوده و نود درصد پنهان است . امروزه این مشکلات خسارتهای جبران ناپذیری بر پیکر به جامعه بطور عام و موقعیت شغلی افراد بطور خاص وارد کرده است. برخوردهای پرخاشگراه در خانواده و جامعه احساس نگرانی، افسردگی و اضطراب، مصرف زیاد و فراگیر داروهای اعصاب و روان همگی حکایت از مواجهه جامعه انسانی با مشکلات روحی روانی دارد. به گونه ای که بنابر اعلام سازمان بهداشت جهانی حدود پانصد میلیون نفر از جمعیت جهان در حال حاضر از بیماری های روانی رنج می برند در بررسی بیماری ها لازم است که کنش متقابل پیچیده بین نیروهای موجود در درون یک فرد و محیط او در نظر گرفته شود، طبیعت و تظاهر علائم و نشانه های روان پزشکی عمیقا تحت تاثیر استحکام روانی بیمار ، ظرفیت های تطابقی او و دفاع های روانی روانشناختیش قرار می گیرد. و تصویر بالینی حاصله نهایتا بیانگر موازنه بین آسیب شناسی روانی بیمار است. ارتباط پیچیده بین شکل گیری علایم روانی و وقوع وقایع مختلف در زندگی به ویژه وقایع منحنی تهدید کننده، غیر قابل پیش بینی و مهارنشدنی وجود دارد، عموما جنین وقایع ناخواسته ای موجب « در هم گسستگی عصبی » فرد شده و او را مستعد شکل گیری علایم روانی می کنند ( به ویژه اگر فرد فیلا دارای یک اختلال روانی بوده باشد) وقایعی مانند بیماری و ضعف و ناتوانی بدن در مقابله و توانایی با بیماری موجب آشفتگی روانی در بعضی از نجات یافتگان یافت می شود. پاسخهای فردی خیلی باهم فرق دارند. وقایع منفی زندگی و حمایت های ضعیف اجتماعی در آسیب زایی و آشفتگی های روانی اهمیت دارند. البته ممکن است مدتی طول بکشد تا عواقب مواجهه با ضربه روانی خود را نشان دهد. به همین دلیل ممکن است یک دوره بحرانی وجود داشته باشد که تا وقتی علائم بیماری خیلی شدید نشده بتوانیم از بدتر شدن آن جلوگیری می کنیم. از میان عوامل استرس زا می توان به بیماریهای کلیوی اشاره کرد که تا حدودی گریبان گیری تعدادی از افراد جامعه می باشد که اثرات ناگواری بر جسم روان افراد بر جای می گذارد تجربیات و تحقیقات نشان داده است که عدم توجه به مسائل فرهنگی و آموزشی زمینه بروز بسیاری از مشکلات از جمله آسیب های روانی را در رابطه با بیماری ها فراهم می کند توجه به قشر محروم و آسیب پذیر در همه ابعاد انسانی ضرورت پرداختن به اینگونه مسائل را دوچندان کرده است و این در حالی است که بیشتر برنامه ریزان بهداشتی از میزان شیوع و عوارض اجتماعی و اقتصادی و خانوادگی این اختلافات اگاهی چندانی ندارند از آنجا که وجود نقص بدنی و بیماریهای همچون کم کاری کلیه و معیوب بودن کلیه ها در آسیب رواقی بی تاثیر نیست عدم توجه به این مساله می تواند مشکلات روانی را در فرد در دراز مدت به وجود آورد، برای جامعه و خانواده مشکلاتی را ایجاد کند با مهار و درمان اینگونه بیماری ها می توان کنترل را برای اینگونه افراد افزایش داد تا آنها از طریق مختلف آموزشی بر علم و آگاهی خود از میزان شیوع اختلالات روانی بیافزایند و بتواند با اتخاذ تصمیم مناسب از این قبیل مشکلات جلوگیری به عمل آورند بر اساس آمار منتشر شده از طرف بهداشت جهانی حدود ۰۱/ ۰ از مردم جهان در سنین مختلف دچار نوعی اختلال شدید روانی و ۱۰ درصد از بیماریهای خفیف روانی رنج می برند و وقتی آمار مربوط به اختلالات روانی ناشی از بیماریهای جسمانی و روانی همچون اعتیاد به ارقام فوق افزوده می شود معلوم می شود چه بار سنگینی بر دوش خانواده ها و جوامع است طبق آخرین آمار مرکز دیالیزی ایران در حال حاضر ۴۵۰ واحد همودیالیز در کشور وجود دارد و متجاوز از ۲۸۰۰۰ هزار نفر بیماری کلیوی در این واحدها تحت درمان با همودیالیز مزمن می باشند. توسعه امکانات همودیالیز کشورمان که طی دو دهه گذشته بسیار چشمگیری و قابل توجه بوده است ، ۲۲۰۰۰ هزار پیوند کلیه فعال در کشور داریم و ۳۱ هزار و ۸۰۰ پیوند کلیه ثبت شده است ، هزار و ۵۰۰ دستگاه دیالیز فعال موجود است اما به ۳ هزار دستگاه دیگر نیاز داریم، ۳۱مرکز پیوند کلیه به خدمات رسانی مشغول هستند و ۱۶ مرکز پیوند کلیه در تهران ثبت شده است که این تعداد بسیار کم است. طبق آمارهای جهانی استاندارد استفاده از دستگاه دیالیز بین ۵ تا ۷ سال است اما دستگاههایی که هم اکنون استفاده می شود بیش از ۲۵ سال عمر دارند با توجه به جمعیت دیالیزی، کمکهای اجتماعی چه از لحاظ کیفیت و چه از لحاظ کمیت در تطابق روانی اجتماعی بیمارانی که با بیماری مزمن زندگی می کنند مؤثر است.

ابعاد پرسشنامه SCL90:

در پرسشنامه SCL90R نه بعد سنجیده می شود.

افسردگی:

علایم این بعد منعکس کننده طیف وسیعی از نشانه های بالینی افسردگی است که شامل خلق و خوی افسرده، بی علاقگی نسبت به لذت زندگی، احساس نا امیدی و افکار خودکشی و درماندگی می باشد.سئوالات مربوط به افسردگی در این آزمون مواردی از قبیل احساس تنهایی، احساس غمگینی، نگرانی بیش از حد درباره چیزی یا شخصی و احساس کاهش انرژی و … را در بر می گیرد. ازطبقه بندی اختلالات روانی و رفتاری سازمان بهداشت جهانی ۱۰-ICD افسردگی اینطور تعریف شده که فرد از افسردگی فقدان لذت و علاقه کاهش انرژی که منجر به خستگی مفرط و کاهش فعالیت می شود، رنج می برد. خستگی شدید بعد از یک فعالیت کوتاه نیز شایع است و سایر علایم عبارتند از الف ) کاهش تمرکز و توجه ب ) کاهش عزت نفس ج ) احساس گناه و بی انرژی د) نگرش بدبینانه نسبت به آینده ، عقاید یا اعمال آسیب رساندن به خود با فکر خودکشی و ) اختلال در خواب و کاهش اشتها.

خود بیمارانگاری: در این بعد از ناراحتی ها ناشی از ادراک عملکرد ناسالم بدن است این اشکال در کارکرد سیستم عصبی خودکار و اجزاء تشکیل دهنده آن ظاهر شده و در نتیجه به صورت شکایتی از عملکرد سیستم قلبی عروقی و گوارشی و تنفسی تظاهر می کند. سئوالات مربوط به این بعد در آزمون ، مواردی همچون : سردرد داشتن، احساس درد در ناحیه قلب، کمردرد و احساس مور مور شدن، احساس ضعف و … را شامل می شود. در ۱۰-ICD مشخصه اصلی این بیماری این است که بیماران دائما فکر می کنند که به یک اختلال جسمی و پیشرونده شدید و یا چندین نوع از این اختلالها مبتلا هستند آنان شکایات جسمانی و اشتغال ذهنی دایمی به وضعیت جسمی خود نشان می دهند و این نشانه های جسمانی از سوی بیمار غیر طبیعی و پریشان کننده تفسیر می شود.

روان پریشی: در ۱۰-ICD سازمان بهداشت روان پریشی اینطور تعریف شده که فرصتهای مربوط به مکانیزم روان پریشی نیست بلکه صرفا نشانگر وجود توهمات، هذیان ها و یا معدودی از ناهنجاری های رفتاری متعددی نظیر برانگیختگی کلی و فزونکاری، کندی روانی حرکتی محسوس و رفتار کاتا تونیایی است و سئوالات مربوط به روان پریشی در این آزمون عبارتند از حالت گوشه گیرانه و انزوا و نحوه زندگی استروئیدی تا علایم اسکیزوفرنی مانند هذیان و انتشار فکر می گردد و احساس عدم صمیمیت با دیگران، شنیدن صداهایی که دیگران قادر به شنیدن نیستند، اعتقاد به داشتن بیماری فکری و روحی، احساس تنهایی نمودن و حتی زمانی که با دیگران هستند و … می باشد.

اضطراب:

این بعد دارای علایمی مانند عصبی بودن، احساس فشار و لرزش در اندام بدن است.

حساسیت بین فردی:

این بعد به احساس عدم کفایت و حقارت فرد بالاخص در مقایسه با دیگران تأکید دارد، دست کم گرفتن خود، احساس عدم آرامش، راحت نبودن و ناراحتی محسوس در جریان ارتباط با دیگران از تظاهرات مخصوص این بعد است. سئوالات مربوط به این بعد در آزمون در برگیرنده مواردی از قبیل حساسیت و زودرنجی ، احساس خجالت در مقابل دیگران، احساس حقارت و احساس درک نشدن توسط دیگران می باشد.

فوبیا:

علایمی همچون ترس شدید نسبت به یک فرد، مکان، شیء بخصوص با موقعیتی که ویژگی آن غیرمنطقی بودن و عدم تناسب با محرک آن ترس بوده و منجر به رفتارهایی اجتنابی یا فرار از آن محرک باشد که در فرد فوبی دیده می شود. در این آزمون مواردی همچون احساس ترس از مکانهای باز و شلوغ و … در این بعد گنجانده می شوند در۱۰-ICD اختلال اضطراب هراس یا فوبیا اینطور تعریف شده که اضطراب در برخی موقعیتهای خاصی و در برابر اشیاء معین در حالی که معمولا خطرناک نیستند عارض می شود در نتیجه فرد از آنها اجتناب می کند و یا با اضطراب آنها را تحمل می کند و نگرانی بیمار بر احساس ضعف و نداشتن کنترل و ضربان قلب متمرکز می شود.

خصومت: منعکس کننده یک مجموعه ای از حرکات در رفتارهایی است که باعث ناراحتی و آزار دیگران می شود و عملی منفی در نظر گرفته می شود و سئوالات مربوط به آن در این آزمون عبارتند از:

آیا دیگران باعث ناراحتی شما شده اند و یا با گرگرفتن و از کوره در رفتن و … مشخص می شود. پارانویان که شامل اعمال و رفتاری از سوء ظن حس اینکه کسی افکار شخصی را کنترل می کند یا گزند و آسیب که به شخصی خواهد رسید. بدگمانی مخصوصا نسبت به همسر و شریک جنسی و دوستان آشنایان که همه بر سر او قصد توطئه دارند مشخص می شود. سئوالات این بعد شخصیتی عبارتند از : حس کنترل افکار، انتشار افکار ، عقاید ناخوشایند که رهایی ندارند، صدایی در گوش که دیگران قادر به شنیدن آن نیستند و … مشخص می شود که در ۷۰-ICD با خصوصیات ذیل مشخص می شود. الف ) حساسیت شدید به موانع و ناکامی ها ب ) میل به کینه ورزی مداوم و عدم گذشت از توهین و گزند و تحقیر ج ) سوء ظن و سوء تعبیر از اعمال دوستانه و بی طرفانه و احساس حقانیت بر خلاف واقع و میل به خود ستانی که به صورت خود مرجعی جلوه می کند. همچنین ترس های ناگهانی، احساس وحشت، بیم و نگرانی نسبت به آینده و برخی جنبه های جسمانی را در بر می گیرد. سئوالات این بعد در آزمون مواردی مثل تپش قلب، احساس ترس زیاد داشتن و احساس بی قراری داشتن، تصورات و افکار ترسناک در ذهن را در بر می گیرد.

وسواس: علایم این ملاک بر افکار تکانه ها و اعمالی است که خود فرد آنها را به ناچار به گونه ای غیر قابل مقاومت تجربه نموده و ماهوتی بیگانه با خود دارند. علاوه به اینها رفتارها و تجاربی که نشان دهنده نوعی باریک بینی در افراد است در این بعد آورده شده است. علایم این بعد از آزمون شامل بی دقتی در کارها، اشکال در تمرکز حواس، احساس گیر افتادن در کارها، اجبار به آهسته انجام دادن کارها، اجبار به بررسی مکرر کارها و … است در ۱۰-ICD خصوصیت اصلی این اختلال افکار وسواسی عود کننده با اعمال اجباری است و افکار وسواسی عقاید، تصورات و تکانه هایی هستند که به طور مکرر به شکلی کلیشه ای به ذهن بیمار خطور می کند این افکار پیوسته موجب پریشانی بیمار می شوند و از دید بیمار بی معنی و احمقانه، جابر انه و ناپسند هستند افسردگی در افسردگی فرد از خلق افسرده و فقدان احساس لذت و علاقه، کاهش انرژی و کاهش فعالیت و خستگی مفرط در رنج است. علت شیوع افسردگی در مردان از دست دادن شغل است. شغل بیانگر ارزش شخص در نظر خودش است یک علت شایع افسردگی در زنان از دست دادن همسر است مسئله تنها از دست دادن شخصی مورد علاقه نیست بلکه منبع اصلی ارزش وی است زیرا موقعیت اجتماعی زن مبتنی بر نقش شوهر است علاوه بر آن با از دست رفتن نان آور خانواده امر و معاش زنان دچار مخاطره می شود، میزان شیوع افسردگی در ایالات متحده در حدود ۱ درصد تا ۲ درصد در مردان ۳ تا ۶ / ۴ درصد در زنان گزارش شده است. خطر این اختلال در طول زندگی یعنی درصد کسانی که در بعضی مراحل زندگی خود افسردگی شدید را تجربه کرده اند و در مردان ۸تا ۱۲ درصد در زنان ۲۰ تا ۲۹ درصد گزارش شده است. در بین کسانی که در بیمارستانهای روانی بستری شده اند بیشترین فراوانی مربوط به اسکیزوفرنی و پس از آن افسردگی است اما در.