مهشید الله وردی هستم، فارغ التحصیل مشاوره در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه الزهرا در سال ۱۳۸۳، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “بررسی تأثیر مشاوره گروهی با تأکید بر درمان حمایتی به روش روابط بین فردی (IPT) بر کاهش افسردگی زنان سالمند آسایشگاه سالمندان «طلیعه مهر»” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه الزهرا

پایان نامه :

جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد

در رشته مشاوره

عنوان:

بررسی تأثیر مشاوره گروهی با تأکید بر درمان حمایتی به روش روابط بین فردی (IPT) بر کاهش افسردگی زنان سالمند آسایشگاه سالمندان «طلیعه مهر»

استاد راهنما:

جناب اقای دکتر کیانوش هاشمیان

استاد مشاور:

سرکار خانم دکتر طیبه زندی پور

دانشجو:

مهشید الله وردی

اردیبهشت ۱۳۸۳

فهرست مطالب:

عنوان

تقدیر

تشکر

چکیده

فصل اول: بیان مسأله

مقدمه

بیان مسأله

سوال اصلی

سوالات فرعی

اهمیت پژوهش و ضرورت آن

فرضیه های پژوهش

متغیرهای پژوهش

تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش

افسردگی

درمان بین فردی (IPT) به روش گروهی

سالمندان

سرای سالمندان

خلق

امید

رضایت از زندگی

فصل دوم: ادبیات و پیشینۀ پژوهش

مقدمه

افسردگی

تعریف

تاریخچه

طبقه بندی

ملاک های تشخیصی برای افسردگی

علل لفسردگی

افسردگی در زنان

درمان افسردگی

نگاهی کوتاه به عامل «خلق» به عنوان یک هیجان

نگاهی کوتاه به مسأله امید و امیدواری

نگاهی کوتاه به مسأله رضایت از زندگی

درمان بین فردی (IPT)

تعریف

تاریخچه

افسردگی و IPT

در مان افسردگی با روش IPT

جمع بندی مطالب در مورد فازهای سه گانه درمان IPT

تکنیک های درمانی IPT

نکات کلیدی در روش درمانی IPT برای افسردگی

کاربرد روش درمانی IPT برای بیماری های دیگر

IPT و سالمندان

چگونه می توان IPT  را آموخت؟

سالمندی

مقدمه

نظریه های مختلف در مورد سالمندان

سلامت روانی و پیر شدن

بیماری های سالمندان

افسردگی در سالمندان

رغبت های دورۀ سالمندان

تیپ های شخصیتی سالمندان

بهداشت روانی در دوران سالمندی و پیری

خانه سالمندان

روابط بین فردی و ارتباطات

مقدمه

تعریف ارتباط

ویژگی های اثربخشی ارتباط

اهمیت روابط بین فردی

انواع ارتباط

مشاوره و مشاوره گروهی

مقدمه

تعریف مشاوره و ضرورت آن

تاریخچه گروه درمانی

هدف از مشاوره گروهی چیست؟

نکات مهم در مورد تشکیل گروه و روند کار مشاوره گروهی

مزایا و محدودیت های مشاوره گروهی

پیشینه پژوهش

پژوهش های انجام شده در ایران

مطالعات و پژوهش های انجام شده در خارج از ایران

فصل سوم: روش پژوهش

طرح پژوهش

جامعه پژوهشی

نمونه و روش نمونه گیری و حجم آن

روش کار

فاز اول

فاز دوم

فاز سوم

ابزار اندازه گیری

معرفی تست بک

روایی و اعتبار تست

روش های تحلیل آماری داده ها

فصل چهارم: یافته های مربوط به فرضیه اصلی

یافته های مربوط به فرضیه فرعی اول

یافته های مربوط به فرضیه فرعی دوم

یافته های مربوط به فرضیه فرعی سوم

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

بحث و نتیجه گیری در رابطه با فرضیه اصلی

بحث و نتیجه گیری در رابطه با فرضیه های فرعی

محدودیت های پژوهش

پیشنهاد های پژوهشی

منابع و مأخذ:

آدرس مقاله های اینترنتی

چکیده به انگلیسی

چکیده:

پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر جلسات مشاوره گروهی با رویکرد روابط بین فردی (IPT) بر کاهش افسردگی زنان سالمند ساکن در آسایشگاه سالمندان «طلیعه مهره انجام پذیرفت.

این پژوهش از نوع “قبل از تجربی” بوده و در آن رویکرد روابط بین فردی (IPT) به عنوان متغیر مستقل و افسردگی به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شد.

مقیاس سنجش در این پژوهش، “تست افسردگی بک” بود که هر گزینه آن به صورت انفرادی برای اعضای گروه خوانده می شد و پاسخ آنها یادداشت می گردید.

براساس پیشینه پژوهشی و نقد آن فرضیه های زیر تدوین و مورد آزمون قرار گرفتند

۱- برگزاری جلسه های مشاوره گروهی با رویکرد روابط بین فردی (IPT) موجب کاهش افسردگی زنان سالمند می شود. |

۲- برگزاری جلسه های مشاوره گروهی با رویکرد روابط بین فردی (IPT) موجب افزایش خلق زنان سالمند می شود.

۳- برگزاری جلسه های مشاوره گروهی با رویکرد روابط بین فردی ((IPT موجب افزایش احساس امید زنان سالمند می شود.

۴- برگزاری جلسه های مشاوره گروهی با رویکرد روابط بین فردی (IPT موجب افزایش احساس رضایت از زندگی زنان سالمند می شود.

برای انجام این پژوهش ۷ نفر از زنان سالمند به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند و در ۱۲ جلسه مشاوره گروهی با رویکرد روابط بین فردی (IPT) به مدت ۶۰ الی ۹۰ دقیقه شرکت کردند. پس از پایان جلسه های مشاوره گروهی، میزان افسردگی و خلق و احساس امید و احساس رضایت از زندگی آنها سنجیده شد. یافته های بدست آمده از آزمون آمارهای وابسته و معادل ناآمارهای آن، آزمون ویلکاکسون نشان داد که مشاوره گروهی با رویکرد روابط بین فردی (PT) در کاهش افسردگی و افزایش خلق و همچنین افزایش احساس رضایت از زندگی زنان سالمند سودمند بوده است. ولیکن مشاوره گروهی با رویکرد روابط بین فردی (IPT) در افزایش احساس امید در زنان سالمند تأثیری نداشته است.آدمی مدام در حال تغییر است و هرگز وضع و حالت ایستا ندارد، در طول بخش اول زندگی، تغییرات تکاملی، و در بخش بعدی زندگی، تغییرات عمدتا انحطاطی هستند. این بخش از زندگی که کاهش بدنی و ذهنی به آرامی و به تدریج انجام می گیرد، به دوران سالخوردگی یا کهنسالی (۱) معروف است، یعنی دوران بزرگ با سالمند شدن . (شعاری نژاد، ۱۳۷۳)شروع سن پیری را تقریبا در حدود ۶۵-۶۰ سالگی یعنی سنی که اغلب مردان بازنشسته می شوند، دانسته اند. البته تعیین سن خاص به عنوان شروع سن پیری قطعیت ندارد. (اکبرزاده ۱۳۷۶)همان گونه که گاهی. پیری اولیه (که همان دوره سالمندی است و از ۶۰ تا ۷۰ سالگی و پیری بعد (ثانویه با پیشرفته) را از ۷۰ سالگی تا پایان حیات معین کرده اند. در دوران ۶۰ سالگی معمولا شخص را سالمند یا پا به سن گذاشته (Eldery) می نامند. (شعاری نزد ۱۳۷۳). بعد از چهار مرحله نوزادی، کودکی، نوجوانی، بزرگسالی (جوانی)، آدمی وارد مرحله پنجم زندگی می شود، با امیدها و نومیدی ها یا خوشبختی ها و بدبختیها. در این دوره است که غالبا دو نوع محرومیت به سراغ انسان می آید.

۱)یکی محرومیت شغلی یا بازنشستگی

۲)دیگری محرومیت از سلامت کامل و مطلوب

در این دوره است که شخص را سالمند یا پیر و یا مسن می نامند که دیگر امیدی به بهره وری او وجود ندارد و غالبا و البته به غلط او را انسان قابل ترحمه تلقی می کنند، بدون توجه به این واقعیت روانشناختی که او باز هم می تواند منشاء اثر مثبت باشد و باز هم می تواند در حل بعضی از مشکلات، اطرافیان و جامعه را کمک کند. (همان منبع) افراد سالمند با مسائل هیجانی بسیاری دست و پنجه نرم می کنند. فقدان زمینه غالب، مشخص کننده تجارب هیجانی افراد سالمند است. شخص پیر ناگزیر است با سوگ فقدانهای متعدد (مرگ همسر، دوستان، خانواده، همکاران)، تغییر وضع شغلی، اعتبار و نفوذ، و افت توانائی های جسم و تندرستی مدارا نماید.فقدان در هر زمینه ای در دوران پیری سبب می شود که شخص انرژی زیادی را صرف سوگواری، فراغ از سوگ، و تطابق با تغییرات ناشی از فقدان نماید. افسردگی مرضی یک دانش غیر انطباقی در مقابل فقدان است که در افراد پیر ممکن است به صورت دمانس جلوه کند. علاوه بر نشانه های کلاسیک افسردگی، نظیر اختلال خواب و اشتها، بی علاقگی به جریانات دنیای خارج، اشارات حاکی از خوارشماری خویش، و اندیشه این که دیگر زندگی ارزش زیستن ندارد، شخص ممکن است، اختلال حافظه، اشکال در تمرکز، ضعف قضاوت و تحریک پذیری نیز نشان دهد. (کاپلان، ترجمه پورافکاری، ۱۳۷۳)از آنجا که هر آغازی پایانی دارد، پیری نیز به تدریج فرا می رسد. پیری به هیچ وجه بیماری نیست بلکه ضرورتی اجتناب ناپذیر در گذرگاه رشد طبیعی به حساب می آید و فرد باید آنرا به عنوان دوره ای از زندگی بپذیرد و از طریق آشنایی با مسائل و مشکلات آن، خود را برای مقابله آماده سازد. (شفیع آبادی، ۱۳۷۲) با امید به اینکه همه ما هرچه بیشتر و بیشتر به این قشر جامعه توجه کنیم و در فکر رفع مشکلات آنان باشیم.

بیان مسئله

برخی از ناظران سالمندی را به عنوان بزرگترین منبع انسانی که مورد غفلت واقع شده توصیف می کنند. رویدادها و تغییرات در ظاهر فیزیکی و نقشهای اشخاص سالمند اغلب باعث شده که اجتماع فراموش کند که سالمندان نسل جدایی از آنها نیستند، اخیرا به علت پیشرفت تکنولوژی و ماشینی شدن کارها، پیران مجرب به تنهایی در گوشه خانه با در خانه سالمندان و جوانان و میانسالان هر یک در پی کار و کوشش و تلاش خویش هستند که زندگی در سرا می تواند عوارض روانی برای پیران داشته باشد. یکی دیگر از مشکلات آنها عدم فعالیت و کاهش قدرت است، اغلب مردان پیر از کار افتاده یا بازنشسته شده اند و یا اینکه قدرت ارائه کار را ندارند بنابراین اکثر آنها ناامنی و تنهایی و از دست دادن مقام اجتماعی را احساس می کنند و بر این اعتقاد هستند که کسی به وجود آنها نیاز ندارند، ادامه این احساس به احتمال زیاد باعث مشکلات روحی و جسمی آنان خواهد شد. (گواری، ۱۳۷۶)معمولا با افزایش سن علاوه بر کاهش قدرت بینایی و شنوایی، کاهش بارزی نیز در قوای ذهنی فرد (مثل فراموشی) مشاهده می شود. (مدنی، ۱۳۷۹) بسیاری از افراد مسن در طی مدت عمر خود در کنار این مسائل، مشکلات روانی ، را نیز تجربه می کند (مثل افسردگی افسردگی اختلال روانی شایعی است که می تواند افراد را در هر گروه سنی گرفتار سازد. (همان منبع) همان گونه که ذکر شد فرد سالمند مشکلات و بیماریهای جسمی و روانی متعددی را داراست و از …