نجمه خسروان مهر هستم، فارغ التحصیل روانشناسی عمومی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا در سال ۱۳۸۸، پایان نامه ی اینجانب تحت عنوان “مقایسه اثر ترکیبی دارو درمانی و آموزش مدیریت والدین و دارو درمانی به تنهایی در اصلاح باورهای درمانی مادران مبتلا به بیش فعالی/نقص توجه و کاهش نشانه های کودکان مبتلا” می باشد که در ادامه بخشی از آن را مطالعه می کنید:

دانشگاه الزهرا

دانکشده علوم تربیتی و روان شناسی

پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی عمومی

عنوان:

مقایسه اثر ترکیبی دارو درمانی و آموزش مدیریت والدین و دارو درمانی به تنهایی در اصلاح باورهای درمانی مادران مبتلا به بیش فعالی/ نقص توجه و کاهش نشانه های کودکان مبتلا

استاد راهنما:

دکتر زهره خسروی

اساتید مشاور:

دکتر محمد رضا محمدی

خانم میترا سپاسی

دانشجو:

نجمه خسروان مهر

خرداد ۱۳۸۸

فهرست مطالب

عنوان

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه

مسأله پژوهش

اهداف پژوهش و ضرورت آن

هدف اصلی پژوهش

پرسش های پژوهش

تعریف نظری و عملیاتی مفاهیم

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

مقدمه

اختلال بیش فعالی / نقص توجه

تاریخچه ADHD

خصوصیات بالینی

علائم اصلی

بی توجهی

بیش فعالی

تکانشگری

علائم همراه

عالانم رفتاری

علائم شناختی

علایم هیجاتی

علائم اجتماعی

سایر علائم

انواع ADHD

ملاک های ۱۰-ICD

میزان شیوع ADHD

سیر، پیش آگهی و پیامد

سبب شناسی

عوامل رفتاری و خانوادگی

عوامل تکاملی

عوامل ژنتیکی

شیوه توارث

عوامل نوروبیولوژیکی

عوامل نوروآناتومیکی

عوامل نورو شیمیایی

سیستم دوپامین

سیستم نورآدرنرژیک

سیستم سروتونینی

فرضیه کاته کول أمین غیر اختصاصی

سایر نوروترانسمیترها

عوامل نورو فیزیولوژیک

عوامل روانشناختی

مدل عقلانی- شناختی

نقص در فرایند اولیه مرتبط با ADHD

توجه تخریب شده

عدم باز داری – تکانشگری

نقص در تعدیل برانگیختگی

تمایل برای جستجوی تقویت فوری

نقص های فرآیند های ثانویه مرتبط با ADHD

نقص در برنامه ریزی و استدلال

نقص در فرآیند های اجتماعی

عوامل اجتماعی

همبودی

اختلالات رفتاری ایذایی

افسردگی

عقب ماندگی ذهنی

ناتوانی های یادگیری

اختلالات اضطرابی

اختلالات دوقطبی

اختلال تعادل تکاملی

سندروم تورت

تشخیص افتراقی

ارزیابی و تشخیص

تشخیص

محدودیت های TR – IV – DSM

ارزیابی

ارزیابی طبی

مصاحبه با خانواده

مصاحبه با کودک

ارزیابی تحصیلی

مشاهده مستقیم

ارزیابی کارکرد اجتماعی

مقیاس های درجه بندی ، آزمون ها و اندازه گیری های آزمایشگاهی

مقیاس های درجه بندی یا رتبه بندی

آزمون ها

درمان

دارو درمانی

درمان و کنترل

عوارض جانبی کوتاه مدت

عوارض جانبی بلند مدت

ملاحظات درمانی

مداخلات روانی – اجتماعی

آموزش والدین

مدیریت مشروط

مداخلات کلاسی

آموزش مهارت های اجتماعی

باور نسبت به درمان

مدل باور سلامتی

مدل خود – تنظیمی

هویت

علت

دوره زمانی

درمان و کنترل

مدل رفتار برنامه ریزی شده

مدل عقلانی

پیشینه پژوهش

پیشینه پژوهش در زمینه درمان ADHD

پیشینه پژوهش در ایران

پیشینه پژوهش در خارج از ایران

پیشینه تحقیقات در زمینه باور درمانی

جمع بندی

فرضیات پژوهش

فصل سوم: طرح تحقیق

مقدمه

طرح تحقیق

جامعه پژوهش

نمونه پژوهش و روش نمونه گیری

ابزار پژوهش

فرم کوتاه و تجدید نظر شده مقیاس درجه بندی کاترز-والدین

پرسشنامه باور های درمانی، فرم والدین

بسته آموزش مدیریت والدین

روش اجرای پژوهش

فصل چهارم: یافته های پژوهش

اطلاعات استتباطی پژوهش

یافته های جانبی پژوهش

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

بحث و نتیجه گیری

یافته های جانبی

محدودیت های پژوهش

پیشنهادات

پیشنهادات کاربردی

پیشنهادات پژوهشی

فهرست منابع

منابع فارسی

منابع انگلیسی

چکیده:

هدف اصلی این پژوهش ، بررسی مقایسه ای اثر برنامه آموزش والدین در ترکیب با دارو درمانی و درمان دارویی بر باور های درمانی مادران کودکان مبتلا به بیش فعالی / نقص توجه و بهبود نشانه های این اختلال در کودکان مبتلا بود.جامعه این پژوهش شامل مادران کودکان مبتلا به بیش فعالی- نقص توجه مراجعه کننده به کلینیک های روانپزشکی شهر تهران بود. نمونه این پژوهش شامل ۲۲ نفر از مادران کودکان مبتلا به بیش فعالی – نقص توجه مراجعه کننده به یکی از کلینیک های روانپزشکی شهر تهران است که از جامعه در دسترس انتخاب شدند. مادران به طور تصادفی در دو گروه درمان ترکیبی (آموزش مدیریت والدین و دارو درمانی) و دارو درمانی ( هر گروه ۱۱ نفر) جایگزین شده و به وسیله پرسشنامه های باور های درمانی فرم والد و مقیاس درجه بندی کانرز والدین مورد ارزیابی قرار گرفتند. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده از روش t – test وابسته و t – test مستقل استفاده شد. نتایج این تحلیل ها نشان داد درمان ترکیبی موجب تغییر معناداری در باورهای درمانی والدین و نیز کاهش نشانه های بیش فعالی – نقص توجه کودکان می شود ولی چنین اثری در مورد دارودرمانی به تنهایی دیده نشد. همچنین نتایج نشان داد که درمان ترکیبی نسبت به درمان دارویی موجب تغییر معناداری در باورهای درمانی والدین و نشانه های بیش فعالی – نقص توجه کودکان می شود.

کلید واژه: باورهای درمانی، اختلال بیش فعالی- نقص توجه

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه

باورهای کلی درباره بیماری و گزینه های درمانی به طور گسترده ای متفاوت از باور های متخصصین سلامت هستند. عوامل متعددی بر رفتارهای سلامتی از جمله جستجوی درمان، پذیرش یک درمان خاص و ادامه آن اثر دارد. در این میان پژوهشگران دریافته اند که باور فرد نسبت به سلامتی و بیماری نسبت به دیگر عوامل بالینی و جامعه مردم شناختی ، پیش بینی کننده قدرتمندتری برای تبعیت از برنامه درمانی است (هورن و وین من ، ۱۹۹۹ نقل از دیویدسون و فریستاد ،۲۰۰۶).در پژوهش در زمینه بیماری های جسمی مدل های متعددی گسترش یافته است تا رفتارهای تبعیت از برنامه درمانی را در بیماران تبیین نماید که با اندکی تغییرات می توانند در حوزه بیماری های روانی نیز به کار روند از جمله مدل باور سلامتی پیشنهاد می کند که افراد رفتارهای مربوط به به مراقبت از سلامتی را جستجو کرده و می پذیرند، اگر: الف) خودشان را بالقوه آسیب پذیر ببینند؛ ب) بیماری را جدی بگیرند، ج) متقاعد شده باشند که درمان موثر است. د) مشکلات با موانع الدکی را در مقابل درمان ادراک نمایند. بر اساس این مدل اگر افراد باور کنند که سود درمان وزنی بالاتر از هزینه ها دارد، به احتمال بیشتری از برنامه درمانی تبعیت می کنند( کلی ، مامون و اسکات ، ۱۱۹۸۷ نقل از دیویدسون و فریستاد، ۲۰۰۶).در مدل خودتنظیمی لونتال”، بازنمایی های فرد از یک بیماری بر اساس پاسخ هایش به سوالات زیر شکل می گیرد: این بیمای چیست؟ چقدر طول می کشد؟ علت آن چیست؟ چه اثری بر من گذاشته (خواهد گذاشت ) و آیا می تواند کنترل با درمان شود؟ بازنمایی ها با باورهای شکل گرفته از راه های متفاوت بر رفتار کمک طلبی افراد اثر می گذارد ( پتری و وین من، ۱۹۷۷؛ نقل از پرینس و همکاران، ۲۰۰۸). لونتال معتقد است که باورهای فرد بر پاسخ های مقابله ای وی و به تناوب بر کیفیت زندگی فرد و نتایج هیجانی حاصل از بیماری تاثیر دارد( لونتال و کنراد، ۱۹۹۸؛ نقل از پیشاپ ، یاردلى و لویت ،۱۲۰۰۶ لولین و همکاران، ۲۰۰۷). این باور ها بر پایه منابع اطلاعاتی انتزاعی و عینی در دسترس شکل می گیرد و شامل منابع عمومی غیر متخصص، دوستان، اقوام ، تجارب جاری بیماری و منابع متخصص می باشند. از آنجا که ادراک متقی درباره بیماری، شدت، نوره و نتایج آن با سلامت روانی پایین و استرس های شدید هیجانی همراه است (لولین و همکاران،۲۰۰۷)، تصحیح باورهای فرد می تواند در بهبود نتیجه ادراک شده از بیماری و بهبود کیفیت زندگی و در نهایت تبعیت از درمان ، مهم و کلیدی باشد.بررسی باور های سلامتی در زمینه بیماری های روانپزشکی به تازگی شروع شده است. مدل های باور سلامتی انطباق بافته جهت بیماری روانپزشکی مالی است که شامل عوامل وابسته به پزشک و اثرات اجتماعی و باورهای بیماران است (دیویدسون و فرستاد، ۲۰۰۶). دلگادو (۲۰۰۰) در پی بازنگری اش از تحقیقات مربوط به پیوستن به درمان، فرض می کند فراهم کردن حمایت و آموزش برای بیماران در رابطه با بیماری روانی شان و نزدیک شدن به درمان از جایگاه اشتراکی به طور مثبتی بر رفتار های پیوستن به درمان اثر خواهد گذاشت ( دلگادو، ۱۲۰۰۰ نقل از دیویدسون و فریستاد ۲۰۰۶).در سالیان اخیر اختلال بیش فعالی کمبود توجه “(ADHD) از نظر بالینی علمی و اجتماعی مورد توجه زیادی قرار گرفته است طبق تقسیم بندی اختلالات توسط انجمن روانپزشکی امریکا” (APA ۲۰۰۰) باید سن شروع اختلال کمتر از ۷ سالگی بوده و علائمی از دسته پیش فعالی / تکانشگری، اختلال توجه و یا ترکیب این دو حداقل در دو محل جداگانه و به مدت حداقل ۶ ماه در کودک وجود داشته باشد و در عملکردهای خانوادگی، تحصیلی و اجتماعی کودک تداخل ایجاد نماید و در نهایت اینکه این اختلال نباید در جریان یک اختلال نافذ رشد، اسکیزوفرنیا و سایر اختلالات سایکوتیک روی دهد و نیز اختلال روانی دیگر توجیه بهتری برای آن نباشد (کاپلان و سادوک”،۲۰۰۳). اختلال بیش فعالی کمبود توجه بر طبق -IV – TR DSM شامل سه نوع فرعی می باشد:

۱-نوع مرکب مشتمل بر هر دو دسته علائم بی توجهی و بیش فعالی تکانشگری ( ADHD- C)

۲-نوع بی توجهی غالیز ADHD- IA

۳-نوع بیش فعالی تکانشگری غالب(HI -ADHD

در بیشتر کودکان مبتلا به اختلال نوع مرکب أن دیده می شود. به علاوه این انواع ممکن است به درمان متفاوت روانی – اجتماعی و دوره های مختلف دارویی نیاز داشته و از لحاظ پاسخ دهی به درمان دارویی متفاوت باشند(لویس ،۲۰۰۳).در این راستا هر چند که مطالعات متعددی سودمندی دارو درمانی در کاهش علائم پایه ADHD را ثابت کرده اند اما کاهش تعاملات منفی بین والدین و کودک هنگامی بیشتر بوده که مداخلات خانوادگی به عنوان درمان اولیه و با کمکی به کار رفته اند . از این رو جهت بهبود پیامد دراز مدت، مبتلایان به ADHD به طور قطع نیازمند مداخلات ترکیبی دارویی رفتاری و نیز روانی – اجتماعی هستند.والدین کودکان مبتلا به ADHD ، استرس زیادی را تجربه می کنند. اغلب آن ها رفتار های کودک را عمدی دانسته و در پی ناتوانی جهت کنترل رفتار های کودک دچار احساس بی کفایتی می شوند که در نهایت منجر به اضطراب و افسردگی مادران و افزایش تعاملات منفی با کودک و بدرفتاری های کودک خواهد شد(بیکر ، ۱۹۹۴؛ هریسون و سفرنف ،۲۰۰۲ ؛ هوزا ، ۲۰۰۰؛ نقل از کتان و همکاران، ۲۰۰۸). همچنین نگرانی درباره اثرات جانبی داروهای محرک تجویز شده برای کودکان ADHD ، أن ها را در معرض خطر عدم تبعیت از برنامه درمانی و قطع درمان دارویی قرار می دهد (هانسن و هانسن ،۲۰۰۶). بررسی ها نشان داده اند که به دنبال تشخیص اختلال در کودک و افزایش دانش والدین در جلسات آموزش رفتاری درباره اختلال فرزند و گزینه های درمان و مادران با تبیین طبی برای مشکلات فرزندشان سازگار شده و به دنبال آن ، دارو را مثبت ارزیابی کردند(سینگل ،۲۰۰۴؛ نقل از هانسن و هانسن، ۲۰۰۶). همچنین احتمال همکاری آنان در اجرای اصول اصلاح رفتار افزایش یافت (وینبرگ ،۱۹۹۹).بدین ترتیب این مطالعه در راستای احساس نیاز به آموزش والدین جهت تغییر نگرش و افزایش دانش آن ها در زمینه اختلال فرزند با هدف افزایش تبعیت آن ها از درمان و کاهش اختلالات رفتاری کودکان مبتلا به ADHD ، شکل گرفته است.

مساله پژوهش

تحقیقات در بزرگسالان اثبات کرده است که باور های افراد درباره درمان با رفتار تبعیت از برنامه درمانی رابطه دارد(هورن و وین من ،۱۹۹۹؛ نقل از دیویدسون و فریستاد، ۲۰۰۶). افرادی که باورهای مثبتی به درمان دارند نسبت به آن هایی که باور منفی دارند به احتمال بالاتری به گونه ای مناسب دارو مصرف می کنند (دیویدسون و فریستاد،۲۰۰۶). دلگادو (۲۰۰۰ نقل از دیویدسون و فرستند، ۲۰۰۶) بر اساس بازنگری اش از تحقیقات مربوط به تبعیت از برنامه درمانی ، یک مدل شخصی از بیماری برای تبیین این که چگونه پیوند با دارو های ضد افسردگی به وسیله د باور معسول تحت تاثیر قرار می گیرد، ارائه داده است: الف) باورها درباره نشانه هایی که بیماری را تعین می کند ب) باورها درباره نتایج داشتن یک بیماری؛ ج)باورها درباره علت های بیماری؛ د) باورها درباره مدت زمانی که بیماری طول می کشد؛ ه) باورها درباره این که چه درمان هایی موثر هستند.فرض اصلی تئوری دلگادو این است که فراهم کردن حمایت و آموزش برای بیماران و خانواده های آنان در رابطه با بیماری روانی شان و نزدیک شدن به درمان از جایگاه اشتراکی به طور مثبتی بر رفتار های تبعیت از برنامه درمانی اثر گذاشته و در کسب نتیجه بهتر توسط بیمار سهم ایفا خواهد کرد(دلگادو، ۲۰۰۰ ؛ نقل از دیویدسون و فرستاد، ۲۰۰۶).در سالیان اخیر اختلال بیش فعالی – نقص توجه از نظر بالینی، علمی و اجتماعی مورد توجه زیاد قرار گرفته است. اغلب کودکان مبتلا به ADHD ، مشکلات اجتماعی متعددی دارند که به میزان قابل توجهی با اختلالات همراه روانپزشکی و نیز مشکلات رفتاری با همسالان در مدرسه و با اعضای خانواده همراه می گردد. به دلیل مزمن بودن این اختلال، مبتلایان به آن نیز در معرض اختلالات روانپزشکی دیگر در بزرگسالی از جمله اختلال شخصیت ضد اجتماعی ، الکلیسم ، اعتیاد و مشکلات بین فردی و روانشناختی قرار می گیرند (ویس و ویس، ۲۰۰۲). به دلیل تنوع و تعدد مشکلات این کودکان در حوزه های مختلف رویکرد های درمانی متفاوتی ارائه شده اند که در میان آن ها دارودرمانی و آموزش والدین بر سایر روش ها برتری دارد. آناستاپولوس و شافر ،۲۰۰۱). چنان که حتی دیده شده که با وجود درمان دارویی ، این کودکان در خانه و مدرسه به نظارت بیشتری احتیاج دارند. چرا که عذم همکاری، پرخاشگری و رفتارهای ضد اجتماعی اگر چه جزیی از معیارهای تشخیصی ADHD نیستند اما از تظاهرات آن می باشند که به نوبه خود بیشترین نگرانی والدین و معلمان را برانگیخته و دردسر آفرین هستند.معهذا نتایج پژوهش های انجام شده در زمینه اثر انواع گوناگون درمان در ADHD تا حدودی متناقض می باشد، چنان که در درمان ADHD و به ویژه اختلالات همراه به عنوان یک قاعده کلى ، دارو درمانی به تنهایی اغلب سودمند اما ندرتا کافی است و بسیاری از مطالعات بیانگر اثر افزوده درمان ترکیبی مشتمل بر دارو درمانی و مداخله روانی-اجتماعی در مقایسه با کاربرد هر یک از این درمان ها به تنهایی می باشند (کانرز ، ایشتاین و مارچ ۲۰۰۱؛ کلاین و همکاران، ۲۰۰۴). چنان که بیشتر محققین متفق القول هستند که درمان ترکیبی می تواند درمان انتخابی باشد (دیاموند و سیکولندل،۲۰۰۱) در تبین وجود نتایج متناقض در زمینه اثر بخشی انواع گوناگون درمان ADHD می توان گفت و الدین در هنگام روبرو شدن با تصمیم اولیه درباره درمان ، احساس تردید و عدم اطمینان نشان می دهند (بوسینگ و همکاران، ۲۰۰۳؛ نقل از هانسن و هانسن ،۲۰۰۶). نویسندگان پیشنهلا می کنند که دانش و باور والدینی درباره ADHD در تصمیم گیری درمانی و در تعیین سود با لقوه یک درمان خاص مهم است. سطح نگرانی والدین در زمینه وضعیت رفتاری و هیجانی کودک ، یک فاکتور مهم در باور سلامتی آنان است زیرا والدینی که نگرانی های ویژه درباره سلامت روانی دارند، به احتمال بالاتری در جستجوی اطلاعات و افزایش دانش پایه خود می باشند ( بوسینگ و همکاران، ۲۰۰۷). همان طور که دیگران خاطر نشان کرده اند دانش و باورهای مادرانه در حقیقت مکانیزمی را برای تسهیل تغییرات بلند مدت در کسب نتایج مربوط به کودک فراهم می سازد (زیگلر ۱۱۹۹۲۰ نقل از گلدشتاین و گلدشتاین ، ۱۹۹۸). این یافته حاصل شده است که تشخیص ADHD در فرزندان، توانایی والدین را برای داشتن احساس بهتر درباره خودشان، درک فرزندانشان و احساس کفایت بیشتر در توانایی آن ها برای کمک ، افزایش می دهد (سیگال ،۱۹۹۲؛ نقل از گلدشتاین و گلدشتاین، ۱۹۹۸). به هر حال چندین مطالعه تاکید کرده اند که والدین ، رویکرد های درمانی غیر دارویی نظیر مشاوره و مدیریت رفتاری را مطلوب تر می بینند ( بوستینگ و همکاران، ۲۰۰۳؛ نقل از هانسن و هانسن،۲۰۰۶).آن ها نگرانی هایی در زمینه اثرات جانبی دارو ها داشته و نیز باز نمایی های منفی از مصرف دارو توسط کودک دارند (هانسن و هانسن، ۲۰۰۹). این عوامل می تواند بر ادامه درمان اثر منفی داشته باشد.در مجموع با توجه به اثربخشی داروهای محرک در کاهش علائم ADHD و آموزش والدین در کاهش دراز مدت نشانه ها به دلیل اصلاح باورهای آن ها در زمینه علت و درمان ADHD و در نتیجه افزایش تبعیت آنان از برنامه درمانی و اجرای اصول رفتاری پژوهش حاضر شکل گرفته است. مساله پژوهش حاضر این است که آیا روش درمان ترکیبی مشتمل بر دارو درمانی و آموزش مدیریت والدین چه از نظر کنترل هر چه بهتر علائم آزاردهنده ADHD و چه از نظر اصلاح باور های آنها درباره علت و درمان و کنترل پذیری ADHD بر کاربرد دارو درمانی به تنهایی برتری دارد یا خیر؟

اهداف پژوهش و ضرورت آن:

باورها درباره سلامتی و بیماری، پاسخ هیجانی به بیماری رفتارهای مربوط به سلامتی و روابط با فراهم کنندگان مراقبت بهداشتی را شکل می دهند (کندرمن و همکاران، ۲۰۰۶)، تحقیقات نشان داده اند که سوء تعبیرهایی که بیماران و خانواده های آنان در رابطه با بیماری و درمانشان دارند ، ممکن است بر دوره بیماری به وسیله تخریب پیوستن به درمان و تاخیر افراد در جستجوی کمک تخصصی، اثر بگذارد (هاردویک ، ۱۹۹۸ به نقل از دیویدسون و فریستاد، ۲۰۰۶). داشتن دیدگاه بد بینانانه درباره پیش آگهی و باور این که نشانه ها به وسیله وقایع یا فشارزاهای بیرونی بوجود آمده اند، تداوم نشانه ها را پیش بینی می کند بنابر این امکان دارد که باور های سلامتی و انتظارات در زمینه سلامتی در مزمن شدن نشانه ها نقش داشته باشد (پالمر و همکاران، ۲۰۰۸). بدین ترتیب تعبین باور های مرتبط با پیوستن به درمان، به متخصصان سلامت روان و تشخیص بیمارانی که در معرض خطر عدم تبعیت از درمان هستند کمک می کند. همچنین ارزیابی و فهم باور ها در باره بیماری های روانی برای ارزیابی نتایج درمانی مهم است.ADHD یکی از شایعترین اختلالات روانپزشکی دوران کودکی است که ۵۰% مراجعان به درمانگاه های روانپزشکی اطفال را تشکیل می دهد (کلی کی لو و همکاران، ۱۹۹۸). شیوع این اختلال در کودکان ایرانی ۷ تا ۱۲ ساله در دامنه ای بین ۳% تا ۶% گزارش شده است که رقم بالایی است (خوشابی و پور اعتماد، ۱۳۸۱). علاوه بر این ADHD اختلال پیچیده ای است که کلیه حوزه های عملکردی کودک را متاثر ساخته و بنابراین نیازمند یک برنامه درمانی جامع و همه جانبه می باشد. همچنین علائم این اختلال ممکن است در سراسر زندگی از سنین پیش از دبستان تا بزرگسالی ادامه یابند و با افزایش سن بیمار با انواع مختلف اختلالات دیگر روانپزشکی همراه گردند (کاپلان و سادوک، ۲۰۰۵). همچنین ممکن است ذکر گردد که ADHD اختلالی است کنترل پنیر و نه علاج پذیر و در صورت کاربرد داروهای محرک عصبی در ۷۵% موارد بهبود کارکردهای اجتماعی و نیز کاهش علائم و نشانه های بیماری مشاهده می گردد(کاپلان و سادوک، ۲۰۰۵). از طرف دیگر درباره اثرات داروها بر شناخت، سلوک و رفتار اجتماعی اختلاف نظر وجود دارد. پس ضروری است تا هر یک از مشکلات کودک اعم از رفتاری و روانشناختی شناسایی شده و درمان گردند.با وجود اثر انکار ناپذیر داروها در کنترل علائم پایه ADHD بارکلی (۱۹۸۷ نقل از گلدشتاین و گلدشتاین، ۱۹۹۸) پیشنهاد کرد از آنجا که اثرات مداخلات مبتنی بر کلینیک (از جمله رفتار درمانی کودک و دارو درمانی) تعمیم پذیری محدودی دارند، آموزش والدین برای اجرای روزانه مداخلات در خانه به تسهیل تعمیم پذیری کمک می کند. حتی با وجود داروهای موجود، زمان هایی وجود دارد که در آن والدین بایستی رفتار کودک مبتلا به ADHD شان را مدیریت نمایند. همچنین می تواند فرض شود که آموزش والدین احساس اثر گذاری بر کودک و ظرفیت والدین برای مدیریت کودکشان را بیافزاید. اثبات شده است آموزش والدین استرس والدین را کاهش داده و احساس کفایت آن ها را افزایش می دهد (پیسترمن ، مک گراث ، فایرستون گودمن وبستر و مالوری ،۱۹۹۲ نقل از گلدشتاین و گلدشتاین، ۱۹۹۸).آگاهی از ADHD به عنوان یک اختلال قابل کنترل یک عامل تعیین کننده برای جستجوی کمک می باشد (کاک و همکاران ،۲۰۰۲ نقل از بوسینگ و همکاران، ۲۰۰۷). بر اساس پژوهش های پیشین حدود ۸ % از والدین به درمان دارویی اعتقادی نداشتند و ۷۵% آنان باور داشتند که داروهای محرک بیش از حد توسط پزشک تجویز می شوند( بوسینگ و همکاران، ۲۰۰۷). این باورها در کنار نگرانی های والدین در زمینه اثرات جانبی داروها و ننگ والدین در زمینه بیماری روانی فرزندشان بر رفتار کمک طلبی آن ها اثر منفی خواهد گذاشت. لذا ضروری است فراهم کنندگان مراقبت بهداشتی ، نگرانی و ابهام والدین را در نظر گرفته و اطلاعات روشن و کافی از اختلال ADHD بر مبنای مدل طبی سازی ، درمان های موجود و مدل های اصلاح رفتار جهت تکمیل درمان دارویی فراهم نمایند.درمانهای شناختی – رفتاری و روانی- آموزشی بر اصلاح باورهای ناکارآمد تمرکز دارد. در آموزش و الدین بر کل واحد خانواده و تاثیر آن بر کودک تاکید می شود. نگرانی هایی که والدین راجع به علل، درمان و پیش آگهی اختلال فرزندشان داشته اند در جلسات آموزشی والدین مورد بحث قرار می گیرند و اطلاعات و حمایت لازم برای والدین فراهم می آید. در پرتو اطلاعات جدید والدین فهم بهتری نسبت به مشکلات کودک پیدا می کنند و آموزش مهارت های کنترل رفتار کودک ، احساس کار آمدی والدین را افزایش می دهد( زرگری نژاد،۱۳۸۳). این آموزش ها به صورت گروهی برگزار می شود زیرا خانواده های کودکان مبتلا به اختلالات جدی رفتاری به احتمال بیشتری در آموزش های گروهی شرکت می کنند تا اموزش فردی در گروه ، حمایت اجتماعی اعضا سبب کاهش استرس و الدین خواهد شد(دنفورث و همکاران، ۲۰۰۶)لذا در این پژوهش، قصد آن است تا اثر دارو درمانی به تنهایی و ترکیب دارودرمانی و آموزش گروهی برنامه مدیریت والدین کودکان ADHD بر باورهای درمانی والدین و کاهش علانم ADHD بررسی شود.