قاسم حسین پور هستم، فارغ التحصیل مشاوره در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت در سال ۱۳۸۸، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “تاثیر آموزش گروهی مهارت های اجتماعی بر مشکلات عاطفی-رفتاری کودکان دبستانی شهرستان پاسارگاد” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد مرودشت

دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی

پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته کارشناسی ارشد مشاوره

عنوان:

تاثیر آموزش گروهی مهارت های اجتماعی بر مشکلات عاطفی- رفتاری کودکان دبستانی شهرستان پاسارگاد

استاد راهنما:

دکتر ژاله رفاهی

استاد مشاور:

دکتر نازنین هنرپروران

نگارش:

قاسم حسین پور

تابستان ۱۳۸۸

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول : طرح مسأله

مقدمه

بیان مسأله

اهمیت و ضرورت تحقیق

اهداف پژوهش

فرضیه ها

تعاریف عملیاتی وازها

فصل دوم : پیشینه تحقیق

الف – پیشینه نظری

ب – پیشینه تحقیقاتی

تحقیقات داخل کشور

تحقیقات خارج از کشور

فصل سوم : روش تحقیق

طرح پژوهش

جامعه آماری

نمونه و روش نمونه گیری

ابزار اندازه گیری

پرسشنامه رفتار کودک راتر

اعتبار و پایانی ابزار پژوهش

روش اجرا

روشهای تجزیه و تحلیل

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل یافته ها

توزیع حجم نمونه آماری بر اساس گروه

توزیع حجم گروه آزمایش بر اساس جنسیت

فرضیه اول

فرضیه دوم

فرضیه سوم

فرضیه چهارم _

فرضیه پنجم

فرضیه ششم

فرضیه هفتم

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

خلاصه پژوهش

بحث و نتیجه گیری

محدودیت ها

پیشنهادات

منابع فارسی

منابع انگلیسی

چکیده:

هدف این پژوهش بررسی تاثیر آموزش مهارتهای اجتماعی به شیوه گروهی بر مشکلات عاطفی- رفتاری کودکان دبستانی شهرستان پاسارگاد بوده است. نمونه این تحقیق ، ۴۰ نفر از دانش آموزان دبستانی شهرستان پاسارگاد در سال تحصیلی ۱۳۸۸-۱۳۸۷ بودند که به صورت گمارش خوشه ای تصادفی در دو گروه آزمایش (۲۰ نفر) و کنترل (۲۰ نفر) جایگزین شدند. متغیر وابسته در این پژوهش مشکلات عاطفی – رفتاری بود که با مقیاس رفتاری رائر ارزیابی شد، متغیر مستقل آموزش مهارتهای اجتماعی بود که در ۹ جلسه تنظیم و به گروه آزمایش آموزش داده شد. نتایج بر اساس تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش مهارتهای اجتماعی به شیوه گروهی مشکلات عاطفی – رفتاری کودکان را کاهش داده است . ( ۰۰۰ / ۰>p) ، همچنین آموزش مهارتهای اجتماعی بر کاهش پرخاشگری – پیش فعالی (۰۱/۰ >p) ، اضطراب و افسردگی ( ۰۰۷ / ۰>p) ، ناسازگاری اجتماعی ( ۰۰۰/۰>p) ، کمبود توجه ( ۰۵ / ۰ >p) موثر بوده است، اما بر کاهش رفتار ضد اجتماعی تاثیر نداشته است.

کلید واژه ها : مهارتهای اجتماعی ، مشکلات عاطفی – رفتاری ، پرخاشگری ، اضطراب ، پیش فعالی ، افسردگی ، ناسازگاری اجتماعی ، کمبود توجه ، رفتار ضد اجتماعی

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه:

روابط ما با دیگران نسبت به اعصار پیشتر بسیار پیچیده تر، پراکنده تر و تخصصی تر شده اند. گروه فزاینده ای از انزوا و تنهایی رنج می برند، و بر قراری تعامل پاداش دهنده و روابط بین اشخاصی حمایت کشنده را هر چه دشوارتر می یابند . امروزه مهارت های اجتماعی برای بسیاری از مردم بخشی ضروری از پیشه حرفه ای آنها را تشکیل میدهند ، همچنانکه پیشرفت های تکنولوژیک باعث افزایش استخدام در مشاغل خدماتی می شوند. که مهارت عمده مورد نیاز آن ها تعامل رودرو می باشد ، این مهم احتمالا در آینده نزدیک و شتاب خواهد یافت.کسب مهارت های اجتماعی بخشی از مساله اجتماعی شدن کودکان و نوجوانان است و مهمترین عوامل اجتماعی شدن را می توان فرهنگ ، خانواده و نهادهای اجتماعی دانست که در قالب نقش جنسیتی ، اخلاقیات و انگیزه پیشرفت بررسی شده اند، تا پیچیدگی مساله اجتماعی شدن و چگونگی آن آشکارتر شود (تئودورو و دیگران ۲۰۰۵ به نقل از بخشی زاده ۱۳۸۵).مهارت اجتماعی باعث بروز رفتار هایی می شود که بصورت مثبت یا منفی تقویت می شوند و در پر گیرنده رفتارهایی نیست که مورد تشبیه واقع شود و یا توسط دیگران خاموش شوند این مهارت ها می تواند در روابط آدمی با دیگران نتایج مثبت و موفقیت آمیزی بوجود آورند مهارت های اجتماعی شامل مهارت در همدری ، مهارت ارتباط غیر کلامی ، مهارت در تشخیص احساسهای خوبش و مهارت در کنترل خویش است (لبیت و لوین سان ۱۹۷۳ به نقل از بخشی زاده ۱۳۸۵).مهارت های اجتماعی فرد را قادر می سازد که با افراد دیگر رابطه متقابل داشته باشد و رفتارهای مثبت را گسترش دهد ، و در پژوهش انچه مورد تاکید قرار گرفته ، تشکیل رفتارهای جامعه پسند و جدید و راه های درست فکر کردن و خوی احساس کردن و بیان احساسات در موقعیت های مختلف اجتماعی می باشد.

بیان مسئله:

توانایی تعامل با دیگران به شیوه ای شایسته و ثمر بخشی در همه مراحل زندگی اهمیت بسیار دارد. تحقیقات نشان داده است کودکانی که با همسالان خود روابط نامطلوب دارند ، در بزرگسالی به احتمال زیاد دچار مشکلات بسیار از جمله اختلالهای روانی می شود . شواهد نشان می دهد بسیاری از بزرگسالانی که دچار عوارض روانی به خصوص اضطراب، افسردگی و اختلالات شخصیت هستند و از نظر اجتماعی نیز بی کفایت به نظر می رسند (ترونر برانیت و آرجیل ،۱۹۷۸). گرشم (۱۹۸۴) اعتقاد دارد ، نتایج مهم آموزش مهارت های اجتماعی به کودکان شامل موارد ذیل است پذیرش در گروه همسالان ، پین بزرگسالان پذیرفته شدن ، سازش با محیط تحصیلی و عمل با عقل سلیم . پژوهش ها نشان داده که ریشه یابی مشکلات همچون اختلال در سطح یادگیری ، رفتار و نیز عقب ماندگی ذهنی در درون جوانی و بزرگسالی به طور معنا داری مربوط به نقص مهارتهای اجتماعی در دوران خردسالی و کودکی است (پتری به نقل از شافعی مقدم ۱۳۸۲).وضعیت های عمده که ضرورت آموزش مهارت ها و مفاهیم اجتماعی را به میان می آورند ، چنین است : ۱)امروزه نهادهای اجتماعی بنیادی همچون خانواده ، مدرسه ، سازمانهای مذهبی و انتظارات جامعه دستخوش تغییرات اساسی می شوند ، نفوذ کمی و کیفی این نهادها در حال تغییر است. ۲) رشد سریع جمیعت و تغییرات وسبع اجتماعی و صنعتی باعث شده و شمار زیادی از کودکان دچار مشکلات سازگاری اجتماعی – رفتاری و عاطفی شوند. ۳) بنا بر آمارهای مشخص موجود تقریبا نیمی از جمعیت کشور ما را کودکان و نوجوانان تشکیل می دهند .۴ ) نیاز به مداخله و آموزش به سبب پرسش گر شدن انسان ها بیش از هر زمان و عصر دیگر احساس می شود . داناگید فزاینده بر فردیت انسان ها را به این جهت سوق می دهد که نسبت به نیازهای دیگران کمتر واکنش نشان بدهند . شیوه های غلط آموزش و پرورش رسمی در کشور ، باعث شده که کودکان امروزی بسیار بیشتر در معرض تشویش ها و تعارضات فرار بگیرید. ۷) و بالاخره اینکه گاه شیوه ابراز احساسات محبت آمیز با احساسات منفی کار ساده ای نبوده و در این وضیعت سر در گم می مانیم . اهمیت آموزش کودکان در این خصوص غیر قابل انکار است. نکته اساسی این است که نیازها و روابط بر هم اثر متقابل دارند. اکثر نیاز های آدمی عمدتا از طریق روابط انسانی و تعامل با دیگران برآورده می گردد ، اینکه در این روابط تا چه حد نیازهای ما برآورده می شود ، بستگی به نوع و کیفیت روابط دارد. شرایط محیط و ورائت و فرصت ها و امکاناتی برای ارضاء نیازهای انسان فراهم می کنند ،ولی چگونگی ارضاء نیازها اصولا بسته به روابط انسانی است (ثنایی به نقل از فروتن ۱۳۸۲).روابط انسانی برای ارضاء نیازهای اساسی ما ضروری اند. داشتن روابط مثبت و سالم با دیگران کلید رشد و کمال آدمی است . آنچه که امروز هستیم و آنچه که در آینده خواهیم بود و هر دو معلول روابط ما با دیگران است ، روابط ما رفتار ما را به صورت یک انسان اجتماعی شکل می دهند. همچنین در منحصر به فرد بودن شخصیت ، هویت و مفهوم خویشتن ما نقش عمده دارند. دیگران برای ما هم جنبه آینه دارند ، یعنی ما را به خودمان نشان می دهند و هم الگوی تقلید ما هستند. گروه های مختلف زندگی ابزار عمده خود شناسی اند، در عین حال همین روابط بین اشخاص ، اکثر مشکلات و اختلالات روانی را نیز شکل می دهند. تمام مشکلات انسانی عملنا اجتماعی و ناشی از ارتباط با دیگران است (ثنایی ، به نقل از فروتن ۱۳۸۲).افراد از ابتدا از نظر اجتماعی کمرو یا ماهر متولد می شوند بلکه آن ها را طی زندگی کودکی و نوجوانی باد می گیرند و در بزرگسالی به تصیحیح روشهای تعاملی خود می پردازند . در این راستا مدارس ابتدایی سهم بسزایی در اجتماعی کردن بچه ها را دارند لذا از یک دانش آموخته مقطع ابتدایی انتظار می رود که علاوه بر تسلط یافتن به دانش ، رفتار مناسب با انتظارات اجتماعی را نیز بیاموزد.مهارتهای اجتماعی عبارت است از رفتار های انطباقی فرا گرفته شده که فرد را قادر می سازد با افراد دیگر رابعله متفایل داشته باشد، واکنش های مثبت بروز دهد و از رفتارهایی که پیامد منفی دارد اجتناب ورزد مهارتهای اجتماعی رفتارهای نظیر همکاری و مسئولیت پذیری و همدلی ، خویشتن داری و خود انگایی را شامل می شود (الیوت و همکاران و به نقل از فروتن ۱۳۸۲) .مهارت های اجتماعی آن دسته از مهارت هایی است که در تعاملات بین اشخاصی به کار گرفته می شوند ، سئوال این است که آیا یادگیری عناصر مربوط به مهارتهای اجتماعی می تواند به ایجاد رابطه ای باز و سالم با دیگران بیانجامد ؟ می توان با ارائه برخی آموزش ها و افزایش کفایت اجتماعی در کودکان ، سلامت روان را انتظار داشت ؟لذا در این تحقیق به بررسی رابطه بین مهارتهای اجتماعی و مشکلات رفتاری – عاطفی دانش آموز سوم ابتدایی پرداخته شده است تا مقدمه ای باشد برای بر طرف کردن خلاء آموزش مهارت های اجتماعی که در کتاب های درسی وجود دارد.

اهمیت و ضرورت تحقیق

این نکته که برخی انسان ها تعامل گران ماهر، مسئولیت پذیر ، خویشتن دار، خوداتکا، سلامت روانی بالا و … هستند ، باعث شده تا پژوهش های دقیق و منظمی درباره ماهیت و کارکردهای تعامل اجتماعی انجام شود،می توان گفت نگوین مهارت های اساسی اجتماعی یک عامل مهم درمانی است . بافتن ریشه های عدم موفقیت در مراودات اجتماعی علت گریز یا نقی با طرد شدن از ناحیه دیگران و غیر آن در این راستا اساسی است . البته در میان چیزی بیش از تشخیص و تغییر ارادی رفتار اجتماعی است . با این حال این امر اولین قدم در راه درمان است ، این مهارتها گرچه درمان قطعی بسیاری بیماری های روان نمی شود، ولی قطعا در بهبود روابط بین اشخاص آنان موثر و کارا است (ثنایی، ۱۳۸۰).مهارت های اجتماعی مورد بحث در این تحقیق غالبا بر محور نحوه ارتباط متقابل میان کودک با خود ، همسالان با بزرگسالان فرار دارد. و هدف اولیه آن است که اهداف کودک از طریق روابط متقابل مثبت حاصل أبد . در این پژوهش ، آنچه که مورد تاکید قرار گرفته ، تشکیل رفتارهای جامعه پسند سازشی و جدید و شیوه های مقبول اندیشیدن و احساس کردن در موقیعت های اجتماعی ، به ویژه مواردی که رفتار مشهود بازتابی از رخ دادهای درون بوده است نه از بین بردن رفتارهای مشکل ساز ,علاوه بر مطالب بالا که محور اصلی لزوم تحقیق حاضر را روشن می کند و نگاه اجمالی به تحفیفائی که در سایر کشور ها صورت گرفته اهمیت پژوهش فعلی را دو چندان می کند هوشل و تورن برگ (۱۹۸۲) به نقل از فروتن با انجام پژوهشی مدرسه را به عنوان عامل مهمی در رشد اجتماعی دانش آموزان می دانند . لویز و تیموتی- جی (۱۹۹۸) در تحقیق خود رفتار اجتماعی دانش آموزان را در سه موقعیت سالن غذا خوری ، زنگ تفریح و عبور از سالن مدرسه مورد بررسی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که اداره کردن کلاس به روش سنتی هیچگونه فرصتی برای رشد اجتماعی و افزایش مهارتهای اجتماعی دانش آموزان فراهم نمی کند . از آنجا که مهارت های اجتماعی و نقش آن به عنوان یکی از مهم ترین پیامدهای فرایند تعلیم و تربیت به نحو روز افزونی ، کانون توجه محققان قرار گرفته است و با توجه به موارد بسیار با اهمیت فوق ، تحقیق حاضر با هدف ارزیابی آموزش مهارت های اجتماعی و تاثیر آن بر مشکلات رفتاری عاطفی کودکان اجرا می گردد و با توجه به اینکه کودکان آینده سازان این مملکت به حساب می آیند و سهم بسزایی را در پیشرفت آنی به عهده خواهند داشت ، آموزش مهارتهای اجتماعی و نقش آن در کاهش مشکلات رفتاری – عاطفی کودکان می تواند اطلاعات با ارزشی را در مورد رفتارهای اجتماعی کودکان به دست دهد که این اطلاعات به نوبه خود می تواند راهگشای تلاشهای مفیدی در جهت برنامه ریزی ، آموزش و اصلاح مهارتهای اجتماعی و در نتیجه کاهش مشکلات رفتاری – عاطفی کودکان باشد .در سال ۱۹۹۸ لین و هومن به نقل از فروتن به مطالعه بر روی دانش آموزان دبیرستان آمریکایی پرداختند و به این نتیجه رسیدند که این دبیرستان ها بدلیل جدا بودن رشد اجتماعی از رشد تحصیلی ناموفق بوده اند و همچنین در تحقیق دیگر به این نتیجه رسیدند که مادر به عامل تاثیر گذار بر رشد اجتماعی دانش آموزان است ( فروتن ۱۳۸۲)

اهداف کلی تحقیق

ا-تعیین اثر بخشی آموزش مهارت های اجتماعی بصورت گروهی بر مشکلات رفتاری – عاطفی کودکان سال سوم ابتدایی

اهداف جزئی تحقیق

۱-تعیین مشکلات رفتاری – عاطفی دانش آموزان سال سوم ابتدایی در گروه های آزمایش و کنترل

۲-تعین مشکلات رفتاری – عاطفی در گروههای آزمایش و کنترل بعد از اعمال متغیر مستقل

۳-مقایسه اثربخشی آموزش مهارت های اجتماعی بر مشکلات رفتاری _ عاطفی کودکان به تفکیک جنسیت

۴-تعیین میزان تأثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر ۵ گروه مشکلات رفتاری – عاطفی پرسشنامه راتر

اهداف کاربردی

استفاده از نتایج این پژوهش در مدارس آموزش و پرورش می تواند به عنوان یک واحد درسی در کتابها گنجانده شود.

فرضیه ها

۱-آموزش مهارتهای اجتماعی مشکلات رفتاری – عاطفی کودکان دبستانی را به طور معناداری کاهش می دهد.

۲- آموزش مهارت های اجتماعی بر کاهش مشکلات رفتاری – عاطفی دختران با پسران تفاوت نشان می دهد.

فرضیه های فرعی :

-آموزش مهارتهای اجتماعی بر کاهش پرخاشگری و پیش فعالی کودکان دبستانی موثر است.

– آموزش مهارتهای اجتماعی بر کاهش اضطراب و افسردگی کودکان دبستانی موثر است – آموزش مهارتهای اجتماعی بر کاهش ناسازگاری اجتماعی کودکان دبستانی موثر است .

– آموزش مهارت های اجتماعی بر کاهش رفتار ضد اجتماعی کودکان دبستانی موثر است.

– آموزش مهارتهای اجتماعی بر کاهش کمبود توجه کودکان دبستانی موثر است.

تعریف مفهومی واژه ها

تعریف نظری -مشاوره گروهی

مشاوره گروهی فرایندی است متشکل از اشخاص اصطلاحا بهنجار با دارای مشکلات تکاملی ، افرادی که مبتلا به مشکلاتی هستند که به توخی مزاحم زندگی آنهاست . محیطی که در آن رابطه مشاوره ای توام با هم فهمی و حمایت لازم وجود دارد تا اعضای گروه بتوانند افکار ، احساسات و رفتار خود را در یک محیط امن ارزیابی کنند و تمرکز بر مراجعان و مشکلات و احساسات آنهاست و چون بی پرده گویی و باز خور متقابل ایر از عمده کار روی عواطف را تشکیل می دهد ، وجود یک رابطه عاطفی الزامی است (ثنایی، ۱۳۸۰).

تعریف عملیاتی

در این پژوهش مشاوره گروهی به نشست ۴۵ تا ۶۰ دقیقه ای محقق با آزمودنی های گروه آزمایش بر اساس محتوای تدوین شده پیوست در هر هفته ، که در یکی از کلاسهای مدرسه برای آموزش مهارتهای اجتماعی تشکیل می شود ، اطلاق می گردد.

تعریف نظری –مهارت های اجتماعی

محققان تعریف های زیادی را ارائه داده اند . تعریف البیت و نوین سان از مهارتهای اجتماعی چنین است . تواناییهای پیچیده برای ظاهر ساختن رفتار هایی که بطور مثبت و یا منفی تقویت می شوند ، و ظاهر نساختن رفتارهایی که توسط دیگران مورد تنبیه با خاموشی قرار می گیرند (ماسن و همکاران . ترجمه یاسایی ۱۳۸۰)

تعریف عملیاتی

منظور از مهارت های اجتماعی در این پژوهش ، آموزش برخی مهارت های رفتاری و شناختی به مدت ۹ هفته در چهار بخش عمده ذیل می باشد رفتارهای مربوط به خود رفتارهای مربوط به محیط آموزشی، رفتارهای بین اشخاصی و رفتارهای مربوط به کار. (محتوای تدوین شده پیوست می باشد.)

تعریف نظری مشکلات رفتاری -عاطفی

رفتار به فرد کمک می کند تا نیازهای شناختی ، عاطفی ، اجتماعی و جسمانی خویش را ارضا نماید. یک رفتار هنگامی مشکل آفرین تلقی می گردد که برای فرد و دیگران مزاحمت ایجاد کرده و زندگی عادی آنان را مختل گرداند (گلدشتاین ۱۹۹۵). و یا مشکل رفتاری هنگامی به وجود می آید که الگوهای رفتار ، به محیط و فرصت های یادگیری خلل وارد سازد (ساندز ، کوزلسکی و فرنچ ۲۰۰۰). ابیاکور (۲۰۰۱) معتقد است که معلمان و والدین ، معمولا هنگامی کودکان و دانش آموزان خود را به عنوان افراد دارای مشکلات رفتاری می شناسند که رفتار آن ها را در تضاد با هنجارهای اجتماعی و موازین مردم پسند ببیند (ترجمه غنی آبادی ۱۳۸۴).

تعریف عملیاتی

در این پژوهش منظور از دانش آموزان با مشکل رفتاری – عاطفی آن دسته از دانش آموزانی هستند که در مقیاس رائر فرم B (معلم ) و مقیاس را تر فرم A والدین ) از نقطه برش ۹ بالاتر باشند بدین معنا کودکانی که نمره ۹ با بیشتر در مقیاس کسب می کنند به عنوان کودکان دارای مشکل رفتاری عاطفی شناخته می شوند(راتر ۱۹۶۷).

تعریف نظری پرخاشگری

پرخاشگری رفتاری است که به دیگران آسیب می رساند پا بلقوه می تواند آسیب برساند. . پرخاشگری ممکن است بدنی ، لفظی یا به صورت تجاوز به حقوق دیگری باشد . (یاسایی ۱۳۷۰)

تعریف نظری بیش فعالی

بیش فعالی عبارت است از بی ثباتی رفتار که به صورت ناهنجاری حرکتی ، بی مسئولینی ، بی فراری و فزون جنبشی دیده می شود و دارای سه علامت مشخص تکانشگری ، عدم تمرکز و پر جنبشی است ( محمد اسماعیل ۱۳۸۵).

تعریف عملیاتی پرخاشگری / بیش فعالی در این پژوهش منظور از پرخاشگری بیش فعالی تمره ای است که آزمودنی ها در سئوالات ۲۰۳۰۴۸، ۱و ۱۸ در فرم A و از مسئولان ۱۹. ۸، ۴، ۳، ۲، ۱ و ۲۳ در فرم B بدست می آورند.

تعریف نظری اضطراب

اضطراب عبارت است از یک احساس ناراحت کننده و مبهم ترس و وحشت با خطر با منشاء ناشناخته که بر فرد مسئولی می گردد و برای بعضی از افراد این حالت ممکن است ناگهانی بروز دهد و بر طرف شود اما برای بعضی دیگر این حالت بصورت مزمن در می آید(احمدی ۱۳۸۲).

تعریف نظری افسردگی

افسردگی عبارت است از عواطف منقی (غم ، شادی ، احساس گناه و شناختهای منقى (نصور از خود ضعیف ، بدبینی نسبت به خود ، انگیزه )، انگیزش منقی (علاقه به فعالیتهای معمول زندگی )، تغییرات رفتاری (کندی فکر ، بی رمقی ، گریز) تغییرات نباتی بی خوابی ، کاهش میل جنسی ) با توجه به این تعریف می توان گفت افسردگی بیش از هر چیز دیگر یک پدیده عاطفی است که با حالت استیصال (من ) بستگی دارد (بک ۱۹۷۶).

تعریف عملیاتی اضطراب / افسردگی

منظور از اضطراب و افسردگی نمره ای است که آزمودنی ها از سئوالات ۷٫۹، ۶ و ۱۵ در فرم A و۶، ۲۱، ۷،  ۲۴ و ۲۶ از فرم B نمره به دست می آورند.

تعریف نظری ناسازگاری اجتماعی

منظور از ناسازگاری اجتماعی رفتارهای نابهنجاری است که ایجاد دردسر هم برای خود فرد و هم برای جامعه می نماید( طبائی ۱۳۸۸).

تعریف عملیاتی ناسازگاری اجتماعی

منظور از ناسازگاری اجتماعی رفتار های تا به تجاری است که آزمودنی ها از سئوالات ۱۳٫۱۴. ۵و ۱۷ در فرم A و از سئوالات ۲۹، ۱۵ . ۱۴ ، ۱۳، ۵و ۳۰ از فرم B نمره بدست می آورند.

تعریف نظری رفتار های ضد اجتماعی